Mund ta shkatërrojnë qytetin, por jo njerëzit/ Gaza përgatitet për sulmin më të madh të Izraelit

Në orët e para të agimit të së martës, Izraeli hyri më thellë në Qytetin e Gazës, duke nisur fushatën më intensive tokësore që nga fillimi i luftës gati dy vjet më parë. Për 600,000 civilët ende të bllokuar në rrënojat e enklavës, ofensiva e ka shndërruar mbijetesën e përditshme në një rrezik të zymtë midis vdekjes, zhvendosjes dhe sfidës.

Çfarë ndodhi

Izraeli ka nisur një operacion tokësor në shkallë të plotë në Qytetin e Gazës, duke shënuar një fazë të re dhe të rrezikshme të një lufte që ka lënë tashmë më shumë se 64,000 palestinezë të vdekur që nga tetori i vitit 2023.

Dy divizione të Forcave Mbrojtëse të Izraelit (IDF), i 162-ti dhe i 98-ti, përparuan më thellë në enklavën e rrethuar, me një divizion të tretë që pritet t’u bashkohet në ditët në vijim.

Ofensiva,  thonë zyrtarët , synon çmontimin e komandës dhe kontrollit të Hamasit, degradimin e infrastrukturës së tij në zemër të Qytetit të Gazës – i cili strehon deri në 3,000 militantë – dhe sigurimin e lirimit të pengjeve që mbahen ende nga grupi. 

IDF thotë se operacioni thekson “sigurinë mbi shpejtësinë”  – një hyrje graduale e shoqëruar me mbështetje të fortë zjarri për të mbrojtur trupat që përparojnë.

Një ushtar izraelit ecën pranë tankeve ndërsa ato janë të stacionuara pranë kufirit me Rripin e Gazës më 17 shtator 2025 në Izraelin Jugor, Izrael. © Amir Levy/Getty Images

Momenti i frikës

Ndërsa sulmi nuk i habiti banorët e Gazës – Izraeli ka folur për të për javë të tëra – për shumë njerëz, pushtimi ishte një moment tmerri paralizues.

«Isha në shtëpi në qytetin e Gazës me familjen time», tha Mahdy Kamal, 38 vjeç, baba i pesë fëmijëve nga lagjja Tel al-Hawa.

“Ne të gjithë ishim ulur në dhomën e ndenjes pa energji elektrike, duke ndjekur përditësimet në një radio të vogël me bateri.

“Kur dëgjova ushtrinë izraelite të njoftonte se kishte filluar një ofensivë tokësore, ndjeva një dhimbje barku.

«Gruaja ime thjesht rrinte në heshtje, ndërsa fëmija im më i vogël fillonte të ecte nervozisht», shtoi ai.

Qemali nuk ishte i vetmi.

Huda Abu Ramadan, një nënë 54-vjeçare me katër fëmijë, u paralizua gjithashtu nga lajmi i pushtimit: “Isha jashtë shtëpisë sime, duke u përpjekur të merrja pak ujë nga një rezervuar aty pranë. Njerëzit përreth meje pëshpërisnin se pushtimi kishte filluar. Më vonë, e konfirmova nëpërmjet fqinjëve që kishin radio. U shokova. Vajza ime shpërtheu në lot kur ia dhashë lajmin.”

Tymi ngrihet mbi Kullën al-Ghafri pas sulmit izraelit në Qytetin e Gazës, Gaza më 15 shtator 2025. © Khames Alrefi/Anadolu nëpërmjet Getty Images

IDF u ka kërkuar vazhdimisht banorëve të Gazës të largohen nga zona – e cila tani konsiderohet një zonë e rrezikshme luftimesh.

Sipas vlerësimeve, më shumë se 350,000 persona janë evakuuar në zonat e caktuara të Mawasi dhe Khan Yunis, dy shirita mjaft të vegjël toke që përbëjnë rreth 15% të territorit, ku Izraeli thotë se ka grumbulluar më shumë ujë, ushqim, strehimore dhe ilaçe.

Megjithatë, 600,000 banorë të Gazës ende mbeten në qytet, të pavullnetshëm për t’u larguar.

Asnjë strehë e sigurt

Kemal dhe Abu Ramadan ishin ndër ata që vendosën të qëndronin – secili për arsyet e veta. Për Mahdiun, kjo u diktua nga vështirësia e zhvendosjes së familjes, veçanërisht të fëmijëve më të vegjël dhe të afërmve të moshuar, e përzier me një ndjenjë pasigurie në Khan Yunis dhe Mawasi.

Për Abu Ramadanin, arsyeja ishte e thjeshtë: Ajo nuk mund ta përballonte atë.

“U përpoqa të shkoja në Khan Yunis, por nuk kam para të mjaftueshme për transport dhe për të blerë një tendë. Mendoj të shkoj në Mawasi, por dëgjova se kushtet atje janë të tmerrshme – shumë të mbushura me njerëz, pa ujë, pa strehë. Nuk dua që fëmijët e mi të jetojnë në atë baltë.”

Mkhaimer Abuseada, një profesor i asociuar në Universitetin Al Azhar të Gazës, i cili aktualisht jeton në Kajro, pajtohet se ky veprim është një mision i pamundur për shumicën e banorëve të Gazës.

“Udhëtimi për të zhvendosur të gjithë familjen me të gjitha sendet e tyre nga Gaza në jug mund të kushtojë deri në 1,000 dollarë dhe paratë janë të pakta tani, kështu që kjo është diçka që shumë nuk mund ta përballojnë”, tha ai.

“Përveç kësaj, as vetë zona e caktuar nuk është e sigurt, dhe vetëm pak ditë më parë, pamë një familje që u zhvendos nga Gaza në Khan Yunis të vdiste në një sulm. Dhe së fundmi, banorët e Gazës janë të lidhur me shtëpitë e tyre, me kujtimet e tyre. Ata e dinë se në momentin që zhvendosen, nuk ka kthim prapa, kështu që preferojnë të qëndrojnë, të kapur pas sendeve të tyre.”

Kemal dhe Abu Ramadan dhe familjet e tyre nuk bënin përjashtim. Edhe ata vendosën të qëndronin, çfarëdo që të ndodhte.

Por fati që i pret atje është mjaft i zymtë. Në pothuajse dy vjet luftime, Izraeli ka  shkatërruar 34% të të gjitha njësive të banimit; 58% janë dëmtuar. Shumica e rrugëve, objekteve tregtare dhe industriale janë eliminuar, shumë shkolla dhe spitale kanë mbetur jofunksionale.

Palestinezët kontrollojnë rrënojat e një ndërtese të quajtur Kulla Al-Ghafri në zonën Rimal të qytetit të Gazës, Palestinë, më 15 shtator 2025, pas bombardimeve të ushtrisë izraelite. © Majdi Fathi/NurPhoto nëpërmjet Getty Images

Ndërsa Qyteti i Gazës është dëmtuar rëndë, besohet se shkalla e shkatërrimit është më pak e rëndë. Izraeli po shmangte manovrimet në zonë nga frika se mos dëmtonte pengjet e tij që dyshohet se mbaheshin në qytet dhe në periferi të tij. Tani rrethanat kanë ndryshuar.

Izraeli ka rekrutuar 60,000 trupa shtesë për inkursionin në qytet, që besohet të jetë një nga fortesat e fundit të Hamasit, dhe IDF thotë se nuk janë të kufizuar në kohë. “Ne do të veprojmë për aq kohë sa të jetë e nevojshme”, tha zëdhënësja e IDF-së, Effie Defrin, të martën në mbrëmje.

Për Qemalin dhe familjen e tij, kjo mund të nënkuptojë një nga dy gjërat: Vdekje të sigurt ose zhvendosje të përhershme.

“Kam frikë se do të na detyrojnë të largohemi përgjithmonë nga Gaza, siç u ndodhi gjyshërve tanë në vitin 1948. Kam frikë edhe për fëmijët e mi.”

“Dhe çdo natë, para se të fle, pyes veten nëse do të zgjohem në mëngjes.”

Megjithatë, frika shkatërruese nuk e ka thyer shpirtin e Kemalit, Abu Ramadanit dhe shumë të tjerëve.

«Izraeli do të qëndrojë në Qytetin e Gazës për shumë muaj dhe përfundimisht do ta shkatërrojë atë siç bëri me të gjitha qytetet e tjera, por njerëzit nuk do të pushtohen», beson Kamal.

Abu Ramadani u pajtua: “Izraeli nuk mund ta thyejë vullnetin e popullit. Ne kemi mbijetuar shumë luftëra; as kjo nuk do të na fshijë.”

Palestinezët shikojnë kullën Al-Ghafri që shembet mes tymit të dendur gjatë një sulmi izraelit në lagjen Rimal të qytetit të Gazës, më 15 shtator 2025. © Majdi Fathi/NurPhoto nëpërmjet Getty Images

Pa fund në horizont

Problemi është se kjo luftë – ndryshe nga të tjerat që kanë parë banorët e Gazës – nuk tregon shenja se do të shuhet. Izraeli u zotua të zhdukë të gjithë militantët e flaktë të Hamasit dhe Xhihadit Islamik Palestinez që fshihen në Qytetin e Gazës, por Abuseada është i sigurt se kjo nuk do t’i japë fund rezistencës.

“Izraeli do të marrë kontrollin e të gjithë qytetit, ndoshta do të shkatërrojë të gjitha shtëpitë, do të ndjekë luftëtarët e Hamasit, por kjo do të zgjasë me muaj të tërë. Edhe atëherë, Hamasi nuk do të jetë zhdukur. Luftëtarët do të fshihen në tunele.”

“Qyteti do të pushtohet, por rezistenca nuk do të mbarojë.”

Abuseada e ka të vështirë të thotë se çfarë e pret të ardhmen e Gazës.

“Ka disa skenarë në tryezë. Egjiptianët kanë një plan – të mbështetur nga Lidhja Arabe – që supozon krijimin e një qeverie teknokratike… pa Hamasin dhe aleatët e tij.”

“Izraelitët – të udhëhequr nga Ministri i Financave Smotrich dhe ministri i sigurisë kombëtare, Itamar Ben Gvir – kanë një plan tjetër. Ata duan të dëbojnë të gjithë banorët e Gazës dhe të zhvendosin të gjithë rripin. Nuk e di se cili opsion do të zgjidhet përfundimisht, por diçka më thotë se Izraeli do të qëndrojë në Gaza për një kohë të gjatë”, tha ai.

Instinktet e Abuseadës mund të jenë të sakta. Më herët këtë muaj, zëdhënësi i IDF-së deklaroi se një ditë pas përfundimit të luftës – dhe nëse nuk gjendet ndonjë zgjidhje diplomatike – Izraeli do të vendosë kontroll të plotë ushtarak mbi enklavën.

Planet për të rivendosur Gazën – të promovuara nga e djathta radikale – nuk kanë qenë sekret, dhe aktivistë të shquar të kampit janë  angazhuar në fushata të shumta për të promovuar këtë kauzë, pavarësisht trazirave që shkaktuan midis qarqeve liberale të Izraelit dhe jashtë saj.

«Duhet të presim dhe të shohim», tha Abuseada.

Por për familje si ajo e Kamalit dhe e Abu Ramadanit, nuk ka dhomë pritjeje – vetëm llogaritja e menjëhershme e mbijetesës dhe frika se në fund qyteti i tyre dhe e ardhmja e tyre mund të fshihen në emër të fitores.