Lufta në Ukrainë: Evropa, mes panikut dhe mosbesimit, e vetme përballë fatit të saj

Në Londër, të dielën e 2 marsit, më pas në Bruksel javën e ardhshme, vendet evropiane po përpiqen të organizojnë përgjigjen ndaj tronditjes së pamasë të mosangazhimit amerikan.

Evropa e gjen veten përballë humnerës së thellë të Historisë. Fillimisht në Londër, ku liderët kryesorë evropianë u takuan të dielën për një samit vendimtar që synonte të imagjinonte garanci të reja sigurie përballë mosangazhimit amerikan, ata diskutuan për fatin e kontinentit të tyre.

Ata njoftuan shpenzime të reja për mbrojtjen dhe premtuan të vazhdojnë ndihmën për Ukrainën.

“Ne duhet urgjentisht të riarmatosim Evropën”, tha presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen pas takimit. Evropa “duhet të bëjë ngritjen e rëndë” në Ukrainë, por me mbështetjen e SHBA-ve, tha kryeministri britanik Keir Starmer.

Tronditja është e madhe.

Tronditja është e madhe. Në anën tjetër të Atlantikut, ajo tashmë ka paralizuar demokratët dhe republikanët kundërshtarë të Donald Trump-it, të cilët duket se kanë humbur fjalën. Sepse, në letër, në faqen e fundit të kapitullit të fundit, që përmbyll përkohësisht epokën e lumtur dhe të rehatshme të marrëdhënies transatlantike ashtu siç u ndërtua pas Luftës së Dytë Botërore, parashikimet janë të zymta për Kontinentin e Vjetër.

Që kur Donald Trump u kthye në Shtëpinë e Bardhë – vetëm një muaj më parë, gjatë së cilës ai e futi botën perëndimore në një epokë të re – Volodymyr Zelensky dhe aleatët e tij kryesorë evropianë, veçanërisht Emmanuel Macron, janë përpjekur të kufizojnë dëmin dhe të blejnë kohë.

Duke shpresuar të vonojnë braktisjen amerikane të Ukrainës dhe Evropës, ata janë përpjekur, secila në mënyrën e vet, të marrin mirëmbajtjen për një kohë të ndihmës amerikane dhe një angazhim nga Uashingtoni ndaj garancive të sigurisë thelbësore për mbijetesën e Kievit.

Para takimit të tij shpërthyes me Donald Trump të premten e kaluar, Volodymyr Zelensky kishte zgjedhjen midis paktit të Faustit, një marrëveshjeje me lëshime shkatërruese dhe puthjes së Judës. Sot, perspektiva për Evropën nuk është më optimiste.

Në rastin më të keq, demonët e së kaluarës, Jalta dhe Mynihu, duke bashkuar duart në një valle makabre midis Moskës dhe Washingtonit, rrezikojnë të fshijnë idenë evropiane. Në rastin më të mirë, vendet evropiane, të varfëra për të mos arritur të parashikojnë, do ta gjejnë veten të vetmuar përballë ambicieve imperialiste të Rusisë.

Spontaniteti dhe vendosmëria e reagimeve evropiane për t’i ardhur në ndihmë presidentit ukrainas solli fillimisht një frymë shprese të premten dhe të shtunën.

“I dashur Volodymyr Zelensky, ju nuk jeni vetëm”, tha kryeministri polak Donald Tusk.

Emmanuel Macron ishte gjithashtu i vendosur, duke kujtuar se ishte e nevojshme të “respektohen ata që luftojnë” dhe të mos ngatërrohen, siç bën presidenti amerikan, “viktimën dhe agresorin”.

Kancelari i ardhshëm, Friedrich Merz, premtoi se gjermanët “do të jenë me Ukrainën në të mirë ose në të keq”.

Të shtyrë nga vullneti dhe guximi i Volodymyr Zelensky, i cili shfaqet gjithnjë e më shumë si lideri i botës së lirë, liderët evropianë, me përjashtim të Hungarisë së Orbanit, të lidhur me Trump dhe Putin, kanë shprehur dëshirën e tyre për të kaluar nga fjalët në veprime, për të lindur më në fund një Evropë të fuqishme dhe për të zhvilluar një alternativë të besueshme ndaj planit Trump-Putin.

Shpresa dhe kthimi prapa

Por shumë shpejt natyra, ajo që i shtyn evropianët nën krahun amerikan, u kthye me galop. Të pushtuar nga paniku nga perspektiva e një divorci midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara, disa vende, veçanërisht ato më atlantiste, që ende shpresojnë të rikthejnë Donald Trumpin në brigjet evropiane, kanë filluar të rikthehen.

“Çdo ndarje e Perëndimit na bën të gjithëve më të dobët dhe përfitojnë ata që do të shihnin fundin e qytetërimit tonë. Një ndarje nuk do të ishte në interesin e askujt”, paralajmëroi Giorgia Meloni, kryeministrja italiane, pasi foli me Donald Trump.

Mark Rutte, sekretari i përgjithshëm i NATO-s, një aleancë e dominuar nga SHBA, në rrezik të madh sot, ishte edhe më i qartë, duke u distancuar në mënyrë shqetësuese nga presidenti ukrainas. “Zelensky duhet të gjejë një mënyrë për t’u rilidhur me presidentin amerikan”, tha ai, duke shtuar se ishte e nevojshme të “respektohet (…) ajo që Donald Trump ka bërë për Ukrainën”.

Ndërsa Olaf Scholz, hallka e dobët e Evropës, është ende në krye të Gjermanisë për një kohë, dy lojtarët kryesorë në samitin e Londrës, presidenti francez dhe kryeministri britanik, synojnë të kundërshtojnë një plan evropian ndaj projektit të Donald Trump për Ukrainën.

Me shpresën e qetësimit, presidenti francez u bëri thirrje “të gjithëve” që të “rikthehen në qetësi, në respekt, në njohje”. Sa i përket kryeministrit britanik, ai do të donte që, pavarësisht takimit në Zyrën Ovale midis Trump dhe Zelensky, të përdorte “marrëdhënien e tij speciale” me Washingtonin për të shërbyer si një urë lidhëse midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara.

Në këtë periudhë ndryshimi, Emmanuel Macron trashëgon një nga rolet kryesore. Për shkak se mbrojti pa u lodhur, edhe pse deri më tani kot, konceptin e autonomisë strategjike, ai u bë një nga bashkëbiseduesit kryesorë të presidentit ukrainas.

Por nëse ka një përgjegjësi të veçantë, kjo është edhe sepse Franca është e vetmja fuqi bërthamore në Bashkimin Evropian. Megjithatë, nëse rruga për në NATO mbetet e bllokuar nga Shtëpia e Bardhë, ajo e energjisë bërthamore mund të hapet.

Ky është gjithsesi kuptimi i fjalëve të presidentit ukrainas pas dushit të ftohtë të marrë në Zyrën Ovale. Ai tha se donte të ndërtonte sistemin e tij të mbrojtjes dhe ishte i hapur për të diskutuar për parandalimin bërthamor evropian.

Memorandumi i Budapestit (1994), i cili supozohej të mbronte kufijtë e Ukrainës në këmbim të heqjes dorë nga armët bërthamore, nuk arriti të përmbushte premtimet e tij.

Aleanca e disa fuqive bërthamore – Rusisë, Kinës, Shteteve të Bashkuara, Koresë së Veriut – për të shtypur një shtet jo-bërthamor, Ukrainën, po ringjallë sot keqardhjen e Ukrainës.

“Ukraina po përballet urgjentisht me të njëjtin vendim si Franca dhe Izraeli në fund të vitit 1956 pas Suezit”, thotë diplomati Alexandre Vulic në X.

Në atë kohë, Franca kishte vendosur të ndihmonte Izraelin të fitonte armë bërthamore. Shteti hebraik, për të mbijetuar, kishte vetëm dy polica sigurimi të jetës për të zgjedhur: një marrëveshje ushtarake me Shtetet e Bashkuara, e cila bëri një vesh të shurdhër, ose blerja e armëve bërthamore.

Ndërsa Evropa rrezikon të mbetet vetëm nga amerikanët dhe se, për shkak të shumë kohësh për të reaguar, është prapa orës ukrainase, është padyshim e njëjta përgjegjësi që rëndon sot mbi supet e presidentit francez.

Marrë nga Le Figaro