Presidenti ukrainas Volodymyyr Zelensky ka akuzuar politikanët amerikanë se po luajnë lojëra politike rreth çështjes së ndihmës për Kievin, duke pretenduar se nuk u intereson se sa njerëz në vendin e tij po vdesin.

Komentet e Zelensky vijnë ndërsa ligjvënësit amerikanë përgatiten të votojnë për një paketë ndihme për Ukrainën, e cila ka ngecur në Kongres prej muajsh për shkak të një mosmarrëveshjeje të ashpër midis demokratëve dhe republikanëve.

Në një intervistë të hënën, Zelensky iu referua komenteve të bëra në fundjavë nga kryetari republikan i Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson. Politikani amerikan i tha Fox News se ai planifikoi të ecë përpara me një votim mbi një projekt-ligj të ndihmës për Izraelin këtë javë, pa specifikuar se kur do të merret një paketë për Ukrainën, ose nëse do të lidhej me financimin për Izraelin.

“Kjo është politikë e pastër dhe është një turp për botën dhe një turp për demokracinë”, tha Zelensky për PBS NewsHour. “Askujt nuk i intereson se sa njerëz vdesin çdo ditë në Ukrainë. Ata kujdesen vetëm për vlerësimet e tyre,” shtoi ai.

Johnson që atëherë ka premtuar të avancojë projektligjin e ngecur prej kohësh të ndihmës për Ukrainën, të kërkuar nga presidenti Joe Biden këtë javë, raportuan disa media të hënën. Johnson thuhet se u tha kolegëve republikanë në një takim me dyer të mbyllura se ai synon të lejojë Dhomën e Përfaqësuesve të votojë mbi një projekt-ligj të pavarur në ditët në vijim që do të siguronte ndihmë ushtarake shtesë për Kievin. Dhoma do të pritet gjithashtu të votojë për projektligje të veçanta që ofrojnë më shumë ndihmë për Izraelin dhe Tajvanin.

Financial Times

Disa orë pasi Irani lëshoi një breshëri dronësh dhe raketash kundër Izraelit, krerët ushtarakë iranianë shpallën “misionin e kryer”.

Duke nisur sulmin e tij të parë të drejtpërdrejtë kundër armikut të tij të vjetër, Teherani synoi që sulmi të ishte një shfaqje muskujsh – nëse telegrafohej qartë – e forcës që e nxori në shesh luftën e tij të gjatë në hije me shtetin hebre.

Asnjë nga 170 dronët nuk arriti në hapësirën ajrore izraelite.

Megjithatë, brenda regjimit islamik, operacioni u përshëndet si një sukses: një përgjigje e kalibruar për të rivendosur pengesën e tij dhe për të forcuar imazhin mes përfaqësuesve rajonalë dhe besnikëve vendas.

“Mesazhi i Iranit ishte i qartë: ne jemi më të çmendur nga sa e kuptoni dhe jemi të përgatitur të durojmë pasojat e luftës nëse është e nevojshme”, tha një burim i brendshëm i regjimit.

“Kjo ka për qëllim të shërbejë si një parandalues dhe një sinjal për SHBA-të dhe Izraelin se ‘mjaft është mjaft’”.

Vendimi për të nisur një sulm të drejtpërdrejtë ndaj Izraelit shënoi një lojë të rëndësishme politike për liderin suprem, Ayatollah Ali Khamenei, i cili tradicionalisht ka ndjekur një politikë “durimi strategjik” për t’iu përgjigjur armiqve si SHBA-ve dhe Izraeli.

Kjo do të thotë se vendimmarrësi përfundimtar i republikës ka kërkuar të shmangë konfliktin e drejtpërdrejtë, edhe pasi ka akuzuar Izraelin për vrasjen e shkencëtarëve bërthamorë iranianë dhe zyrtarëve të sigurisë brenda republikës.

Në vend të kësaj, është mbështetur në luftën asimetrike dhe përdorimin e përfaqësuesve rajonalë, si Hezbollahu dhe milicitë në Irak dhe Siri.

Ahmad Dastmalchian, ish-ambasadori i Iranit në Liban, tha se sulmi ndaj Izraelit “hapi një kapitull të ri në politikën mbrojtëse të Iranit” dhe përfaqësonte një “një ndryshim paradigme nga durimi strategjik në një mbrojtje me shumë shtresa”.

Ky sulm u nis si hakmarrje për një sulm të dyshuar izraelit në konsullatën e Iranit në Damask që vrau shtatë anëtarë të Gardës Revolucionare, duke përfshirë dy oficerë të lartë.

Izraeli ka ngritur një seri sulmesh kundër objektivave iraniane në Siri që kur sulmi i Hamasit më 7 tetor shkaktoi luftën në Gaza dhe shkaktoi një valë armiqësish rajonale që përfshinin grupe militante të mbështetura nga Irani.

Të paktën 18 anëtarë të Gardës Revolucionare janë vrarë në Siri, ndërsa sulmet izraelite në Libanin jugor kanë vrarë më shumë se 250 luftëtarë të Hezbollahut, përfaqësuesi më i fuqishëm dhe më i rëndësishëm i Iranit.

Gjatë gjithë kohës, zyrtarët iranianë kanë thënë vazhdimisht se republika dëshiron të shmangë një luftë më të gjerë rajonale ose një konflikt të drejtpërdrejtë me Izraelin.

Megjithatë, Teherani mendon se sulmi i Damaskut ka kaluar një vijë të kuqe dhe është gjithashtu i shqetësuar se mungesa e përgjigjes “vetëm do të inkurajonte kërcënimet e mëtejshme izraelite dhe do ta portretizonte Iranin si të dobët”, sipas burimeve të brendshme të regjimit.

Zyrtarët iranianë e përshkruan sulmin si “të kufizuar”, me breshërinë e dronit dhe raketave të dizajnuara për të shënjestruar një bazë ajrore dhe një qendër të inteligjencës që ata thanë se Izraeli kishte përdorur në sulmin e tij të 1 prillit kundër konsullatës së Damaskut.

Ushtria izraelite tha se sulmi shkaktoi dëme minimale në një bazë ajrore në jug të vendit.

Nuk u raportua për viktima gjatë breshërisë së natës, megjithëse një fëmijë u plagos rëndë nga rrëzimi i copëzave pas një përgjimi.

Gjeneralmajor Hossein Salami, komandanti i rojeve, tha se sulmi i Iranit “mund të ishte shumë më i madh, por ne e kufizuam atë vetëm në objektet që regjimi kishte përdorur për të sulmuar konsullatën”.

Hossein Amirabdollahian, ministri i jashtëm i Iranit, tha se Teherani gjithashtu u kishte dhënë “miqve tanë” në rajon 72 orë paralajmërim se sulmi do të fillonte.

Ai tha se Teherani i kishte dërguar një mesazh Uashingtonit të dielën se “operacioni i tij do të kufizohet me qëllimin e mbrojtjes legjitime dhe ndëshkimit të Izraelit” – duke sinjalizuar një dëshirë për të shmangur çdo përshkallëzim me SHBA-të.

Mbrëmjen e së shtunës Irani lëshoi më shumë se 300 dronë dhe raketa në drejtim të Izraelit, si hakmarrje për sulmine dyshuar izraelit ndaj ambadasës iraniane në Damask, në fillim të prillit. Teksa raketat dhe dronëte ngadaltë ishin drejtuar drejt Izraelit, aleatët e këtij të fundit ndërhynë për të ndihmuar.

Sipas agjencisë së lajmeve Reuters, banorët atje dëgjuan zhurmat e forta të veprimtarisë së pazakontë ajrore dhe në rrjetet sociale qarkulluan pamjet e mbetejeve të një droni të rrëzuar në kryeqytetin jordanez, në Aman.

“Shtetet e Gjirit Persik, përfshirë Arabinë Saudite, mund të kenë luajtur edhe një rol indirekt, duke ‘strehuar’ sistemet perëndimore të mbrojtjes ajrore dhe duke vënë në dispozicion zonat për mbikqyrjen dhe furnizimin me karburant të avionëve luftarakë, ndihma këto që ishin jetësore gjatë atyre orëve” – theksoi në raportimin e saj media britanike “The Economist”.

Në botën online analistë të njohur si gazetari, Anshel Pfeffer, nga gazeta izraelite “Haaretz” dhe Mairav Zonszein nga International Crisis Group (Grupi Ndërkombëtar për Krizën) ishin të parët që festuan përfshirjen arabe. Ata thanë se ky bashkëpunim provoi se arabët dhe izraelitët mund të punojnë së bashku dhe se Izraeli nuk u la vetëm në Lindjen e Mesme.

“Sulmet e Iranit bënë bashkë një mbështetje të re ndërkombëtare krah Izraelit, duke përfshirë edhe shtetet arabe që ishin kritike ndaj sulmeve në Gaza, por që mbështetën kundërpërgjigjen ushtarake mbrojtëse izraelite ndaj sulmeve me dronë” – deklaroi gjatë së dielës Julien Barnes-Dacey, drejtore e programit të Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut në Këshillin Europian mbi Çështjet e Politikës së Jashtme.

Jordania, për shembull, ka qenë një kritike shumë e rreptë e fushatës ushtarake të Izraelit në Gaza, që vijoi edhe gjatë fundjavës. Një në pesë banorë të Jordanisë ka prejardhje palestineze, përfshirë këtu edhe vetë mbretëreshën, ndërsa gjatë javëve të fundit ka pasur rritje të ndjeshme të numrit të protestave kundër Izraelit.

Megjithatë, Jordania, e cila në të njëjtën kohë ndan edhe kufirin me Izraelin, si dhe është rojtari i xhamisë Al-Aqsa – një vend me shumë domethënie për myslimanët, të krishterët dhe hebrenjtë – bashkëpunon rregullisht me autoritetet izraelite, edhe pse në shumicën e rasteve në mënyrë diskrete.

Jordania dhe Arabia Saudite, detyrë të vështirë për ruajtjen e balancave

Autoritetet jordaneze, të cilat gjithashtu i konsiderojnë Shtetet e Bashkuara si një aleat të rëndësishëm, duhet të mbajnë në balancë shumë interesa konkurruese, paralelisht me qëndrueshmërinë e saj politike dhe mbrojtjen e vetvetes. Jordania deklaroi menjëherë se duke ndihmuar Izraelin, në fakt po mbronte veten. “Objektet që hynë në hapësirën tonë ajrore u pikasën dhe ndaluan, sepse ishin një kërcënim për njerëzit tanë dhe zonat e popullara” – bëri me dije qeveria e Jordanisë me anë të një deklarate për shtyp. “Disa copëza nga shenjestrat e goditura ranë në territorin e vendit tonë, pa shkaktuar ndonjë dëm të veçantë”.

Emile Hokayem nga International Institute for Strategic Studies (Instituti Ndërkombëtar për Studime Strategjike) tha se përfshirja e Jordanisë ishte “për t’i provuar SHBA-së se sa partner i mirë është”.

Arabia Saudite është një tjetër vend që duhet të ruajë balancën mes interesave të saj, aleatëve ndërkombëtare dhe pozicionimin rreth konfliktit në Gaza.

Shteti i kamur i Gjirit ishte shumë pranë normalizimit të marrëdhënieve me Izraelin para sulmeve të 7 Tetorit, kur Hamas goditi Izraelin, duke shkaktuar vdekjen e 1200 vetëve. Por më pas Izraeli nisi fushatën e tij ushtarake në Gaza, ku më shumë se 33 mijë vetë janë vrarë në gjashtë muajt e fundit, sipas Ministrisë së Shëndetësisë në Gaza, e cila drejtohet nga Hamasi. Nisur nga këto zhvillime, planet e pajtimit mes Arabisë Saudite dhe Izraelit mbetën pezull.

Qeveria saudite ka qenë pro armëpushimit në Gaza dhe ka qenë kritike ndaj ofensivës izraelite. Por burime të brendshme thonë se në vijimësi sauditët kanë qenë të interesuar për të përmirësuar marrëdhëniet me Izraelin.

Konflikt i tejzgjatur mes Iranit dhe Gjirit Persik

Pavarësisht nëse në fundjavë ndërhyri në mbrojtje ose jo të Izraelit, Arabia Saudite ka arsye të tjera për të qenë e gatshme të rrëzojë raketat iraniane.

Për dekada me radhë, Lindja e Mesme ka qenë e ndarë nga sektet e ndryshme fetare, me disa prej shteteve arabe të Gjirit me shumicë myslimane sunite që janë kundër Iranit, i cili konsiderohet si udhëheqës i islamit shiit. Në thelb, armiqësia fetare është thuajse e ngjashme me konfliktet e mëparshme në Europë, kur dy sektet kryesore të krishtërimit – protestantët dhe katolikët – ishin rivalë që luftonin mes tyre.

Shtetet qendrore të Lindjes së Mesme si Iraku, Siria dhe Libani, popullsitë e të cilave janë një përzierje e myslimanëve shiite dhe sunitë, si dhe nga fe e etni të tjera, kanë ngecur ndërmjet tyre, pasi Irani dhe shtetet e Gjirit janë përpjekur të ushtrojnë secili ndikimin e vet.

Këtu ‘hyjnë në lojë’ ata që njihen si “të deleguarit” e Iranit. Ky grupim përfshin organizata të myslimanëve shiitë që Irani i mbështet financiarisht, ushtarakisht, nga ana logjistike madje dhe ajo shpirtërore, në njëfarë kuptimi. Grupimi rebel “Houthi”, milicia e njohur si Forcat e Mobilizimit Popullor në Irak si dhe grupi politik dhe ushtarak i Hezbollahut në Liban, janë të gjithë anëtarë të kësaj aleance të financuar nga Irani. Edhe grupi i Hamasit mbështetet nga Irani, por ai është një rast përjashtimor, që përbëhet nga myslimanë sunitë, si shumica e palestinezëve.

Këto grupe lëshuan raketa në drejtim të Izraelit nga Jemeni, Siria dhe Iraku, si pjesë e ofensivës iraniane. Raportimet nga Iraku bëjnë me dije se ushtria amerikane, në bazat e atjeshme, rrëzoi disa prej këtyre raketave.

Në Irak, raportet sugjerojnë që ushtria amerikane me qendër atje rrëzoi disa nga ato raketa. Është ende e paqartë nëse sauditët gjurmuan ndonjë të tillë të lëshuar nga Jemeni. Por ky zbulim ka ndodhur edhe më parë, më konkretisht në fundvitin e kaluar.

“Për aktorët rajonalë, veçanërisht Arabia Saudite dhe Jordania – të cilët thuhet se kanë përgjuar dronët iranianë – argumenti do të jetë që ata po mbrojnë me të drejtë hapësirën e tyre ajrore sovrane” – thotë Masoud Mostajibi, Zëvendës Drejtor i Programeve të Lindjes së Mesme në Këshillin Atlantik, me qendër në SHBA.

“Sidoqoftë, nëse sulmet e së shtunës përshkallëzohen në një konflikt më të gjerë Izrael-Iran, aktorët rajonalë të perceptuar si mbrojtës të Izraelit, mund ta gjejnë veten të shenjestruar dhe të zvarritur në këtë zjarrvënie rajonale. Duke pasur parasysh atë çka është në lojë, ka të ngjarë që udhëheqësit rajonalë të motivohen të veprojnë midis të dy palëve për ta çuar këtë përplasje drejt fundit “- përfundoi ai./ DW

Përfaqësuesit e bashkësisë ndërkombëtare, të cilët u takuan këtë të hënë në Paris në një konferencë humanitare për Sudanin, i cili është pushtuar nga lufta për një vit, premtuan të ofrojnë ndihmë në vlerë prej më shumë se dy miliardë euro për popullsinë civile, tha presidenti francez Emmanuel Macron.“Në total, mund të njoftojmë se më shumë se dy miliardë euro do të mobilizohen për të mirën e popullit të Sudanit”, tha Macron.Nga dy miliardë euro, 900 milionë euro do të kontribuojnë vendet anëtare të Bashkimit Europian, ku 110 milionë nga Franca.

“Kjo mbështetje do të bëjë të mundur përgjigjen ndaj nevojave më urgjente në sektorët e sigurisë ushqimore, shëndetësisë, ujit, arsimit dhe mbrojtjes së më të cenuarve”, shtoi Macron.Megjithëse premtimi për një donacion është i madh, ai është ende dukshëm më pak se 3.8 miliardë euro e ndihmës së nevojshme, sipas OKB-së.Më shumë se gjysma e popullsisë së Sudanit ka nevojë për ndihmë urgjente humanitare.Presidenti francez u bëri thirrje palëve ndërluftuese që të respektojnë të drejtën ndërkombëtare humanitare dhe mbrojtjen e civilëve.

Shteti i rëndësishëm për zgjedhjet, Pensilvania, ishte ndalesa e fundit në fushatën elektorale të ish-presidentit Donald Trump, përpara fillimit të gjyqit në Nju Jork.Ai përballet me 34 akuza për falsifikim të të dhënave të biznesit, në përpjekje për të fshehur një marrëdhënie në vitin 2006 me aktoren e filmave pornografikë Stormy Daniels.

Gjatë aktivitetit elektoral të shtunën në Schnecksville, kandidati i pritshëm republikan për president e quajti sërish këtë padi një gjueti shtrigash.“Janë të gjitha gjyqe të Biden-it. E dini këtë, apo jo? Jam krenar që po e bëj këtë për ju. Ndiqeni me kënaqësi”, tha ish-presidenti Trump.Duke qenë se ky është gjyqi i parë penal ndaj një ish-presidenti, vëmendja do të jetë e lartë, thotë analisti politik Calvin Dark.

“Mendoj se deri më tani, gjykatësit dhe prokurorët kanë bërë një punë të mirë për t’u siguruar që trajtimi që merr ish-presidenti Trump të jetë sa më i ngjashëm me atë që mund të pritej për një amerikan të zakonshëm në një situatë të ngjashme”, thotë zoti Dark.Në emisionin “This Week” të kanalit televiziv ABC, guvernatori republikan i Nju Hempshërit, Chris Sununu, tha se nuk mendon se gjyqi do të ketë pasoja madhore politike për ish-presidentin Trump.

“Ndoshta do t’i rikthehen fushatës duke përmendur ato që kanë ndodhur; viktimizimi ka funksionuar mirë”, tha guvernatori Sununu.Vëmendja ndërkohë e presidentit Joe Biden është marrë nga reagimi për sulmin e Iranit të shtunën ndaj Izraelit. Ai megjithatë pritet të vazhdojë fushatën këtë javë me një vizitë tre-ditore në Pensilvani, ku tematika kryesore pritet të jetë ekonomia.

“Ai do të flasë për faktin se ka tregues për një përmirësim të ekonomisë, megjithëse raporti i javës së kaluar për inflacionin nuk ndihmoi”, thotë Karlyn Bowman, nga Instituti Amerikan i Sipërmarrjes.Një tjetër tematikë ku është përqëndruar fushata elektorale e presidentit Biden është çështja e të drejtave riprodhuese, në veçanti pasi ish-presidenti Trump tha javën e kaluar se vendimmarrja për abortin u duhet lënë shteteve.