Paqja e Trump-it në kohën tonë

Nga Joschka Fischer, Project Syndicate

Pra, tani Donald Trump dhe Vladimir Putin u takuan përsëri, këtë herë në ish-territorin rus të Alaskës. Si vëzhgues i jashtëm, mund të krijohet përshtypja se koha ishte kthyer pas në botën para fundit të Luftës së Ftohtë, kur dy superfuqitë, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Sovjetik, ende përcaktonin fatin e botës në unitet arrogant. Por takimi ishte shumë më tepër sesa një kujtim historik.

Ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov mbante një veshje të habitshme që ai mendonte se ishte e përshtatshme për rastin dhe për qëllimet e Putinit: një bluzë me mbishkrimin “CCCP” (akronimi cirilik i Bashkimit Sovjetik) të stolisur në gjoks.

Nëse ishte shaka, një kërcënim fshihej pas saj.

Kushdo që e njeh ministrin e jashtëm rus me përvojë të gjatë e di se ai nuk njihet saktësisht për sensin e tij të humorit ose për anashkalimin e detajeve në punën serioze të diplomacisë së samitit.

Zgjedhja e veshjes së Lavrov-it ishte e qëllimshme; ai synonte të sinjalizonte se Rusia e Madhe është rikthyer në tryezën kryesore të çështjeve botërore.

Rënia e BRSS-së dhe perandorisë së saj të Evropës Lindore midis viteve 1989 dhe 1991 është kapërcyer. Perandoria është rikthyer dhe po rimerr territoret e humbura.

Më i rëndësishmi nga këto territore është sigurisht Ukraina. Siç e theksoi në vitin 1994 ish-Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i SHBA-ve, Zbigniew Brzezinski, “pa Ukrainën, Rusia pushon së qeni një perandori”.

Bluza e Lavrovit nuk kishte të bënte me Luftën e Ftohtë, por me botën siç Rusia synon të jetë.

Ftesa e Trump-it drejtuar Putinit, një i akuzuar për krime lufte, për t’u takuar në tokën amerikane e mbështeti këtë vizion.

Shfaqja e përbashkët e Putinit me presidentin amerikan, duke shtrënguar duart në pistën e shtruar me qilim të kuq dhe duke ndarë një limuzinë, i njoftoi botës se Rusia – pa u tërhequr asnjë grimcë nga kërkesat e saj maksimale për të ardhmen e Ukrainës – njihej edhe një herë si një partner i barabartë.

Dhe me këtë, Putini theu më shumë se tre vjet izolim diplomatik.

Mesazhi i dërguar Ukrainës nga samiti ishte gjithashtu i qartë: edhe presidenti amerikan pranon se perandoria ruse është rikthyer.

Mos mendoni se mund t’i shpëtoni duke u drejtuar drejt Perëndimit.

Ti përket atje ku i përket: vetëm kur kupton këtë fakt të thjeshtë mund të rikthehet paqja.

Ju jeni vetëm; SHBA-të nuk do t’ju ndihmojnë dhe Evropa e vetme nuk mundet.

Por evropianët duhet ta studiojnë me shumë kujdes nëntekstin e samitit të Alaskës, sepse edhe për ta, ky manifestim i një rendi botëror të përcaktuar vetëm nga interesat e fuqive të mëdha përmban shumë mesazhe të kthjellëta.

Nëse në takim u pa një nuancë e Konferencës së Jaltës të vitit 1945, ku fituesit e Luftës së Dytë Botërore ndanë plaçkën gjeopolitike, kjo për shkak se ishte një tjetër moment historik që shënonte rënien e multilateralizmit dhe mbikombëtarizmit.

Ideja e “Perëndimit” nuk do të thotë më shumë, nëse ka ndonjë gjë, për Amerikën nën Trump.

Gjithë çfarë ka rëndësi është botëkuptimi i Trump dhe interpretimi i tij i interesave amerikane, aq të ngatërruara sa janë interpretimet e tij.

Evropianët duhet të vendosin vetë se ku qëndrojnë. Edhe pse SHBA-të nuk do t’i ndryshojnë marrëdhëniet e tyre formale me Evropën për momentin, Trump do të vazhdojë t’i dëgjojë evropianët dhe t’i buzëqeshë me mirësjellje lajkat e tyre, pastaj t’i injorojë ata, siç bëri me takimin e Alaskës.

Prandaj, evropianët duhet ta kuptojnë se janë vetëm në këtë rend të ri botëror.

SHBA-të nuk do t’i marrin më parasysh interesat e tyre, qoftë në çështjet e sigurisë apo të tregtisë.

Evropa duhet të bëhet një fuqi globale në vetvete, duke u përballur shpejt dhe energjikisht me të gjithë spektrin e sfidave që kjo përfshin, duke përfshirë hapësirën, shërbimet e inteligjencës dhe të gjithë sektorin digjital.

Kjo “pikë kthese” në historinë e gjatë të Evropës kërkon përpjekje shumë më të mëdha dhe më të gjera sesa thjesht riarmatimi evropian me pajisje dhe personel konvencional, sado i rëndësishëm që të jetë ky.

Ky është mesazhi nga Alaska për evropianët.

Pse Amerika e Trump po vepron kaq qartë kundër interesave të veta?

Përveç heqjes së sanksioneve ekonomike, Putini padyshim mori gjithçka që donte nga samiti, mbi të gjitha shpëtimin nga izolimi diplomatik, njohjen e Rusisë si një fuqi botërore të barabartë nga SHBA-të dhe pranimin e fatit të Ukrainës si një pjesë integrale e Russkiy Mir (“botës ruse”).

Pse Trump po e forcon Rusinë pa asnjë quid pro quo?

Pyetje të tilla, sado të rëndësishme që mund të jenë për evropianët, do të marrin përgjigje vetëm në terrenin e politikës së brendshme të SHBA-ve.

Evropa tani duhet të kujdeset për veten.

Joschka Fischer, ministër i jashtëm i Gjermanisë dhe zv/kancelar nga viti 1998 deri në vitin 2005, ishte udhëheqës i Partisë së Gjelbër Gjermane për gati 20 vjet.

Të drejtat e autorit: Project Syndicate, 2025.