Irani bëri përgatitje për të minuar Ngushticën e Hormuzit

Ushtria iraniane ngarkoi mina detare në anije në Gjirin Persik muajin e kaluar, një veprim që intensifikoi shqetësimet në Washington se Teherani po përgatitej të bllokonte Ngushticën e Hormuzit pas sulmeve të Izraelit në vende në të gjithë Iranin, sipas dy zyrtarëve amerikanë.

Përgatitjet e paraportuara, të cilat u zbuluan nga inteligjenca amerikane, ndodhën pak kohë pasi Izraeli nisi sulmin e tij të parë me raketa kundër Iranit më 13 qershor, thanë zyrtarët, të cilët kërkuan anonimitet për të diskutuar çështje të ndjeshme të inteligjencës.

Ngarkimi i minave – të cilat nuk janë vendosur në ngushticë – sugjeron se Teherani mund të ketë qenë serioz në lidhje me mbylljen e një prej korsive më të ngarkuara të transportit detar në botë, një veprim që do të kishte përshkallëzuar një konflikt tashmë në spirale dhe do të kishte penguar rëndë tregtinë globale.

Rreth një e pesta e dërgesave globale të naftës dhe gazit kalojnë nëpër Ngushticën e Hormuzit dhe një bllokim ka të ngjarë të kishte rritur çmimet botërore të energjisë.

Çmimet globale të naftës kanë rënë me më shumë se 10% që nga sulmet e SHBA-ve ndaj objekteve bërthamore të Iranit, të nxitura pjesërisht nga lehtësimi që konflikti nuk shkaktoi ndërprerje të konsiderueshme në tregtinë e naftës.

Më 22 qershor, menjëherë pasi SHBA-të bombarduan tre nga vendet kryesore bërthamore të Iranit në një përpjekje për të paralizuar programin bërthamor të Teheranit, parlamenti i Iranit thuhet se mbështeti një masë për të bllokuar ngushticën

Ky vendim nuk ishte detyrues dhe i takonte Këshillit Suprem të Sigurisë Kombëtare të Iranit të merrte një vendim përfundimtar për mbylljen, tha në atë kohë Press TV i Iranit. Irani gjatë viteve ka kërcënuar të mbyllë ngushticën, por kurrë nuk e ka zbatuar atë kërcënim.

Reuters nuk ishte në gjendje të përcaktonte saktësisht se kur gjatë luftës ajrore Izrael-Iran, Teherani ngarkoi minat, të cilat – nëse do të vendoseshin – do të kishin ndaluar në mënyrë efektive anijet të lëviznin nëpër rrugën kryesore.

Burimet nuk zbuluan se si Shtetet e Bashkuara përcaktuan se minat ishin vendosur në anijet iraniane, por një inteligjencë e tillë zakonisht mblidhet përmes imazheve satelitore, burimeve klandestine njerëzore ose një kombinimi të të dyja metodave.

I pyetur për koment në lidhje me përgatitjet e Iranit, një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë tha: “Falë ekzekutimit brilant të Operacionit “Heakri i Mesnatës” nga Presidenti, fushatës së suksesshme kundër Huthëve dhe fushatës së presionit maksimal, Ngushtica e Hormuzit mbetet e hapur, liria e lundrimit është rivendosur dhe Irani është dobësuar ndjeshëm”.

Pentagoni nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment. Misioni iranian në Kombet e Bashkuara gjithashtu nuk iu përgjigj kërkesave për koment.

Rruga Kryesore

Të dy zyrtarët thanë se qeveria amerikane nuk e ka përjashtuar mundësinë që ngarkimi i minave të ketë qenë një hile. Iranianët mund t’i kishin përgatitur minat për të bindur Uashingtonin se Teherani ishte serioz në lidhje me mbylljen e ngushticës, por pa pasur ndërmend ta bënte këtë, thanë zyrtarët.

Ushtria e Iranit mund të ketë qenë gjithashtu duke bërë përgatitjet e nevojshme në rast se udhëheqësit e Iranit do të jepnin urdhrin. Ngushtica e Hormuzit shtrihet midis Omanit dhe Iranit dhe lidh Gjirin Persik me Gjirin e Omanit në jug dhe Detin Arabik përtej.

Është 21 milje (34 km) e gjerë në pikën e saj më të ngushtë, me korsinë e transportit detar vetëm 2 milje të gjerë në të dy drejtimet.

Anëtarët e OPEC-ut, Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Kuvajti dhe Iraku eksportojnë pjesën më të madhe të naftës së tyre të papërpunuar përmes ngushticës, kryesisht në Azi. Katari, ndër eksportuesit më të mëdhenj të gazit natyror të lëngshëm në botë, dërgon pothuajse të gjithë LNG-në e tij përmes ngushticës.

Irani gjithashtu eksporton pjesën më të madhe të naftës së tij të papërpunuar përmes kalimit, gjë që në teori kufizon oreksin e Teheranit për të mbyllur ngushticën. Por megjithatë, Teherani ka kushtuar burime të konsiderueshme për t’u siguruar që mund ta bëjë këtë nëse e sheh të nevojshme.

Që nga viti 2019, Irani mbante më shumë se 5 mijë mina detare, të cilat mund të vendoseshin shpejt me ndihmën e anijeve të vogla me shpejtësi të lartë, vlerësoi në atë kohë Agjencia e Inteligjencës së Mbrojtjes e SHBA-së.

Flota e Pestë e SHBA-ve, e cila është e bazuar në Bahrein, është e ngarkuar me mbrojtjen e tregtisë në rajon. Marina Amerikane zakonisht ka mbajtur katër anije kundër-minave, ose anije MCM, në Bahrein, megjithëse këto anije po zëvendësohen nga një lloj tjetër anijeje e quajtur anije luftarake bregdetare, ose LCS, e cila gjithashtu ka aftësi kundër-minave.

Të gjitha anijet kundër-minave ishin larguar përkohësisht nga Bahreini në ditët para sulmeve të SHBA-ve ndaj Iranit në pritje të një sulmi të mundshëm hakmarrës ndaj selisë së Flotës së Pestë.

Në fund të fundit, hakmarrja e menjëhershme e Iranit u kufizua në një sulm me raketa ndaj një baze ushtarake amerikane në Katarin e afërt.

Megjithatë, zyrtarët amerikanë nuk kanë përjashtuar masa të mëtejshme hakmarrëse nga Irani.

Artikulli është ekskluziv i agjencisë ‘Reuters’