Që sot, më së voni të mërkurën, do të dihet nëse Këshilli i Evropës vërtet, siç pretendon Prishtina zyrtare, do të votojë pozitivisht për anëtarësimin e Kosovës në këtë organizatë, edhe pse është e paqartë nëse do të jetë anëtare e asociuar apo me të drejta të plota.

Beogradi zyrtar thotë se ka tashmë aleatë në Evropë që do t’i thonë “jo” Kosovës në KiE dhe Rezolutës për Srebrenicën në OKB.

Po a mjafton kjo apo do të jetë një mbulesë për diplomacinë serbe, sepse presidenti i Serbisë duke pranuar verbalisht propozimin franko-gjerman, iu angazhua Perëndimit që të mos pengojë anëtarësimin e Prishtinës në organizatat ndërkombëtare.

Si do të ndikojnë dronët iranianë në qiellin izraelit gjatë fundjavës dhe komplikimet e reja të armatosura në Lindjen e Mesme, situata reale në fushën e betejës ukrainase si dhe rishpërndarja e fuqisë botërore.

Në “shkallët e shtëpisë me emër Këshilli I Europës”, duket se rolet janë të ndara, me ndihmën e miqve të huaj, të përgatitur mirë.

Për momentin Çështje tjetër e nxehtë është edhe regjistrimi i popullsisë në Kosovë, të cilin serbët po e bojkotojnë, si dhe bojkot-drama rreth referendumit për tërheqjen e kryetarëve shqiptarë dhe zgjedhjet në veri të Kosovës.

Po kush po tund armët te dera e Këshillit të Evropës?

Nga Prishtina po vijnë sinjale se qeveria e Albin Kurtit, e lavdëruar shumë për regjistrimin kadastral të pronës së manastirit të Deçanit, sipas serbëve,  pas tetë vitesh refuzim të zbatimit të vendimit të Gjykatës Kushtetuese të Kosovës, ka premtuar se më 10 maj, në të njëjtën gjykatë do te dërgojë Projekt Statutin e asociacionit te komunave me shumice serbe, i cili është hartuar nga BE-ja. Natyrisht, nuk ka garanci se drafti do të pranohet.

Zyrtarët kosovarë pohojnë se Kosova, e cila është statistikisht më e sigurt se Londra, ende kërcënohet nga Serbia.

Mediat gjermane vlerësojnë se Kurti po ngutet dhe se Vuçiç po “blen kohë” derisa Donald Trump të kthehet në Shtëpinë e Bardhë, edhe pse gjoja “ka mbështetjen amerikane pavarësisht situatës së të drejtave të njeriut dhe diktaturës në Serbi për aq kohë sa ai i shet armë Ukrainës.

Sipas profesor, doktor Enver Bytyçit, zgjedhjet e reja në fillim të qershorit në Parlamentin Evropian, janë arsyeja e ndryshimeve edhe në ndërmjetësimin e bisedimeve Kosovë-Serbi.

“Duket se është konfirmuar tashmë se Miroslav Lajçak do të tërhiqet ose nuk do të jetë më interlokutor i këtyre bisedimeve. Ish-presidenti slloven, Barot Pahor, ka shfaqur tashmë hapur pretendimin e sipërmarrjes së këtij funksioni. Nëse ai do të jetë apo jo ndërmjetës në dialog, kjo është ende e panjohur. Do duhet një vendim i autoriteteve të Brukselit për këtë. Por dhe ky vendim nuk merret aq lehtësisht. Ne nuk e dimë nëse do arrihet ndonjë konsensus për këtë” – kështu është shprehur profesor Bytyçi, sipas të cilit, Serbia nuk do ta pranojë emërimin e Pahor si ndërmjetësues.

“Besoj se Beogradi nuk do ta pranojë dhe pranimi nga palët në bisedime është kushti themelor në mos për emërimin e Pahor në këtë post, së paku për suksesin e dialogut. Duke qenë se është koha e fundit që mund të bëhet dialog, BE do të synojë një personalitet politik dhe diplomatik me ndikim e shumë të aftë për ta emëruar në postin e ndërmjetësit në dialogun Kosovë-Serbi. Padyshim se një ish-president slloven, si Borut Pahor, është personalitet I rëndësishëm në këtë funksion, nëse emërohet. Ai është slloven dhe vjen nga një vend demokratik, ish-republikë e Federatës Jugosllave. Pahor e njeh konfliktin më mirë se shumica dërmuese e kandidaturave. Por më e rëndësishme se kjo është legjitimiteti. Legjitim është e do të jetë vetëm ai ndërmjetës që pranohet nga të dy palët në bisedime. Nuk jam i sigurt se Serbia do ta pranojë zotin Pahor. Serbia nuk e konsideron Slloveninë vend mik, madje as vend asnjanës. Pretendimi i Serbisë do të jetë se “Sllovenia e ka njohur shtetin e Kosovës dhe mban anën e saj”! Pra do ta konsiderojë të papërshtatshëm. Jo se zoti Pahor ka ndonjë histori ose eksperiencë anti-serbe, por se në Serbi nuk i besohet asnjë slloveni, dhe jo më një ish-presidenti slloven”, deklaroi Bytyçi.

Ai tha edhe se Lajçak erdhi në këtë post, sepse vinte nga një vend jo-njohës i shtetit të Kosovës dhe këtë kusht e kishte vënë Beogradi.

“Presidenti I Kosovës e pranoi këtë ndërmjetësim, pavarësisht ndonjë deklarate publike kundër, për të krijuar përshtypjen e njeriut që brengoset për fatin e Kosovës. Po të mos e kishte pranuar Hashim Thaçi, Miroslav Lajçak nuk do të caktohej emisar. Kështu do funksionojë sërishmi. Por ajo që dua të them me këtë rast ka të bëjë me pyetjen: – Ka më dialog midis Kosovës e Serbisë? Për çfarë dialogu bëhet fjalë, kur presidenti i Serbisë refuzon publikisht e njëkohësisht me shkrim marrëveshjen e Brukselit dhe aneksin e Ohrit? Kur ai e ka bërë null atë marrëveshje? Ndërkohë që kryeministri i Kosovës ka bërë thirrje në mënyrë të vazhdueshme që të nënshkruajnë?”. “Nga ana tjetër Borrell dhe Lajçak na kanë gënjyer e vazhdojnë të na gënjejnë, duke thënë se “ekziston marrëveshja e normalizimit të marrëdhënieve Kosovë-Serbi. Madje ia kanë mbushur mendjen edhe disa shefave të shteteve dhe kryeministrave të Bashkimit Evropian. Iluzioni i të qenit të kësaj marrëveshjeje është I qëllimshëm dhe dashakeqës. Ndihmon jo dialogun, por përkundrazi rifillimin e një konflikti e madje lufte tjetër midis Kosovës dhe Serbisë”, shtoi Enver Bytyçi.

Ai tha se dialogu ka marrë fund që në momentin kur pas nënshkrimit të këtyre marrëveshjeve presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, organizoi aktin terrorist të 24 shtatorit në Banjskë të Zveçanit.

“Atë ditë de facto ka marrë fund çdo lloj mundësie për marrëveshje tjetër. Prej asaj dite Kosova dhe Serbia janë në gatishmëri lufte midis tyre. Dialogu është spostuar për çështje ditore, që mbrohen nga kushtetuta e Kosovës, siç është çështja e dinarit. Nuk ka më asnjë përpjekje dhe hap përpara për të respektuar qoftë dhe një nen të marrëveshjes së Brukselit ose aneksit të Ohrit. Përkundrazi, presidenti I Serbisë po bën të gjitha përpjekjet e tij për ta parandaluar pranimin e Kosovës në Këshillin e Evropës. Ka ngritur madje edhe një Task Forcë, ku bëjnë pjesë liderë serbë të lidhur ngushtë me Rusinë. Ndërkohë që në Bruksel vazhdojnë të thonë se “Palët (pra edhe Vuçiq) e ka pranuar marrëveshjen e Brukselit.

Me pak fjalë, kakofoni me iluzione foshnjore”. “Nëse nuk ndodh ndonjë çudi paqebërëse unë nuk shoh dialog në këto kushte. Dialogu ka marrë fund. BE pas zgjedhjeve të qershorit nuk do të ketë shansin të emërojë dike, as zotin Pahor, në krye të dialogut Kosovë-Serbi, sepse Serbia deri atëherë do të nisë aventurën e konfliktit të nxehtë me Kosovën e ndoshta edhe me Bosnjë Hercegovinën. Të presim 5-6 majin e të shohim se çfarë do të ndodhë. Por më shumë shanse ka konflikti, sesa paqja, apo ndryshe dialogu. Ndërmjetës pa dialog nuk mund të ketë. Ndoshta do të ketë një lloj tjetër dialogu gjatë procesit të konfliktit. Por jo më për normalizim të marrëdhënieve midis këtyre dy vendeve. Mund të ketë ndërmjetësim për paqe fillimisht e më pas për zgjidhje tjera”, shpjegoi më tej Bytyçi dhe theksoi se Qeveria e Kosovës, institucionet e saj, qytetarët e Kosovës duhet të përgatiten për të ruajtur paqen dhe integritetin territorial të Kosovës.

“Çdo iluzion për vazhdim dialogu është ireal. Për mendimin tim përgatitja për ta përballuar me sukses një konflikt me Serbinë nuk duhet lënë mënjanë në emër të një dialogu inekzistent. Gjëja më e mirë do të ishte që shteti i Kosovës të konsolidojë aleancat e tij me Fuqitë e Mëdha dhe t’i ripërtërije ato bazuar në një realitet të ri gjeopolitik. Duhet kërkuar së paku nga katër vende të lidhen traktate bashkëpunimi strategjik dhe në fushën e mbrojtjes, përkatësisht me SHBA-të, Gjermaninë, Britaninë e Madhe dhe me Turqinë. Nëse arrin këtë, atëherë vihen gurë themeli të shëndoshë edhe për paqen e mundet që Serbia të detyrohet t’i nënshtrohet një dialogu serioz” – potencoi profesor, doktor Enver Bytyçi.

Nga Ben Andoni

Ka një absolutizim të fuqisë së të huajve dhe në të vërtetë fakti e përmban një të vërtetë, pasi ndërhyrjet e tyre shpesh kanë zgjidhur ngërçe të vërteta në Shqipëri. Që nga ajo e ish-kancelarit Vranitski në vitin 1997 dhe me radhë në kohë të ndryshme. Një masë ndërhyrjesh mbi 15 syresh, nxirrte Instituti i Studimeve Politike ndër kohë të ndryshme, sidomos në dy dekadat e fundit, nëse nuk e gabojmë numrin e saktë. Por, të huajt në ditët e fundit po sillen në leksik, si kriteret e vërtetësisë! Për hir të së vërtetës, duke treguar kanonet e demokracisë dhe mënyrën e sjelljes së duhur në ngërçe të ndryshme institucionale, prononcimet e tyre jo pak herë kanë qenë ndriçuese dhe po kaq herë turbulluese. Megjithatë në këtë stad të mandatit të tretë të maxhorancës, mbushur me korrupsione dhe arrestime të SPAK-ut, por edhe me sjelljen e socialistëve, si në rastin e fundit me mandatin e ish-ministres Xhaçka, pritet fytyra e opozitës dhe e alternativës qeverisëse të ardhshme. E prekshme, e qartë dhe vizionare. Kaq duhet, që të bëhet dhe të përgatitet ndryshimi, aq i nevojshëm, por një gjë e tillë nuk po ndodh, pasi pjesa e Rithemelimit tashmë i është dhënë krejt Berishës, kurse ardhja e supozuar e znj. Malltezi do prishë dhe ekuilibra të tjerë të brishtë në këtë formacion, mbushur me paradokse. Ashtu, si në pjesën e Partisë Demokratike Legale pritet një reagim shumë më potent, që është e pamundur prej animizmit politik të Bashës (fryt i riardhjes së tij), por edhe mbështetjes së pakët në parlament, që po marrin iniciativa shumë të mira të tij. Fatkeqësisht, ajo po mungon edhe prej kohëve të mira PS-Rithemelim, ndërsa mbi-akuzat (ato të vërtetat po i bën SPAK-u dhe institucionet e Drejtësisë) e Bardhit e të tjerëve mbeten pa karburantin e moralit. Për fat, korrupsioni i qeverisë po u jep një shtysë, po tollovia sesi sillen për të dhe mbështetja e pakët është vërtetë e hidhur. Bardhi është stereotipi i pamoralitetit politik dhe i akrobacive dhe këto po sfumojnë dhe realitetin opozitar, që tashmë është më i nevojshëm se kurrë.

Në aspektin makro, justifikimi i 17 Majit dhe i marrëveshjes së tanishme, që duket se u bënë edhe nën ndihmën e të huajve, u mungon thelbësorja: Çfarë sollën ato për demokracinë shqiptare?! Për njerëzit e ndryshëm të PD-së dhe Rithemelimit tashmë ka mbetur vetëm indikacioni i përfaqësuesve amerikanë dhe si reagojnë ata. Po ndërsa për Rithemelimin, kjo është demagogji, sepse atje drejtuesi kryesor shpirtëror është Berisha, i shpallur non-grata nga SHBA; për PD-në Legale është thjesht për të treguar ADN-në e pozicionit të tyre.

E fundit, verdikti i Vulës do të tregojë shumë, por të paktën vullneti i PD-së Legale po tregon se do t’i bindet çdo vendimi, ndërsa nga pala tjetër, ata që edhe bërtasin më shumë për pro-amerikanizmin s’ka përgjigje veç asaj se presin vetëm një përgjigje pro tyre, e cila duket se do mungojë me akrobacitë e tyre demokratike dhe mbi të gjitha “përdorjen” dhe citatet që na sjellin prej SHBA-së. Këtu kupton edhe sesa i respektojnë kanonet e demokracisë dhe Ligjin. Megjithatë, vendimi do të tregojë shumë për një parti, që kur ishte e bashkuar na ka shurdhuar me pro-amerikanizmin kallp

Nga Leart Kola

Diku nga viti 2008 ose 2009, kur punoja akoma për Lëvizjen, bashkë me një grup organizatash shqiptare në Ballkan, themeluam Rrjetin e Organizatave Shqiptare (RROSH). Përveç MJAFT-it, organizatat më të njohura ishin Vetëvendosja dhe Zgjohu, që drejtoheshin përkatësisht nga Albin Kurti, sot kryeministër i Kosovës, dhe Zgjohu nga Artan Grubi, sot zv. kryeministër i Republikës së Maqedonisë së Veriut. Kësaj nisme i ishin bashkuar pa fund organizata shqiptare nga Presheva e Mali i Zi. Për kohën dhe mundësitë ekonomike që këto organizata kishin, ishte një iniciativë serioze, e cila jetoi për një kohë jo të shkurtër dhe bëri shumë aktivitete në vetëdijesimin politik të shqiptarëve kudo që jetonin në Ballkan.

Dua të tregoj një histori interesante që tregon pak edhe kontekstin. Albin Kurti në atë kohë ishte shpallur ‘non grata’ nga qeveria e Maqedonisë, e konsideronin të rrezikshëm. Ishte koha kur të kaloje në Maqedoni për shqiptarët ishte një keqtrajtim epik (sot duket e pabesueshme, por në ato vite mund të rrije me orë të tëra në Bllacë apo Qafë-Thanë nën kontroll fizik e dokumentash). Kur mbledhjet e rrjetit duhej të bëheshin në Shkup, gjë që ndodhte jo rrallë, Albini duhej të kalonte gjysmë-ilegalisht në Maqedoni. Një herë e shoqërova me makinë deri në kufi. Ai kaloi me këmbë nga mali dhe nga ana tjetër e priste Artan Grubi.

M’u kujtua kjo ngjarje sepse dy vjet më parë, kur nga Shkupi do të udhëtoja për në Tetovë, pikërisht në mbikalimin ku ndahen rrugët, policia bllokoi trafikun për të paktën një orë sepse pritej të kalonte Albini Kurti, kësaj here me eskortë në rolin e kryeministrit të Kosovës. Ndjeva njëfarë krenarie dhe suksesi i tij ishte në një mënyrë suksesi i të gjithë aktivistëve të angazhuar në ato kohë të vështira. Kohët ishin realisht të vështira dhe Albini ishte realisht në rrezik, ndryshe nga kjo hera e fundit që teatroi një atentat qesharak.

Vetëm para 3 vjetësh kishim Kryeministrin Dritan Abazoviç në Mal të Zi, me një qeveri që dukej sikur po ecte me shpejtësi drejt Bashkimit Evropian.

Në Kosovë Levizja Vetëvendosje realizoj një sukses politik të pamatshëm, një ish-OJF të marrë mbi 50% të votës popullore ishte një thyerje e të gjitha rregullave të matematikës zgjedhore në atë vend.

Në Maqedoninë e Veriut, shqiptarët dolën shumë më të fortë nga një proces që ishte krijuar për t’i dobësuar. BDI jo vetëm mori pjesën më të rëndësishme të posteve ministrore, por arriti që nëpërmjet një debati të gjatë me LSDM të përfshinin në negociata dhe vendosjen e një kryeministri shqiptar në 100 ditët e fundit, duke sjellë një relaksim etnik të pajetuar më parë në ato treva, e cila u konkretizua me një investim infrastrukturor 2 miliardë euro, kryesisht në zonën e banuar nga shqiptarët. Një sukses konkret që zhvillon atë që dukej si Rrip i Gazës në Ballkan. Gjërat ishin duke shkuar mirë…

Parantezë

“Që punët nuk do na shkonin mirë u dallua që kur Albin Kurti, akoma pa hyrë në zyrën e tij të kryeministrit të Kosovës, vendosi nëpërmjet një gjesti donkishotesk të konkurronte për zyrën e kryeministrit të Shqipërisë, nëpërmjet një liste kandidatësh megallomanë të cilët në fakt morën më pak se çdo subjekt tjetër, duke thyer rekord negativ në historinë moderne politike shqiptare… E megjithatë shija e përçarjes mbeti tek të dy shtetet e për fat të keq vazhdon akoma edhe sot. Ditët e mira përfunduan pa filluar mirë, si pasojë e egos dhe praktikës politike shqiptare tashmë shekullore, që mjafton mos të ketë ai tjetri, pa mos të kem as unë.

Pra, ku jemi sot?

Në Mal të Zi, kohët e bukura kur një shqiptar bëhej kryeministër duket se janë harruar. Sot është një vend në kufi të shpërthimit të konfliktit etnik. Fitorja e partive serbe, përfshirja 100% e politikës zyrtare serbe në Malin e Zi, e bën shtetin me popullsi të vogël të shohë me frikë nga e ardhmja. Nuk ka më fjalë për integrim të shpejtë, por vetëm për një shpërthim të shpejtë të konfliktit etnik, ku shqiptarët si minorancë duket se në një rritje konflikti dhe autokraci do të jenë të parët që do të dëmtohen. Vetëm një mrekulli do t’i jepte stabilitet politik në të ardhmen e afërt. Fitili është ndezur, pritet vetëm që flaka të takojë fuçinë e barutit.

Në Shqipëri, shpallja ‘non grata’ e Sali Berishës e shkatërron konstruktivitetin e ditëve të para të opozitës, duke e kthyer në një batalion qesharak që lufton për interesat e një njeriu, duke e bërë inekzistente debatin parlamentar, tkurrur numrat e opozitës në nivel historik dhe radikalizimit edhe fizik të një grupi përherë e më të vogël të deputetëve, dhe për pasojë mohimit të një alternative qeverisëse për vendin. Në thelb, kjo ka demtuar edhe Partinë Socialiste në pushtet, si në menaxhimin e përditshëm administrativ ashtu edhe në imagjinatën kolektive të krijimit të strategjisë politike. Duke e zhvendosur atë debat që duhet të ndodhë në politikë, në kronikën e zezë, ku opozita është zëvendësuar nga Prokuroria Speciale dhe populli në sehirxhi pasiv konsumator i fatkeqësive që bien mbi nënpunësin e radhës, duke prodhuar kështu një apati shumë të dëmshme afatgjatë, ku një palë nuk fiton kurrë dhe pala tjetër fiton pa e ditur se përse!

Kosovës, pasi i kaloi ‘hangover’-i i zgjedhjes së leadershipit të ri, zbulon në zgjim se gjendet në një situatë kritike ekonomike, performance administrative inekzistente, ku askush nuk punon nga frika se mos bën ndonjë gabim dhe për pasojë projektet e parealizuara arrijnë në shifra qindra miliona euro euro, duke thelluar diferencën sociale atë që premtojnë se do të korrigjojnë. Mungesën e kurajos për të ndryshuar ekonominë e zëvendësuan me kurajon e çartur për të filluar një luftë jo aq të ftohtë diplomatike me Perëndimin.

Konflikti i hapur me Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian, ku i pari nuk i kursen kritikat dhe i dyti ka arritur të vendosë sanksione ekonomike, si të ishte Kosova jo një produkt i punës së Perëndimit, por Republika Islamike e Iranit, ka sjellë një impotencë evidente në përfaqësimin ndërkombëtar të shtetit të Kosovës, i cili edhe pa të, gjendet sot për paafërsinë tonë për të parashikuar ngjarjet në pozitën e të akuzuarit në tribunalin e Hagës, ku gabimisht mendohet se po gjykohen disa komandantë, kur në fakt aty po gjykohet vetë legjitimiteti i ekzistencës së shtetit të Kosovës. Gjykim ky që ka indiferencën e plotë të qeverisë së Kosovës dhe kryeministrit të saj, në shkurtpamësinë e të cilit ky gjyq shihet si një formë për të eliminuar kundërshtarët e menjëhershëm politik. Çfarë fatkeqësie!

Dhe çfarë fatmirësie për Aleksandar Vuçiç, që po e shijon këtë vëmendje ndërkombëtare në sytë e të cilit duket si një politikan konstruktiv. Edhe kur vendoset në cep të ringut si në rastin e Banjskës, kujdeset Albini ta shpëtojë duke shpikur një krizë nga hici, si rasti i fundit i dinarit për shembull. Më shumë se amatorizëm, politika e Kosovës duket si sado-mazohizëm. E sikur të mos mjaftonin të gjitha këto probleme, VV vendosë të kandidojë në zgjedhjet e Maqedonisë së Veriut… Çfarë gjenialiteti, sigurisht me një Don Kishot të ngjashëm me kandidatët që kishte në Shqipëri, duke armiqësuar kështu jo vetëm partinë aleate në Internacionalen Socialiste, LSDM, por edhe duke çuar ujë në mullirin e VMRO. E mbi të gjitha duke përçarë shqiptarët që duket se do të zhyten në irrelevancë pas zgjedhjeve të 8 Majit.

Edhe një mundësi që forcat progresiste e kishin për të pasur një garanci kushtetuese nëpërmjet zgjedhjes së një presidenti progresist, siç është kandidati i LSDM Stevo Pendarovski, një nga presidentët më pro-shqiptarë të historisë së këtij shteti, u siguruan vetë shqiptarët që kjo mos të ndodhte, duke nxjerrë me frymëzimin e Albin Kurtit Kryetarin e Komunës së Gostivarit si kandidat nga opozita shqiptare. Për pasojë, detyruan BDI që të nxirrte një kandidat të vetin, duke zeruar mundësitë e Pendarovskit për t’u zgjedhur president dhe ndihmuar kështu një kandidate të djathtë e cila do të jetë në unison me qeverisjen e ardhshme anti-shqiptare.

Historia është e pamëshirshme në gjykim, e koha do të tregojë se ata që sot e mbajnë veten për patriotë të mëdhenj mund të dalin nesër tradhtarët më të shquar. Ata që sot bëjnë sikur po luftojnë dhëmbë për dhëmbë me armikun, dalin nesër që ishin aleatët më të mëdhenj të tij. Këtë ne sot nuk mund ta dimë, koha do ta gjykojë e do të na gjykojë të gjithëve, por dicka e dimë, sepse është fakt, që sot jemi më keq se dje, dhe nesër sipas gjithë gjasave do jemi më keq se sot. Sepse nuk dimë të ngrihemi mbi nivelin personal të egos për të mirën e përbashkët. Jemi gati të djegim gjithë dyshekun për një plesht, ndërkohë që armiqtë e idesë së barazisë dhe bashkëjetesës mes kombeve në Ballkan ngrohin duart në të.

Ajo që u duk si një epokë e artë e ndryshimeve në Ballkan për shqiptarët, për fat të keq, na del që ishte fryma e fundit e një trupi që nuk arriti dot të bëhet një trup politik, por mbeti gjithmonë një trup biologjik.

Diku nga viti 2008 ose 2009, kur punoja akoma për Lëvizjen, bashkë me një grup organizatash shqiptare në Ballkan, themeluam Rrjetin e Organizatave Shqiptare (RROSH). Përveç MJAFT-it, organizatat më të njohura ishin Vetëvendosja dhe Zgjohu, që drejtoheshin përkatësisht nga Albin Kurti, sot Kryeministër i Kosovës, dhe Zgjohu nga Artan Grubi, sot Zv. Kryeministër i Republikës së Maqedonisë së Veriut. Kësaj nisme i ishin bashkuar pa fund organizata shqiptare nga Presheva e Mali i Zi. Për kohën dhe mundësitë ekonomike që këto organizata kishin, ishte një iniciativë serioze, e cila jetoi për një kohë jo të shkurtër dhe bëri shumë aktivitete në vetëdijesimin politik të shqiptarëve kudo që jetonin në Ballkan.

Dua të tregoj një histori interesante që tregon pak edhe kontekstin. Albin Kurti në atë kohë ishte shpallur ‘non grata’ nga qeveria e Maqedonisë, e konsideronin të rrezikshëm. Ishte koha kur të kaloje në Maqedoni për shqiptarët ishte një keqtrajtim epik (sot duket e pabesueshme, por në ato vite mund të rrije me orë të tëra në Bllacë apo Qafë-Thanë nën kontroll fizik e dokumentash). Kur mbledhjet e rrjetit duhej të bëheshin në Shkup, gjë që ndodhte jo rrallë, Albini duhej të kalonte gjysmë-ilegalisht në Maqedoni. Një herë e shoqërova me makinë deri në kufi. Ai kaloi me këmbë nga mali dhe nga ana tjetër e priste Artan Grubi. M’u kujtua kjo ngjarje sepse dy vjet më parë, kur nga Shkupi do të udhëtoja për në Tetovë, pikërisht në mbikalimin ku ndahen rrugët, policia bllokoi trafikun për të paktën një orë sepse pritej të kalonte Albini Kurti, kësaj here me eskortë në rolin e Kryeministrit të Kosovës. Ndjeva njëfarë krenarie dhe suksesi i tij ishte në një mënyrë suksesi i të gjithë aktivistëve të angazhuar në ato kohë të vështira. Kohët ishin realisht të vështira dhe Albini ishte realisht në rrezik, ndryshe nga kjo hera e fundit që teatroi një atentat qesharak.

Edhe pse vite të vështira, ndjehej një lloj shprese që gjërat do të mund të bëheshin më mirë, dhe në fakt, siç do mundohem të argumentoj në këtë shkrim, eventualisht u bënë më mirë. Shpesh herë dhe me protagonistë disa prej personazheve të sipërpërmendur. Por a jemi sot në fillimin e fundit të kësaj shprese që u mbajt gjallë për gjithë këto vite?

Vetëm para 3 vjetësh kishim Kryeministrin Dritan Abazoviç në Mal të Zi, me një qeveri që dukej sikur po ecte me shpejtësi drejt Bashkimit Evropian.

Në Shqipëri, pas shumë turbulencave të mosmarrjes pjesë në zgjedhjet lokale nga opozita, u arrit pas vetëm dy vitesh të organizohej një proces model elektoral që, edhe pse e pa PS prapë fituese, dukej sikur në fund vendi do të kishte një opozitë serioze.

Në Kosovë Levizja Vetëvendosje realizoj një sukses politik të pamatshëm, një ish-OJF të marrë mbi 50% të votës popullore ishte një thyerje e të gjitha rregullave të matematikës zgjedhore në atë vend.

Në Maqedoninë e Veriut, shqiptarët dolën shumë më të fortë nga një proces që ishte krijuar për t’i dobësuar. BDI jo vetëm mori pjesën më të rëndësishme të posteve ministrore, por arriti që nëpërmjet një debati të gjatë me LSDM të përfshinin në negociata dhe vendosjen e një kryeministri shqiptar në 100 ditët e fundit, duke sjellë një relaksim etnik të pajetuar më parë në ato treva, e cila u konkretizua me një investim infrastrukturor 2 miliardë euro, kryesisht në zonën e banuar nga shqiptarët. Një sukses konkret që zhvillon atë që dukej si Rrip i Gazës në Ballkan. Gjërat ishin duke shkuar mirë…

Parantezë

“Që punët nuk do na shkonin mirë u dallua që kur Albin Kurti, akoma pa hyrë në zyrën e tij të kryeministrit të Kosovës, vendosi nëpërmjet një gjesti donkishotesk të konkurronte për zyrën e kryeministrit të Shqipërisë, nëpërmjet një liste kandidatësh megallomanë të cilët në fakt morën më pak se çdo subjekt tjetër, duke thyer rekord negativ në historinë moderne politike shqiptare… E megjithatë shija e përçarjes mbeti tek të dy shtetet e për fat të keq vazhdon akoma edhe sot. Ditët e mira përfunduan pa filluar mirë, si pasojë e egos dhe praktikës politike shqiptare tashmë shekullore, që mjafton mos të ketë ai tjetri, pa mos të kem as unë.

Pra, ku jemi sot?

Në Mal të Zi, kohët e bukura kur një shqiptar bëhej kryeministër duket se janë harruar. Sot është një vend në kufi të shpërthimit të konfliktit etnik. Fitorja e partive serbe, përfshirja 100% e politikës zyrtare serbe në Malin e Zi, e bën shtetin me popullsi të vogël të shohë me frikë nga e ardhmja. Nuk ka më fjalë për integrim të shpejtë, por vetëm për një shpërthim të shpejtë të konfliktit etnik, ku shqiptarët si minorancë duket se në një rritje konflikti dhe autokraci do të jenë të parët që do të dëmtohen. Vetëm një mrekulli do t’i jepte stabilitet politik në të ardhmen e afërt. Fitili është ndezur, pritet vetëm që flaka të takojë fuçinë e barutit.

Në Shqipëri, shpallja ‘non grata’ e Sali Berishës e shkatërron konstruktivitetin e ditëve të para të opozitës, duke e kthyer në një batalion qesharak që lufton për interesat e një njeriu, duke e bërë inekzistente debatin parlamentar, tkurrur numrat e opozitës në nivel historik dhe radikalizimit edhe fizik të një grupi përherë e më të vogël të deputetëve, dhe për pasojë mohimit të një alternative qeverisëse për vendin. Në thelb, kjo ka demtuar edhe Partinë Socialiste në pushtet, si në menaxhimin e përditshëm administrativ ashtu edhe në imagjinatën kolektive të krijimit të strategjisë politike. Duke e zhvendosur atë debat që duhet të ndodhë në politikë, në kronikën e zezë, ku opozita është zëvendësuar nga Prokuroria Speciale dhe populli në sehirxhi pasiv konsumator i fatkeqësive që bien mbi nënpunësin e radhës, duke prodhuar kështu një apati shumë të dëmshme afatgjatë, ku një palë nuk fiton kurrë dhe pala tjetër fiton pa e ditur se përse!

Kosovës, pasi i kaloi ‘hangover’-i i zgjedhjes së leadershipit të ri, zbulon në zgjim se gjendet në një situatë kritike ekonomike, performance administrative inekzistente, ku askush nuk punon nga frika se mos bën ndonjë gabim dhe për pasojë projektet e parealizuara arrijnë në shifra qindra miliona euro euro, duke thelluar diferencën sociale atë që premtojnë se do të korrigjojnë. Mungesën e kurajos për të ndryshuar ekonominë e zëvendësuan me kurajon e çartur për të filluar një luftë jo aq të ftohtë diplomatike me Perëndimin.

Konflikti i hapur me Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian, ku i pari nuk i kursen kritikat dhe i dyti ka arritur të vendosë sanksione ekonomike, si të ishte Kosova jo një produkt i punës së Perëndimit, por Republika Islamike e Iranit, ka sjellë një impotencë evidente në përfaqësimin ndërkombëtar të shtetit të Kosovës, i cili edhe pa të, gjendet sot për paafërsinë tonë për të parashikuar ngjarjet në pozitën e të akuzuarit në tribunalin e Hagës, ku gabimisht mendohet se po gjykohen disa komandantë, kur në fakt aty po gjykohet vetë legjitimiteti i ekzistencës së shtetit të Kosovës. Gjykim ky që ka indiferencën e plotë të qeverisë së Kosovës dhe kryeministrit të saj, në shkurtpamësinë e të cilit ky gjyq shihet si një formë për të eliminuar kundërshtarët e menjëhershëm politik. Çfarë fatkeqësie! Dhe çfarë fatmirësie për Aleksandar Vuçiç, që po e shijon këtë vëmendje ndërkombëtare në sytë e të cilit duket si një politikan konstruktiv. Edhe kur vendoset në cep të ringut si në rastin e Banjskës, kujdeset Albini ta shpëtojë duke shpikur një krizë nga hici, si rasti i fundit i dinarit për shembull. Më shumë se amatorizëm, politika e Kosovës duket si sado-mazohizëm. E sikur të mos mjaftonin të gjitha këto probleme, VV vendosë të kandidojë në zgjedhjet e Maqedonisë së Veriut… Çfarë gjenialiteti, sigurisht me një Don Kishot të ngjashëm me kandidatët që kishte në Shqipëri, duke armiqësuar kështu jo vetëm partinë aleate në Internacionalen Socialiste, LSDM, por edhe duke çuar ujë në mullirin e VMRO. E mbi të gjitha duke përçarë shqiptarët që duket se do të zhyten në irrelevancë pas zgjedhjeve të 8 Majit.

Edhe një mundësi që forcat progresiste e kishin për të pasur një garanci kushtetuese nëpërmjet zgjedhjes së një presidenti progresist, siç është kandidati i LSDM Stevo Pendarovski, një nga presidentët më pro-shqiptarë të historisë së këtij shteti, u siguruan vetë shqiptarët që kjo mos të ndodhte, duke nxjerrë me frymëzimin e Albin Kurtit Kryetarin e Komunës së Gostivarit si kandidat nga opozita shqiptare. Për pasojë, detyruan BDI që të nxirrte një kandidat të vetin, duke zeruar mundësitë e Pendarovskit për t’u zgjedhur president dhe ndihmuar kështu një kandidate të djathtë e cila do të jetë në unison me qeverisjen e ardhshme anti-shqiptare.

Historia është e pamëshirshme në gjykim, e koha do të tregojë se ata që sot e mbajnë veten për patriotë të mëdhenj mund të dalin nesër tradhtarët më të shquar. Ata që sot bëjnë sikur po luftojnë dhëmbë për dhëmbë me armikun, dalin nesër që ishin aleatët më të mëdhenj të tij. Këtë ne sot nuk mund ta dimë, koha do ta gjykojë e do të na gjykojë të gjithëve, por dicka e dimë, sepse është fakt, që sot jemi më keq se dje, dhe nesër sipas gjithë gjasave do jemi më keq se sot. Sepse nuk dimë të ngrihemi mbi nivelin personal të egos për të mirën e përbashkët. Jemi gati të djegim gjithë dyshekun për një plesht, ndërkohë që armiqtë e idesë së barazisë dhe bashkëjetesës mes kombeve në Ballkan ngrohin duart në të.

Ajo që u duk si një epokë e artë e ndryshimeve në Ballkan për shqiptarët, për fat të keq, na del që ishte fryma e fundit e një trupi që nuk arriti dot të bëhet një trup politik, por mbeti gjithmonë një trup biologjik.