“Greqia t’i tregojë vijën e kuqe”/ Shpërthen ndaj Ramës ish-ambadadori grek

Ish-ambasadori grek në Tiranë, Aleksandros Malias ka publikuar një opinion në lidhje me raportet mes Shqipërisë dhe Greqisë. Duke kritikuar qëndrimet që ka mbajtur kryeministri Edi Rama, Malias kërkon që Athina të jetë më e ashpër me të. Në opinion, Malias shprehet se Greqia e ‘ka ulur shpesh stekën e saj, në raport me Shqipërinë, vetëm për t’i qëndruar shprehjes ‘të mbajmë raporte të mira me fqinjët”. Sipas tij, Greqia duhet t’i tregojë Ramës se ku i ka “vijat e kuqe”.

Marrëdhëniet greko-shqiptare dhe ‘Citius, Altius, Fortius’

Sigurisht, i ndikuar nga mesazhi i lojës së ndershme, konkurrenca fisnike dhe nderi unik i pjesëmarrjes që përcjellin Lojërat Olimpike, më kujtohet motoja olimpike e famshme – tashmë e harruar gjerësisht – e prezantuar nga Baroni Pierre de Coubertin pas krijimit të Komiteti Olimpik Ndërkombëtar: “Citius, Altius, Fortius”. Përkthehet në mënyrë konvencionale si “Më e shpejtë, më e lartë, më e fortë”. Duke u larguar pak nga ngjarjet në Paris, pyes veten nëse dhe si mund të provohej kjo moto, e përshtatur lirshëm, si politikë e jona ndaj Shqipërisë. Një parim themelor në politikën e jashtme është vendosja e shiritit në lartësinë e duhur. Lartësia e dëshiruar duhet të jetë e arritshme, kështu që ju e vendosni atë në lartësinë që mund të hidheni. Megjithatë, në marrëdhëniet tona me Shqipërinë ndër vite jemi mësuar të jemi nën lartësi.

Kaluam poshtë nivelit tonë kur disa zyrtarë po shprehnin shqetësimin për “përfshirjen” e supozuar asimetrike dhe të pafavorshme të Greqisë në rastin e arrestimit, burgosjes dhe dënimit të paligjshëm të kryetarit të Bashkisë së Himarës, Fredi Beleri. Një gabim edhe më i madh sesa insistimi në këtë pozicion origjinal të pasaktë ishte mutacioni i tij në një “vijë politike”. Ata që e dinë e kuptojnë se këto pozicione të formuluara injoruan moton e lartpërmendur olimpike. Versioni më i keq i tyre ishte kur ata u përpoqën të pretendonin se aleatët dhe partnerët tanë ishin të mërzitur apo edhe indiferentë ndaj ankesave tona.

Shqipëria dhe personalisht kryeministri Edi Rama patën një rast më të fortë se Greqia. Ky është një argument poshtërues për Athinën. Argumenti se aleatët tanë do të jenë të pakënaqur u dëgjua sërish në 24 orët vendimtare që i paraprinë vendimit kombëtarisht të nevojshëm – dhe vendimtar për prestigjin e Greqisë përballë pakicës etnike greke në Shqipëri – të kryeministrit Kyriakos Mitsotakis për të përfshirë Belerin në listën e deputetëve në Parlamentin Europian . Arsyet e brendshme pas atij vendimi nuk kanë asnjë ndryshim për mua. Le ta vendosim këtë në formën e një pyetjeje: A ishte vendimi për të mos ndërmarrë asnjë veprim – asnjë masë dypalëshe nga Greqia – në marrëdhëniet tona me regjimin e Ramës bazuar në raporte, rekomandime dhe vlerësime të shërbimeve zyrtare gjatë vitit të kaluar apo në iluzione dhe një perceptim që bazohej në një vlerësim të gabuar të Ramës?

Qëllimi këtu nuk është të ripërsëriten dhe të theksohen gabimet e 15 muajve të fundit. Ne tashmë i njohim ato. Por të paktën duhet të parandalojmë gabimin e radhës, mbizotërimin e parullës “Po kthejmë faqen në marrëdhëniet greko-shqiptare”, si “e vetmja politikë logjike”. Gjë që Rama e dëshiron dhe e ndjek logjikisht, duke nisur që nga mbledhja e OKB-së në Nju Jork. A do të vendosen kushte për bisedimet? Përveç nëse po mendojmë të ulim shiritin aq poshtë sa të sigurohemi se do ta kalojmë atë. Ose më mirë se Rama nuk do të na detyrojë të kalojmë sërish nën të, sepse asnjë nga kushtet e njëpasnjëshme që vendosëm gjatë burgimit 15-mujor të Belerit nuk ishte i kënaqshëm nga lidershipi i vendit tonë fqinj dhe anëtar i NATO-s.

Marrëdhëniet dypalëshe me Shqipërinë janë shumë të rëndësishme, siç e kam argumentuar vazhdimisht prej 30 vitesh, dhe ato kanë nevojë për vëmendje të veçantë. Në këtë moment Rama është i bindur se planet e tij, ndjekjet e tij politike dhe plani i tij për Himarën kanë mposhtur vullnetin e lirë dhe demokratik të minoritetit etnik grek. Në mendjen e tij, humbës nuk është pakica, por vetë Greqia. Me bindjen e një fituesi, ai miraton sloganin “Po kthejmë faqen e marrëdhënieve tona”. Në formimin e këtij perceptimi kontribuan edhe ata që me heshtjen e tyre menduan se ishte e preferueshme të distancoheshin nga kjo çështje para zgjedhjeve. Duhet të kuptojmë se nuk bëhemi të padukshëm kur fusim kokën në rërë.

E kemi kuptuar drejt se është shumë e vështirë të transferojmë idealet e olimpizmit – edhe në versionin e tij më komercial – në arenën e marrëdhënieve tona dypalëshe. Këtu, ku thënia fisnike “Citius, Altius, Fortius” konkurron me arrogancën e liderëve ballkanikë dhe me recetën e pasuksesshme 15-vjeçare të “kthimit të faqes në marrëdhëniet dypalëshe”.