LAJM I KEQ/ Largohen amerikanët, mbyllet baza ushtarake në Kosovë

Zgjedhja e amerikanëve më 5 nëntor do të ndihet anembanë globit – deri në Kosovë – dhe do t’i ndikojë politikat në një mënyrë ose tjetër.

Në garë për të parin e Shtëpisë së Bardhë janë Kamala Harris, nga Partia Demokratike, aktualisht zëvendëspresidente, dhe Donald Trump, nga Partia Republikane dhe president nga viti 2017 deri më 2021.

Për kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, rezultati i zgjedhjeve të 5 nëntorit duket se do të ketë pak pasoja për bashkëpunimin dhe partneritetin e vazhdueshëm. Ai mbetet i bindur se përkushtimi i tij për t’u angazhuar me liderë me prejardhje të ndryshme politike, do të vazhdojë.

Por për analistët në SHBA, situata nuk do të jetë aq e thjeshtë. Fillimisht, me luftën në Ukrainë, konfliktin në Lindjen e Mesme dhe kontestin territorial në Detin e Kinës Jugore, Kosova nuk do të depërtojë lart në agjendë.

Pastaj kujtojmë se kandidaten në garë janë krejtësisht të ndryshëm – Harris me aspak përvojë në Ballkanin Perëndimor dhe Trump i njohur për qasje transaksionale, apo ‘shit e blej’.

Frank Wisner, ish-emisar i SHBA-së për statusin e Kosovës, tha se problemi më i madh i Kosovës është mosmarrëveshja me Serbinë, e cila vazhdon të mos ia njohë pavarësinë, edhe gati 17 vjet pas shpalljes, dhe Wisner nuk pret ndonjë lëvizje në këtë drejtim, edhe nëse Harris zgjidhet presidente.

David Phillips, drejtor i Programit për Ndërtimin e Paqes dhe të Drejtat e Njeriut në Universitetin e Kolumbias, ndan pikëpamje të ngjashme. Ai nuk pret ndonjë veprim domethënës prej Kamala Harris në lidhje me marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Wisner nuk e përjashton mundësinë që Trump te eksplorojë ndarjen e Kosovës si zgjidhje të shpejtë dhe kujtoi se një marrëveshje për shkëmbim territoresh mes Kosovës dhe Serbisë, përgjatë vijave etnike, është përfolur në vitin 2020, gjatë mandatit të parë presidencial të Trumpit.

Nga ana tjetër, David Phillips u shpreh po ashtu, se Trump e sheh ndarjen e Kosovës si zgjidhje të shpejtë për marrëdhëniet e saj të trazuara etnike dhe kjo, sipas tij, jo vetëm qe do ta destabilizonte Kosovën, por do hapte Kutinë e Pandorës edhe në shtete të tjera multietnike të Ballkanit, si Maqedonia e Veriut, Bosnje e Hercegovina apo Serbia.

Kujtojme se ne muajin maj, dhëndri i Trumpit, Jared Kushner, ka bërë kontratë me shtetin e Serbisë për ndërtimin e një hoteli luksoz në vendin e një ish-baze ushtarake në Beograd.

Richard Grenell, i cili në kohën e administratës Trump ka qenë përfaqësues i SHBA-së në dialogun Kosovë-Serbi dhe ka shtyrë përpara marrëveshjen për shkëmbim territoresh, ka zhvilluar po ashtu marrëdhënie të ngushta me Qeverinë e Serbisë.

Donald Trump Jr. e ka cilësuar Grenellin si “pretendent kryesor për pozitën e sekretarit të Shtetit”, nëse ai do merrte timonin e Shtëpisë së Bardhë.

Frank Wisner, ish-emisar i SHBA-së për statusin e Kosovës  tha se gjate presidencës se tij, Donald Trump dhe administrata e tij kanë paralajmëruar në disa raste për mundësinë e tërheqjes së trupave amerikane nga Kosova, teksa prania e tyre në kuadër të misionit paqeruajtës të NATO-s, KFOR, shihet si garanci për sigurinë e Kosovës.

Nga ana tjeter, David Phillips nga Universiteti i Kolumbias ka paralajmeruar pasoja të konsiderueshme në këtë aspekt, nëse Trump rizgjidhet president.

“Një nga gjërat e para që Trump do të bëjë, është vlerësimi i politikës amerikane dhe i interesave të sigurisë. Unë do të prisja që baza ushtarake amerikane në Kosovë, Bondsteel, të eliminohej gradualisht. Gjithashtu, çdo hap për ta futur Kosovën në NATO, do të pezullohej” – deklaroi Phillips.

Kurse Wisner argumentoi se forcat amerikane përmbushin një rol të dyfishtë në Kosovë, duke vepruar jo vetëm si mbrojtëse, por edhe si simbol i angazhimit të SHBA-së.

“Nuk është mirë të mendosh se çështjet e kësaj natyre zgjasin përgjithmonë. Por, duke pasur parasysh gjendjen e pazgjidhur të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, shpresoj se trupat amerikane do të vazhdojnë të jenë pjesë e regjimit të sigurisë, në të cilin jeton Kosova”, theksoi Wisner.

Me një kandidate që nuk e ka pasur Kosovën në portofolin e saj të karrierës dhe me një kandidat të paparashikueshëm në vendime, mbetet e paqartë nëse Kosova do të vazhdojë të ketë një aleat konstruktiv në SHBA, apo do të përballet me pengesa të reja.

Sipas fjalëve te ambasadorit Frank Wisner, Kosova duhet të ketë durim – të fokusohet në ngritjen e kapaciteteve ekonomike dhe përmirësimin e qeverisjes, pa pasur iluzione se do të njihet shpejt nga Serbia dhe do t’i hapen rrugët për integrim në BE apo OKB.