OPINION
COV 19 – Pse disa prej nesh janë transportues të shëndetshëm
Gjysma e njerëzve që testohen pozitiv për Covid-19 thuhet se nuk kanë simptoma. Sistemi i tyre imunitar do të ishte në gjendje të zhvillonte antitrupa që do të luftonin infeksionin.
Ata janë infektuar por janë “transportues të shëndetshëm”!
Sa kohë janë ato ngjitëse? A janë imun?
Gjysma e transmetimeve ndodh gjatë fazës para-simptomatike të pacientit, dmth para shfaqjes së simptomave.
Kjo do të thotë që dikush mund të jetë ngjitës edhe pa simptoma.
Por saktësisht çfarë do të thotë “të jesh transportues i shëndetshëm”?
A është e njëjtë me një “asimptomatike”? Si e dini nëse jeni bartës i shëndetshëm i një virusi?
Sa kohë jemi ngjitës?
Cili është profili tipik i një transportuesi të shëndetshëm të Covid-19?
1.Transportues i shëndetshëm është një person trupi i të cilit është i infektuar me një agjent infektiv (virus, baktere, parazitë) por që nuk tregon shenja klinike të këtij infeksioni. Me fjalë të tjera, ai mbart agjentin infektiv në sistemin e tij pa qenë i sëmurë. Në të kundërt, një transportues i shëndetshëm mund të transmetojë agjentin infektiv te njerëzit e tjerë me të cilët vijnë në kontakt. Një transportues i shëndetshëm është ngjitës.
2.Për të diagnostikuar një person asimptomatik me Covid-19, ne nuk mund të mbështetemi në praninë e simptomave. Kështu, mënyra e vetme për të ditur nëse jeni bartës i Covid-19 (me ose pa simptoma) është të kërkoni praninë e virusit, duke kryer një test PCR (një mostër nga hunda duke përdorur ‘një tampon pambuku) e cila bën të mundur diagnostikimin e një kontaminimi të mundshëm me Covid-19.
Nëse një person është i infektuar me koronavirus në kohën e marrjes së mostrës, testi PCR do ta zbulojë atë.
Nëse testi është negativ, nxjerrim përfundimin se personi nuk është bartës i virusit!
Nëse testi është pozitiv, ne nxjerrim përfundimin se personi është bartës i virusit dhe për këtë arsye është ngjitës!
!• Nëse personi pozitiv nuk ka simptoma në kohën e marrjes së mostrës, thuhet se ai eshte një transportues i shëndetshëm.
!• Nëse personi pozitiv ka simptoma (ethe, kollë, humbje erë …), ne themi se ai është simptomatik, ai nuk është një transportues i shëndetshëm.
Kujdes!!! Ekzistojnë “negative të rreme” të cilat mund të vijnë për shkak të teknikës së dobët të marrjes së mostrave.
► Sa zgjat izolimi? Me ose pa simptoma, një person që rezulton pozitiv për Covid-19 duhet të mbetet i izoluar për 7 ditë pasi të bëjë testin e tij.
3.A jemi ngjitës dhe a mund ta transmetojmë virusin te të tjerët?
Transportuesi i shëndetshëm nuk tregon simptoma, por mbetet ngjitës. Prandaj mund të transmetojë sëmundjen te njerëzit e tjerë. “Në rastin e Covid-19, kjo është veçanërisht e vërtetë për fëmijët, adoleshentët ose të rriturit e rinj”.
Me ose pa simptoma, një person i infektuar me Covid-19 mund të transmetojë patogjenin tek 3 persona mesatarisht!
4.Sa kohë jemi ngjitës?
Një transportues i shëndetshëm do të ishte më pak ngjitës në krahasim me një person me simptoma.
Periudha e inkubacionit të Covid-19, domethënë, koha midis momentit të infektimit dhe shfaqjes së simptomave të një sëmundjeje, është 3 deri në 5 ditë në shumicën e raste, por mund të jetë deri në 14 ditë. Kjo do të thotë që një person i infektuar mund të transmetojë sëmundjen deri në mes 3 dhe 14 ditë para fillimit të simptomave (mesatarja vlerësohet në 1 javë). Por meqenëse një individ mund të jetë një “transportues i shëndetshëm”, ekziston gjithmonë rreziku i infektimit, edhe pas periudhës së inkubacionit.
Nëse nuk është i izoluar, ky person mund të transmetojë pa e ditur virusin tek të tjerët të cilët nga ana tjetër mund të zhvillojnë një formë klinike, ndonjëherë serioze, të sëmundjes. .
Sidoqoftë, një transportues i shëndetshëm do të ishte më pak ngjitës në krahasim me një person që shfaq simptoma pasi ai nuk kollitet ose nuk teshtin.
5.Shkaqet: Pse disa prej nesh janë transportues të shëndetshëm?
Një transportues i shëndetshëm i një virusi nuk tregon shenja klinike të infeksionit:
ose sepse agjenti infektiv (virusi, bakteret, etj.) nuk është shumë virulent: agjenti është shumë i dobët për të shkaktuar reaksione në trup dhe për këtë arsye simptoma.
ose për shkak se mbrojtja e tij imune është shumë efektive (zhvillon më shumë antitrupa se mesatarja) dhe parandalon shfaqjen e simptomave.
Per ta diturnjë transportues i shëndetshëm dhe një person asimptomatik janë infektuar të dy, por nuk kanë simptoma klinike të lidhura me infeksionin.
Perfundimi se çfarë qëndrimi duhet te mbani nëse jeni një transportues i shëndetshëm eshte:
Çdokush mund të jetë një “transportues i shëndetshëm” dhe për këtë arsye mund të marrë pjesë në përhapjen e sëmundjes edhe pa e kuptuar atë. Kur dyshoni, edhe nëse nuk “ndihemi të sëmurë”, secili person duhet:
1.Të shmangi të gjitha kontaktet me njerëz të pambrojtur (gratë shtatzëna, të sëmurët kronikë, të moshuarit, etj.).
2. Mos shkojë në vendet ku ka njerëz të prekshëm (spitale, maternitete, ambiente akomodimi për të moshuarit, etj.).
3.Të respektojë gjestet themelore të “barrierës”: lani duart rregullisht (ujë + sapun) ose përdorni një tretësirë hidroalkoolike, kollitni ose teshtini në bërryl ose në një shami, përdorni mjetet e disponueshme (dhe hidhni ato në plehra, pas përdorimit të parë).
4.Te përshëndetet pa shtrënguar duart, pa përqafime dhe mbani një distancë të paktën 1 metër nga çdo bashkëbisedues.
5.Të Vishi një maskë në hapësira të mbyllura, por edhe jashtë shtëpisë, madje edhe në vendet ku nuk është e detyrueshme per te qene me te sigurt.
6.Të Kryejë një test në rast të simptomave sugjestionuese.
Pra pak njohuri, dhe vemendje ndaj vehtes dhe detyrimi per te ruajtur te tjeret, do sillte rezultate te kenaqshme ne frenimin e transmetueshmerise se Covid 19, dhe jo vetem!!