ZBULOHET dokumenti, plani me katër shtylla i zaptimit të Kosovës nga ana e Serbisë

Presidenti serb Aleksandër Vuçiç po bashkëpunon ngushtë me Rusinë, duke përfshirë çështjet e sigurisë dhe armëve. Tani ai po kërcënon me pushtimin e Kosovës, të cilën Serbia nuk e njeh si shtet të pavarur. Nëse Donald Trump do të fitonte dhe NATO do të dobësohej, Vuçiç mund të jetë gati të lëvizë.

“Ne do të presim kohën e duhur dhe do të shfrytëzojmë mundësinë tonë…”, ky ishte paralajmërimi ogurzi fundjavën e kaluar nga presidenti serb, me perspektivën se Perëndimi vendos peshën e tij fort pas Kosovës ndërsa konflikti i gjatë ballkanik vazhdon të nxehet.

Vlen të përmendet se Vuçiç kishte folur tashmë me admirim në muajin dhjetor për presidentin aktual dhe atë të mëparshëm të Azerbajxhanit, të cilët kishin pritur gjithsej 27 vjet për “kohën e duhur” dhe rrethanat gjeopolitike për të rimarrë Nagorno-Karabakun. Kujtojmë se shtatorin e kaluar, Vuçiç vendosi trupat serbe në kufirin me Kosovën pasi paraushtarakët serbë sulmuan policët kosovarë dhe u strehuan në një manastir.

Në këtë sfond, është e vështirë të shihet diçka tjetër në fjalët e tij të fundit, përveç kërcënimi. Një luftë e re ballkanike nuk është e pashmangshme, por konflikti mes Serbisë dhe Kosovës ka muaj që po arrin në pikën e fundit. Bëhet fjalë për statusin e Kosovës si shtet i pavarur, të cilin Serbia nuk e njeh. BE dhe SHBA kanë vite që përpiqen të gjejnë një zgjidhje, por situata është bllokuar.

Po a duhet Perëndimi të përgatitet për skenarin më të keq në afat të mesëm, apo fjalët e presidentit serb janë thjesht retorikë?

Një raport i inteligjencës amerikane paralajmëron për “rritje të rrezikut” të dhunës ndëretnike dhe citon konfliktin Serbi-Kosovë si shembull kryesor.

Rusia gjithashtu ka një interes nga tensioni i tanishëm. Si oborri i brendshëm i Evropës, një konflikt në Ballkanin Perëndimor do të ishte shkatërrues për Perëndimin.

Vuçiç në thelb ka tre opsione: zgjidhje, përshkallëzim ose ruajtjen e status quo-së me provokime.

Opsioni i parë do të ishte që Serbia ta njohë Kosovën ose të paktën të normalizojë marrëdhëniet. Por kjo do ta privonte Vuçiçin nga një çështje e rëndësishme, të cilën ai e përdor si në politikën e brendshme ashtu edhe në atë të jashtme.

Opsioni i dytë – përshkallëzimi – mund të shfaqet si ofensivë e ushtrisë serbe kundër Kosovës ose si provokim i trazirave të mëdha në veri të Kosovës. Kjo mundësi është kryesisht teorike, sepse në praktikë, ushtarët e forcave mbrojtëse të udhëhequr nga NATO, do të ndërhynin menjëherë dhe SHBA-të do të thirreshin në veprim.

Kjo lë të hapur opsionin e tretë: ruajtjen e status quo-së. Sipas Florian Bieber, Vuçiç “po nxit tensionet në mënyrë që de-përshkallëzimi i mëvonshëm në status quo të konsiderohet sukses”. Me fjalë të tjera: Vuçiç është edhe zjarrvënës edhe zjarrfikës. Por ekziston një rrezik i madh që një llogaritje e gabuar mund të çojë në zjarr.

Vuçiç gjithashtu ka të ngjarë të shpresojë për kushte të ndryshme gjeopolitike. Për shembull, një fitore për Donald Trump në zgjedhjet presidenciale në SHBA. Një dobësim radikal i NATO-s mund të ketë gjithashtu një ndikim të ri në llogaritjet e Vuçiçit.

Rusia është aleati më i rëndësishëm i Serbisë në çështjen e Kosovës. Kjo do ta ndihmojë Serbinë të mbrojë interesat e saj “legjitime” kombëtare, ka pohuar në të kaluarën Ministria e Jashtme ruse.

Beogradi nuk i është bashkuar sanksioneve perëndimore kundër Rusisë dhe bashkëpunon me Moskën për çështjet e sigurisë, armatimeve dhe ekonomike. Në të njëjtën kohë, vendi thuhet se ka furnizuar me armë Ukrainën, siç tregojnë dokumentet e zbuluara të inteligjencës amerikane.

Daniel Sunter, nga Rrjeti Ballkanik i Sigurisë, një platformë me qendër në Beograd që fokusohet në mbrojtjen dhe sigurinë, e përshkruan politikën e jashtme të Serbisë si një strategji me katër shtylla: BE, SHBA, Rusi dhe Kinë. Sunter ia atribuon retorikën nxitëse të Vuçiçit, negociatave të bllokuara mes Beogradit dhe Prishtinës, teksa kjo ka pasoja drastike për Ballkanin Perëndimor.

“Duhet gjetur një zgjidhje praktike dhe afatgjatë. Rajoni duhet të integrohet në BE sa më shpejt të jetë e mundur. Kush e di se çfarë tjetër mund të ndodhë këtu në të ardhmen” – ka potencuar Daniel Sunter.