Partitë e Reja Antisistem: Krijesa të sistemit apo zëra të sinqertë të ndryshimit? Pse LRE është partia ndryshe?

Nga Arian Galdini

Në teorinë politike dhe sociologjinë bashkëkohore, ekziston një paradoks i dukshëm: shumë parti të reja që shpallen si antisistem janë, në të vërtetë, produkte të vetë sistemit që pretendojnë se luftojnë.

Ky fenomen ngre pyetje të thella mbi natyrën e demokracisë, fuqinë e propagandës dhe rolin e shpresës në shoqëri.

Në këtë reflektim, për shkak të larushisë së shfaqjeve ideologjike ose jo të partive të reja në Shqipëri, do ta shqyrtojmë këtë problematikë përmes lenteve teorike, duke iu referuar mendimtarëve të mëdhenj edhe të majtë edhe të djathtë, si Antonio Gramsci, Hannah Arendt, Slavoj Žižek, Joseph Schumpeter, dhe ekonomistëve si Milton Friedman e Friedrich Hayek.

Qëllimi është të analizojmë se përse shumë parti të reja antisistem përfundojnë si instrumente të sistemit dhe pse një gjuhë e bazuar thjesht në populizëm anti-oligarkik dhe anti-korrupsion nuk mjafton për të ndërtuar një vizion shpresëdhënës.

Partitë antisistem si “valvula shfryrjeje” e sistemit

Antonio Gramsci, në konceptin e tij të “hegjemonisë kulturore”, theksonte se sistemi mbizotërues është gjithmonë në gjendje të integrojë dhe neutralizojë kundërshtimet e tij.

Partitë e reja antisistem shpesh shfaqen si kundërpeshë ndaj establishmentit, por në të vërtetë, shumë prej tyre janë krijime të vetë sistemit, të dizajnuara për të kanalizuar pakënaqësinë popullore në mënyra të kontrolluara.

Hannah Arendt, në librin e saj The Origins of Totalitarianism, argumenton se në shoqëri të dominuara nga pashpresa dhe konfuzioni, sistemet shpesh krijojnë “armiq të kontrolluar” për të ruajtur një iluzion ndryshimi. Këto “armiq” janë të aftë të shfryjnë tensionet e publikut, por pa rrezikuar strukturat thelbësore të pushtetit.

Një shembull i qartë i kësaj dinamike është fenomeni i partive të reja që ndjekin populizmin ekstrem, duke sulmuar oligarkinë dhe korrupsionin pa ofruar një alternativë të qartë dhe të strukturuar.

Në shumë raste, këto parti thjesht shërbejnë për të zhgënjyer edhe më tej publikun, duke përforcuar bindjen se “asgjë nuk ndryshon.”

Pse gjuha e drunjtë antikorupsion dhe antisistem dështon?

Një nga problemet kryesore të partive antisistem është përdorimi i një gjuhe të drunjtë, të ngurtë dhe të përsëritur, që përqendrohet vetëm në korrupsionin, oligarkinë dhe sistemin si armik i madh, pa ofruar zgjidhje konkrete dhe vizion të qartë për të ardhmen.

Joseph Schumpeter, në teorinë e tij të demokracisë si një proces konkurrimi elitash, argumenton se qytetarët nuk janë të tërhequr thjesht nga kritikat e sistemit, por nga alternativa të mirëartikuluara.

Gjuha e drunjtë e bazuar vetëm në kritikë nuk krijon besim dhe shpresë; ajo vetëm sa amplifikon cinizmin dhe pashpresën.

Slavoj Žižek thekson se populizmi i orientuar vetëm nga “anti” (anti-korrupsion, anti-oligarki, anti-sistem) nuk ka një strukturë pozitive.

Ai krijon një boshllëk ideologjik ku publiku mbetet pa një vizion të qartë për të ardhmen, duke ndjekur thjesht një kundërshti të pakufizuar.

Roli i shpresës, vizionit dhe ideve në ndërtimin e një lëvizjeje të vërtetë politike

Qytetarët nuk votojnë vetëm për të ndëshkuar establishmentin; ata kërkojnë shpresë, një vizion dhe alternativa reale.

Siç ka thënë Friedrich Hayek, “Një shoqëri e lirë nuk mund të ekzistojë pa një ide të qartë të qëllimeve dhe strukturave të saj.”

Barack Obama, në librin e tij The Audacity of Hope, thekson rëndësinë e shpresës si një mjet për të mobilizuar njerëzit.

Partitë e vërteta të ndryshimit nuk mund të mbështeten vetëm te zhgënjimi popullor; ato duhet të jenë bartëse të ideve transformuese dhe të artikulojnë një narrativë të fuqishme për të ardhmen.

Milton Friedman, në librin e tij Capitalism and Freedom, thekson se qytetarët mbështesin ato lëvizje politike që u japin besim se reformat ekonomike dhe politike do të përmirësojnë realisht jetën e tyre.

Partitë që thjesht bërtasin “anti-korrupsion” dhe “anti-sistem” nuk krijojnë këtë besim, sepse ato nuk ofrojnë politika të qarta dhe të zbatueshme.

Rreziku i zhgënjimit dhe përforcimi i status quo-së

Kur partitë antisistem dështojnë të kenë rezultat apo edhe nëse kanë ndonjë rezultat, dështojnë të mbajnë premtimet e tyre, ato shpesh shkaktojnë një zhgënjim të thellë tek qytetarët, duke përforcuar bindjen se ndryshimi është i pamundur.

Kjo ndjenjë pashprese është një armë e fuqishme në duart e sistemit, që e përdor për të legjitimuar status quo-në.

Francis Fukuyama, në veprën e tij Political Order and Political Decay, thekson se institucionet e forta janë thelbësore për të krijuar një sistem demokratik të qëndrueshëm.

Partitë që nuk arrijnë të ofrojnë një projekt institucional serioz nuk bëjnë asgjë më shumë sesa ta dobësojnë më tej demokracinë.

Carl Schmitt, një nga mendimtarët më të diskutueshëm të shekullit XX, argumentonte se çdo lëvizje politike ka nevojë për një armik të qartë, por gjithashtu duhet të artikulojë qartë se si do ta zëvendësojë sistemin që kritikon.

Mungesa e këtij artikulimi e bën çdo lëvizje antisistem të dështojë.

Si mund të krijohet një lëvizje e vërtetë e shpresës dhe ndryshimit?

Lëvizjet politike të suksesshme ndërtohen mbi bazat e një vizioni pozitiv, të artikuluar qartë dhe të mbështetur nga politika konkrete.

Kjo përfshin:

1. Artikulimin e një platforme të qartë ideologjike: Siç sugjeron Roger Scruton, lëvizjet e qëndrueshme politike duhet të bazohen në një filozofi të fortë dhe të artikulojnë qartë vlerat që përfaqësojnë.

2. Fuqizimin e qytetarit: Siç thekson Hannah Arendt, liria politike nuk është vetëm mungesa e shtypjes, por fuqizimi i qytetarëve për të marrë pjesë në mënyrë aktive në jetën publike.

3. Ndërtimin e institucioneve të besueshme: Një lëvizje e qëndrueshme duhet të investojë në ndërtimin e institucioneve që forcojnë demokracinë dhe promovojnë transparencën.

4. Përqendrimin te politikat konkrete: Një program i bazuar te zgjidhjet praktike dhe të arritshme është çelësi për të fituar besimin e qytetarëve.

Për një politikë të re me vizion

Në fund, ajo që i duhet shoqërisë shqiptare dhe çdo shoqërie tjetër nuk është një tjetër parti antisistem me slogane boshe.

Çfarë kërkohet është një politikë e bazuar në vlera, shpresë dhe vizion të qartë.

Një politikë që frymëzon qytetarët dhe që nuk ka frikë të përballet me sistemin me ide dhe alternativa të guximshme.

Siç thotë Winston Churchill, “Mos e lini një krizë të shkojë kot. Krizat janë mundësitë më të mira për të krijuar ndryshim të vërtetë.”

Rasti i Shqipërisë: LRE, Partia e Vetmisë së Guximshme dhe Qartësisë Morale

Në realitetin e sotëm shqiptar, i mbushur me konfuzion politik, korrupsion sistemik dhe një “Rregjim 3 Palësh” që përfshin PS, PD dhe PL, ekziston një parti që nuk ka asgjë të përbashkët me këtë sistem të mbështetur në marrëveshje të heshtura, interesa oligarkike dhe makineri propagandistike.

Kjo parti është LRE – Lëvizja e Re.

LRE nuk është thjesht një “parti e re,” dhe as nuk mund të kategorizohet në të njëjtin grup me partitë që shfaqen si antisistem, por që shpesh përfundojnë si krijesa të vetë sistemit që pretendojnë të kundërshtojnë.

Refuzimi i ekzistencës: Pse Rregjimi 3 Palesh mohoi dhe censuroi LRE-në?

Rregjimi 3 Palesh ka ndërtuar një realitet politik ku parti si LRE, në vend që të shihen si alternativa të mundshme, margjinalizohen dhe refuzohen.

Në këtë sistem, LRE jo vetëm që u përball me sfidën e zakonshme të mungesës së burimeve, por u ndalua dhe u censurua në mënyrë sistematike nga mediat e kontrolluara nga Rregjimi.

Antonio Gramsci e përshkruan këtë fenomen si një strategji hegjemonike: sistemi nuk ka nevojë të sulmojë hapur një ide ose një organizatë; mjafton që ta mohojë ekzistencën e saj.

LRE nuk u përfshi asnjëherë në debatet mediatike, as nuk iu njoh ndonjë hapësirë për të shpalosur qartësinë e saj ideologjike.

Hannah Arendt, në librin Between Past and Future, thekson se mënyra më efektive për të shkatërruar një ide është të kufizosh diskutimin mbi të dhe të injorosh ekzistencën e saj.

Rregjimi e ka bërë këtë me LRE-në: duke e injoruar dhe censuruar, ka synuar ta kufizojë potencialin e saj transformues.

LRE: Partia që ndjek shtegun e vetmisë

Në vend që të ndjekë rrugën e zakonshme të marketingut agresiv politik, LRE ka zgjedhur një qasje krejtësisht ndryshe: shtegun e vetmisë.

Kjo nuk është një vetmi nga dështimi apo mungesa e burimeve, por një zgjedhje e qëllimshme për të mbrojtur vlerat, doktrinën dhe vizionin e saj nga kompromiset dhe deformimet që ka pësuar politika shqiptare.

Roger Scruton, një nga filozofët konservatorë më të mëdhenj të shekullit XX, shkruante se “vetmia intelektuale dhe morale është çmimi i së vërtetës.”

LRE ka zgjedhur të ecë me këmbë të plumbta, duke u bazuar në një platformë të mirëstrukturuar dhe një identitet të qartë si e djathta humane dhe autentike shqiptare.

Në dallim nga partitë populiste që ndjekin masat për vota të shpejta, LRE fton qytetarët të njohin idetë e saj përmes platformave të mirëpërcaktuara si Platforma Rikthim në Vlera, Karta e Vlerave, dhe Doktrina Neoshqiptariste.

Në vend që të mbështetet në slogane bosh, ajo bazohet në një doktrinë të thellë që harmonizon traditat shqiptare me modernitetin.

Pse LRE nuk është një parti populiste?

Populizmi shpesh mbështetet në premtime të thjeshta, anti-sistem dhe në një gjuhë të drejtpërdrejtë që tërheq masat e frustruara.

Por LRE nuk ka zgjedhur këtë rrugë, sepse beson se ndryshimi i vërtetë nuk vjen nga retorika e zbrazët, por nga edukimi politik dhe ndërtimi i një ndërgjegjeje kombëtare.

Edmund Burke, në veprën e tij Reflections on the Revolution in France, argumenton se politika nuk mund të bazohet në emocionet kalimtare të masave, por në parime të qëndrueshme dhe institucione solide.

LRE mishëron këtë filozofi duke i dhënë përparësi ideve dhe vlerave përpara emocioneve të përkohshme.

Milton Friedman ka theksuar rëndësinë e ideve të qarta dhe të testuara përpara se të ndërmerren reforma të mëdha.

Në këtë kuptim, LRE është një shembull i veçantë: ajo ofron një vizion të qartë ekonomik dhe politik, duke analizuar dhe kritikuar me thellësi Buxhetin e Shtetit 2025 dhe politikat e Qeverisjes Rama dhe të Rregjimit.

Komuniteti moral: Një model ndryshe për politikën shqiptare

LRE është më shumë se një parti politike. Ajo është një komunitet moral, i përbërë nga qytetarë të thjeshtë, të ndershëm dhe të paperlyer.

Kjo e dallon thelbësisht nga partitë e tjera, të cilat shpesh mbështeten në klientelizëm dhe lidhje me oligarkinë.

Ukshin Hoti, një nga mendimtarët më të ndritur shqiptarë, ka theksuar rëndësinë e ndërtimit të një politike të bazuar në moralitet dhe drejtësi.

LRE ndjek këtë parim, duke krijuar një hapësirë politike ku integriteti moral është parësor.

Francis Fukuyama, në librin e tij Political Order and Political Decay, thekson se vetëm ato lëvizje politike që ndërtohen mbi institucione të forta dhe vlera morale mund të krijojnë ndryshime të qëndrueshme.

LRE është një shembull konkret i kësaj, pasi ajo operon si një komunitet që vendos idetë dhe vlerat përpara interesave afatshkurtra.

LRE: Identiteti i qartë dhe vizioni për të ardhmen

LRE është e vetmja parti në Shqipëri që ka një identitet të qartë dhe të artikuluar.

Ajo nuk kërkon të imitojë partitë tradicionale as të ndjekë modelet e tyre të dështuara.

Përkundrazi, ajo përpiqet të ndërtojë një politikë të re që harmonizon:

1. Traditat shqiptare me modernitetin e dinjitetshëm, duke pasur si udhërrëfyes doktrinën e Neoshqiptarizmit.

2. Qartësinë ideologjike dhe doktrinore, duke qenë e vetmja parti që ka krijuar dhe publikuar dokumenta themelore si Platforma Rikthim në Vlera dhe Karta e Vlerave.

3. Vizionin për një të djathtë humane dhe të ndershme, që respekton traditat shqiptare dhe i përputh ato me parimet e një demokracie perëndimore.

Guximi për të ndërtuar një të djathtë autentike

Në një skenë politike të mbushur me populizëm, retorikë boshe dhe lojëra të heshtura pushteti, LRE është një fenomen i veçantë.

Ajo është më shumë se një parti politike; është një lëvizje morale dhe intelektuale që kërkon të transformojë mënyrën se si shqiptarët e perceptojnë politikën dhe të ardhmen e tyre.

Siç thoshte Winston Churchill, “Nuk ka asgjë më të vështirë sesa të qëndrosh i vetëm përballë turmës, por shpesh kjo është gjëja e duhur për të bërë.”

LRE është prova se guximi, qartësia dhe përkushtimi ndaj vlerave mund të krijojnë një alternativë të re dhe të qëndrueshme për Shqipërinë.

LRE nuk është një parti e re; ajo është partia e ideve të mëdha dhe e shpresës për një të ardhme më të mirë.