Irani mund të jetë fituesi më i madh i cirkut të Shtëpisë së Bardhë.

Nova.rs

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, vazhdimisht pretendon se sulmet e SHBA-së ndaj objekteve bërthamore të Iranit ishin të suksesshme, edhe pse shërbimet e inteligjencës amerikane vlerësojnë se sulmi kishte një rreze veprimi shumë më të vogël, pra se e vonoi programin iranian vetëm me disa muaj. Ndërsa ka spekulime se çfarë është në të vërtetë e vërtetë, ndoshta fituesi më i madh i këtij konflikti në Uashington është – Irani.
Njeriu i parë i SHBA-së qëndron i pari me pretendimet e tij – objektet bërthamore të Iranit u “shkatërruan plotësisht” në sulmet amerikane. Në veçanti, Trump thekson suksesin e sulmeve në objektet e Fordos, Natanzit dhe Isfahanit.
“Mendoj se është shkatërruar plotësisht. Ata pilotë qëlluan objektivat e tyre. Ato objektiva u shkatërruan dhe pilotëve duhet t’u jepet merita”, tha ai, duke hedhur poshtë mundësinë që Irani të rinovojë programin e tij bërthamor. Nga ana tjetër, Agjencia e Inteligjencës së Mbrojtjes (DIA) ka informacione shumë të ndryshme. Në një raport të publikuar disa ditë më parë, DIA deklaroi se komponentët kryesorë të programit bërthamor të Iranit mbetën të paprekur dhe se Irani mund të rindërtonte kapacitetet e tij brenda disa muajsh.  Dy persona të njohur me vlerësimin thanë se rezervat e uraniumit të pasuruar të Iranit nuk ishin shkatërruar dhe një person tha se centrifugat ishin kryesisht “të paprekura”. “Pra, vlerësimi (i DIA-s) është se SHBA-të i kanë shtyrë ato ndoshta disa muaj më vonë, në rastin më të mirë”, shtoi ky person. Ekipi i Trump, ashtu si vetë Trump, sulmoi ashpër median amerikane për raportimin e akuzave nga raporti i DIA-s.    Saga vazhdon të enjten kur bashkëpunëtorët e Trumpit u përgjigjen këtyre akuzave duke paraqitur “informacione të reja inteligjence” të cilat, siç pritej, konfirmojnë deklaratat e presidentit amerikan.

Drejtori i CIA-s, John Ratcliffe, tha se të dhënat e reja të inteligjencës tregojnë se “disa objekte kryesore bërthamore iraniane janë shkatërruar dhe do të duheshin vite për t’u rindërtuar”. Drejtoresha e Inteligjencës Kombëtare, Tulsi Gabbard, gjithashtu konfirmoi akuzat e Trump, duke cituar “të dhëna të reja të inteligjencës”.  “Objektet bërthamore të Iranit janë shkatërruar. Nëse iranianët vendosin t’i rindërtojnë ato, ata do të duhet t’i rindërtojnë të tre objektet (Natanz, Fordo, Isfahan) nga e para, gjë që ndoshta do të zgjasë me vite”, tha ajo.

Ndihmësit e Trump mohuan gjithashtu raportet se Irani mund të ketë zhvendosur disa nga rezervat e tij para sulmit. Imazhet satelitore treguan aktivitet në një strukturë sekrete nëntokësore të njohur si “Mali Crump”, por zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Carolyn Levitt, i tha Fox News të mërkurën se SHBA-të nuk kishin “asnjë tregues” se uraniumi i pasuruar ishte zhvendosur para sulmit.

Irani si fitues i grindjes në Uashington?

Fakti është se askush nuk e di me siguri se çfarë është dëmtuar dhe çfarë zotëron Irani.  Përpara sulmit, Irani kishte rezerva të konsiderueshme të uraniumit të pasuruar. Sipas një raporti të majit 2025 të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), Irani kishte rreth 408.6 kilogramë uranium të pasuruar deri në 60%. Nëse kjo sasi uraniumi do të pasurohej deri në 90%, do të ishte e mjaftueshme për të prodhuar disa bomba bërthamore. Sulmet mund ta kenë motivuar më tej Iranin që të përshpejtojë programin e tij bërthamor.  Regjimi atje mund t’i përdorë sulmet si justifikim për prodhimin e bombës, domethënë, për të justifikuar armët bërthamore të ardhshme me nevojën për t’u mbrojtur nga disa sulme të mëvonshme. Ndoshta hapi i parë drejt përshpejtimit të programit të tij bërthamor nga Irani është vendimi i parlamentit iranian për të miratuar një ligj që pezullon bashkëpunimin me IAEA-n, gjë që e ndërlikon më tej mbikëqyrjen ndërkombëtare të programit bërthamor të Iranit.