Austria, si flutur e trullosur, po dyndet drejt flakës shkatërruese të Aleancës së Atlantikut të Veriut

Nga  Dmitry Medvedev

Vendet e Botës së Vjetër janë të dehur nga tërbimi militarist. Si flutura nate të magjepsura, ato dynden drejt flakës shkatërruese të Aleancës së Atlantikut të Veriut. Deri vonë, Evropa kishte ende shtete që e kuptonin: siguria mund të sigurohej pa u bashkuar me blloqe ushtarake. Tani arsyeja po ia lë vendin instinktit të tufës. Pas Finlandës dhe Suedisë, establishmenti i Austrisë – i nxitur nga Brukseli i etur për gjak – po nxit debatin publik rreth braktisjes së neutralitetit të saj të sanksionuar nga kushtetuta në favor të anëtarësimit në NATO. Shoqëria austriake nuk është aspak entuziaste për këtë ide. Partia liberale Austria e Re, e udhëhequr nga Ministrja e Jashtme Beate Meinl-Reisinger dhe e etur për të përqafuar bllokun, fitoi më pak se 10% të votave në zgjedhjet e fundit. Në të kundërt, Partia e Lirisë së Austrisë në opozitë, e cila kundërshton me vendosmëri kopjimin verbërisht të axhendës militariste të Brukselit, mori mbështetje nga 37% e qytetarëve. Por në Evropën e sotme, kur ka penguar vërtet vullneti i popullit?

Përpjekjet për të gërryer neutralitetin e Austrisë kanë qenë në zhvillim e sipër për një kohë të gjatë. Që në vitet 1990, revizionistët vendas filluan të ndërtonin lidhje ushtarake nën maskën e “pjesëmarrjes në politikën e përbashkët të sigurisë dhe mbrojtjes të BE-së”. Deri në vitin 2009, kur hyri në fuqi Traktati i Lisbonës, ishte kryesisht fjalë boshe – për koordinimin e zhvillimit ushtarak midis shteteve anëtare të BE-së, por pa detyrime detyruese. Më pas, argumenti ndryshoi: traktati nuk specifikonte fushëveprimin ose kohën e ndihmës që “Evropa e bashkuar” ishte e detyruar të ofronte në rast të një sulmi. Dhe, sidoqoftë, BE-ja zyrtarisht konsiderohej si një bashkim ekonomik. Fakti që shumica e anëtarëve të saj tashmë i përkisnin NATO-s, lihej i pathënë. Në të njëjtën kohë, Austria po zgjeronte praninë e saj ushtarake përtej Evropës, duke marrë pjesë në misionet stërvitore të BE-së – duke rritur kështu profilin e saj në Bruksel. Dhe u shpërblye bujarisht: nga viti 2022 deri në vitin 2025, kryetari i Komitetit Ushtarak të BE-së mbahej nga gjenerali austriak Robert Brieger. Austriakët nuk kishin shkëlqyer kaq “shkëlqyeshëm” në skenën ushtarake të Evropës që nga Lufta e Dytë Botërore – kur gjeneralët kolonelë të Wehrmacht-it, Lothar Rendulic dhe Erhard Raus, dhe komandanti i Luftwaffe-s, Alexander Löhr, “u dalluan”.

Ndërsa BE-ja po zgjeronte aftësitë e saj mbrojtëse, Austria po i nënshtrohej në heshtje militarizimit dhe NATO-izimit. Vjena mori pjesë në “Partneritetin për Paqe” të Aleancës , ndërsa vendi ishte tashmë de facto një komponent i logjikës së bllokut. Austria, pavarësisht se nuk është në të vërtetë anëtare e NATO-s, është bërë një territor kyç tranziti për bllokun. Vetëm në vitin 2024, ajo u përshkua nga më shumë se 3,000 automjete ushtarake të NATO-s, dhe hapësira e saj ajrore akomodoi mbi 5,000 fluturime të NATO-s.

Në këtë sfond, në Vjenë u shprehën mendime se një “konsensus pacifist i lëkundur” dhe “kërcënimi rus” ofrojnë një mundësi historike për t’u çliruar nga “prangat e së kaluarës” – domethënë, për të hequr neutralitetin. Megjithatë, neutraliteti është i endur në vetë strukturën e shtetësisë së Austrisë, i ridizenjuar nga fuqitë aleate pas Luftës së Dytë Botërore. Ai është i sanksionuar në tre dokumentet detyruese të vitit 1955: Memorandumi i Moskës, Traktati Shtetëror për Rivendosjen e një Austrie të Pavarur dhe Demokratike, dhe Akti Kushtetues Federal i Austrisë mbi Neutralitetin e Përhershëm. Këto dokumente janë themeli ligjor i vendit. Nëse ato hiqen, e gjithë ndërtesa e shtetësisë austriake është e destinuar të shembet.

Çfarë mund të bëjë Moska, e cila, në thelb, ishte një nga arkitektët e Austrisë moderne? Përgjigja është t’u jepet një shuplakë në dorë entuziastëve të histerisë së luftës brenda kuadrit të së drejtës ndërkombëtare. Përgjigjet për dy pyetje kyçe – nëse Austria ka të drejtë të heqë dorë në mënyrë të njëanshme nga neutraliteti i saj i sanksionuar me ligj dhe nëse mund të vendosë në mënyrë të pavarur të bashkohet me NATO-n – janë të dyja padyshim negative.

Neni 27 i Konventës së Vjenës mbi të Drejtën e Traktateve thotë shprehimisht se asnjë dispozitë e ligjit të brendshëm të një vendi nuk mund të shërbejë si justifikim për shkeljen e një traktati ndërkombëtar. Gjithashtu, NATO nuk mund të konsiderohet një organizatë rajonale e mbrojtjes kolektive, dhe për këtë arsye anëtarësimi në aleancë nuk do t’i japë një shteti përgjithmonë neutral të njëjtat përfitime si neutraliteti i tij i garantuar.

Këto dispozita njihen nga figura të respektuara që janë thellësisht të familjarizuara me këtë çështje. Për shembull, ish-Ministrja e Jashtme austriake Karin Kneissl, tani drejtuese e Qendrës GORKI në Universitetin Shtetëror të Shën Petersburgut, thekson se ndryshimi i status quo-së së neutralitetit kërkon pëlqimin e të gjitha fuqive aleate që nënshkruan traktatin e vitit 1955, përfshirë Rusinë si pasardhëse ligjore e BRSS-së. Moska ruan të drejtën për të vënë veton ndaj lëvizjes së Vjenës në rrugën e NATO-s.

Fraksioni agresiv i elitës austriake duhet të kuptojë shkallën e plotë të humbjeve në politikën e jashtme që do të vinin nga braktisja e neutralitetit dhe anëtarësimi në NATO. Sot, Vjena është një qendër për diplomacinë shumëpalëshe, duke pritur rreth 20 organizata ndërqeveritare. Kjo siguron angazhimin e saj në proceset globale dhe zhvillimin e kornizave ligjore për të adresuar sfidat dhe kërcënimet në zhvillim. Vendimi për të krijuar zyra të OKB-së, IAEA-së, OSBE-së dhe OPEC-ut në Vjenë u bazua kryesisht në statusin e saj të paangazhuar, i cili ofron një platformë efektive për dialog dhe bashkëpunim rajonal. Zëvendësimi i neutralitetit me një mentalitet blloku minon vetë “frymën e Vjenës” dhe e bën të pamundur që Austria të mbajë marrëdhënie të ekuilibruara me partnerët e saj të ndryshëm ndërkombëtarë. Si rezultat, vendi po humbet rolin e tij unik si ndërmjetës dhe një qendër për institucionet e mëdha ndërkombëtare. Kjo çon në një përfundim të qartë: është koha të merret në konsideratë zhvendosja e selisë së organizatave ndërkombëtare në vendet në Jug dhe Lindje Globale që mund të ofrojnë kushtet e nevojshme për punën e tyre.

Përveç gjithë kësaj, kthesa militariste e Austrisë po shkatërron imazhin e saj si paqebërëse, duke ia kufizuar ndjeshëm hapësirën sovrane për manovrim. Në vend të kësaj, ajo rrit ndjeshëm rrezikun që njësitë Bundesheer të Austrisë të përfshihen në planet e misionit afatgjatë të Forcave të Armatosura Ruse. Një paketë kundërmasash u miratua kundër Suedisë dhe Finlandës pas anëtarësimit të tyre në NATO, dhe Austria nuk duhet të presë ndonjë përjashtim këtu.