Turpi britanik me shqiptarët

Nga Besnik Bakiu – Para disa ditës ndodhi një ngjarje shqetësuese, jo vetëm për mua, por për të gjithë ata që ndjekin zhvillimet politike dhe që ndjeshmërinë njerëzore e çojnë përtej nacionalizmit. Kjo lidhet me thënien e ministrit britanik të emigracionit, Robert Jenrick i cili, si të bëhej fjalë për gjueti, artikuloi shprehje të tilla si “Gjeni shqiptarin, ndaloni shqiptarin!”.

Është në kufijtë e të pabesueshmes që një vend me demokraci moderne, si Britania e Madhe, t’i bëjë vetes një të keqe aq të madhe, sa të kthehet 100 vjet pas, në retorikën etnocide të Gjermanisë naziste. Bëhej fjalë për “…linçim verbal ndaj një kombi të tërë, në një gjuhë që tingëllon sikur ministri po shpall sezonin e hapur për shqiptarët..”, është një “veçim i turpshëm i një komuniteti nga një ministër me parime demokratike që sjell kujtime të tmerrshme me një brutalitet të padurueshëm!”.

Sikur të qe një rast i shkëputur dhe shprehje nga një njeriu i vetëm, mund të përligjej me fjalën lajthitje e veshur me pushtet, në një stinë elektorale, ku objektin e gjuetisë e përligj fushata aspak bindëse, që viktimizon shqiptarët.

Ndaj nuk gjej teprim në reagimin se: “nuk bëhet fjalë për një person. Ka të bëjë me klimën që është krijuar dhe ka të bëjë me gjetjen e kockave të kurbanit dhe fajësimin e të tjerëve. Nuk bëhet fjalë për shqiptarët, as alienët apo gangsterët, por ka të bëjë me politikat e dështuara për kufijtë dhe krimin. Kjo lloj gjuhe nuk është një politikë, nuk është një program, nuk është një vizion. Nuk është gjë tjetër veçse nxitja e ksenofobisë dhe synimi, veçimi i një komuniteti. Shkon totalisht kundër parimeve të shkëlqyera tradicionale të Britanisë për integrimin e minoriteteve. Tani duket si çmendinë.”

Prologu i kësaj drame britanike në kurriz të shqiptarëve, ishte sekretarja e brendshme britanike, Suella Braverman, që i cilësoi “terroristë” dhe “banditë” emigrantë shqiptarë që duan të emigrojnë në Britani. Të pabesueshmes i shtohet edhe fakti se akuza bëhet nga një njeri, sot ministër, historia familjare e së cilës është e lidhur fort me emigrantët dhe emigrimet, pjesë e të cilëve ka qenë familja e saj, kur më 1960 të nisur nga Maritius dhe Kenia, mbërrinin në Britani për një jetë dhe shkollim më të mirë, sikurse as më pak as më shumë bëjnë shqiptarët sot.

Veshja me kostumin e ftohtë të zyrës nuk përligjet pas shprehjeve klishe “të bësh detyrën”. Më shumë se çdo gjë tjetër kjo të kujton çështjen Eichmann, që i bindej detyrës, pa arsyetuar. Mos vallë pjesë e “detyrës” së saj janë vetëm “emigrantët e paligjshëm shqiptarë”? Ajo i akuzon ata si “të lidhur me bandat kriminale, që janë në Shqipëri, të cilët kanë krijuar një “bazë” në Francën e veriut, e cila bën të mundur kalimin e emigrantëve nga Franca për në Mbretërinë e Bashkuar” dhe se “drejtojnë veprimtarit kriminale” si prostitucionin, trafikun e armëve, kontrabandën e drogës, apo trafikimin e qenieve njerëzore.

Akuza të tilla janë jo vetëm të paprovuara, por dhe propagandë e rrezikshme, që fut në një thes, pa asnjë dallim, të gjithë emigrantët shqiptarë, siç edhe poshtëron edhe ata që e kanë ngritur jetën e tyre në Shqipëri e që nuk duan të emigrojnë. Sikur të mos mjaftonin të gjitha këto, qenka marrë edhe vendimi që azilkërkuesit, deri në marrjen e përgjigjes për pranimin apo refuzimin e kërkesës së tyre, të dërgohen, në Rauanda.

Çështja u zgjidh! Bota shpëtoi prej shqiptarëve! Situata bëhet e rrezikshme për shqiptarët e ndershëm, që punojnë e studiojnë në këtë vend dhe që plotësojnë detyrimet ndaj një shteti pritës. Në një rast si ky vetëm një Zot mund të më ndihmojë për të ruajtur kthjelltësinë e mendimit. Ose edhe filmi autosakrastik “New King of England”, ku vetë Mister Bean satirizon “përpjekjen konspirative” franceze për ta shndërruar Anglinë në një ishull-burg.

Mbase vetëm ata zyrtarë nuk e dinë se kanë shkelur jo thjesht të drejtën e shqiptarëve, por të drejtat dhe liritë themelore të njeriut. Dikush duhet t’u thotë se thëniet e tyre u kundërvihen Konventës së Gjenevës dhe Protokollit të Nju Jorkut për refugjatët.

Rreth 1 muaji më parë BBC njoftoj se sipas ECPAT-së, organizatë që punon për të mbrojtur fëmijët nga trafikimi dhe shfrytëzimi, 39 fëmijë shqiptar të pashoqëruar, që kishin mbërritur me gomone në Britaninë e Madhe, ishin zhdukur nga kampet ku strehoheshin pas mbërritjes së tyre.

Situatë është bërë e rrezikshme për shqiptarët e ndershëm, që punojnë e studiojnë në këtë vend dhe janë taksapagues të rregullt (të cilët përbejnë shumicën e shqiptarëve që jetojnë në Britaninë e Madhe).

Mbase diçka u ka sqaruar Sir Roger, nga zona elektorale e Thanet-it të Veriut, që mbulon objektin e përpunimit të emigrantëve në Manston. Kur u pyet nëse duhet ta zbusë gjuhën e saj Sekretarja e Brendshme ai u shpreh: “Epo, nuk mendoj se ngacmimi është i pranueshëm nga askush në çdo vend dhe në çdo kohë. Dhe nëse fëmijët shqiptarë ngacmohen në shkollë, atëherë kjo është shumë e padëshirueshme dhe e dënueshme. Pra, a e dënoj? Po, sigurisht që po”.

Të indinjuar nga këto etiketime, mijëra shqiptarët që jetojnë në Britaninë e Madhe zhvilluan një proteste të madhe në “Westminster Bridge” në Londër dhe marshuan drejt pallatit Westminster, ku i kërkuan qeverisë tí respektojë ata si njerëz dhe të drejtat e tyre njerëzore, duke i thënë se jo të gjithë shqiptarët janë kriminelë. Madje ata veshën me flamurin shqiptar statujën e Churchillit.
Krejt e kundërta ndodhi me ne shqiptarët që jetojmë në Shqipëri. Politika dihet, si gjithmonë me qëndrime të kundërta. Shoqatat atdhetare, patriotike, OJF për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe emigrantëve, megjithëse janë me shumicë, askush nuk u ndje. Siç duket ishin të ngarkuara me organizimin e protestës për Luizin pranë shtëpisë së BBVip.

Në rrethana si këto, atëherë mua, si qytetar dhe profesionist i fushës, vetvetiu më lindin disa pyetje, si në vijim:

Dihet se gjeografikisht Mbretëria e Bashkuar nuk është shtet kufitar me Shqipërinë dhe para se t’i etiketojnë me emra të përçmues e fyes refugjatët shqiptarë, përse nuk i kërkon shpjegime shtetit francez për këtë shqetësim, pasi këta refugjatë hyjnë në Britani nga kufiri francez e jo nga kufiri shqiptar? Përse nuk e kthejnë vëmendjen te efikasiteti dhe integriteti i agjencive të tyre ligjzbatuese, pasi është e pamundur të zhvillohet aktivitet kaq i madh e i rrezikshëm kriminal dhe strukturat antikrim të mos reagojnë, parandalojnë dhe godasin me efikasitet?

Sjell në vëmendje të lexuesit Sir Robert Mark, babanë e policimit modern, i cili na mëson se “Një nga testet e shoqërisë së lirë, që publikut i duhet kujtuar herë pas here, është e drejta e minoritetit, sado e pakëndueshme të jetë kjo për ata që e kundërshtojnë”.

Mendoj se ka ardhur koha që të dy shtetet të konsiderojnë institucionalizimin e migracionit të ligjshëm, sipas nevojave që ka për punëtor tregu britanik. Kjo politikë ka dhënë rezultate me Gjermaninë.

Përmes këtij shkrimi i bashkohem reagimit të deritanishëm të drejtuesve të shtetit shqiptar, por mendoj se edhe më shumë se sa dorëzimi i notës verbale ndaj ambasadorit britanik mund të ishte bërë, madje kohë më parë, që kur kjo gjuhë urrejtjeje hyri pa u ndalur në veprim.
Nuk dua të mbroj mitin e shqiptarit të mirë, që rezervohet të përgjigjet edhe kur e fyejnë, por rasti në fjalë më sjell në kujtesë një sjellje fisnike, por edhe mendjemprehtësi në një histori analoge me Atë Gjergj Fishtën, gjatë një interviste për gazetat britanike në vitin 1934.

Kur gazetari anglez i bën një pyetje ironike, duke i thënë se paskësh dëgjuar se shqiptarët tuaj janë shumë hajdutë, Atë Gjergji i përgjigjet krejt i qetë: “Ashtu na ka dalë nami, more zotëri. Por në Londër unë kam parë që të grabitet një bankë pikërisht ditën për diell, por asnjëri prej nesh (shqiptarët), nuk mendon dhe as nuk e thotë se ju anglezët jeni të gjithë hajduta. Shqiptari edhe në qoftë se vjedh, këtë e bën nga halli i madh ku mundet të marrë ndonjë dele, derr apo edhe pushkë”!!! Ndërkohë, gazetari anglez artikulon pyetjen e radhës që, sipas tij ndërrimi besimit-fetar tregonte një dobësi e karakterit të shqiptarit, Ati i nderuar i tregon për arsyet e ndërrimit të besimit fetar dhe shkëputjen e Kishës Anglikane përfundimisht nga varësia dhe juridiksioni i Selisë së Shenjtë në Romë, në kohën e Mbretit Henry i VIII-të të dinastisë Tudor, për një grua.

Politikanët e sotëm në Britani duhet të dinë se shqiptarët e kanë mos etiketimin e Tjetrit, si njërën nga traditat më të qenësishme të etnisë. Pavarësisht se në cilën rrugë e mënyrë mbërrin, Tjetri është mik. Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe e Mikut.

Argumentet do i gjeni, mes të tjerave, edhe te Miss Edith Durham, e cila u admiroi shqiptarëve trimërinë, atdhedashurinë dhe bujarinë, duke treguar vëmendje të rrallë ndaj fatit tragjik të Shqipërisë dhe popullit shqiptar, që kërcënohej në ato vite nga synimet dhe pazaret të shumta të Fuqive të Mëdha, që vinin në pikëpyetje vetë ekzistencën tonë si komb, ndonjë prej të cilave të marra në Londër më shumë se 100 vjet më parë. Për këtë arsye shqiptarët nuk e etiketuan atë si “emigrante” në malet tona, por e ndjejnë si bijën e vet dhe e nderuan me titullin e lartë “Mbretëresha e Maleve”.

Duhet rilexuar “Child Harold” i Lord Bajronit, që i këndon Shqipërisë: “Shqipëri, lejomë të kthej syt’ e mi mbi ty,/ O nënë e rreptë burrash t’fortë!”. Shqiptarët nuk e etiketuan kurrë atë një “endacak aventurier”, por e nderuan sikurse nderohen burrat me mendje të lartë dhe shpirt të gjerë. Për të rifreskuar dijet se në Shqipëri ka pasur qytetërim të hershëm lexoni “Ditarët e një peizazhisti në Shqipëri”, të Eduard Lirit ku, bashkë me mbi 100 pikturat e tij të mrekullueshme për Shqipërinë, ku arkitektura, veshjet, qëndrimet e njerëzve dëshmojnë shumë për këtë komb, që sot i dërgoka Londrës “terroristë” dhe “banditë”. Lexoni edhe Lordin Aubrey Herbert, anëtar i Parlamentit anglez në 1911, i cili ishte kryetari i “Komiteti Shqiptar” , që më vonë u zëvendësua me “Shoqërinë Anglo-Shqiptare”.

Kësaj liste emrash le t’i shtohen edhe veprimtaritë e të nderuarve: Lordit Alan Watson të Richmond CBE, Lordit Michael Bates, Sir Noel Malcolm, Zotit Alexander Duma, Zotit David Lloyd, Zotit Stephen Nash, apo të kolonelit Frank W. Sterling, që është një nga themeluesit e Xhandarmërisë shqiptare.

Pyetjeve të mësipërme mund t’u shtohet edhe nëse është e nevojshme t’ua rikujtojmë politikanëve të sotëm britanikë se Skënderbeu, që sapo përkujtuam, ishte shqiptari, që u vë në mbrojtje të Evropës së krishterë, ku bën pjesë edhe Mbretëria e Bashkuar? A është e nevojshme t’u themi edhe se ishin shqiptarët ata që i dhanë kishës katolike dhe humanizmit botëror reformatoren më të madhe pas Shën Françeskut, Nënë Terezën, e cila duke sfiduar globalizmin kapitalist, i dha botës fytyrën e re të një qytetërimi, që mbështetet mbi dashurinë dhe mos përjashtimit të tjetrit? A nuk ishte Shqipëria, prej nga sot nisen “emigrantët e paligjshëm shqiptarë”, që gjatë holokaustit hitlerian u bë vendi që u dha strehë hebrenjve të rrezikuar me eliminim, duke marrë në mbrojtje jo vetëm hebrenjtë e vet rezidentë, por edhe që erdhën nga kjo Evropë që sot i paragjykon?

Jo narcizizmi, por kujtesa historike më shtyn të kujtoj se jemi nga vendet e para në botë që u bëmë viktima të pushtimit të nazi-fashizmit në luftën e II botërore dhe kjo nuk ndodhi për fajin tonë. Evropa dhe bota heshti në mënyrë të turpshme gjatë atij pushtimi.

Shqipëria iu ekspozua heshtjes edhe kur përjetoi një nga regjimet më të egra komuniste në Evropë e kjo nuk ndodhi vetëm për fajin tonë, por ishin edhe vendimmarrësit e Fuqive të Mëdha, që ia dhuruan Shqipërinë kampit komunist. Britanikët e dinë mirë se fillimisht ky vend u harrua fare, sikur të mos ekzistonte në hartë.

Nuk duhet harruar se ky komb i vuajtur, është ai që sot u hapi dyert pa i etiketuar edhe jugurëve, muxhahedinëve edhe afganëve edhe ukrainasve, kur kombe e shtete, shumë më të pasur se ne dhe idhtarë të të drejtave të njeriut, i refuzuan apo u menduan aq gjatë rreth tyre sa i harruan.
Nuk kërkojmë shpagimin për gjithë sa ka ndodhur, sepse ky është aq i madh sa nuk kthehet kurrë, por nuk mund të mos jem dakord me Bernard Shaw që thotë: “Fal vjedhjen si sëmundje dhe vrasjen për pasion, por jo mosmirënjohjen”.

Jam shprehur edhe më parë, ndaj nuk dua të bie në përsëritje mbi padrejtësitë dhe papërgjegjshmëritë e “të huajve” ndaj shqiptarëve prandaj, edhe pse mosmirënjohja lëndon, unë nuk po u kushtoj më shumë vëmendje se sa meritojnë akte e qëndrime të tilla si ajo e vitit 1913, deklarata e Greit, mosnjohja e kufijve mes Shqipërisë dhe Greqinë (gjatë dhe në përfundim të Luftës II Botërore), anësia në incidentin e Kanalit të Korfuzit, por po e mbyll me pendimin, ndjesën dhe kërkesën për falje të ministrit të jashtëm të ndjerit Robin Cook, një nga politikanët më të mëdhenj britanikë, i cili në diskutim e tij në Dhomën e Komuneve (3 prill 1999) do të deklaronte: “…Ne po zhbëjmë padrejtësitë që bëmë në shekullin e kaluar ndaj kombit shqiptar…”.
Ne nuk mund t’i shpëtojmë përgjegjësive tona për moskapërcimin e problemeve të mëdha të tranzicionit, por aktivizimi i një fjalori politik, që kishte mbetur pasiv që nga periudha naziste, është shqetësues më shumë për vetë britanikët, sesa për shqiptarët!

Por për fat të mirë shqiptarët nuk i ngatërrojmë këto deklarata të politikanëve të sotëm britanik, me respektin për Britaninë e Madhe, të cilën e adhurojnë dhe e konsiderojnë si më aristokratja, më demokratikja, më humanistja dhe më liberalja.