Connect with us

Ekonomi

Industria automotive, rritje në mes të krizës

Në fund të shtatorit, eksportet në grupin “makineri, pajisje, pjesë këmbimi” shënuan vlerën 238 milionë euro, thuajse e barabartë me vlerën e gjithë vitit 2021.

Në këtë grup bëjnë pjesë edhe produktet e fabrikave të industrisë automotive në vend, që nga viti në vit, janë rritur në numër. Zgjerimi i tyre ka vijuar edhe në këto kohë të vështira të post-pandemisë, ku faktorët negativë në tregun global, por dhe ata të brendshëm nuk kanë munguar.

Lufta Rusi-Ukrainë ishte goditja e radhës për tregjet globale, por kriza e përgjithshme për industrinë automotive në Shqipëri është kthyer në mundësi.

Kompanitë raportojnë për rritje të prodhimit në vitin 2022 në raport me një vit më parë dhe pritshmëria është që trendi të vijojë edhe në 2023. Sfidat, nga ana tjetër, janë rritur në numër

Nertila Maho

Zyrtarisht, bota është në mes të një krize, ku kulmi mbetet i paqartë për shkak të zhvillimeve dinamike dhe të paqëndrueshme. Pas një pandemie që i la tregjet të çoroditur dhe luftën Rusi-Ukrainë që dyfishoi efektin negativ në çdo drejtim, qeveritë, bizneset dhe qytetarët po përballen me sfida reale.

Në mes të krizës, ashtu sikurse ka probleme, shfaqen edhe mundësi. Për industrinë automotive në Shqipëri duket se ka ndodhur pikërisht kjo.

Kompanitë e industrisë automotive që prodhojnë tela, kabllo, gomina apo pjesë të thjeshta për kompani ndërkombëtare si Mercedez Benz, KIA, Hyundai, Peugot, Renault, Fiat Group, Sumitomo Electric Industries, konfirmojnë se viti 2022 ka shënuar rritje në prodhim, në raport me vitin paraardhës.

Ndikim në këtë drejtim duket se ka dhënë lufta Rusi-Ukrainë, ku grupe të caktuara kanë riorganizuar prodhimin, duke bërë zhvendosjen nga grupet nga njëri rajon në tjetrin.

Shifrat zyrtare të tregtisë së jashtme për 9-mujorin tregojnë se eksportet e periudhës janar-shtator 2022 për grupin “makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi”, ku përfshihen edhe produktet e fabrikave në fjalë, ishin rreth 238 milionë euro, thuajse njësoj sa shifra e eksporteve të këtij grupi për gjithë vitin 2021.

Nëse e bëjmë krahasimin me periudha 9-mujore, atëherë janar-shtatori i këtij viti ka shënuar rritje me 37.3% në raport me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Kompanitë raportojnë për rritje të prodhimit gjatë vitit 2022, ku pavarësisht situatës së përgjithshme në tregjet globale, kërkesa nuk ka ndryshuar.

“Ecuria e Delmon Group Albania është ndikuar nga efektet negative të krizës së re. Për fat, kërkesa, dhe rrjedhimisht shitjet tona në vitin 2022, kanë qenë në rritje, në nivelin e buxhetuar në fillim të vitit.

Kjo sepse kërkesa në sektorin automotiv nuk pati rënie domethënëse, por edhe për shkak të dinamikave brenda grupit tonë, ku për disa produkte të tjera, prodhimi u transferua në Shqipëri”, – pohon Ertjan Çabiri, Drejtori Menaxherial i Delmon Group Shqipëri.

Në kushtet kur lufta vijon, duke ushtruar tensione mbi tregje, asgjë nuk është e sigurt mbi të ardhmen, por kompanitë kanë vendosur të tregohen optimiste. Forschner Albania nënvizon se klientët kanë parashikuar rritje të porosive dhe kjo do të thotë më shumë të ardhura.

“Për aq kohë sa konflikti Ukrainë-Rusi do të vazhdojë, situata ka pak gjasa të përmirësohet.

Gjithsesi, e ardhmja shihet pozitivisht sa i përket prodhimit në Shqipëri, për shkak se klientët kanë parashikuar rritje të porosive, e cila përkthehet në më shumë vende pune, më shumë të ardhura për kompaninë”, – nënvizon Ercan Yagmur, administrator i Forschner Albania.

Kompanitë vijojnë me planet e zgjerimit me fabrika të reja

Kompanitë e industrisë automotive në vendin tonë, në një pjesë të madhe janë ende në fazat e zgjerimit, duke respektuar planet e biznesit që shtrihen në disa faza.

Kriza e post-pandemisë, por edhe situata me luftën dhe kostot në rritje, nuk i kanë frenuar ato të vijojnë me këto plane. Mario Scarfalloto, menaxher i SEWS Cabind Albania, pohon se viti 2022 shënoi hapjen e fabrikës së dytë, ku vijoi instalimi i linjave të reja të prodhimit dhe kjo pritet të vazhdojë.

“Në janar filluam të punonim për finalizimin e fabrikës së dytë dhe nisëm prodhimin me disa linja të automjeteve industriale. Falë rritjes së produkteve të prodhuara për klientin tonë, Stellantis, në tetor arritëm të përdornim rreth 80% të së gjithë hapësirës së disponueshme.

Megjithatë, 2022 ende nuk është mbyllur ndaj po ecim para me përfundimin e hapësirës së mbetur, duke futur disa linja të IVECO-s. Të gjithë këta hapa kanë nxitur rritje të vazhdueshme pozitive të kompanisë si për sa i përket prodhimit, edhe njerëzve.

Sot jemi më shumë se 1200 persona staf, direkt dhe indirekt, në dy impiante të ndryshme dhe pa dyshim synojmë të zgjerohemi. Në vitin fiskal 2023 kemi planifikuar hapjen e një fabrike të tretë, që tashmë është në ndërtim dhe do të krijojë vende pune për 1000 persona të tjerë.” nënvizon ai.

Edhe Forschner Albania ka në planet e saj një tjetër fabrikë në zonën e Kasharit, duke synuar rritjen e prodhimit për klientët e saj. Për vitin 2023, kompania parashikon që të rrisë prodhimin me të paktën 30% në raport me vitin 2022.

Largimi i punonjësve, kompanitë me masa konkrete

Kompanitë e industrisë automotive janë në grupin e atyre që e konsiderojnë largimin e punonjësve si një kambanë alarmi. Duke pasur një numër të madh punonjësish që varion mes qindrash dhe mbi një mijë, është e lehtë të krijosh idenë e tendencës së largimit të krahut të punës.

Z. Yagmur nënvizon se një nga arsyet që kompania vendosi shumë vite më parë të investonte në Shqipëri ishte pikërisht potenciali i fuqisë punëtore. Por largimi i saj tashmë është bërë shqetësim real për të gjithë e në këtë situatë, kompania ka vendosur të mos qëndrojë duarkryq.

“Masat e marra që mendojmë se do të kenë efekt pozitiv janë: planifikimi në buxhetin e vitit 2023 për rritjen e pagave të të gjitha kategorive në sektorin e prodhimit direkt dhe indirekt; rritja e fokusit në promovimin e punonjësve me përvojë dhe produktivë; zgjerimi i fashës së sistemit bonus në mënyrë që të përfshihen një numër më i madh punonjësish; trajnime të brendshme, si dhe trajnime në kompanitë tona simotra në vende të BE-së”, nënvizon z. Yagmur.

Edhe për z.Scarfalloto emigrimi është një problem real dhe shihet qartë nga kompanitë që kanë numër të lartë punonjësish.

“Sot SEWS CA punëson me krenari më shumë se 1000 njerëz. Të jeni të sigurt, kjo kërkon shumë përpjekje dhe burime, pasi situata në Shqipëri, për sa u përket njerëzve, është shumë kritike; vetëm duke lexuar gazetat lokale dhe duke folur me banorët vendas, është shumë e qartë se njerëzit po largohen nga vendi.

Nëse ky trend vazhdon, do të arrijmë në një pikë kritike ku nuk do të ketë burime njerëzore të mjaftueshme për të mbështetur të gjitha kompanitë e vendosura në vend. Shpresojmë që lajmet e fundit se Shqipëria është një vend kandidat për t’u bërë anëtare e BE-së, të mund të sjellin një status tjetër socio- ekonomik dhe t’i bindë njerëzit të qëndrojnë dhe të mbështesin zhvillimin e vendit të tyre të origjinës” thekson ai.

Kompanitë konfirmojnë se në fazën e parë, mungesa u vu re te punonjësit e kualifikuar ku ishte e vështirë të gjeje disa profesionistë, ndërkohë që tashmë po bëhet e vështirë të gjesh edhe forcë të pakualifikuar pune.

“Kompania jonë ka pasur një turnover punonjësish (raporti i një numri punonjësish që largohen nga një kompani për shkak shkarkimit, ose dorëheqjes ndaj numrit total të punonjësve në listën e pagave në atë periudhë) të pakualifikuar rreth 5% në muaj në vitin e fundit. Zëvendësimi i tyre sa vjen e po bëhet më i vështirë për shkak të mungesës së fuqisë punëtore. Gjithashtu, trajnimi i tyre është një kosto e fshehur, edhe kjo në rritje.

Një shqetësim tjetër ka të bëjë me largimin e papritur nga puna të punonjësve, të cilët nuk lajmërojnë në kohë, sipas ligjit, punëdhënësin për dëshirën e largimit, dhe e bëjnë planifikimin e prodhimit të vështirë.

Nga ky drejtim, jemi totalisht të pambrojtur, sepse detyrimi ligjor për punonjësit në këtë rast mbetet vetëm në letër” shprehet z. Çabiri nga Delmon Group Shqipëri.

 

Kostot në rritje, tregjet të paqëndrueshëm, kompanitë në përshtatje

Mungesa e lëndëve të para, që erdhi si efekt i rritjes së kërkesës në post-pandemi dhe rritja e çmimit të energjisë dhe naftës ndikuan shumicën e industrive, ku ajo automotive dhe e automobilave nuk bënë përjashtim.

Kompanitë konfirmojnë se tregjet mbeten ende nën këtë efekt dhe parashikimet për prodhimin rishikohen vazhdimisht për t’ju përshtatur kushteve të reja.

“Kërkesa e klientit është thjesht e paqëndrueshme, pasi ndikohet edhe nga mungesa e lëndëve të para të ndryshme, të rëndësishme, prandaj këta të fundit detyrohen të ndryshojë planifikimin e prodhimit në vazhdim, duke sjellë, shpesh, edhe ndalimin e tij.

Kjo sigurisht ka efekt të jashtëzakonshëm te ne dhe te të gjithë furnizuesit që duhet të ndjekin të njëjtin trend. Kërkohet të kenë elasticitet me prodhimin dhe përgjatë zinxhirit të furnizimit.

Sot, ndodh me të gjithë furnizuesit e tjerë, është krijuar aftësi për t’iu përgjigjur ndryshimeve në planifikimin e prodhimit në një ose dy ditë. Janë në gjendje t’u përgjigjen kërkesave urgjente të transportit, si dhe ndryshimeve në rrjedhën normale të zinxhirit të furnizimit me rrugë të ndryshme” pohon z. Sacarfalloto nga SEWS Cabind Albania.

Një tjetër zhvillim që duket se ka ndikuar negativisht kompanitë janë luhatjet e kursit të këmbimit.

“Rritja e vlerës së Lekut në krahasim me Euron për ne që të ardhurat i kemi në Euro dhe shpenzimet kryesisht në Lek ndikon negativisht. E fundit, por jo më pak e rëndësishme, energjia elektrike ndonëse e subvencionuar ende, ka pasur rritje të qenësishme dhe për më tepër ka shumë paqartësi se çfarë ecurie do të ketë.

Si përfundim, kërkesa është a paprekur, por presioni i kostove në rritje është i madh dhe kërkon ndryshim strategjie në afatgjatë nga ana e Grupit” nënvizon z. Çabiri.

Në kushtet e tregjeve të paqëndrueshme, kompanitë kapen fort pas planeve për rritje të prodhimit që garantojnë më shumë të ardhura dhe paralelisht vijojnë përshtatjen me kushtet e reja./monitor

Related Topics:
Advertisement

Ekonomi

Guvernatori i BSH Gent Sejko: Inflacioni i çmimeve të produkteve të konsumit ka pësuar rënie

Guvernatori i Bankës së Shqipërisë Gent Sejko, në një deklaratë për mediat, pasqyroi situatën ekonomike në vend. Sejko theksoi se inflacioni i çmimeve të produkteve të konsumit ka pësuar rënie.

Sejko thekson se punësimi është në rritje në vend, ashtu sikundër pagat po njohin rritje.

“Inflacioni i çmimit të produkteve të konsumit ka pësuar rënie. Ky inflacion në rënie është bazuar në atë që ndodh në rajon dhe në Europë. Presionet e brendshme inflacioniste janë më të qëndrueshme. Rritja ekonomike ka ardhur nga përshpejtimi i rritjes së investimeve publike, nga ambienti stimulues financiar dhe pritjet pozitive për të ardhmen.

Punësimi në ekonomi u rrit me 0.6 përqind, pagat në sektorin privat u rritën. Zgjerimi i punësimit dhe i pagave ka rritur ekonominë. Tregjet financiare paraqiten të sigurta. Kredia për sektorin privat është zgjeruar akoma më shumë. Rritja ekonomike do të gjejë mbështetjë në shëndetin financiar të kompanive private”, deklaroi guvernatori Sejko.

Continue Reading

Ekonomi

Shqiptarët më të “varfrit” në BE, EUROSTAT: Konsumi dhe të ardhurat më të ulëta

Shqipëria vijon ta ketë të humbur garën për rritjen e mirëqenies së qytetarëve të saj.

Të dhënat e fundit të përditësuara të Eurostat (ky është përditësimi i dytë) tregojnë se vendi vijoi që të ishte i fundit në Europë, si për të ardhurat për frymë në raport me madhësinë e ekonomisë, ashtu dhe për të ardhurat në raport me fuqinë blerëse, me këtë të fundit që është një tregues i mirëqenies materiale të familjeve.

Ndonëse ekonomia po rritet më shpejt sesa rajoni, sërish familjet dhe individët shqiptarë janë më të varfër sesa shtetet e tjera fqinjë, sidomos kur maten për të ardhurat sipas fuqisë blerëse.

Të ardhurat për frymë në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB) ishin sa 34% e mesatares së Bashkimit Europian. Ndonëse në rritje me tre pikë përqindje në raport me vitin e kaluar, sërish Shqipëria është e fundit në Europë (të dhënat për Kosovën nuk raportohen).

Nivelin më të lartë në rajon e ka Mali i Zi, me 50% të mesatares europiane, e ndjekur nga Serbia me 44%, Maqedonia e Veriut me 42% dhe Bosnjë-Hercegovina me 35%.

Përveçse me Bosnjën, diferenca në të ardhura me vendet e tjera të rajonit është thelluar, duke treguar për një zhvillim më të qëndrueshëm të shteteve fqinjë, që kanë arritur të përmirësojnë me ritme më të shpejta mirëqenien e qytetarëve të tyre.

Edhe treguesi tjetër, ai i konsumit individual për frymë, që mat të ardhurat sipas fuqisë blerëse, apo mirëqenien e një familjeje e vendos Shqipërinë në fund, së bashku më Bosnjë Hercegovinën.

Ky tregues është për Shqipërinë sa 41% e mesatares europiane. Përkeqësim ka bërë Bosnjë-Hercegovinë, ku raporti është njëlloj me Shqipërinë në 41%, nga 42% që ishte në përditësimin e parë.

Rekordin e mban Mali i Zi me 63%, Serbia me 53%, Maqedonia e Veriut me 50%.

Sipas Eurostat, Konsumi aktual individual, i referohet të gjitha mallrave dhe shërbimeve të konsumuara aktualisht nga familjet. Megjithëse PBB për frymë është një tregues i rëndësishëm dhe i përdorur gjerësisht i nivelit të mirëqenies ekonomike të vendeve, konsumi për frymë mund të jetë më i dobishëm për krahasimin e mirëqenies relative të konsumatorëve në vende të ndryshme, sqaron INSTAT.

Europa

Në vitin 2022, nivelet e konsumit aktual individual (AIC) në Bashkimin Europian patën dallime të konsiderueshme. E përdorur si masë e mirëqenies materiale të familjeve, AIC për frymë e shprehur në standardet e fuqisë blerëse (PPS) varionte nga 69% në 138% të mesatares së BE-së në vendet e BE-së.

Ashtu si në vitet e mëparshme, Luksemburgu regjistroi nivelin më të lartë të AIC për frymë në BE me 38% mbi mesataren e BE-së, e ndjekur nga Austria dhe Gjermania (të dyja 18% më lart), Holanda (16% më lart) dhe Belgjika (15% më lart). ). Në vitin 2022, nëntë vende të BE-së regjistruan AIC për frymë mbi mesataren e BE-së.

Nivelet më të ulëta të AIC për frymë u regjistruan në Bullgari (31% nën mesataren e BE-së), Hungari (29% më poshtë), Kroaci dhe Letoni (të dyja 24%) dhe Sllovaki (23% më poshtë).

Gjatë tre viteve të fundit, AIC për frymë në raport me mesataren e BE-së ka ndryshuar në shumicën e vendeve të BE-së. Midis viteve 2020 dhe 2022, nivelet e AIC u rritën në 18 vende të BE-së, më së shumti në Bullgari (69% e mesatares së BE-së në 2022 krahasuar me 60% në 2020), Kroaci (76% nga 69%), Rumani (86% nga 81% ), dhe Irlandë (94% nga 89%).

Nga ana tjetër në shtatë vende të BE-së pati rënie të niveleve të konsumit aktual individual.

Uljet më të mëdha u regjistruan në Danimarkë (110% në 2022 kundrejt 121% në 2020), Gjermani (118% kundrejt 124%) dhe Finlandë (109% kundrejt 114%).

Luksemburgu dhe Irlanda ende shënojnë PBB-në më të lartë për frymë në 2022

Në vitin 2022, si në vitin 2020 dhe 2021, Luksemburgu dhe Irlanda shënuan nivelin më të lartë të PBB-së për frymë të shprehur në PPS në BE, në 156% dhe 135% mbi mesataren e BE-së.

Të dhënat tregojnë dallime thelbësore midis vendeve të BE-së për sa i përket PBB-së për frymë, e përdorur për të matur aktivitetin ekonomik. Pas Luksemburgut dhe Irlandës, Danimarka (36% mbi mesataren e BE-së), Holanda (30% më lart), Austria (24% më lart) dhe Belgjika (20% më lart) vijnë në krye të listës me një PBB për frymë më shumë se 20% mbi mesataren.

Në të kundërt, Bullgaria (38% nën mesataren e BE-së), Greqia (33% më poshtë) dhe Sllovakia (29% më poshtë) shënuan PBB-në më të ulët për frymë./monitor

Continue Reading

Ekonomi

Papunësia bie në nivele minimale historike, punësimi nxitet nga shërbimet, por bie në industri

Shkalla zyrtare e papunësisë në Shqipëri arriti në 10,5%, në tremujorin e tretë 2023, duke shënuar një rekord historik minimal.

Sipas të dhënave të INSTAT, shkalla zyrtare e papunësisë u ul me 0,03 pikë përqindje, në krahasim me tremujorin e tretë të vitit 2022, dhe me 0,2 pikë përqindje, krahasuar me tremujorin e dytë të vitit 2023.

Shkalla zyrtare e papunësisë për burrat është 10,1% dhe për gratë 11,1%. Krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit 2022, shkalla e papunësisë është rritur me 0,2 pikë përqindje për burrat dhe është ulur me 0,2 pikë përqindje për gratë.

Ndonëse papunësia ka rënë në shkallë kombëtare, ajo është rritur tek të rinjtë. Sipas INSTAT, shkalla zyrtare e papunësisë për të rinjtë 15-29 vjeç është 22,0 %. Krahasuar me tremujorin e tretë të vitit 2022, shkalla e papunësisë për të rinjtë, është rritur me 1,6 pikë përqindje. Krahasuar me tremujorin e dytë 2023, ky tregues është ulur me 0,3 pikë përqindje.

Shkalla e papunësisë për grupmoshën 30-64 vjeç është 7,6 %. Në terma vjetorë ky tregues është ulur me 0,1 pikë përqindje dhe krahasuar me tremujorin e mëparshëm ka një ulje me 0,1 pikë përqindje

Punësimi bie në industri, rritet në shërbime

Gjatë tremujorit të tretë të vitit 2023, shkalla e punësimit për popullsinë 15-64 vjeç është 67,7%.

Numri i të punësuarve për popullsinë 15 vjeç e lart, nga tremujori i tretë i vitit 2022 në tremujorin e tretë 2023, është rritur me 1,2%. Në terma vjetorë, punësimi ulet me 3,0% në sektorin e bujqësisë dhe me 2,0% në sektorin e industrisë, ndërsa u rrit me 6,1% në sektorin e shërbimeve.

Krahasuar me tremujorin e mëparshëm, në tremujorin e tretë 2023, punësimi për popullsinë 15 vjeç e lart u rrit me 1,1%. Punësimi ulet me 2,5% në sektorin e industrisë dhe me 1,3 në sektorin e shërbimeve, ndërsa u rrit me 7,3 në sektorin e bujqësisë.

Shkalla e punësimit për burrat e grupmoshës 15-64 vjeç është 73,4 %, ndërsa për gratë është 62,2%.

Krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit 2022, shkalla e punësimit është rritur për burrat me 1,7 pikë përqindje, ndërsa për gratë është rritur me 2,7 pikë përqindje. Në tremujorin e tretë të vitit 2023 shkalla e punësimit të të rinjve është 44,8%.

Krahasuar me tremujorin e tretë të vitit 2022, shkalla e punësimit të të rinjve është rritur me 1,1 pikë përqindje dhe në krahasim me tremujorin e dytë 2023 ështe rritur me 0,7 pikë përqindje. Për popullsinë 30-64 vjeç, në tremujorin e tretë 2023, shkalla e punësimit është 78,2%.

Shkalla e punësimit

Sipas INSTAT, në tremujorin e tretë 2023, shkalla e punësimit për popullsinë 15-64 vjeç është 67,7%. Gjatë këtij tremujori, numri i të punësuarve gjithsej u rrit me 1,6%, krahasuar me tremujorin e tretë të vitit 2022, dhe është rritur me 0,5%, krahasuar me tremujorin e dytë 2023.

Në tremujorin e tretë 2023, shkalla zyrtare e papunësisë në Shqipëri, për popullsinë 15 vjeç e lart, është 10.5%, duke pësuar rënie me 0,03 pikë përqind, krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit 2022 dhe është ulur me 0,2 pikë përqind, krahasuar me tremujorin e mëparshëm.

Në tremujorin e tretë 2023, shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës, për popullsinë 15-64 vjeç, është 76,1 %. Krahasuar me tremujorin e tretë të vitit 2022, shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës është 2,7 pikë përqindje më e lartë, ndërkohë që krahasuar me tremujorin e mëparshëm është rritur me 0,3 pikë përqindje.

Për gratë, shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës është 70,2%, ndërsa për burrat ky tregues është 82,2%. Për burrat, shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës është 12,1 pikë përqindje më e lartë sesa për gratë. Krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit 2022, shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës për gratë është rritur me 2,8 pikë përqindje dhe për burrat me 2,5 pikë përqindje

Gjatë tremujorit të tretë të vitit 2023, shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës për të rinjtë e moshës 15-29 vjeç është 57,5%.

Ky tregues është rritur me 2,6 pikë përqindje, krahasuar me tremujorin e tretë të vitit 2022, dhe është rritur me 0,8 pikë përqindje në krahasim me tremujorin e dytë 2023. Për popullsinë 30-64 vjeç, në tremujorin e tretë 2023, shkalla e pjesëmarrjes në forcat e punës është 84.6%./Monitor

Continue Reading

Ekonomi

Euro prek nivelin më që ulët që nga korriku, i afrohet pragut të 101 lekëve

Euro e ka mbyllur javën me një rënie të mëtejshme në kursin e këmbimit me Lekun. Sipas kursit zyrtar të Bankës së Shqipërisë, Euro u këmbye të premten me 101.17 lekë, duke humbur 0.75 pikë krahasuar me një ditë më parë. Kursi i këmbimit mes Euros dhe Lekut ka prekur nivelin më të ulët që prej datës 25 korrik të këtij viti. Tashmë, kursi ndodhet shumë pranë nivelit minimal historik prej 100.49 lekësh, që u regjistrua në 20 korrik të këtij viti.

Leku vazhdoi të forcohej edhe kundrejt valutave të tjera kryesore. Dollari Amerikan ra më tej në vlerën e 92.89 lekëve, niveli më i ulët që prej datës 2 gusht. Paundi Britanik u këmbye me 117.42 lekë, vlera më e ulët që prej datës 25 korrik.

Kursi i këmbimit tashmë është kthyer në mënyrë të papritur në vlerat e verës, kur prurjet valutore të lidhura kryesisht me turizmin sjellin një efekt të zakonshëm sezonal, që këtë vit ishte gjithsesi shumë më i fortë se kurrë më parë. Por, rikthimi në vlera të përafërta edhe në këtë periudhë të vitit dëshmon për një mbiçmim të monedhës vendase të mbështetur tashmë mbi faktorë më të qëndrueshëm se ata sezonalë.

Sipas agjentëve të këmbimit valutor, tregu vazhdon të karakterizohet nga një ofertë e lartë e lartë e valutës, të ndërthurrur me një ofertë të pakët të monedhës vendase.
Prurjet e mëdha valutore këtë vit lidhen me shifrat rekord të turizmit hyrës, me nivelet e larta të investimeve të huaja, por edhe me një vit ta favorshëm për sektorin energjetik, i karakterizuar nga eksporte në rritje, sidomos në muajt e vjeshtës. Këto eksporte vlerësohet se kanë pasur një rol në rritje në ofertën për valutë gjatë muajve të fundit.

 

 

Nga ana tjetër, likuiditeti në monedhën vendase është mjaft i shtrënguar. Rritja vjetore e depozitave në lekë pothuajse është stopuar, ndërsa rritja e ofertës monetare të lekut në tërësi (përfshirë depozitat dhe paratë jashtë bankave) është më e ulëta që prej fillimit të vitit 2019. Një rol të rëndësishëm në pakësimin e ofertës së lekut ka luajtur politika fiskale shtrënguese e qeverisë dhe suficiti buxhetor pranë niveleve më të larta historike.

Ky vit po mbyllet me Lekun që ndodhet në pozita më të forta se kurrë më parë në historinë prej afërsisht dy dekadash të këmbimit me Euron. Muaji dhjetor në përgjithësi shoqërohet me një shtim të ofertës valutore, sidomos në pjesën e dytë të tij, të lidhur me kthimin e emigrantëve dhe me një rigjallërim sezonal të turizmit. Historikisht, kjo ka sjellë një farë rënieje të kursit të këmbimit të Euros në javët e fundit të vitit.

Por, nga ana tjetër, tendenca gjithnjë e më e theksuar e qeverisë për ta përqendruar shpenzimin e deficitit buxhetor në muajin dhjetor, mund të japë efektin e kundërt dhe të rimëkëmbë përkohësisht kursin e monedhës europiane. Një fenomen i tillë u vërejt në ditët e fundit të vitit 2022./monitor.al

Continue Reading

Ekonomi

“E premte e zezë” për Euron, kursi me Lekun prek nivelin më të ulët prej fillimit të gushtit

Leku e mbylli javën duke u forcuar më shumë në kursin e këmbimit me të gjitha valutat e huaja kryesore. Sipas kursit zyrtar të këmbimit të Bankës së Shqipërisë, Euro u këmbye të premten me 102.43 lekë, duke humbur rreth 1.5 lekë në harkun e një jave në kursin e këmbimit me monedhën vendase. Ky është niveli më i ulët i kursit të këmbimit Euro-Lek që prej datës 2 gusht.

Rënia e Euros ka tërhequr në rënie të gjitha valutat e tjera kryesore që kuotohen në tregun shqiptar. Dollari Amerikan zbriti në nivelin e 93.9 lekëve dhe në harkun e një jave ka humbur afërsisht 1.7 lekë në kursin e këmbimit. Edhe kursi i Dollarit Amerikan me Lekun ka prekur nivelin më të ulët që prej datës 2 gusht.

Paundi Britanik u këmbye në vlerën e 117.97 lekëve, niveli më i ulët që prej datës 25 korrik.

Prej një muaji, Leku ka nisur një cikël të ri dhe deri diku të papritur mbiçmimi në kursin e këmbimit.

 

 

Sipas burimeve nga tregu, rënia është shpejtuar në dy javët e fundit për shkak të një rritjeje të fortë të ofertës së Euros në tregun valutor. Disa prej kompanive që administrojnë hidrocentrale private kanë shitur sasi të mëdha të Euros gjatë kësaj periudhe. Kushtet e favorshme hidrike kanë rritur prodhimin e energjisë elektrike gjatë vjeshtës, duke bërë që bilanci energjetik në këtë periudhë të jetë pozitiv.

Korporata Elektroenergjetike Shqiptare ka kryer eksporte të energjisë gjatë muajit nëntor, por, bazuar në informacionet nga tregu, me sa duket, edhe prodhuesit më të vegjël të energjisë kanë eksportuar në sasi të konsiderueshme. Kjo ka sjellë prurje valutore edhe më të mëdha, duke e zhvendosur në ulje kursin e këmbimit mes Euros dhe Lekut.

Oferta e Euros dhe kërkesa për Lekë në muajt e fundit vlerësohet se është ndikuar edhe nga një tendencë e konvertimit në monedhën vendase të kredive të mbajtura në valutë të huaj. Për shkak të kursit të ulët të këmbimit të Euros dhe normave më të ulëta të interesit për kreditë në Lekë, shumë huamarrës kanë shfrytëzuar rastin për të konvertuar valutën e kredisë së tyre.

Nga ana tjetër, rënia e fortë e kursit po ndikohet edhe nga një ofertë mjaft e shtrënguar e Lekut në tregun valutor. Depozitat bankare në lekë paraqiten në stanjacion, ndërsa agregati monetar M2 po shfaq normat më të ulëta të rritjes në pesë vitet e fundit.

Një rol shumë të rëndësishëm në uljen e ofertës së Lekut besohet se ka luajtur suficiti buxhetor rekord i qeverisë shqiptare. Në fund të 10-mujori, vlera e suficitit kishte vlerën e 48 miliardë lekëve, pranë niveleve më të larta historike që ishin regjistruar në fund të muajit shtator.

Pritshmëritë ishin që në muajt e fundit të vitit qeveria të rriste ritmin e shpenzimeve, duke injektuar më shumë Lekë në ekonomi. Mendohej se ky mund të ishte një faktor që mund të sillte një zhvlerësim të përkohshëm të Lekut, por deri tani asgjë e tillë nuk ka ndodhur.

Përkundrazi, kursi i Euros po i drejtohet sërish niveleve më të ulëta historike, që u regjistruan në korrik të këtij viti./Monitor

Continue Reading
Advertisement

TRENDING