Çfarë është Doge dhe pse Elon Musk po shkurton kaq shumë vende pune?

Një organ i ri këshillimor u krijua kur presidenti Donald Trump mori detyrën; drejtimin ia besoi njeriut më të pasur në botë. Elon Musk e ka marrë seriozisht detyrën e tij të re dhe ka reduktuar në mënyrë drastike fuqinë e administratës. Por Departamenti i tij i Efikasitetit të Qeverisë (DOGE) ka hasur në pengesa ligjore, pretendime për konflikt interesi dhe frikë se do të shkaktojë dëme serioze e afatgjata.

Sondazhet tregojnë se ulja e shpenzimeve qeveritare ka një mbështetje të gjerë nga qytetarët.

Çfarë është Doge?

Pavarësisht nga emri i tij i plotë, DOGE nuk është një departament zyrtar qeveritar, i cili do të duhej të themelohej me një akt të Kongresit. DOGE u krijua përmes një prej urdhrave presidencialë të Trump dhe funksionon si një organ këshillues me të paktën katër punonjës të dedikuar për çdo agjenci qeveritare.

Një pjesë e misionit të Doges ka të bëjë me përmirësimin e IT me synimin për të rritur efikasitetin. Për të bërë ‘punët’ që i janë caktuar ka afat deri në 4 korrik 2026.

A është Elon Musk punonjës i qeverisë?

Po! Musk fillimisht deklaroi se do të kryente rolin e tij si një vullnetar i jashtëm, por Shtëpia e Bardhë më vonë deklaroi se ai po vepronte si një punonjës i papaguar i qeverisë. Ky emërtim është përcaktuar zyrtarisht për ata që punojnë për qeverinë për 130 ditë ose më pak gjatë vitit. Akronimi i ministrisë së re – DOGE – është gjithashtu një referencë për emrin e kriptomonedhës që Musk po promovon, dogecoin.

Çfarë ka bërë DOGE deri tani?

Misioni i tij, thotë Musk, është të kursejë paratë e taksapaguesve dhe të zvogëlojë borxhin kombëtar të SHBA-së, i cili arrin në 36 trilion dollarë. Ai fillimisht tha se shpresonte të kursente deri në 2 trilion dollarë dollarë në vit, por më vonë e moderoi këtë vlerësim paraprak. Musk ka thënë se dëshiron t’i japë fund “tiranisë së burokracisë”, asaj që ai e përshkruan si një degë e katërt e qeverisë që punon kundër axhendës së Trump.

Është e paqartë se sa para ka arritur të kursejë Doge deri më tani, megjithëse llogaria e tij X jep përditësime të rregullta.

Çfarë mendojnë amerikanët?

DOGE gëzon mbështetje të gjerë popullore, sipas një sondazhi nga partneri amerikan i BBC, ‘CBS Neës’. Sondazhi tregoi se shumica e amerikanëve – veçanërisht votuesit republikanë – e mbështesin punën e Musk dhe ekipit të tij, edhe pse nuk pajtohen me ndikimin që ka vetë Musk. David Dietz, një analist i lartë në Qendrën për Inovacionin e Politikave Ekonomike, një institut konservator i mendimit, thotë se puna e DOGE është thelbësore.

Çfarë reagimesh pati DOGE?
Kundërshtarët politikë dhe vëzhguesit e qeverisë akuzojnë DOGE se vepron pa transparencë dhe po përhap dezinformata rreth shpenzimeve qeveritare – madje akuzojnë Musk për tejkalim të autoritetit të tij si një zyrtar i papaguar dhe i pazgjedhur nga populli. Kritikët theksojnë konfliktet e mundshme të interesit të Musk, duke pasur parasysh kontratat miliarda dollarësh që bizneset e tij kanë me qeverinë amerikane.

Shumë grupe interesi, duke përfshirë sindikatat dhe prokurorët e përgjithshëm të shtetit, kanë paditur DOGE dhe administratën e Trump, ndërsa demokratët i akuzojnë ata për ndërhyrje në financimet e miratuara nga Kongresi, duke shtuar se kjo çështje është jashtë autoritetit të presidentit. Shtëpia e Bardhë mohon se nisma e tyre të ketë shkelur ndonjë ligj.