‘U hodh nga dritarja…Saga e ‘vetëvrasjeve’ në Rusi

Fabrizio Dragosei

Ravil Maganov, kryetar i bordit drejtues të Lukoil, kompania e naftës e dyta më e madhe në Rusi, vdiq të enjten në Moskë pasi ra nga dritarja e Spitalit Qendror Klinik (TsKB) në kryeqytetin rus, spitali VIP (ku ishte shtruar edhe Mikhail Gorbachev). Maganov ishte 67 vjeç dhe ishte gjithashtu nënkryetar i kompanisë së naftës. Në një deklaratë, Lukoil konfirmoi vdekjen e Maganov duke pretenduar se menaxheri vdiq “pas një sëmundjeje të rëndë” – por pa komentuar rrethanat e vdekjes.

Nuk është e qartë për momentin se cila ishte “sëmundja e rëndë” që dyshohet se ka vuajtur Maganov. Mash, një faqe me burime të mira në zbatimin e ligjit rus, pretendon se menaxheri po trajtohej për probleme me zemrën dhe se ai ishte diagnostikuar me një formë depresioni. Agjencia ruse Tass, duke cituar një burim anonim, flet për një atak në zemër dhe shpjegon se Maganov dyshohet se ka marrë ilaçet kundër depresionit. Sipas Mash, Maganov do të kishte rënë nga kati i gjashtë i spitalit.

Në çdo rast, vdekja e Maganov është ndoshta një prej rasteve më të pastra nga vdekjet e misterioze të figurave të rëndësishme ruse në muajt e fundit. Një vetëvrasje e dukshme, të cilën kompania që ai drejtonte e ka lidhur – siç e kemi parë – me seriozitetin e mundshëm të kushteve të tij. Por megjithatë Lukoil kishte kritikuar ‘Operacionin Special Ushtarak në Ukrainë’.

Marsin e kaluar, bordi i Lukoil – i kryesuar nga vetë Maganov – kishte kërkuar në një deklaratë “përfundimin e shpejtë të konfliktit të armatosur” në Ukrainë dhe kishte shprehur “afërsi të sinqertë me të gjitha viktimat”.

“Ne mbështesim fuqimisht kërkesat për një armëpushim të qëndrueshëm dhe zgjidhjen e problemeve përmes negociatave serioze dhe përpjekjeve diplomatike. Lukoil, në të gjitha aktivitetet e tij, aspiron të kontribuojë në paqen, marrëdhëniet ndërkombëtare, lidhjet humanitare”, thuhej në deklaratë.

Prandaj, Lukoil – megjithëse me ndrojtje – e kishte bërë të qartë se ajo që po ndodhte nuk ishte gjëja e duhur. Pak, shumë pak: por ende një linjë që nuk është në harmoni me atë që mbështet Kremlini. Mjafton të kujtojmë se Moska ende nuk e përkufizon atë aktualen si “luftë”, por thjesht një “operacion special ushtarak”.

Maganov ishte krahu i djathtë i Vagit Alekperov, ish-zëvendës ministrit të Energjisë së epokës sovjetike, i cili në vitet pas shpërbërjes së BRSS, gjatë privatizimeve të egra, kishte arritur të ndërtonte perandorinë e tij. Alekperov u largua nga udhëheqja e Lukoil në prill pasi u godit nga sanksionet perëndimore.

Vdekja e Maganov do të ngjallte vetëm njëfarë hutimi nëse nuk do të vinte pas një serie pothuajse të pafundme ‘vetëvrasjesh dhe incidentesh’ pak a shumë të paqarta që kishin filluar që para shkurtit, por që më pas janë intensifikuar. Të gjitha rastësi? Kjo sinqerisht e çuditshme.

Fillon me Leonid Shulman, kreun e shërbimit të transportit të Gazprominvest, një degë e gjigantit të gazit, në janar të këtij viti. Ai u gjet i vetëvrarë në vaskë. Menjëherë më pas, në shkurt, Aleksandr Tyuliakov, një drejtues i lartë i Gazprom. Gjithashtu në shkurt Mikhail Ëatford, një biznesmen rus me origjinë ukrainase. Pastaj Vasily Melnikov, një tjetër biznesmen që vdiq në mënyrë misterioze. Në prill Vladislav Avayev, ish-zëvendës president i Gazprombank, u vra me gruan dhe vajzën e tij. Dhe përsëri: Sergey Protasenya, gjithashtu i vrarë me gruan dhe vajzën e tij, këtë herë në Spanjë. Ai ishte një menaxher i rëndësishëm i Novatek, kompania më e madhe private që merret me eksportin e gazit.

Në maj, Andrej Krukovskij, menaxher i vendpushimit të skive në pronësi të Gazprom në Soçi, vdiq kur u rrëzua duke ecur përgjatë një shtegu. Gjithashtu në maj, Aleksandr Subbotin, një tjetër menaxher i Lukoil, vdiq nga infarkti në një shtëpi afër Moskës, ndërsa, sipas disa burimeve, ai ishte i angazhuar në rite vudu. Dhe në korrik ishte radha e Yurij Voronov, kreut të Astra-shipping, një kompani që punon për Gazprom. Do ta kishte qëlluar veten në kokë në vilën që kishte pranë Shën Petersburgut.

Një tjetër rënie nga lart ndodhi dy javë më parë. Ajo e financierit Dan Rapoport me origjinë letoneze, i cili kishte bërë një pasuri në Rusi dhe që ishte një kritik i gjallë i qeverisë së Putinit. Rapoport u rrëzua nga një ndërtesë në Uashington natën e 14 gushtit. Në momentin e vdekjes së tij, ai mbante një kapele portokalli dhe rrogoza, kishte 2620 dollarë para në dorë, por nuk kishte portofol ose kartë krediti. Rrethanat e vdekjes së tij u përshkruan si “jashtëzakonisht të dyshimta” nga Bill Browder, një ish financier amerikan me bazë në Moskë, i cili u bë një nga bartësit kryesorë të sanksioneve kundër Rusisë së Putinit pas vrasjes së avokatit të tij rus, Sergei Magnitsky./ Përkthimi nga Corriere.it