Të gjitha rrugët të çojnë në Donbas/ Rusët përparojnë, por Putini s’do jetë kurrë presidenti ynë

Nga Lorenzo Cremonesi
Risia më e dukshme janë rrjetat antidronë. Duke ardhur nga Kharkiv i ndesh menjëherë në postblloqet e Slovianskut: rrjeta të zeza merimangash që krijojnë tunele që valëviten mbi kokat e ushtarëve roje. Por më të mëdhatë ndodhen pikërisht te ura që të fut në territorin e bashkisë së Kramatorskut. “Nëse dëgjoni gjëmimin në ajër është tashmë shumë vonë”, thotë me shaka, por jo shumë, një roje. “Do të thotë se droni kamikaz rus ju ka identifikuar tashmë dhe për disa sekonda do të godasë kabinën. Nuk bëjnë më dallime mes mjeteve ushtarake dhe civile, qëllojnë mbi gjithçka që lëviz”, paralajmëron ai.
Pas kësaj pritjeje të zymtë nuk është e vështirë të gjesh shpjegimin e antenave të çdo forme mbi çatitë e kamionëve ushtarakë. Deri një vit më parë ishin shumë të rralla. Tani shfaqen mbi një në çdo dy ose tre automjete. Janë jammers, pajisjet e nevojshme për të ndërhyrë në komunikimet ruse dhe për të nxjerrë jashtë përdorimit radarët e dronëve. “Pa to nuk do të mund të afroheshim as në vijat e para”, thotë një shofer i batalionit Azov. Pason një rrugë pothuajse bosh nga trafiku që të çon në lagjet e periferive industriale, ku shihen shumë kapanone të goditura nga bombat. Fabrikat mekanike Nkmz të ndërtuara në epokën sovjetike janë të mbushura me rrënoja, disa të freskëta. Sirenat e alarmit bien pa pushim, kalimtarët e paktë nuk u kushtojnë vëmendje, zona e qendrës duket ende relativisht e paprekur.

Diktati i Putinit

Shkuarja në Kramatorsk do të thotë të takosh një nga vendet që në këtë moment gjendet në zemër të luftës mes ukrainasve dhe rusëve. Është qyteti më i rëndësishëm i pjesës së Donbasit ende të kontrolluar nga qeveria e Kievit, rreth 25-30 për qind e rajonit. Putini kërkon që të bëhet tërësisht rus në këmbim të një lloj marrëveshjeje paqeje. Me pak fjalë, ukrainasit do të duhet të braktisin linjat që ende mbrojnë që prej vitit 2014. Presidenti Zelensky nuk pranon dhe kohët e fundit po zhvillohen beteja të ashpra që kanë çuar avangardën ruse rreth 16 kilometra nga periferitë lindore të Kramatorskut. Zhurma e topave është bërë më e afërt.

Kush nuk ka ikur

Qyteti kishte mbi 200.000 banorë para pushtimit të nisur nga Putini në shkurt 2022. “Sot kanë mbetur 53.000, ndoshta më pak. Shumë janë të moshuar që nuk dinë ku të ikin. Por ka edhe familje me fëmijë, të cilat ishin larguar një vit më parë dhe janë kthyer sepse u kanë mbaruar paratë dhe janë lodhur duke jetuar në pasigurinë e qendrave të të zhvendosurve në rajonet perëndimore”, thotë Olena, një 73-vjeçare, ish-punonjëse bashkie që di ende gjithçka për qytetin e saj.

Kirurgu parashutist

Pranë supermarketit kryesor takojmë Sergein “parashutistin”, siç e quajnë kolegët e tij në spitalin ushtarak. Është 57 vjeç dhe është kirurg: shëron ushtarët e plagosur të Donbasit që prej 2 marsit 2022. “Gjërat nuk po shkojnë mirë. Rusët po sulmojnë me gjithçka që kanë. Në këto ditë të fundit po marr shumë të plagosur nga copëzat, që vijnë nga zona e Kostyantinivkës, ku po ndalim infiltrimin e patrullave armike. Por le të jetë e qartë: fronti ynë ende mban, mbetet solid. Deri një muaj më parë operoja në zonën e Chasiv Yar, e cila megjithatë u evakuua bashkë me spitalin e avancuar”, rrëfen ai. Sipas tij momenti më delikat për këmbësorinë është kur lëviz nga pozicionet. “Dronët rusë na spiunojnë gjatë gjithë kohës. Sapo ka ndërrime, ata sulmojnë me dronë. Një ferr edhe për ata që merren me furnizimet”. Dhe ç’mendon për zgjedhjen eventuale të lënies së Donbasit Putinit në këmbim të paqes? “Në pamje të parë duket diçka e realizueshme, madje e arsyeshme. Por nuk është aspak kështu. Rusët do ta merrnin Donbasin tonë me lehtësi dhe më pas pas disa vitesh do të ktheheshin të sulmonin, siç kanë bërë në të kaluarën”.

Nënë me fëmijë

Një arsyetim më të detajuar e ofron Natalia Zubko, një 53-vjeçare agjente imobiliare, nënë e dy fëmijëve, e cila 11 vjet më parë ishte e zhvendosur nga Donetsku i pushtuar nga filorusët e armatosur nga Moska. “Në vitin 2014 ika në Kramatorsk për tre arsye kryesore. Së pari: pashë si rusët trajtonin keq ukrainasit në zonat e pushtuara, poshtërime, dhunë dhe varfëri. Së dyti: në zonat ukrainase jetohet shumë më mirë dhe në liri. Së treti: e urrej diktaturën ruse dhe për mua Putini është një kriminel me duar të përgjakura, nuk do ta njoh kurrë si presidentin tonë”, thotë me zë të qetë e të vendosur. Pasoja? “Shoh që lufta po afrohet në Kramatorsk, muajin e fundit bombardimet ruse janë intensifikuar, nëse do të kuptoja se ushtria jonë po tërhiqet do të bëja valixhet për herë të dytë dhe do të shpërngulesha në provincat pranë Lvivit”. Andreyi, fqinji i saj dyzetvjeçar, duket më optimist. Ai rrëfen: “Rusët nuk do të thyejnë, avancojnë shumë ngadalë. Ndoshta do të flitet pas një viti. Ndërkohë unë nuk mendoj të largohem. Kur bombat bien më rëndë fshihem në vaskën e banjës në shtëpinë time përdhe dhe pres të mbarojë”.

Dalje e lirë

Pranë restoranteve ende të hapura është e lehtë të flasësh me ushtarët me leje daljeje. Shumë prej tyre kanë marrë me qira apartamentet e braktisura, shtëpitë në fshatra janë pothuajse të gjitha të banuara tashmë. “Taktika ruse nuk ndryshon. Para se të nisin patrullat e këmbësorisë bombardojnë gjithandej — shpjegon 38-vjeçari Vitaly, i bashkuar me inxhinierët që veprojnë me brigadën e 109-të të mbrojtjes territoriale. Të paktën 40 për qind e ndërtesave të Kostyantinivkës janë shkatërruar ose bërë të pabanueshme: është e njëjta taktikë e Bakhmutit dhe zonave të tjera urbane të pushtuara. Mungojnë dritat dhe uji. Më parë e bënin me bomba planuese dhe artileri, por nga mesi i majit sulmojnë me dronë. Janë goditje më të sakta, që ndodhin kryesisht gjatë natës. Ne kur dalim nga llogoret jemi të detyruar të ndezim gjithmonë si jammers qendrorë të brigadës ashtu edhe ata të montuar në mjetet tona, përndryshe është vetëvrasje. Rrugët janë plot me mjete ukrainase të shkatërruara”. /Corriere della sera