A po shkojmë drejt një lu’fte bërthamore me Rusinë?

Shkruar nga Ben Aris

Rusia është përgjigjur duke kërcënuar se do të zhvendosë raketat e saj balistike Oreshnik në Bjellorusi dhe Ministria e Jashtme Ruse thotë se do të heqë dorë nga respektimi i Traktatit të Forcave Bërthamore me Rreze të Mesme (Traktati INS) që kufizon vendosjen e raketave me rreze të shkurtër deri të mesme pranë kufijve…

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, zhvendosi dy nëndetëse bërthamore në një “vend të përshtatshëm”, si pjesë e përballjes së tij të ashpër me Presidentin rus, Vladimir Putin, e cila kulmon këtë javë, kur skadon ultimatumi 10-ditor I vendosur nga kreu i Shtëpisë së Bardhë

Rusia është përgjigjur duke kërcënuar se do të zhvendosë raketat e saj balistike ndërkontinentale Oreshnik në Bjellorusi dhe Ministria e Punëve të Jashtme ruse thotë se do të heqë dorë nga respektimi i Traktatit të Forcave Bërthamore me Rreze të Mesme Veprimi ( Traktati INS ) që kufizon vendosjen e raketave me rreze të shkurtër deri të mesme veprimi pranë kufirit me vendet kundërshtare.

Trump e nxori SHBA-në nga traktati në vitin 2019, por Rusia i është përmbajtur kushteve të tij në mënyrë të njëanshme. Ashtu si vendimi i Rusisë për të pezulluar, jo për t’u tërhequr, traktatin e raketave START që nënshkroi me Joe Biden në janar 2021, ky ishte një nga ato gjeste që Kremlini ka bërë duke mbajtur hapur derën për ringjalljen e të gjitha marrëveshjeve të raketave të Luftës së Ftohtë.

Kremlini dëshiron vërtet të kthehet te marrëveshjet e sigurisë të Luftës së Ftohtë dhe e pranoi ofertën e Bidenit për të rinovuar traktatin e raketave START në janar 2021, i cili tani skadon vitin e ardhshëm. Kremlini menjëherë sugjeroi rinovimin e Traktatit INS si një vazhdim, si hapi i radhës më i rëndësishëm. Biden dukej i hapur për këto bisedime. Si senator, ai kundërshtoi fuqimisht vendimin e George Bushit për t’u tërhequr në mënyrë të njëanshme nga traktati kyç ABM (Traktati i Raketave Anti-Balistike) në vitin 2002, duke thënë se kjo do të ishte destabilizuese.

Ky vendim nisi atë që u shndërrua në një garë armatimesh, dhe mund të vizatoni një vijë të drejtpërdrejtë nga anulimi i traktatit ABM deri te pushtimi i Ukrainës. Traktati ABM ishte themeli i marrëveshjeve të sigurisë së Luftës së Ftohtë, marrëveshja e parë e armëve, e nënshkruar midis Richard Nixon dhe udhëheqësit sovjetik Leonid Brezhnev në vitin 1972.

Largimi i saj ishte me të vërtetë një gjë shumë e madhe dhe një ide shumë e keqe. Kisha miq të përfshirë në ato bisedime dhe rusët ishin të indinjuar dhe të tmerruar nga vendimi. Ky vendim i prishi plotësisht ato që po ngrohnin marrëdhëniet. Nëse e mbani mend, udhëtimi i parë i huaj i Putinit ishte në Londër, ku ai qëndroi në sallën e Dhomës së Komunave me Tony Blair dhe i dha gjysmën e aksioneve të kompanisë së madhe të naftës TNK BP-së.

Kjo nuk ishte një sipërmarrje e përbashkët 49/51, por një ndarje e drejtpërdrejtë 50-50, një partneritet i vërtetë, i cili është i rrallë në këtë biznes. Putini ishte shumë serioz për të bërë miqësi me Perëndimin. Anulimi i sistemit anti-balamba dy vjet më vonë ishte një shuplakë therëse në fytyrë për ato shpresa, por Putinit i duheshin edhe pesë vjet të tjera derisa ai filloi të kundërshtonte dhe të merrte masa drastike.

A po rrëshqasim ngadalë në një luftë midis Rusisë dhe SHBA-së? Ekziston një rënie e përgjithshme në sistemin e sigurisë që në fakt ka vazhduar për më shumë se një dekadë. Rusia pezulloi pjesëmarrjen e saj në Traktatin për Forcat e Armatosura Konvencionale në Evropë (Traktati CFE) në vitin 2007, të njëjtin vit kur Putini mbajti fjalimin e tij të famshëm në Konferencën e Sigurisë së Mynihut (MSC), dhe u tërhoq zyrtarisht më 7 nëntor 2023. Bjellorusia njoftoi po atë ditë se po tërhiqej gjithashtu nga traktati.

Vendimi i Rusisë për të injoruar tani traktatin INS është një tjetër rritje e tensioneve, dhe politika e Ukrainës për të goditur gjithnjë e më shumë objektiva brenda Rusisë – diçka që aleatët e saj e kanë dekurajuar fuqimisht si pjesë e strategjisë së saj të “menaxhimit të përshkallëzimit” – po i hedh benzinë zjarrit. Ekipi i Biden punoi shumë për të parandaluar këto sulme, por pasi Trump u largua nga Ukraina, Bankova po merr gjithnjë e më shumë iniciativën dhe po kundërsulmon në të vetmen mënyrë që mundet. Synimi i rafinerive ose infrastrukturës ruse të naftës, me disa sulme simbolike me dronë në Moskë dhe qytete të tjera të hedhura për ta bërë luftën më të këndshme për popullsinë ruse, është një strategji e qartë.

Fillimi i mirë që bënë Putini dhe Biden në takimet e tyre në Gjenevë në fillim të vitit 2021 ishte një mundësi e artë për të rivendosur marrëdhëniet dhe të paktën për të rindërtuar infrastrukturën e sigurisë që na ndihmoi të kalonim Luftën e Ftohtë pa shkatërruar tokën. Prishja e ngadaltë e asaj që ka mbetur nga ajo infrastrukturë është thellësisht shqetësuese dhe e rrezikshme – veçanërisht me atë që Jon Stewart e quajti me zgjuarsi, “një burrë-fëmijë” në krye të Shtëpisë së Bardhë.

Megjithatë, edhe Putini është fajtor, pasi e vazhdoi këmbënguljen e tij që Ukraina të qëndronte neutrale për një kohë shumë të gjatë. Ai fillimisht grumbulloi trupa në kufirin e Ukrainës në mars të vitit 2021 dhe pastaj përsëri në vjeshtë. Ky ishte gjithashtu viti i fjalimit të “ rregullave të reja të lojës ” të Ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov, të mbajtur në shkurt të vitit 2021, i cili hodhi poshtë provën dhe viti u mbyll me listën me tetë pika të kërkesave të Ministrisë së Punëve të Jashtme ruse në dhjetor, të cilat përgatitën terrenin për fillimin e luftës në shkurt të vitit të ardhshëm.

Lexova librin e shkëlqyer të Bob Woodward “Plani i Sulmit” (2004) mbi fillimin e luftës në Irak, i cili tregoi gjerësisht se një sërë përgatitjesh të padëmshme “për çdo rast” çuan në mënyrë të pashmangshme në fillimin e një lufte që askush nuk kishte ndërmend ta luftonte ose nuk e mendonte të nevojshme, por që përfundimisht arriti në pikën pa kthim. Duket sikur po endemi në të njëjtën rrugë tani. /Përshtatur nga Intellinews/