Kush e ka radhën pas Iranit/ Ajo që dikur ishte fantastiko-shkencore, tani është realiste

Nga Mila Marinović
Për dekada të tëra, Shtetet e Bashkuara kanë punuar shumë për të parandaluar përhapjen e armëve bërthamore përmes diplomacisë, stimujve tregtarë, traktateve ndërkombëtare dhe veprimeve të rralla ushtarake. Sulmi i fundit i SHBA-së ndaj objekteve bërthamore të Iranit u motivua zyrtarisht nga i njëjti qëllim – për të parandaluar që Irani të bëhet fuqia e dhjetë bërthamore. Megjithatë, duket se vetëm një veprim i tillë mund të shkaktojë një efekt domino bërthamor global.
Në vend që të shtypë ambicien e Iranit, sulmi, sipas ekspertëve, vetëm sa mund të përforcojë bindjen e udhëheqjes iraniane: më shumë armë bërthamore nënkuptojnë sigurinë e regjimit. Dhe një logjikë e tillë merr një tërheqje të rrezikshme në fronte të shumta gjeografike.
Aktualisht, nëntë vende zotërojnë armë bërthamore, ndërsa dhjetëra vende kanë kapacitetin për t’i zhvilluar ato. Nëse ka një përshkallëzim, bota mund të kalojë lehtësisht pragun e vetëm disa fuqive bërthamore brenda dy dekadash.
Përhapja e armëve bërthamore rrit rrezikun e konflikteve aksidentale ose të qëllimshme, vjedhjes së materialeve, dështimeve teknike dhe përshkallëzimit të krizave në rajone të paqëndrueshme. Gjenerali Dan Kane paralajmëron se edhe aleatët e armatosur me armë bërthamore mund të minojnë stabilitetin global dhe të minojnë besimin në rendin ndërkombëtar.
Aleatët po i afrohen opsionit bërthamor
Sulmet e SHBA-së dhe Izraelit ndaj Iranit dërgojnë një mesazh të fortë politik: një shtet jo-bërthamor është nën sulm. Kjo u jep vendeve të tjera aleate arsye shtesë për të rivlerësuar opsionet e tyre bërthamore – nga Polonia dhe Gjermania në Evropë deri te Koreja e Jugut, Japonia dhe Tajvani në Azi. Ajo që dikur ishte fantastiko-shkencore – një debat serioz rreth “Polonisë bërthamore” ose “Gjermanisë bërthamore” – tani po bëhet një skenar politik realist. Dyshimet rreth besueshmërisë së mbrojtjes amerikane, të nxitura nga tensionet dhe retorika tregtare, po i thellojnë gjithnjë e më shumë diskutime të tilla.

Historia na tregon: çdo fuqi e re bërthamore krijon një valë faktorësh të rinj bërthamorë — India frymëzoi Pakistanin, i cili hapi hapësirë ​​edhe për Kinën. Nëse Irani bëhet një fuqi bërthamore, mund të marrë me vete Arabinë Saudite, Turqinë ose vende të tjera të Lindjes së Mesme. Në një botë të tillë, ku një numër gjithnjë e më i madh vendesh kërkojnë të pajisen me pajisje bërthamore, perspektivat për paqe po veniten. Takime si çarmatimi indiano-pakistanez tregojnë se ky “ujë i turbullt” nuk i ul tensionet – përkundrazi, i bën ato më të rrezikshme. Përballë realitetit të një bote gjithnjë e më bërthamore, Uashingtoni mund të duhet përfundimisht të përqafojë aleatë të rinj bërthamorë – si India, Pakistani dhe ndoshta të tjerë – për të ruajtur ndikimin strategjik. Por një hapje e tillë është një kujtesë e domosdoshme se bombardimet mund të shkaktojnë një reaksion bërthamor në rritje eksponenciale – dhe se bota nuk do të jetë kurrë e njëjtë.