ANALIZA/ Pse viti 2023 ishte një vit i pakëndshëm për Perëndimin

Nga BBC 

12 muajt e fundit kanë qenë të vështirë dhe me pengesa për SHBA-në, Evropën dhe demokracitë e tjera të mëdha në skenën e politikës ndërkombëtare

Në shumë fronte, era po fryn në drejtim të gabuar për interesat perëndimore. Ja pse dhe çfarë përfitime mund të dalin ende nga ndryshimet në vazhdim:

Ukrainë

Pavarësisht disa sukseseve të fundit në Detin e Zi, lufta nuk po shkon mirë për Ukrainën. Kjo do të thotë, në vazhdimësi, ajo po shkon keq për NATO-n dhe BE-në, të cilat kanë financuar përpjekjet e luftës të Ukrainës dhe ekonominë e saj deri në dhjetëra miliarda dollarë.

Shpresat ishin të mëdha te NATO që, e pajisur me pajisje ushtarake moderne dhe stërvitje intensive në vendet perëndimore, do të ndihmonte ushtrinë e Ukrainës të kalonte në avantazh dhe t’i shtynte rusët nga pjesa më e madhe e territorit që kishin pushtuar. Kjo nuk ka ndodhur.

Vendeve të NATO-s iu desh një kohë e gjatë për të vendosur nëse do të dërgonin tanke moderne kryesore të betejës si Challenger 2 i Britanisë dhe Leopard 2 i Gjermanisë në Ukrainë.

Në fund, Perëndimi i dorëzoi tanket, Presidenti Putin nuk bëri asgjë. Por në kohën kur ata ishin gati për t’u dislokuar në fushën e betejës në qershor, komandantët rusë kishin parë hartën dhe me të drejtë kishin marrë me mend se ku do të ishte përpjekja kryesore e Ukrainës.

Ushtria ruse mund të ketë performuar në mënyrë të jashtëzakonshme në përpjekjet e saj për të kapur Kievin në vitin 2022, por ajo ku shkëlqen është mbrojtja. Gjatë gjithë asaj kohe që brigadat ukrainase po stërviteshin në Britani dhe gjetkë gjatë gjysmës së parë të 2023, dhe ndërsa tanket po dërgoheshin në drejtim të lindjes, në pjesën e përparme, Rusia po ndërtonte linjat më të mëdha dhe më të gjera të fortifikimeve mbrojtëse në historinë moderne.

Mina antitank, mina kundër personelit, bunkerë, llogore, kurthe tankesh, dronë dhe artileri janë kombinuar të gjitha për të penguar planet e Ukrainës.

Për Ukrainën dhe Perëndimin, matjet janë pothuajse të gjitha në drejtimin e gabuar. Ukraina ka mungesë të madhe të municioneve dhe ushtarëve. Kongresi po frenon përpjekjet e Shtëpisë së Bardhë për të miratuar një paketë mbështetjeje ushtarake prej 60 miliardë dollarësh. Hungaria po frenon paketën e ndihmës prej 50 miliardë eurosh të BE-së.

Njëra ose të dyja paketat mund të kalojnë përfundimisht, por mund të jetë tepër vonë.

Forcat ukrainase tashmë duhet të kalojnë në mbrojtje. Ndërkohë, Moska e ka vendosur ekonominë e saj në një bazë lufte, duke i kushtuar një të tretën e buxhetit të saj kombëtar mbrojtjes, ndërsa ka hedhur mijëra njerëz dhe mijëra predha artilerie në vijat e frontit të Ukrainës.

Natyrisht, kjo situatë është thellësisht zhgënjyese për Ukrainën, e cila deri tani kishte shpresuar të kishte kthyer valën e luftës në favor të saj. Por pse ka rëndësi për Perëndimin?

Kjo ka rëndësi sepse presidenti Putin, i cili personalisht urdhëroi këtë pushtim gati dy vjet më parë, duhet vetëm të mbajë territorin që ka kapur (afërsisht 18% të Ukrainës) për të shpallur një fitore.

Ndërkohë, shtetet baltike, Estonia, Letonia dhe Lituania, të gjitha anëtarë të NATO-s, janë të bindur se nëse Putin mund të ketë sukses në Ukrainë, ai do të vijë për ta brenda pesë viteve.

Vladimir Putin

Presidenti rus është një person i kërkuar. Në teori.

Në mars 2023, ai u padit nga Gjykata Penale Ndërkombëtare në Hagë, së bashku me Komisionerin e tij për të Drejtat e Fëmijëve, për krime lufte të kryera kundër fëmijëve ukrainas.

Perëndimi shpresonte se kjo do ta bënte mos udhëtonte nga frika e arrestimit dhe dëbimit në Hagë. Kjo nuk ka ndodhur.

Që nga ajo aktakuzë, presidenti Putin ka qenë në Kirgistan, Kinë, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabinë Saudite, duke u mirëpritur çdo herë në tapetin e kuq. Ai gjithashtu ka marrë pjesë virtualisht në samitin e Brics në Afrikën e Jugut.

Raund pas raundi të sanksioneve të BE-së supozohej se do të gjunjëzonte ekonominë ruse, duke e detyruar Putinin të kthente pushtimin e tij. Megjithatë, Rusia ka dëshmuar të jetë jashtëzakonisht elastike ndaj këtyre sanksioneve, duke siguruar shumë produkte përmes vendeve të tjera si Kina dhe Kazakistani. Vërtetë, Perëndimi është larguar kryesisht nga nafta dhe gazi rus, por Moska ka gjetur klientë të tjerë të gatshëm, ndonëse me një çmim të reduktuar.

Fakti është se ndërsa pushtimi brutal i Ukrainës nga Putini është i neveritshëm për vendet perëndimore, në masë të madhe nuk është për pjesën tjetër të botës. Shumë vende e shohin këtë si problemin e Evropës, me disa që fajësojnë NATO-n, duke thënë se kjo provokoi Rusinë duke u zgjeruar shumë në lindje. Për zhgënjimin e ukrainasve, këto kombe duken të pavëmendshme ndaj torturave dhe abuzimeve në shkallë të gjerë të kryera nga trupat pushtuese të Rusisë.

Gaza

Perëndimi, thanë ministrat arabë kohët e fundit në një samit në Riad, ka standarde të dyfishta.

Lufta Izrael-Hamas ka qenë qartësisht katastrofike për të gjithë banorët e Gazës dhe për ata izraelitë të prekur nga sulmi vrasës i Hamasit në Izraelin jugor më 7 tetor. Ka qenë keq edhe për Perëndimin.

Ajo ka larguar vëmendjen globale nga aleati i NATO-s, Ukraina, teksa përpiqet të ndalojë përparimet ruse këtë dimër. Ajo ka devijuar municionet amerikane nga Kievi në favor të Izraelit.

Por mbi të gjitha, në sytë e shumë myslimanëve dhe të tjerëve anembanë botës, ajo ka bërë që SHBA dhe Britania e Madhe të duken bashkëfajtore në shkatërrimin e Gazës duke mbrojtur Izraelin në OKB. Rusia, forcat ajrore të së cilës bombarduan qytetin e Aleppos në Siri, ka parë rritje të aksioneve të saj në Lindjen e Mesme që nga 7 tetori.

Lufta është përhapur tashmë në Detin e Kuq jugor, ku Houthi-t e mbështetur nga Irani po lëshojnë drone dhe raketa shpërthyese në anije, duke rritur çmimet e mallrave pasi kompanitë kryesore të transportit në botë detyrohen të devijojnë deri në skajin jugor të Afrikës.

Irani

Irani është nën dyshimin për zhvillimin e fshehtë të një arme bërthamore, të cilin ai e mohon. Megjithatë, pavarësisht përpjekjeve perëndimore, ajo është larg nga të qenit e izoluar, pasi ka shtrirë tentakulat e saj ushtarake në Irak, Siri, Liban, Jemen dhe Gaza përmes milicive përfaqësuese që financon, stërvit dhe armatosur.

Këtë vit, ka krijuar një aleancë gjithnjë e më të ngushtë me Moskën, të cilën e siguron me një furnizim të pashtershëm në dukje të dronëve Shahed për t’u nisur në qytetet e Ukrainës.

I cilësuar si një kërcënim armiqësor nga disa vende perëndimore, Irani ka përfituar nga lufta e Gazës duke u pozicionuar në Lindjen e Mesme si një kampion i çështjes palestineze.

Korea e Veriut

Republika Popullore Demokratike e Koresë supozohet të jetë nën sanksione të rrepta ndërkombëtare për shkak të programit të saj të ndaluar të armëve bërthamore dhe raketave balistike.

Megjithatë, këtë vit, ajo ka krijuar lidhje të ngushta me Rusinë, me udhëheqësin e saj Kim Jong Un që vizitoi një stacion hapësinor rus.

Koreja e Veriut ka testuar disa raketa balistike ndërkontinentale, të cilat tani besohet se janë të afta të arrijnë shumicën e pjesëve të SHBA-së kontinentale.

Kinë

Në një farë mase, viti 2023 ka parë një zbutje të tensionit midis Pekinit dhe Uashingtonit, me një samit kryesisht të suksesshëm midis Presidentëve Biden dhe Xi në San Francisko.

Por Kina nuk ka treguar asnjë shenjë për t’u tërhequr nga pretendimet e saj mbi pjesën më të madhe të Detit të Kinës Jugore, duke lëshuar një hartë të re “standarde” që shtrin pretendimet e saj pothuajse deri në brigjet e disa vendeve të Azisë-Paqësorit.

As nuk ka hequr dorë nga pretendimet e saj mbi Tajvanin, të cilin është zotuar ta “marrë përsëri”, me forcë nëse është e nevojshme.

Arsyet për optimizëm?

Në këtë sfond të zymtë për Perëndimin, është ndoshta e vështirë të shohësh fije shprese. Por në anën pozitive për Perëndimin, aleanca e NATO-s ka rizbuluar qartë qëllimin e saj mbrojtës. Unanimiteti perëndimor i treguar deri më tani ka befasuar shumë njerëz, megjithëse disa të çara tani kanë filluar të shfaqen.

Kjo është pjesërisht për shkak të shkallës së tmerrshme të ngjarjeve që janë shpalosur në të dy anët e kufirit Gaza-Izrael.

Para 7 tetorit, kërkimi për një zgjidhje për çështjen e një shteti të ardhshëm palestinez ishte braktisur kryesisht. Njëfarë vetëkënaqësie kishte hyrë në marrëdhëniet e Izraelit me palestinezët se ky ishte një problem që mund të menaxhohej disi përmes masave të sigurisë, pa pasur nevojë të bënin ndonjë lëvizje serioze për t’u ofruar atyre një shtet të tyren.

Ajo formulë tani është treguar të jetë me të meta fatale. Njëri pas tjetrit liderët botërorë kanë shpallur se izraelitët nuk do të jenë në gjendje të jetojnë në paqen dhe sigurinë që meritojnë nëse palestinezët nuk mund të bëjnë të njëjtën gjë.

Gjetja e një zgjidhjeje të drejtë dhe të qëndrueshme për një problem që shtrihet në histori do të jetë tepër i vështirë dhe në fund do të përfshijë kompromise të dhimbshme dhe sakrifica nga të dyja palët nëse do të ketë sukses. Por tani më në fund, ajo ka tërhequr vëmendjen e botës.