Connect with us

Kosova

Pikë të fituara apo gol i humbur i Vjosa Osmanit/ Marrëveshja e Uashingtonit dhe fjalët e Trumpit

Takimet e Vjosa Osmanit në Amerikë kishin për qëllim thellimin e partneritetit strategjik midis Kosovës dhe SHBA-së, njoftoi Presidenca e Kosovës, ndërsa përshtypja e shumë analistëve nga Prishtina është se duke bërë deklarata “të papërgjegjshme dhe të pasakta”, Osmani nuk e arriti objektivin. Duke pretenduar se Marrëveshja e Uashingtonit është zbatuar dhe se fjalët e Donald Trump për parandalimin e konfliktit midis Serbisë dhe Kosovës i referohen kërcënimeve aktuale, sipas vlerësimeve të bashkëbiseduesve të Kosova Online, Osmani u përpoq të ngrohte marrëdhëniet me SHBA-në dhe të siguronte një rrugë për veten drejt një mandati të ri, por pyetja është nëse ia doli mbanë.

Shkruar nga: Dushica Radeka Gjorgjeviq

Osmani ka marrë një sërë kritikash nga Prishtina për deklaratën e tij se Marrëveshja e Uashingtonit e vitit 2020 është zbatuar, me drejtorin e Institutit KIPRED, Lulzim Peci, i cili deklaroi se qeveria e Albin Kurtit nuk e ka zbatuar këtë marrëveshje dhe se deklarata e Osmanit nuk është e vërtetë.

“Nëse Marrëveshja e Uashingtonit do të ishte zbatuar, Kosova do të kishte gaz sot dhe do të ishte bërë një qendër për shpërndarjen e tij në veri të Shqipërisë, Mal të Zi dhe Serbi, si dhe një qendër shumë e rëndësishme për infrastrukturën rrugore dhe hekurudhore të rajonit. Përveç kësaj, ne do ta kishim mbyllur çështjen e menaxhimit të ujërave në Liqenin e Gazivodës me Serbinë. Qeveria e Kosovës as nuk e mori në konsideratë dokumentin e fizibilitetit që SHBA-të përgatitën për këtë çështje, e hodhën në plehra”, tha Peci.

Anëtari i Kryesisë së Nismës, Zafir Berisha, gjithashtu e dënoi Osmanin, duke deklaruar se ajo “ ëndërron me sy hapur për një mandat të dytë , ndërsa në realitet është e njëjta që, së bashku me Albinin (Kurtin), sfidoi marrëveshjen e 4 shtatorit 2020 në Uashington”.

Kujtojmë që Vjosa Osmani deklaroi në fillim të janarit 2021 se pas ardhjes në pushtet të administratës Joseph Biden, Prishtina duhet të këmbëngulë në rishikimin e marrëveshjes së nënshkruar gjatë administratës së Donald Trump, sepse ajo besonte se marrëveshja e nënshkruar në emër të Kosovës në Shtëpinë e Bardhë nga ish-kryeministri Avdullah Hoti (LDK) kishte pjesë të dëmshme.

Milosh Pavković,  bashkëpunëtor në Qendrën për Politika Evropiane në Beograd, i tha Kosova Online se vetëm dy ose tre pika nga Marrëveshja e Uashingtonit janë përmbushur, ndërsa një numër më i madh pikash kanë mbetur në letër.

“Ato të përmbushura përfshijnë pezullimin e fushatës për njohjen e Kosovës nga Serbia, ndërsa Kosova njëkohësisht hoqi dorë nga aplikimet për anëtarësim në organizatat ndërkombëtare për një vit, pastaj njohjen e famshme të Kosovës nga Izraeli, si dhe pikën në lidhje me teknologjinë e pasigurt 5G në lidhje me Huawei. Ajo që nuk është përmbushur, dhe që ishte me të vërtetë shumë e rëndësishme për procesin e normalizimit, është ndërtimi i hekurudhës Beograd-Prishtinë, Autostrada e Paqes Nish-Prishtinë dhe vendosja e trafikut ajror midis Beogradit dhe Prishtinës. Këto janë të gjitha gjëra që do të kontribuonin në një lloj normalizimi ekonomik në terren që mund të çonte në një normalizim më të gjerë politik”, tha Pavković.

Ai vëren se është e qartë se nga perspektiva e Prishtina-s, njohja e Izraelit dhe vazhdimi i fushatës për anëtarësim në organizatat ndërkombëtare janë gjërat më të rëndësishme dhe vendimtare.

“Nga perspektiva e tyre, e gjithë Marrëveshja e Uashingtonit është përmbushur, nëse ajo përmbushet. Dhe anëtarësimi i Kosovës në ‘mini Shengenin’ e atëhershëm, ose Ballkanin e Hapur, për të cilin Prishtina u zotua në marrëveshje, nuk është përmbushur as ajo. E gjithë kjo mund të kishte mundësuar procesin e normalizimit, por tani, pas pesë vitesh, askush nuk po flet më për këto gjëra”, thekson Pavković.

Analisti politik Shkëlzen Maliqi thotë gjithashtu se Marrëveshja e Uashingtonit nuk u zbatua sepse menjëherë pas nënshkrimit të saj, qeveria u ndryshua, me Albin Kurtin që erdhi në pushtet si Kryeministër dhe Vjosa Osmanin si Presidente, e cila ishte kundër marrëveshjes.

“Nuk është zbatuar praktikisht, por shumë nga idetë e përfshira në atë marrëveshje janë ende të vlefshme. Një shumë e madhe parash ishte e nevojshme për të investuar në Kosovë dhe Serbi, dhe tani ndoshta nuk do të ketë. Rrethanat janë të reja tani”, tha Maliqi për Kosova Online.

Ndërkohë, që nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Uashingtonit, siç vëren ai, Bashkimi Evropian në një farë mënyre e ka rrumbullakosur dialogun midis Beogradit dhe Prishtinës duke “zyrtarizuar një marrëveshje ndërkombëtare për të cilën Presidenti serb Aleksandar Vuçiç dhe Kryeministri i Kosovës Albin Kurti ranë dakord pa e nënshkruar”, edhe pse ata punuan për ta penguar zbatimin e saj.

Deklaratën e Presidentit të Kosovës se Marrëveshja e Uashingtonit është zbatuar dhe se tani duhet të shkojmë përtej saj, kontribuesi i New Third Way, Petar Donić, e sheh si “pozicionim politik”.

“Ata ndoshta duan të thonë se e kanë përmbushur pjesën e tyre të Marrëveshjes së Uashingtonit, edhe pse kjo nuk është e vërtetë, ose se të paktën e kanë përmbushur atë në një masë më të madhe dhe se tani duhet të kalojnë në diçka tjetër. Ky është pozicionimi politik në këtë moment, në kuptimin: ja ku jemi, studenti i mirë”,  tha Donić për Kosova Online.

Marrëveshja e Shtëpisë së Bardhë, shton ai, ishte de facto jetëshkurtër, pasi u arrit drejt fundit të mandatit të parë presidencial të Donald Trump, pas të cilit erdhi Joseph Biden.

“Nga ana amerikane, shumë pika kanë humbur një potencial dhe frymëmarrje të caktuar, dhe objektivisht, duhet të mendojmë për një marrëveshje të mëtejshme nëse ideja është ta arrijmë atë”, thotë Donić.

Një tjetër mesazh që Osmani dha gjatë qëndrimit të tij në SHBA që shkaktoi polemika ishte se nga deklaratat e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, është e qartë se ai ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në parandalimin e destabilizimit të rajonit tonë “në javët e fundit”.

Ish-i dërguari special i SHBA-së për dialogun Beograd-Prishtinë, Richard Grenell, reagoi ashpër ndaj kësaj, duke thënë se ishte turp që Vjosa Osmani të manipulonte fjalët e Presidentit Donald Trump. Grenell kujtoi se Trump u nominua për Çmimin Nobel për Paqen për angazhimin e tij në vendosjen e paqes dhe normalizimin ekonomik midis Kosovës dhe Serbisë gjatë viteve 2019 dhe 2020, dhe në veçanti përmes nënshkrimit të Marrëveshjes së Uashingtonit në Shtëpinë e Bardhë.

“Osmani nuk ishte pjesë e asaj marrëveshjeje. Të pretendosh se diçka e re po ndodh tani është absurde”, tha Grenell.

Sipas Maljiqit, deklaratat e Osmanit rreth kontributit të Trump ishin një kërkim për një “rrugëdalje” personale, sepse ajo do të donte të merrte një mandat të ri.

“Për një vit tani, ajo e ka kritikuar Kurtin pak nga pak. Ajo po përpiqet gjithashtu të rivendosë marrëdhëniet me SHBA-në dhe Perëndimin në përgjithësi, megjithëse kjo nuk duhet të jetë në përputhje me interesat e saj personale, por në përputhje me interesat e Kosovës dhe të të gjithë qytetarëve të saj”, thotë Maliqit.

Pavković deklaron se duke folur për meritat e Trump, presidentja e Kosovës në fakt donte të imponohej si një partnere e mundshme dhe të përpiqej të ngrohte marrëdhëniet midis administratës aktuale amerikane dhe Prishtinës, por se ajo dështoi ta bënte këtë, sepse fjalët e saj u pritën me rezistencë të ashpër nga Richard Grenell.

“Fokusi këtu nuk ishte nëse kishte vërtet indikacione se do të kishte një konflikt të armatosur në Kosovë, por më tepër se Osmani donte ta përdorte atë histori për të krijuar një lloj marrëdhënieje me Shtëpinë e Bardhë. Sigurisht, gjithmonë ekziston mundësia që ajo që është larg publikut të ekzistojë prapa skenave dhe që ne të mos dimë për të, por mendoj se fokusi këtu ishte ende një përpjekje për të ndërtuar ndonjë lloj lidhjeje midis presidentit aktual të Kosovës dhe Presidentit të SHBA-së Donald Trump mbi atë deklaratë të Trump”, tha Pavković

Advertisement