Kosova s’do ta marrë pavarësinë nga Serbia, si dhuratë për Vitin e Ri 2024

Nga Dragan Bisenić

“Ne amerikanët nuk paguajmë për atë që marrim falas.” Këtë maksimë të të madhit të diplomacisë botërore të sapo ndjerit, Henri Kisingerit, duhet ta kenë parasysh të gjithë, kur shtrohet çështja se në çfarë forme duhet të pajtohet Serbia për njohjen “de facto” të Kosovës.

Kissinger ia tha këtë palës egjiptiane, e cila në vitin 1974 bëri vullnetarisht disa gjeste akomoduese dhe më pas kërkoi një kundërkusht për to.

Tani, në një rend pak më ndryshe, po kërkohet e njëjta gjë nga Serbia – të dorëzojë “de fakto” pavarësinë e Kosovës dhe kështu t’i shkaktojë dëme të pamatshme ekzistencës historike, kulturore, politike dhe ekonomike të Serbisë dhe popullit serb. Kjo u bë e qartë në gjysmën e parë të këtij muaji, kur Bashkimi Evropian vendosi të kërkojë që Kapitulli 35 të ndryshohet në negociatat me Serbinë për të përfshirë detyrimet që dalin nga Marrëveshja për rrugën drejt normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe nga aneksi i zbatimit të saj. siç thuhet në konkluzionet e miratuara të cilat shqyrtojnë shumë gjerësisht.

Me këtë, Serbisë i janë vendosur barriera që do të ndikojnë dukshëm, ndoshta edhe në mënyrë vendimtare në marrëdhëniet e saj të ardhshme me Bashkimin Evropian. Duke komentuar pretendimet se Këshilli Evropian mund t’i propozojë Komisionit që të përfshijë përmbushjen e Marrëveshjes së Ohrit në kapitullin 35, presidenti serb Aleksandër Vuçiç tha në fillim të dhjetorit se ai nuk mendonte se kjo ishte e mundur, sepse në Serbi kjo do të mbyllte de facto dyert e Bashkimit Europian. Ai ka deklaruar se ua ka përsëritur liderëve evropianë pafundësisht se çfarë mund të përmbushë Serbia dhe çfarë është e pamundur. Një vendim i tillë ende nuk është miratuar, por ka mbetur vetëm një hap tjetër, ai i janarit, për ta zyrtarizuar.

Pas kësaj, zëdhënësi i Komisionit Evropian, Peter Stano, ka bërë një njoftim polemik. Ai bëri të ditur se marrëveshja për rrugën e normalizimit të marrëdhënieve me Kosovën, përfshirë aneksin zbatues, është ligjërisht e detyrueshme për të dyja palët.

Sipas zyrtarëve të BE-së, qëndrimi se marrëveshja ka karakter ligjërisht detyrues, është në përputhje me nenin 11 të Konventës së Vjenës për të Drejtën e Traktateve, i cili thotë se “pëlqimi i një shteti për t’u lidhur me një marrëveshje mund të jetë i shprehur me nënshkrim, ratifikimi, pranim, miratim, aderim, ose në çdo mënyrë tjetër nëse është rënë dakord”

Por kujtojmë se Bashkimi i Komunave Serbe ishte pjesë e Marrëveshjes së Brukselit e vitit 2013, në bazë të së cilës Serbia shpërndau të ashtuquajturat “struktura paralele” dhe integroi të gjitha institucionet dhe organet e atëhershme ekzistuese në institucionet e Kosovës në këmbim të krijimit të asociacionit. Kanë kaluar më shumë se 10 vite dhe Asociacioni i Komunave Serbe nuk është formuar ndërsa serbët në Kosovë janë përballur me pasiguri ekzistenciale me vite të tëra.

Është e qartë prej kohesh se Perëndimi do që Serbia do ta njohë “de fakto” Kosovën në këmbim të krijimit të asociacionit pa kompetenca ekzekutive.

Ideja që tani është -‘në tavolinë nënkupto’- do të ketë një Bashkim të Komunave Serbe dhe se në këmbim Serbia “tërhiqet” për t’i mundësuar Kosovës që të kërkojë anëtarësim në bashkësinë ndërkombëtare, pasi që Kosova “ka nevojë për kapacitet më të madh për të qenë një lojtar ndërkombëtar”. Serbia nuk do të merrte asgjë për të gjitha këto, përveç disa premtimeve se BE-ja po “mendon seriozisht” për zgjerimin në Ballkanin Perëndimor dhe pranimin e Serbisë në BE. Duket se ajo që ofron Unioni Europian quhet vetëm “shans”.

Në thelb, në këtë Pazar fiton Kosova ndërsa Serbisë i jepet vetëm një premtim i paqartë, por duke pasur parasysh doktrinën e Kissinger-it, është e qartë se Kosova nuk do ta marrë pavarësinë si dhuratë nga Serbia për Vitin e Ri 2024.