Plani izraelit që eliminoi udhëheqjen ushtarake dhe “mendjet” bërthamore të Iranit brenda një nate

Vendimi i qeverisë së Benjamin Netanyahut për të njoftuar publikisht se ai do të merrte pjesë në një aktivitet familjar disaditor doli të ishte një devijim “kyç” në suksesin e ofensivës së Izraelit kundër Iranit. Operacioni, sipas The Wall Street Journal, ishte sekreti më i rreptë ndonjëherë. Ofensiva nisi natën e 13 qershorit dhe rezultoi në eliminimin e komandantëve kryesorë ushtarakë iranianë më shumë se 1,600 kilometra larg Tel Avivit, në një veprim të koordinuar që ishte i habitshëm në saktësinë e tij si dhe në fshehtësinë me të cilën u krye.

Operacioni kishte një tjetër komponent po aq të rëndësishëm: sulmin e njëkohshëm kundër 9 shkencëtarëve bërthamorë iranianë në Teheran, në një operacion të koduar “Narnia”. Ky sulm, i konsideruar jorealist nga vetë projektuesit e tij, u frymëzua nga puna arriti të sinkronizonte vdekjet e specialistëve në shtëpitë e tyre, duke eliminuar mundësinë e fshehjes së tyre para ofensivës kryesore. Zhvillimi dhe ekzekutimi i të dy operacioneve përfshinte një strategji komplekse mashtrimi.

Sipas kësaj agjencie, Izraeli përdori qëllimisht rrjedhje informacionesh në shtyp në lidhje me mosmarrëveshjet e supozuara me Donald Trump dhe përhapi idenë se çdo sulm ndaj Iranit do të kërkonte koordinim të plotë me Shtetet e Bashkuara. Ndërsa zyrtarët izraelitë bënin sikur prisnin rezultatin e një raundi të ri negociatash midis Uashingtonit dhe Teheranit, përgatitjet logjistike dhe operacionale për ofensivën ishin në fazat e tyre të fundit. Një zyrtar izraelit i sigurisë, i cituar nga “The Wall Street Journal”, tregoi se ky keqkuptim midis udhëheqjes iraniane lejoi që trupat dhe avionët të vendoseshin brenda rrezes së objektivave pa humbur avantazhin e surprizës.

Sfondi i operacionit daton që nga mesi i viteve 1990, kur inteligjenca izraelite filloi të dokumentonte zhvillimin e një programi bërthamor ushtarak iranian. Që atëherë, Izraeli ka ndërtuar një rrjet agjentësh në Iran përgjegjës për sabotim dhe vrasje të synuara në objektet kryesore bërthamore. Megjithatë, autoritetet arritën në përfundimin se kjo qasje do të ishte e pamjaftueshme dhe se, kur të vinte koha, ata do të duhej të shkatërronin jo vetëm infrastrukturën, por edhe vetë trurin e programit atomik iranian.

Dhe ai moment erdhi pas vitesh përgatitjesh.

Distanca midis Izraelit dhe Iranit, mbi 1.600 kilometra, paraqiste sfida të konsiderueshme teknike dhe logjistike. Pilotët izraelitë duhej të stërviteshin për të udhëtuar distanca të gjata në formacion të ngushtë, duke u furnizuar me karburant disa herë dhe duke ekzekutuar sulme të koordinuara brenda një afati kohor minimal. Konteksti rajonal ka ndryshuar gjithashtu ndjeshëm që nga sulmi terrorist i kryer nga Hamasi më 7 tetor 2023. Izraeli, gjatë gati dy viteve, dobësoi Hamasin dhe Hezbollahun dhe korridori ajror mbi Sirinë u pastrua pas rënies së regjimit aleat të Iranit, duke lehtësuar kalimin e avionëve në lindje.

Përveç kësaj, Izraeli ka testuar aftësitë e tij të sulmeve me rreze të gjatë veprimi me operacionet e mëparshme kundër Huthëve në Jemen dhe ka shkatërruar sistemet e përparuara ruse kundërajrore S-300 në Teheran gjatë sulmeve të regjistruara në prill dhe tetor 2024. Përpara nisjes së ofensivës, inteligjenca izraelite zbatoi masa të fshehta për të dobësuar mbrojtjen e Iranit nga brenda. Wall Street Journal shpjegoi se ekipet e Mossadit kontrabanduan pjesë dhe municione për qindra dronë sulmi, të fshehur në valixhe dhe kontejnerë.

Shumë nga këto sisteme pa pilot ishin në gjendje të demonstronin aftësitë e tyre me rreze të gjatë veprimi në prag të sulmit. Në të njëjtën kohë, informacioni nga mijëra burime u kryqëzua për të hartëzuar rrjetin iranian të mbrojtjes ajrore dhe për të siguruar supremacinë ajrore që nga fillimi i sulmit. Edhe ditën e ofensivës, si Presidenti i atëhershëm Trump ashtu edhe udhëheqësit izraelitë i përsëritën shtypit nevojën për të shterur kanalet diplomatike, kur në realitet përgatitjet operacionale po finalizoheshin.

Sulmi ishte strukturuar për të dhënë një goditje të njëkohshme kundër udhëheqjes ushtarake të Iranit. Për dymbëdhjetë ditët në vijim, forcat ajrore izraelite vazhduan presionin mbi instalimet e raketave balistike dhe impiantet e prodhimit bërthamor, shkalla e vërtetë e të cilave mbetet një çështje debati.

Analistët dhe zyrtarët paralajmërojnë se, larg përfundimit të aspiratave bërthamore të Iranit, sulmi mund të nxisë një përpjekje të rinovuar nga Teherani për të rindërtuar dhe avancuar programin e tij bërthamor./