Panamaja i ofron lëshime SHBA-ve dhe tërhiqet nga nisma e Kinës pas vizitës së Rubio-s

Panamaja premtoi kalim falas për anijet luftarake amerikane përmes Kanalit të Panamasë dhe tha se do të tërhiqet nga programi i huadhënies së firmave të Kinës.

Kjo, pasi Sekretari Amerikan i Shtetit Marco Rubio sulmoi qeverinë gjatë vizitës së tij të dielën e 2 shkurtit.

Rubio, duke i bërë jehonë ankesave të Presidentit Donald Trump për ndikimin kinez mbi rrugën ujore, paralajmëroi se SHBA-të do të “marrin masat e nevojshme për të mbrojtur të drejtat e tyre” nëse Panamaja nuk bën ndryshime të menjëhershme, tha Departamenti i Shtetit pasi Rubio u takua me presidentin Jose Raul Mulino.

Udhëheqësi panamez i minimizoi tensionet, por përsëriti se vendi i tij nuk do të heqë dorë nga kanali, pasi qeveria e tij i ofroi SHBA-ve lëshime të tjera.

Autoriteti i kanalit tha të dielën vonë se do të “optimizojë përparësinë e tranzitit” të anijeve të marinës amerikane përmes rrugës ujore.

Mulino e siguroi Rubio-n se anijet e marinës amerikane do të gëzonin kalim të lirë, tha një zyrtar amerikan.

Trump në dhjetor u ankua për ato që ai i quajti tarifat “të tepruara” dhe kërcënoi të rimarrë kontrollin.

Mulino tha gjithashtu se vendi i tij nuk do të rinovojë pjesëmarrjen e tij në Iniciativën e Kinës “Brez dhe Rrugë”, duke e bërë Panamanë vendin e parë të Amerikës Latine që e bën këtë.

Ai shtoi se qeveria e tij do të vlerësojë nëse do të tërhiqet përpara se marrëveshja aktuale të përfundojë në vitin 2026.

Këshilltari i Sigurisë Kombëtare së SHBA-ve, Mike Waltz, e quajti atë lëvizje një “hap në drejtimin e duhur” në një postim në X.

Një zyrtar amerikan tha se megjithëse pozitiv, masa nuk i zgjidh plotësisht shqetësimet rreth kanalit.

Duke folur me gazetarët pas takimit me Rubio-n të dielën, Mulino e quajti seancën “me respekt dhe të përzemërt”.

“Unë nuk ndjej ndonjë kërcënim real kundër traktatit ose vlefshmërisë së tij, dhe aq më pak përdorimin e forcës ushtarake për të marrë nën kontroll kanalin”, u shpreh ai në spanjisht. “Unë nuk e ndjeva këtë”.

I pyetur për situatën të dielën në mbrëmje, Trump u tha gazetarëve se ai nuk mendon se trupat do të jenë të nevojshme për të siguruar interesat e SHBA-ve në kanal.

“Kina po drejton Kanalin e Panamasë”, tha Trump. “Ne do ta marrim përsëri ose diçka shumë e fuqishme do të ndodhë”.

Ndërsa Panamaja ka hedhur poshtë akuzat e Trump-it, ndikimi i Kinës është rritur në rajon.

Në vitin 2017, një qeveri e mëparshme panameze ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Tajvanin dhe deklaroi se kishte “vetëm një Kinë” – një lëvizje që ka ndodhur në disa vende të Amerikës Latine vitet e fundit.

Panamaja u angazhua për t’u bashkuar me programin Belt and Road në fund të 2017-ës, duke nënshkruar një pakt trevjeçar.

Anëtarësimi i vendit do të rinovohet përsëri automatikisht në fund të vitit 2026, përveç nëse Panamaja – ose Pekini – vendosin të ndërpresin marrëveshjen.

Ministria e Jashtme e Kinës ka thënë se do të respektojë gjithmonë sovranitetin e Panamasë mbi kanalin dhe e njeh atë si një rrugë ujore ndërkombëtare neutrale.

SHBA-të e ndërtuan kanalin në fillim të shekullit të 20-të dhe ia dhanë përsëri Panamasë në vitin 1999 sipas një traktati të nënshkruar nga presidenti Jimmy Carter në 1977 – një veprim që Trump e quajti marrëzi.

Kanali prej 82 kilometrash që lidh oqeanin Atlantik dhe Paqësor është një aset i madh strategjik.

Ka qenë gjithashtu një pikë bllokuese për tregtinë globale pasi Panamaja ka pësuar një thatësirë ​​të zgjatur e cila ka penguar kalimet.