Pas mjegullës vjen surpriza pranverore, Donald Trump ëngjëll apo djall

Donald Trump, engjëll apo djall?

Mund të trulloseni duke u përpjekur të ndiqni përgjigjet e krahut të djathtë izraelit ndaj lëvizjeve aktuale të presidentit të Shteteve të Bashkuara.

Para zgjedhjeve presidenciale në nëntor, ai ishte “Mesia i drejtë”. Pas zgjedhjeve, kur ai detyroi kryeministrin Benjamin Netanyahu të nënshkruante marrëveshjen për lirimin e pengjeve, e quajtën një tradhtar të rrezikshëm.

Dhe që nga mbrëmja e së martës, Trump është kurorëzuar edhe një herë mbreti shpëtimtar, miku më i madh i hebrenjve në histori.

Është shumë e vështirë të parashikosh lëvizjet e Trump, dhe ndonjëherë është gjithashtu e vështirë t’i interpretosh ato më pas.

Por ka disa motive të përsëritura: Presidentit i pëlqen të bëjë surpriza pranverore, ndonjëherë pas përhapjes së qëllimshme të mjegullës; atij i pëlqen ta përshkruaj veten si dikush me zgjidhje origjinale, jashtë kutisë, që askush nuk i kishte menduar më parë; dhe është shumë e rëndësishme që ai të marrë lëvdata, dhe nëse është e mundur, edhe çmime, për idetë dhe lëvizjet e tij unike.

Netanyahu, i cili i di mirë të gjitha këto, u kujdes që t’i bëjë lajka në vazhdën e takimit të tyre në Shtëpinë e Bardhë.

Në konferencën e tyre të përbashkët për shtyp, Trump hodhi një sërë bombash. Ideja për të inkurajuar emigracionin palestinez nga Rripi i Gazës, pas shkatërrimit të madh që Forcat e Mbrojtjes të Izraelit lanë pas për shkak të luftës, u shfaq për herë të parë në rrethin e ngushtë të presidentit disa javë më parë.

Por të martën, Trump i dha një nuancë shumë më konkrete dhe ekstreme. Ai mbështet evakuimin e të gjithë banorëve të Gazës nga Rripi, ai synon që kjo të jetë një biletë me një drejtim dhe pret që vendet e tjera, përfshirë vendet arabe, të mobilizohen për të pranuar emigrantët.

Ai po peshon gjithashtu mundësinë që ushtria amerikane të marrë përsipër misionin e rindërtimit dhe ai mendon se është e mundur të ndërtohet një rivierë mesdhetare mbi rrënojat e Gazës.

Kë sheh Presidenti që jeton atje? Kjo nuk është plotësisht e qartë, pasi palestinezët nuk do të kthehen, dhe në komentet e tij, Trump u sigurua të përjashtonte – edhe pse jo ashpër – mundësinë që izraelitët të vendoseshin përsëri atje.

Parashikimet e së majtës izraelite se Trump do ta poshtëronte Netanyahun dhe do ta bënte të zvarritej në takimin e tyre të parë, u provuan të pasakta. Duke gjykuar nga komentet e tyre publike, është e qartë se ata të dy bien dakord për shumë çështje dhe se Trump i jep peshë opinioneve të Netanyahut.

Presidenti shprehu gjithashtu mbështetjen për pozicionin e kryeministrit mbi nevojën për të parandaluar që Hamasi të mbajë kontrollin e Rripit të Gazës.

Por për të djathtën izraelite, kjo nuk mjafton dhe në komentet e Trump ata shohin një premtim për të realizuar ëndrrat e tyre të vjetra për transferimin e popullsisë.

Kur Yitzhak Rabin nënshkroi Marrëveshjen e Oslos, kishte nga ata që thoshin se ai do të kishte preferuar që Gaza të shkëputej me magji nga Izraeli dhe të lundronte në perëndim, në Detin Mesdhe. Tani vjen Trump dhe me sa duket u premton të djathtëve një zgjidhje për t’i bërë palestinezët të zhduken nga skena, si me magji.

Kjo po gjeneron shumë eksitim – si kur SHBA u tërhoq nga marrëveshja bërthamore me Iranin në vitin 2018, dhe kur zyra e Netanyahut premtoi “sovranitet të dielën” pas prezantimit të “marrëveshjes së shekullit” të Trump në vitin 2020.

Por këtu kemi diçka që është pa masë më ambicioze dhe shumë më e rrezikshme.

A është kjo vetëm një dritë e një ideje të re që do të mbetet në sirtar dhe do të harrohet, si shumë prej ideve që kanë marrë rrugën e shkurtër nga truri i Trump te goja e tij?

Vlen të kujtohet se si në vitin 2018 ai kërcënoi Korenë e Veriut me luftë për shkak të projektit të saj bërthamor. Kjo zgjati derisa Trump u takua me sundimtarin Kim Jong Un dhe u hipnotizua plotësisht prej tij.

Ai deklaroi se problemi ishte zgjidhur dhe thjesht pushoi së foluri për rrezikun bërthamor që po dilte nga Pheniani.

Ka edhe shembuj më të freskët. Vetëm një javë më parë ai kërcënoi një sërë masash ekonomike kundër fqinjëve të Amerikës, Kanadasë dhe Meksikës. Ndërkohë, qeveritë e tyre kanë bërë disa gjeste të buta për të zbutur Trump dhe zbatimi i sanksioneve është shtyrë për një muaj.

Ajo që është e qartë për momentin është se mundësia e nxitjes së emigrimit nga Gaza është magjepsëse Trump, me gjithë kundërshtimin gjithëpërfshirës nga vendet e para të destinacionit që ai përmendi, Jordania dhe Egjipti, dhe pavarësisht deklaratës së menjëhershme saudite se Riadi synon të këmbëngulë për të ecur përpara për krijimin e një shteti palestinez brenda kornizës së marrëveshjeve dhe normalizimit të planifikuar me Izraelin.

Gatishmëria e Trump që SHBA të marrë përsipër projektin e rehabilitimit duket se tregon një synim për të vendosur ushtarë amerikanë – dhe jo vetëm civilë me buldozerë – në zemër të një zone konflikti.

Kjo vjen në një kohë kur Trump ka deklaruar synimin e tij për t’i dhënë fund luftërave, për të zvogëluar përfshirjen amerikane në luftime dhe gjithashtu për të tërhequr së shpejti qindra ushtarë që kanë mbetur në Siri.

Në arenën politike në Izrael, nuk ka dyshim se lëvizja e Trump forcon Netanyahun.

Të gjithë partnerët e ekstremit të djathtë të Likud janë të kënaqur dhe ish-ministri i Sigurisë Kombëtare Itamar Ben-Gvir tashmë po ndjen rrugën e tij për t’u kthyer në qeveri.

Mediat vendase janë emocionuar sërish për magjistarin Netanyahu. Vetëm një moment më parë ai supozohej se po përballej me një dilemë – të vazhdonte marrëveshjen e pengjeve nën presionin e Trump, ose të shkatërrohej qeveria e tij – dhe tani koalicioni është përsëri i palëkundur dhe mbijeton ndërsa kërcënimi për zgjedhje është hequr.

Teorikisht, ai ndoshta mund të bindë Ben-Gvir dhe ministrin e Financave Bezalel Smotrich se përfundimi i marrëveshjes është një domosdoshmëri kur gjëra më të mëdha janë në agjendë.

Megjithatë, nëse Trump po flet gjithashtu hapur për fundin e sundimit të Hamasit, çfarë nxitjeje ka organizata terroriste për t’iu përmbajtur marrëveshjes?

Jo më pak interesante ishin deklaratat dhe vendimet e Trump për çështjen e Iranit.

Ndonëse nënshkroi një direktivë presidenciale që urdhëronte rinovimin e “presionit maksimal” ndaj Teheranit, me synimin për të penguar avancimin e vazhdueshëm të projektit të tij bërthamor, në të njëjtën frymë ai bëri të qartë se raportet për mundësinë e një sulmi të përbashkët amerikano-izraelit ndaj Iranit janë shumë të ekzagjeruara.

Presidenti deklaroi se ai synon të “punojë menjëherë” për një marrëveshje të re bërthamore.

Netanyahu, i cili prej vitesh ka paralajmëruar për një mundësi të tillë dhe ka kërkuar të tërheqë amerikanët në një sulm ushtarak, tani po shkon me rrjedhën e Trump.

“Haaretz”