Eksperti i Marrëdhënieve Ndërkombëtare, Sadri Ramabaja, është shprehur se Serbia nuk është ndëshkuar siç duhet për 4 luftërat e zhvilluara në Ballkan, në hapësirën e ish-Jugosllavisë. Ai tha se sa më shumë BE e afron Serbinë drejt vetes, duke e trajtuar si shtet normal, aq më të larta janë shanset që ajo të ndërmarrë ndonjë aventurë ushtarake në Kosovë, njëjtë me atë të Rusisë në Ukrainë.

Po ashtu, Ramabaja tha se prania e KFOR në stërvitjen e djeshme ushtarake të Serbisë, ishte jo vetëm mbështetje për ngritjen e moralit të pjesëtarëve të Forcave të Armatosura, por edhe një mesazh që Kosovë duhet të pengohet me çdo çmim për t’u anëtarësuar në KiE.

“Serbia është pandëshkuar për 4 luftërat e zhvilluara në Ballkan, ajo do duhej, të ndëshkohej ashpër, ngjashëm si Gjermania Naziste. Por në vend që të ndahej në zona të kujdesit të NATO-s, të pushtohej nga brenda, ajo është lënë e lirë. Pas përfundimit të luftës, pas marrëveshjes së Kumanovës, në 9 qershor 1999 marrëveshjet me KFOR kanë pasuar, është zvogëluar zona e fluturimit, pastaj e përafrimit të ushtrisë, pastaj është lejuar që të ndërtojë 48 baza ushtarake rreth Kosovës. Pra janë krijuar parakushtet që iluzionet për mundësinë e kthimit në Kosovë ta ushqejë jo vetëm te ushtarët, por edhe te qytetarët. Ndërkohë me ekspozimin e forcës dje, ajo i dërgoi mesazh të qartë diplomacisë perëndimore se sa më shumë ta përafrojë Republikën e Kosovës në institucionet Euroatlantike, duke e trajtuar si Republikë të mirëfilltë, aq më afër jemi rrezikut të një ndërmarrjeje aventuriere të tipit të Serbisë, që nuk ndryshon me atë që ndërmorri Rusia në Ukrainë. Ftesa që i ishte bërë KFOR-it atje është jo vetëm mbështetje për moralin e ushtrisë serbe, por edhe për të dhënë mesazhin që Kosova të pengohet me çdo çmim që të anëtarësohet në KiE” – potencoi Sadri Ramabaja.

“Mbrëmjen e së martës, shumica në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës ka votuar për pranimin e shtetit të Kosovës në Këshillin e Evropës. Në opinion thuhet se Kosova i plotëson të gjitha kërkesat për anëtarësim. Një vendim përfundimtar do të merret nga Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës në maj. Kosova mund të bëhet shteti i 47-të anëtar i Këshillit të Evropës këtë pranverë. Qeveria e Kosovës më herët kishte zbatuar një vendim të Gjykatës Kushtetuese për të marrë pëlqimin e evropianëve të tjerë. Kjo përfshinte kthimin e 24 hektarëve tokë në Manastirin e famshëm të Deçanit. Më herët kryeministri Albin Kurti e kishte përjashtuar vazhdimisht zbatimin e këtij vendimi, por në fund u dorëzua” – shkruan media prestigjoze Der Standard

Disa folës theksuan gjatë debatit të së martës se Kosova duhet të krijojë asociacionin e komunave serbe. Një draft i statutit do të dorëzohet shpejt në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës. Albin Kurti shpesh është shprehur kundër asociacionit, por kjo mund të jetë një pikë qendrore në mbrojtjen e Kosovës nga “zgjidhjet” e tjera.

Nëse kandidati për president i SHBA-së, Donald Trump, rikthehet në pushtet, përfaqësuesit e SHBA-së mund të sjellin edhe një herë në tryezë shkëmbimin territorial, të cilin presidenti serb Aleksandar Vuçiç e promovoi në veçanti disa vite më parë. Ideja ishte që veriu i Kosovës, ku jetojnë shumë serbë, të ndahej nga Kosova dhe t’i aneksohej Serbisë.

Ky shkëmbim territoresh konsiderohet jashtëzakonisht i rrezikshëm sepse do të krijonte kufij të bazuar në kritere etnike dhe kjo mund të çojë më pas që nacionalistët të kërkojnë që kufijtë e mëtejshëm në Ballkan të përcaktohen në bazë të kritereve etnike që mund të shkaktojë dhunë masive në rajon. Një rikthim i mundshëm i Trump, i cili është në interes të qeverisë serbe, mund të zvogëlojë gjithashtu pozitën e NATO-s në Kosovë, ku janë stacionuar ushtarët e KFOR-it të udhëhequr nga NATO.

Për shkak të sulmit terrorist në Banjskë, pasiguri tani po shkaktojnë edhe tanket dhe helikopterët që Serbia i solli në kufirin e Kosovës për stërvitje ushtarake në fillim të javës. Serbia dëshiron ta pengojë Kosovën që të anëtarësohet në Këshillin e Evropës.

Partia Serbe e Kosovës Lista Srpska, e cila udhëhiqet nga Serbia, kohët e fundit njoftoi se do të bojkotonte referendumin përmes të cilit kryetarët shqiptarë në komunat me shumicë serbe në veri mund të hiqen në mënyrë që të zgjidhen kandidatët serbë si kryetarë komunash.

Anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës para kthimit të mundshëm të Donald Trump si President i SHBA-së duhet të nënvizojë edhe një herë shtetësinë e Kosovës. Serbia ende nuk e ka njohur dhe po përpiqet ta luftojë këtë fakt në nivel ndërkombëtar.

Megjithatë, Komiteti për Çështje Ligjore i Këshillit të Evropës tani ka miratuar një opinion ku thuhet se “Kosova është një ‘shtet evropian’ në bazë të nenit 4 të Statutit të Këshillit të Evropës dhe kritereve të shtetësisë sipas së drejtës ndërkombëtare”- shkruan Der Standard.

I dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, Miroslav Lajçak, tha se zgjerimi i Unionit është një nevojë gjeopolitike që Bashkimi Europian të jetë më i fortë dhe më elastik, dhe vuri në dukje se nuk ka një nxitje më të fortë për zgjidhjen e çështjeve të hapura, si p.sh. marrëdhëniet mes Beogradit dhe Prishtinës apo çështja e Bosnjë-Hercegovinës, se sa një perspektivë e qartë për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Në konferencën “Ballkani Perëndimor në BE”, Lajçak theksoi se të gjithë janë në një epokë të vështirë në të cilën mungojnë rregullat dhe arkitektura globale pas Luftës së Dytë Botërore nuk funksionon më.

Siç tha ai, mungesa e autoritetit global, i cili mund të ndalojë proceset negative, inkurajon “disa lojtarë” që t’i zgjidhin gjërat në mënyrë të njëanshme, duke mos respektuar rregullat.

“Kjo është një situatë e re për të gjithë ne. Agresioni rus kundër Ukrainës është situata më e dukshme dhe më tragjike,” theksoi Lajçak.

Ai vuri në dukje se nuk ka asnjë përpjekje për të përcaktuar rregulla të reja që do të ishin në përputhje me shekullin 21.

“Të gjithë ankohen, por nuk ka asnjë iniciativë reale për këtë” – deklaroi Lajçak

Kjo, theksoi ai, është reflektuar edhe në qëndrimin ndaj Ballkanit Perëndimor.

“Ne e kuptuam se nuk mund të përballonim më që ta mbajmë këtë rajon në zonën gri. Zgjerimi tani shihet si një nevojë gjeopolitike që BE të jetë më e fortë dhe më elastike,” – theksoi Lajçak.

Duke iu referuar rezultateve të Eurobarometrit, ai tha se shumica e qytetarëve të vendeve anëtare kanë një pikëpamje pozitive për zgjerimin, që do të thotë se ekziston mirëkuptimi gjeopolitik. Megjithatë, ai ka vërejtur se pavarësisht mirëkuptimit, ekziston edhe pamundësia e përparimit.

Ai tha gjithashtu se nuk ka nxitje më të fortë për zgjidhjen e çështjeve të hapura, siç është Bosnja dhe Hercegovina dhe marrëdhëniet ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, sesa një perspektivë e qartë për anëtarësim në Bashkimin Evropian dhe shtoi se liderët në Union dhe në rajon kanë një përgjegjësi të madhe që “të mos humbasin vrullin”.

“Duhet të kapërcejmë frikën e zgjerimit, ne kemi futur rregulla në BE dhe po e vështirësojmë fillimin e procesit” – theksoi emisari

Ai tha gjithashtu se është e rëndësishme që BE-ja të kuptojë se zgjerimi është rrugë e dyanshme.

“Ne nuk po e bëjmë këtë vetëm për Ballkanin Perëndimor, por edhe për vete. Nëse besojmë se BE-ja është një lojtar global, atëherë Ballkani Perëndimor është një rajon ku ne mund të kemi ndikim. Dhe do të vijë koha kur do të kemi për të folur për një rend të ri, do të jetë e nevojshme që BE-ja të jetë një lojtar global, i respektuar, por për këtë duhet të kemi pranë Ballkanin Perëndimor”- potencoi Miroslav Lajçak.

Diplomati serb Zoran Millivojeviç ka vlerësuar se reagimi i shpejtë i ambasadorëve të SHBA-së dhe Gjermanisë në Prishtinë, Xhefri Hovenier dhe Jorn Rode, pas arrestimit të pjesëtarëve të Policisë së Kosovës, ka qenë i motivuar politik.

“Nga pikëpamja politike dhe diplomatike, këto reagime ishin, thënë më butë, të paqarta. Reagimi i ambasadorit amerikan flet për respektimin e disa marrëveshjeve. Nuk është e qartë se për çfarë marrëveshjesh flet kur bëhet fjalë për mbrojtjen e rendit kushtetues të një vendi. Cilat janë këto marrëveshje? Nuk ka marrëveshje dypalëshe, por ka organe të shtetit amë, Kushtetutë dhe ligje”, tha Millivojeviç.

Siç theksoi ai, ambasadori gjerman në Prishtinë, Jorn Rode, ishte edhe më pak i qartë në kritikat e tij.

“Çfarë lidhje kanë negociatat për anëtarësim në BE dhe kandidaturën e Serbisë me arrestimin e një personi që kërcënon rendin kushtetues të një vendi? Nuk ka të bëjë fare”, theksoi Millivojeviç dhe vlerësoi se këto janë mesazhe pa mëdyshje politike që konfirmojnë atë që, siç tha ai, dihet prej kohësh në Serbi.

“Në Serbi po ushtrohet presion politik. Për gjithçka që po bën pala e Kurtit, qeveria e Kurtit, arrestimet e serbëve pa asnjë bazë ligjore, mbajtja e njerëzve në paraburgim për një vit, që është jashtë të gjitha normave dhe standardeve të vendeve pikërisht të qytetëruara dhe pikërisht këtyre vendeve, ambasadorët e SHBA-së dhe Gjermanisë nuk kanë asnjë reagim”- deklaroi Millivojeviç.

Ai ka thënë se është një mesazh për Serbinë që këto vende të mbështesin dhe respektojnë palën prishtinase deri në fund dhe se tolerojnë anashkalimin e ligjeve dhe rregulloreve dhe se në këtë rast po mundohen të mbrojnë politikisht një autoritet dhe sjellje në Prishtinë që, siç ka theksuar ai, nuk ka të bëjë me arsyet pse Serbia ka arrestuar pjesëtarët e Policisë së Kosovës.

Sipas tij, Serbia i respekton plotësisht ligjet dhe rregullat.

“Ata vazhdimisht na dërgojnë mesazhe, thonë hapur se dialogu është zgjidhja e vetme, se dialogu nuk ka alternativë, se zgjidhja politike duhet të gjendet me dialog, por nga ana tjetër nuk lëvizin as gishtin e vogël për veprimet e Kurtit”- tha Millivojeviç dhe shtoi se është e qartë që pala prishtinase nuk dëshiron dialog dhe as nuk dëshiron t’i përmbushë obligimet e mëparshme, përfshirë edhe formimin eaaociacionit, por edhe për të gjetur një mënyrë që serbët në Kosovë të jetojnë normalisht, duke përfshirë, siç tha ai, një modus vivendi për funksionimin e dinarit.

“Prandaj është plotësisht e qartë se kush nuk dëshiron dialog. Ne duam dialog dhe i takon ndërmjetësuesve që të mundësojnë që dialogu të ndodhë. Nuk kërkojmë asgjë tjetër, vetëm atë që është një detyrim i vjetër, asociacioni” – potencoi diplomati.

Ish-kryeministri i Kosovës Isa Mustafa tha se vota pozitive për Kosovën në asamblenë parlamentare është një hap i madh për vendin, por sipas tij qeveria nuk do të ishte mirë që të hynte në gërshërën e kushtëzimeve për marrëveshjet që ka pranuar, por të njëjtat t’i zbatoj në koordinim me BE-në.

Mustafa gjithashtu ndër tjera ka komentuar bllokimin e qindra qytetarëve për rreth 18 orë në kufirin Kroaci- Serbi si shenjë hakmarrje nga Serbia pas votës për nga asambleja parlamentare e Këshillit të Evropës, sipas tij, Serbia ende mendon se Kosova është pjesë e saj.

Ish- kryeministri Mustafa foli edhe për çështjen e dinarit e cila u bë temë në dialog për çka e ka cilësuar si të pavend pasi që çështjet e brendshme të Kosovës po bëhen kushte për dialog.

Ndërkohë Mustafa foli edhe për nominim e Miroslav Lajçak ambasador në Zvicerr dhe deklaratat e qeverisë për ndërmjetësuesin, të cilët e kanë konsideruar si të njëanshëm në raport me Serbinë.

“Nuk mund ta vlerësoj Lajçakun se ka punuar mirë apo jo, pasi pala kosovare e ka kërkuar vet sepse qeveria ka kërkuar të punoj me të në vend të SHBA-ve dhe tani njëanshëm mund të themi që po tregohet edhe BE-ja sepse nuk po sillet si me Serbinë, njëjtë edhe me Kosovën” – deklaroi Isa Mustafa