Komploti ballkanik për të zhvendosur eshtrat e Titos

Me një puro kubane në dorë dhe i veshur me kostumin e tij tipik të bardhë, lideri ikonik i Luftës së Dytë Botërore të Jugosllavisë, Josip Broz Tito, ndoshta do të kishte qeshur për debatin e ashpër që ka shpërthyer për planet e zhvendosjes së varrit të tij nga kryeqyteti serb në vendlindjen e tij në Kroaci.

Kryetari nacionalist i Beogradit, Aleksandar Šapić, po e nxit këtë plan, duke argumentuar se zhvendosja e Titos në vendlindjen e tij, në qytetin kroat të Kumrovec, është një çështje kyçe për Serbinë.

“Unë mendoj se zhvendosja e varrit nga Muzeu i Jugosllavisë është një çështje jashtëzakonisht e rëndësishme për popullin serb dhe të ardhmen e këtij vendi”, tha Šapić gjatë një takimi të asamblesë së qytetit të hënën që ishte thirrur për të diskutuar buxhetin.

Por në një intervistë për prestigjozen “Politico” këtë javë, presidenti serb Aleksandar Vuçiç e hodhi poshtë këtë ide.

“Nuk do të ndodhë”, tha Vuçiç.

“Nuk kam qenë asnjëherë adhurues i madh i komunistëve dhe regjimit komunist, por Josip Broz është pjesë e historisë sonë, ai ka jetuar këtu dhe është varrosur këtu dhe do të mbetet pjesë e historisë serbe dhe jugosllave”.

Grindja mbi kockat e Titos nënvizon ekuilibrin delikat që lideri serb, të cilin shumë jashtë vendit e konsiderojnë si nacionalist, duhet të mbajë brenda radhëve të tij.

Tito ishte një titan i historisë jugosllave dhe udhëhoqi vendin për dekada, në kohën kur ai ishte një shtet komunist.

Ai u varros në Beograd në vitin 1980 me një funerali shtetëror të ndërlikuar.

Edhe pse shumë në rajon e konsiderojnë atë si një figurë unifikuese, nacionalistët serbë argumentojnë se origjina e tij kërkon që eshtrat e tij të zhvendosen jashtë kufijve të Serbisë.

Šapić shtoi se, në vend që të mbajnë mauzoleun e Titos, i cili është pjesë e kompleksit më të gjerë të Muzeut të Historisë Jugosllave në kryeqytet, Beogradi duhet të shqyrtojë ngritjen e një monumenti për Dragoljub “Draža” Mihailoviç, liderin serb të lëvizjes Çetnike që bashkëpunoi me nazistët dhe u dënua me vdekje nga Tito pas Luftës së Dytë Botërore.

“Unë mendoj se ai më në fund duhet të ketë një monument në Beograd, në një vend dinjitoz në qendër të qytetit”.

Propozimi për të zhvendosur eshtrat e Titos ka shkaktuar çarje brenda koalicionit qeverisës të Serbisë, i cili, edhe pse udhëhiqet nga Partia Progresiste Serbe (SNS) e qendrës së djathtë, përfshin gjithashtu Partinë Socialiste të Serbisë dhe Lëvizjen e Socialistëve, si dhe ultranacionalistët serbë.

Jashtë qeverisë, intelektualë të shquar në Serbi e kanë refuzuar e zhvendosjes së Titos, i cili është ende i dashur në Serbi dhe në mbarë rajonin.

Rruga kryesore në Sarajevë, kryeqyteti i Bosnjës, ende mban emrin e Titos, ashtu si rrugët në Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi dhe Slloveni.

Edhe vende aq larg nga Serbia si Algjeria, Brazili dhe Egjipti kanë rrugë që mbajnë emrin e Titos, si dhe vendet e BE-së, Franca dhe Italia.

Si president i përjetshëm i Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë, Tito udhëhoqi një vend socialist jo tipik të moderuar që mbante një lidhje të ngushtë marrëdhënie si me Perëndimin ashtu edhe me Lindjen.

Figura të tilla si kryeministri konservator britanik, Winston Churchill, ishin mes miqve të tij të ngushtë, ndërsa presidenti komunist kuban Fidel Castro e furnizonte me duhanin më të mirë.

Vëzhguesit theksojnë se Vuçiç po kanalizon qasjen e Titos ndaj politikës së jashtme duke ruajtur lidhjet si me Brukselin ashtu edhe me Moskën, dhe se ai po përdor statusin nostalgjik të liderit jugosllav për të ndërtuar lidhje me kombet afrikane.

Imagjinoni zhgënjimin e tyre, kur të zbulojnë se kryebashkiaku i Beogradit ka ndërmend t’i çojë eshtrat e Titos përtej kufirit – pa asnjë ceremoni.