Izraeli përpiqet të zgjerohet në Liban dhe Siri, duke shkelur vijat e kuqe të Amerikës

Ëndrra e sovranitetit mbi të gjithë Tokën e Izraelit nuk është më e kufizuar në Bregun Perëndimor dhe tokat e shenjta të Rripit të Gazës.

Sipas Ministrit të Financave Bezalel Smotrich, kufijtë e shtetit duhet të shtrihen edhe në Liban.

“Sot mund t’ju them në mënyrën më të qartë të mundshme se IDF-ja nuk po tërhiqet – dhe me ndihmën e Zotit, nuk do të tërhiqet – nga pesë pozicionet ku jemi të pranishëm në Liban”, tha ai me entuziazëm në konferencën e kësaj jave “Forcimi i Veriut”. “Fshatrat shiite që u shkatërruan nuk do të rindërtohen. Ne e premtuam këtë kur nënshkruam marrëveshjen [e armëpushimit], dhe ishte e vështirë për shumë njerëz ta besonin. Por ne po e bëjmë”.

Ky nuk ishte i gjithë lajmi i madh.

“Po ju them se ka një shans jo të papërfillshëm që Hezbollahu të çarmatoset vërtet. Edhe Khamenei është dëshpëruar nga Hezbollahu dhe është plotësisht indiferent ndaj çështjes nëse është rindërtuar”, tha ai, duke iu referuar Udhëheqësit Suprem të Iranit Ali Khamenei.

Qeveria libaneze padyshim do të ishte e lumtur të mësonte se si Smotrich synon të çarmatosë Hezbollahun pa shkaktuar një luftë civile në Liban.

Ndërsa Smotrich po vizatonte hartën e tij të re të Tokës së Izraelit, ministri i Çështjeve Strategjike Ron Dermer dhe ministri i Jashtëm sirian Asaad al-Shibani ishin gati të mbanin takimin e tyre të dytë brenda një jave në Baku, kryeqytetin e Azerbajxhanit.

Qëllimi ishte të diskutohej “marrëveshjet e sigurisë”, që mund të nënkuptojnë zgjerimin e kufijve të Izraelit në Siri.

Takimi përfundoi duke u shtyrë sepse vizita e al-Shibani në Moskë – e para e tij që nga rënia e regjimit të Assad-it në dhjetor – u zgjat.

Por takimi izraelit nuk duket se është anuluar.

Këto lëvizje sinjalizojnë të gjitha replikimin e zonës tampon që Forcat e Mbrojtjes së Izraelit krijuan në Gaza dhe synojnë ta mbajnë edhe pas një marrëveshjeje që i jep fund luftës, me Izraelin që formon zona tampon edhe në Liban dhe Siri.

Këto copa toke kanë fituar statusin e aseteve strategjike jetësore që nuk duhen hequr dorë, edhe nëse kontrolli i tyre mund të pengojë çdo përpjekje për të arritur marrëveshje paqeje në të ardhmen, ose të paktën marrëveshje të qëndrueshme diplomatike dhe sigurie.

Kontrolli i Izraelit mbi pesë vende në Liban është i parëndësishëm për procesin e çarmatosjes së Hezbollahut në veri të lumit Litani, i cili është rreth 30 kilometra në veri të kufirit izraelit.

Kjo është diçka për të cilën Bejruti u zotua vitin e kaluar kur nënshkroi armëpushimin me Izraelin, i cili bazohej në zbatimin e Rezolutës 1701 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së.

Por midis këtij angazhimi nga presidenti Joseph Aoun dhe kryeministri Nawaf Salam dhe zbatimit të tij ndodhet një fushë minash që kërcënon vendin.

Kërkesa e Washington-it, siç shprehet nga i dërguari special Tom Barrack, është që qeveria libaneze, e cila përfshin edhe Hezbollahun, të marrë një vendim të qartë për të çarmatosur organizatën dhe për të filluar zbatimin.

Por Libani e ka kushtëzuar çarmatimin e Hezbollahut me tërheqjen e Izraelit nga territori që ka pushtuar në Liban, ose të paktën me fillimin e një tërheqjeje graduale që do të përputhej me ritmin e çarmatimit.

Shkurt, Libani kërkon veprime reciproke.

Ai gjithashtu dëshiron garanci amerikane, si që Izraeli do të tërhiqet ashtu edhe që Libani nuk do të sulmohet.

Por Barrack ia bëri të qartë Bejrutit se nuk do të ketë garanci dhe se Shtetet e Bashkuara “nuk kanë punë të përpiqen ta detyrojnë Izraelin të bëjë ndonjë gjë”.

Me fjalë të tjera, liria e Izraelit për veprim ushtarak në Liban nuk do të pengohet.

Barrack kërcënoi gjithashtu se nëse Bejruti nuk do të merrte vendimin e kërkuar, Washington-i mund ta braktiste Libanin, një veprim me implikime kritike për aftësinë e vendit për të rindërtuar dhe për të marrë ndihmë dhe fonde ndërkombëtare.

Në një rast tjetër, ai madje tha se çarmatimi i Hezbollahut ishte një çështje e brendshme libaneze.

Kjo është e habitshme, sepse Shtetet e Bashkuara janë mbështetësi kryesor i marrëveshjes së armëpushimit dhe një anëtar i komitetit që mbikëqyr zbatimin e saj.

Këto kërcënime, si vërejtjet më qetësuese të Barrack, nuk e kanë bindur kabinetin libanez të mblidhet dhe të marrë vendimin.

Sigurisht, ushtria libaneze vazhdon të mbledhë armë në jug të Litanit dhe, pa probleme, ka marrë përsipër vendet e përdorura më parë nga Hezbollahu.

Por çarmatosja e plotë e organizatës do të kërkojë kohë dhe nuk është e qartë se si prania e IDF-së në jug ndihmon në arritjen e kësaj.

Prania izraelite i jep Hezbollahut një monedhë negociuese në bisedimet e saj me qeverinë libaneze.

Organizata thotë se për sa kohë që IDF-ja sulmon Libanin dhe kontrollon ato pesë vende, ajo nuk do të çarmatoset.

Nga ana tjetër, nuk ka garanci se organizata do të dorëzojë armët e saj edhe nëse IDF-ja tërhiqet nga ato vende dhe ndalon sulmet ndaj Libanit.

Hezbollahu thotë se çarmatimi mund të diskutohet vetëm në kuadrin e një “strategjie gjithëpërfshirëse mbrojtëse” dhe organizata do të marrë pjesë.

Kështu, Bejruti përballet me një dilemë: Të çarmatoset me forcë Hezbollahu dhe të rrezikohet një konflikt i brendshëm i dhunshëm, ose të nxisë Izraelin të rifillojë luftën me mbështetjen amerikane.

Të dyja opsionet tregojnë se pavarësisht goditjeve të rënda që pësoi Hezbollahu – vrasja e shefave të tij ushtarakë dhe disa prej udhëheqësve të tij politikë, humbja e bazës logjistike në Siri dhe vështirësitë e Iranit në rindërtimin e organizatës – Hezbollahu ende mund të ndikojë në politikën e Libanit.

Për këtë qëllim, ai po shfrytëzon kontrollin e Izraelit mbi territorin libanez.

Mos harroni ISIS-in

Çështja siriane është edhe më e ndërlikuar.

Negociatat e drejtpërdrejta të nivelit të lartë midis Jerusalem-it dhe Damaskut u ngritën kryesisht për shkak të ndërmjetësimit nga Shtetet e Bashkuara, Azerbajxhani dhe Turqia, me Arabinë Saudite që kontribuoi në sfond.

Ndryshe nga konflikti libanez – i cili është kryesisht një konfrontim dypalësh me Izraelin – interesat strategjike, rajonale dhe ndërkombëtare kryqëzohen në Siri.

Presidenti i SHBA-ve, Donald Trump, po i bënte qejfin Princit të Kurorës Saudite, Mohammed bin Salman, kur i shtrëngoi dorën presidentit sirian Ahmad al-Sharaa në maj; ishte një gjest për dikë që “më pëlqen shumë”.

Trump më pas vazhdoi fushatën duke hequr etiketimin e al-Sharaa si terrorist dhe duke hequr sanksionet ndaj Sirisë, duke hapur kanalin për investime dhe ndihmë ndërkombëtare.

Por edhe nëse kjo dukej si pagesë për mallra që ende nuk janë furnizuar, nuk ishte një dhuratë.

Al-Sharaa supozohet t’i mundësojë Trump-it tërheqjen e forcave amerikane nga Siria – një tokë “rëre dhe vdekjeje”, siç e quajti dikur presidenti i 47-të – dhe zbatimin e vizionit që Trump zbuloi në vitin 2019, kur ai u përpoq për herë të parë të tërhiqte trupat amerikane nga Siria dhe premtoi të ndalonte së luftuari “luftërat e vendeve të tjera”.

Por kjo nuk ka të bëjë vetëm me dërgimin e rreth 1 mijë e 800 ushtarëve amerikanë në shtëpi.

Trump duhet t’ia kalojë stafetën në luftën kundër Shtetit Islamik një partneri të përgjegjshëm dhe gjithashtu të sigurojë mirëqenien e kurdëve, aleatit të Amerikës në luftën kundër ISIS-it.

Për këtë, Trump po krijon një rrjet që mbështetet te Turqia për të marrë përsipër luftën kundër Shtetit Islamik dhe për të rehabilituar ushtrinë siriane.

Arabia Saudite u zotua të garantojë “sjelljen e mirë” të al-Sharaa’s pasi e bindi Trump-in se presidenti i ri i Sirisë nuk ishte më një terrorist i Al-Qaeda’s.

Javën e kaluar, një delegacion biznesi saudit u zotua të investonte rreth 4 miliardë dollarë në Siri, dhe Katari e ka ndjekur shembullin.

Të gjithë këta partnerë besojnë se Siria duhet të jetë një shtet unitar me një ushtri.

Deri më tani, 130 milici kanë filluar trajnimin përpara integrimit të tyre në ushtri.

Këto përfshijnë gjithashtu kurdët dhe druzët, të cilët kërkojnë një masë autonomie, si ushtarake ashtu edhe politike.

Të jesh i përgjegjshëm ndaj tyre do të thotë ta ndash Sirinë në kantone ose ta bësh atë një republikë federale si Iraku.

Por, ndërsa Shtetet e Bashkuara po ushtrojnë presion të fortë mbi kurdët që të zbatojnë marrëveshjen që nënshkruan me al-Sharaa në mars (e cila përfshin çarmatosjen dhe bashkimin me ushtrinë siriane), ekziston një ndërlikim i ri.

Çështja druze, veçanërisht pas përplasjeve serioze në Sweida në Sirinë jugore muajin e kaluar, tani kërcënon realizueshmërinë e planit amerikano-turk.

Turqia, Shtetet e Bashkuara dhe al-Sharaa mund të “jetojnë në paqe”, të paktën përkohësisht, me një prani izraelite në disa nga Lartësitë siriane të Golanit, por patronazhi i Izraelit ndaj druzëve po interpretohet në Turqi dhe Siri si qëllim izraelit për të krijuar një kanton të mbrojtur druzësh.

Kjo do ta pengonte Damaskun të pohonte sovranitetin mbi të gjithë vendin.

Ndërkohë, kurdët e kanë bërë të qartë se në këtë fazë nuk kanë ndërmend të çarmatosen, një përfundim që arritën pas përleshjeve të tyre me milicitë beduine në Sweida.

Lidhur me këtë, Elham Ahmad, shefja e punëve të jashtme në këshillin kurd që drejton distriktet kurde të Sirisë, ishte e vendosur.

Forcat kurde nuk do t’ia dorëzojnë armët Damaskut dhe do të shqyrtojnë vetëm bashkimin me ushtrinë siriane si një organ i veçantë, tha Ahmad për faqen e internetit kurde irakiane Rudaw.

Çarmatosja në këtë kohë, kur kurdët nuk kanë garanci kushtetuese, do të ishte vetëvrasje, tha ajo.

Ndërthurja e burimeve kurde dhe druze në Siri e vendos Izraelin në qendër të tensioneve me Shtetet e Bashkuara dhe Turqinë nga njëra anë dhe kurdët dhe druzët nga ana tjetër.

Kjo për shkak se integrimi i plotë i kurdëve në ushtrinë siriane dhe zhdukja e aspiratave të tyre për autonomi kërkon që druzët të ulin armët dhe të bien dakord për një marrëveshje që të paktën jep përshtypjen e bashkimit me ushtrinë siriane.

Disa udhëheqës shpirtërorë dhe ushtarakë druzë janë të përgatitur të arrijnë një marrëveshje me regjimin, por të tjerë po i bëjnë thirrje Izraelit të aneksojë Sweida-n dhe madje t’u japë shtetësinë izraelite druzëve sirianë.

Për momentin, pushtimi i territorit në Golan dhe Sirinë jugore nga Izraeli për të krijuar një zonë tampon e ka bërë Izraelin një lojtar në politikën siriane në një mënyrë që mund të pengojë planet e administratës amerikane.

Është shumë herët për të parashikuar mirëkuptimin që mund të arrijnë Izraeli dhe Siria.

Por në Siri, ashtu si në Liban, rezulton edhe një herë se hapat taktikë si marrja e territorit, arritja e një “pranie të kufizuar ushtarake” dhe krijimi i një “brezi sigurie” bëhen ambicioze.

Ato rriten në përmasa strategjike që Izraeli nuk mund t’i përballojë.