Manipulimi psikologjik/ Egërsia e “Gaslighting”

Gaslighter zakonisht identifikohet si manipulues, që shpesh vuan nga narcisizmi patologjik, apo edhe sociopat. Mund të jetë një koleg, ose një prind që alternon fazat autoritare dhe të tepërta mbrojtëse, por edhe një bashkëshort kurorëshkelës ose dhunues. Mund të përdorë shprehje si: “E ke ëndërruar”, ose “Ti je i çmendur”, ose “Ti je shumë i ndjeshëm”. Ndonjëherë është një strategji e zbatuar me vetëdije për të shtypur viktimën e tij, herë të tjera vetë gaslighter nuk është plotësisht i vetëdijshëm për këtë, siç mund t’i ndodhë dikujt që ka qenë vetë viktimë e së njëjtës formë manipulimi në fëmijëri.

Pse viktima nuk e vë re ?

Manipulimi merr përsipër ngadalë, gradualisht dhe sistematikisht, aq sa kalon pa u vënë re. Mekanizmi zhvillohet në një sërë fazash: para së gjithash, gaslighter idealizon veten, në mënyrë që të fitojë besimin e viktimës, e cila, pas një faze fillestare qetësie dhe madje adhurimi, fillon të shohë aftësitë, kujtimet dhe emocionet e veta. Në këtë pikë viktima fillon të dyshojë në gjykimin e tij dhe zakonisht në këtë pikë, ai largohet në mënyrë progresive nga rrethi i tij i të afërmve dhe miqve: manipuluesi, në këtë mënyrë, shndërrohet në të gjithë universin e viktimës, duke e bërë atë tërësisht i varur nga vetja. Në këtë pikë, teknikat e manipulimit mund të jenë të ndryshme: gaslighter mund ta injorojë plotësisht atë, duke e privuar viktimën nga mbështetja dhe shoqëria e tij, ai mund t’i bëjë lajka dhe më pas ta refuzojë atë të krijojë një destabilizim emocional, apo edhe të abuzojë fizikisht me të, për ta mbajtur plotësisht nën mbikëqyrje.

Si të mbroni veten?

Hapi i parë dhe më i vështirë është njohja e manipulimit: pasi të jeni të vetëdijshëm për situatën, duhet të veproni sa më shpejt që të jetë e mundur. Gjëja më e mirë është të largoheni, edhe nëse nuk është aq e thjeshtë, për të thyer varësinë e ndërsjellë. Mund të jetë gjithashtu e dobishme të mbajmë një ditar të fakteve dhe sjelljeve të ndryshme të manipuluesit, të pohimeve të tij, të cilat mund t’i përdorim për të qenë më të sigurt për mënyrën në të cilën faktet kanë shkuar realisht dhe për pohimet e të dyve. Më pas është e nevojshme të kërkoni mbështetjen e njerëzve të dashur dhe të rivendosni marrëdhëniet me rrjetin social, në të cilin mund të gjeni edhe një gjykim të ndryshëm dhe një këndvështrim të ri për atë që po ndodh. Të heqësh qafe një manipulues mund të marrë shumë kohë dhe shumë përpjekje: në çdo rast, viktima duhet të kujtojë se ai nuk është në asnjë rast përgjegjës për sjelljen e torturuesit të tij dhe se ai në asnjë mënyrë nuk e ka “merituar” këtë lloj “dënimi”.