Connect with us

Aktualitet

Një film shqiptar për herë të parë në Netflix

Tashmë edhe në gjigandin e filmave dhe serialeve “Netflix” flitet shqip. Që nga 23 dhjetori i vitit 2021, në platformën më të madhe të filmave në botë, Netflix, ka filluar transmetimi i filmit të parë në gjuhën shqipe, “Arbëria”.

“Arbëria” është një film, i cili flet për historinë e një vajze të quajtur Aida, e cila pas vdekjes së babait të saj, rikthehet në vendin e origjinës në Kalabri, nga ku zbulon kulturën dhe traditat arbëreshe. Regjisorja e këtij filmi, Francesca Olivieri, e cila është me origjinë kalabreze, ka rrëfyer në një intervistë ekskluzive për Telegrafin historinë që fshihet pas filmit “Arbëria”, sukseset e shënuara në festivalet e filmit si dhe lidhjen e saj me shqiptarët.

Fakti që ky film është aktualisht i pari në gjuhën shqipe në Netflix, i ka dhënë edhe më tepër jehonë këtij filmi, përmes së cilit tashmë bota po njeh kulturën dhe historinë e arbëreshëve të Italisë.

INTERVISTA

Telegrafi: Ju jeni regjisore e filmit “Arbëria” që tani është shfaqur në Netflix dhe iu dedikohet shqiptarëve arbëreshë të Italisë. Na trego pak më shumë në tërësi rreth këtij filmi?

Francesca Olivieri: “Arbëria” është një histori nostalgjie, por edhe një histori konflikti mes të shkuarës dhe të tashmes, origjinës dhe aspiratave. Aida është një grua e guximshme dhe moderne, por edhe melankolike dhe me një personalitet luftarak që jeton ndërmjet nevojës për t’u përshtatur dhe kërkimit të identitetit. Ajo është një stiliste, pasi është shpërngulur shumë herë është vendosur në një qytet ku ka hapur një rrobaqepësi veshjesh elegante. Por me vdekjen e babait të saj, Aida detyrohet të kthehet në fshatin e saj të lindjes, që ndodhet në malet, në jug të Italisë. Gjatë këtij udhëtimi, Aida do të rizbulojë gjuhën e saj amtare: arbëreshët, një gjuhë e lashtë shqipe e folur në komunitetin pakicë: pasardhësit e refugjatëve kryesisht toskë shqiptarë, të cilët ikën nga Shqipëria mes shekujve të katërmbëdhjetë dhe të tetëmbëdhjetë si pasojë e pushtimit osman në Ballkan. Kjo “tokë e shpirtit” – e quajtur Arbëria – i jep Aidës një energji të re, përmes së cilës ajo do të rimarrë kontrollin e jetës së saj dhe ajo do të pajtohet me të kaluarën e saj.

Telegrafi: Si erdhi ideja për realizimin e një filmi me tematikë shqiptarët e Italisë. Ku e morët frymëzimin?

Francesca Olivieri: Historia e Aidës është frymëzuar pjesërisht nga përvojat personale të tezes sime dhe gjyshes sime, të lindura në Santa Caterina Albanese, në Kalabri, në jug të Italisë. Doja të zhytesha në këto elemente biografike dhe të orientohesha drejt fuqisë dhe hirit të shpikjes së reales. Tema është padyshim personale, unë jam vetë një grua e re që kam emigruar dhe shpresoj që kjo histori e bujarisë njerëzore të jetë me interes për një publik të shpërndarë kulturalisht. Më kujtohet hera e parë që pashë një valle, vallen tradicionale të arbëreshëve, u trondita sepse ndjeva se si ky moment ishte magjik dhe ka një potencial kinematografik në vetvete. Më pas fakti i dëgjimit të gjyshes sime duke folur shumë herë në këtë gjuhë ishte padyshim burimi im kryesor i frymëzimit. Ajo ka qenë muza ime e veçantë gjatë gjithë filmit dhe më mësoi traditat dhe atë që vlen në kulturën arbëreshe.

Telegrafi: Kemi dëgjuar që origjina jote është kalabreze. Mund të na thuash cila është lidhja juaj me shqiptarët?

Francesca Olivieri: Origjina ime është arbëreshe, por një arbëresh është gjithashtu një kalabrez dhe një italian, natyrisht. Gjyshja ime ka thënë shpesh se fshati i saj, Santa Caterina Albanese, i përket një kombi që nuk ekziston: Arbërisë. Kjo popullsi është në fakt pa komb, por i drejtohet komunitetit të vet në kohë të vështira, siç ndodhi në momentin e ndërhyrjes për refugjatët e luftës në Kosovë, të cilës ata iu përgjigjën me këtë formulë: “Ne jemi vëllezër, na është derdhur gjaku”. Derdhja e gjakut, kultura e dyfishtë, një përkatësi etnike e refuzuar apo e fshehur, këto janë temat që më frymëzuan për të shkruar këtë pjesë. Mendoj se të jesh arbëresh është një mundësi për të mbledhur kultura të ndryshme dhe për të krijuar një lidhje mes mesdhetareve dhe kulturës ballkanike. Lidhja ime bazohet në historinë e paraardhësve të mi, që lanë vendin e tyre dhe u shpërndanë në të gjithë jugun e Italisë dhe më pas gjatë kohës u detyruan të braktisin Shqipërinë për arsye politike. Kultura ballkanike ka qenë gjithmonë burim frymëzimi për mua, ndaj lidhjen time e bën edhe kinemaja dhe muzika ballkanike që i vlerësoj shumë.

Telegrafi: “Arbëria” është njëherësh filmi i parë në gjuhën shqipe që transmetohet në platformën më të madhe të filmave në botë, Netflix? Sa të lumtur ju bën ky fakt?

Francesca Olivieri: Për mua është një nder. Arbëreshët janë një pakicë gjuhësore në Itali. Gjatë viteve të pasluftës, procesi i shkrim-leximit ishte një valë që përfshiu të gjithë vendin. Kishte shumë komunitete që flisnin gjuhë të vogla që nuk mund t’i rezistonin imponimit të një gjuhe të përbashkët, ndaj fakti që Netflix i jep mundësinë kësaj pakice të flasë me zë të lartë gjuhën e tyre, është një ngjarje e rëndësishme.

Telegrafi: A keni vizituar ndonjëherë Shqipërinë apo Kosovën? Nëse po, çfarë përshtypjesh keni nga vizita?

Francesca Olivieri: Kam qenë vetëm një herë në Shqipëri, kur filmi u shfaq në Dea Film Festival, në Tiranë. Ishte emocionuese për mua, edhe sepse isha atje me Brixhilda Shqalsin, aktoren që luan rolin e Lucias dhe me Anna Stratigo, aktoren që luan rolin e tezes së Aidës. Brixhilda ka lindur në Tiranë, ndaj ishte e shqetësuar të kthehej atje, pas një kohe të caktuar dhe Anna ishte e emocionuar sepse ishte një grua e vërtetë arbëreshe dhe aty ndihej si në shtëpinë e saj. Kështu u ndava mes dy emocioneve të ndryshme dhe për mua ishte një tronditje, sepse mendova se ishte plot me të rinj dhe një vend dinamik për të jetuar. Tirana më kujton një qytet të Evropës Veriore si Roterdami, por në të njëjtën kohë tregon gjurmët e së shkuarës së saj, pa asnjë tranzicion në gjeografinë e saj urbane, thjesht mund të zbulosh sharmin e saj. Më vjen keq të them, por nuk e kam vizituar asnjëherë Kosovën, por do të doja ta bëja.

Telegrafi: Cilat kanë qenë momentet më të vështira që keni përjetuar gjatë realizimit të këtij filmi?

Francesca Olivieri: Kishte shumë vështirësi në prag: para (gjatë përgatitjes) dhe pas (gjatë postproduksionit). Koha e xhirimeve është emocionuese, por ka gjithmonë momente të papritura, merr një pjesë të stresit të kësaj pune.

Telegrafi: Po momentet më të këndshme në prapaskenë?

Francesca Olivieri: Më kujtohet një herë, kur Anna Stratigi tha një rresht që nuk ishte në skenarin tim, dhe të gjithë filluam të qeshnim dhe më pas kjo shaka u bë fraza tërheqëse e të gjithë anëtarëve të ekipit, ishte qesharake!

Telegrafi: Si është pritur filmi “Arbëria” në festivalet e filmave?

Francesca Olivieri: Filmi është shfaqur në vitin 2019, dhe më pas u shfaq për herë të parë në Cosenza për premierën dhe biletat u shitën plotësisht: ishte një mbrëmje e suksesshme. Më pas u publikua në shumë festivale në Evropë: hera e parë ishte në Tiranë në Festivalin Dea dhe mori Çmimin e jurisë publike. Më pas e shfaqëm filmin në Francë, në Uells, në Norvegji, në Gjermani për festivale të ndryshme të filmit italian. Gjithmonë ka pasur një publik të madh të interesuar për këtë histori, sepse shumë njerëz nuk dinë për historinë e Shqipërisë dhe paraardhësve të saj. Në Itali gjatë të gjitha shfaqjeve pati edhe një habi të këndshme, sepse italianët e njohin popullin shqiptar dhe historinë e fundit të këtij vendi, por anashkalojnë që pasardhësit e tyre erdhën në Itali gjatë shekullit të pesëmbëdhjetë.

Telegrafi: Keni shikuar ndonjëherë ndonjë film shqiptar, nëse po cilin?

Francesca Olivieri: Unë kam qenë e ftuar me filmin në Giornate del cinema Albanese, në Casa del Cinema në Romë, në vitin 2019. Kur isha atje shikoja shumë filma shqiptarë. Më pas u ftova si anëtare e jurisë për Dea Film Festival, vitin e kaluar. Ne ishim të larguar për shkak të situatës së pandemisë, shikuam shumë filma të shkurtër dhe mbaj mend që më la përshtypje filmi i studentëve, të gjithë ishin interesantë për mua dhe ishte vërtet e vështirë të bëja një zgjedhje si anëtare e jurisë!

Telegrafi: Francesca, faleminderit shumë që ishit pjesë e kësaj interviste. Për fund, cili do të ishte mesazhi juaj për lexuesit tanë?

Francesca Olivieri: Gjyshja ime ka thënë shpesh se fshati i saj i përket një kombi që nuk ekziston: Arbërisë. Kjo popullsi është në fakt pa komb, por i drejtohet komunitetit të vet në kohë të vështira, siç ndodhi në momentin e ndërhyrjes për refugjatët e luftës në Kosovë, të cilës ata iu përgjigjën me këtë formulë: “Ne jemi vëllezër, na është derdhur gjaku”. Derdhja e gjakut, kultura e dyfishtë, një përkatësi etnike e refuzuar apo e fshehur, këto janë temat që më frymëzuan për të shkruar këtë pjesë. Shpresoj që filmi të vlerësohet, edhe për këtë mesazh.

Related Topics:
Advertisement
185 Comments

185 Comments

  1. [email protected]

    31/10/2023 at 04:22

    nobis doloremque ut nam laborum est dolorem expedita quam rerum quas sed minus aut quaerat. autem optio in ab debitis ad quisquam exercitationem corrupti quidem. consequatur rerum consequatur id iste consequatur pariatur ut aliquid magnam doloribus voluptatem aliquid dolor doloremque ducimus minima. quod et et et voluptatem sapiente architecto tenetur quibusdam iure eum et quis. pariatur magni dolorem sed qui exercitationem illo impedit ut dignissimos nostrum corrupti.

  2. Pingback: cialis tadalafil

  3. Pingback: what is the best online essay writing service

  4. Pingback: how to write my college essay

  5. Pingback: best essays writing service

  6. Pingback: i need help writing an essay for college

  7. VecSNODY

    12/12/2023 at 04:50

    female viagra pills uk

  8. Pingback: tok essay help

  9. Pingback: write my essay online

  10. Pingback: scholarship essay help

  11. Pingback: best essay website

  12. Pingback: legitimate essay writing services

  13. Pingback: cheap essay writing service online

  14. Pingback: custom essay writing service

  15. Pingback: custom writing essays services

  16. Pingback: essay writers toronto

  17. Pingback: can t write my essay

  18. Pingback: domperidone inhouse pharmacy

  19. Pingback: generic viagra usa pharmacy

  20. Pingback: cialis european pharmacy

  21. Pingback: online pharmacy price checker

  22. Pingback: cialis 5mg no prescription

  23. Pingback: order viagra online singapore

  24. Pingback: tadalafil e20

  25. Pingback: cialis sample pack

  26. Pingback: where can i get viagra in south africa

  27. Pingback: generic viagra online us pharmacy

  28. Pingback: jon jones cialis

  29. Pingback: tadalafil from nootropic review

  30. Pingback: viagra generic discount

  31. Pingback: where can you buy viagra in canada

  32. Pingback: sildenafil 20mg coupon discount

  33. Knrhdbutle

    05/01/2024 at 19:01

    cialis online pharmacy

  34. Pingback: tadalafil troche

  35. VefjSNODY

    06/01/2024 at 08:52

    buy tadalafil

  36. Pingback: best online pharmacy review xanax

  37. Pingback: order cialis online pharmacy

  38. Pingback: tadalafil troche side effects

  39. Pingback: how to buy viagra in uk

  40. Pingback: generic sildenafil online

  41. Pingback: cialis and dapoxetime tabs in usa

  42. Pingback: where to get cialis

  43. Pingback: legitimate mexican pharmacy online

  44. Kppkrnbutle

    08/01/2024 at 17:49

    best buy viagra online

  45. Pingback: where to order viagra online in canada

  47. sightcare

    09/01/2024 at 19:36

    Thanks for thr great article!

  49. VBsgcSNODY

    10/01/2024 at 12:44

    cialis low dose

  50. Ktmvbutle

    11/01/2024 at 03:22

    viagra over the counter

  51. VcrhdvSNODY

    11/01/2024 at 20:17

    proscar online pharmacy

  52. glucotrust Reviews

    13/01/2024 at 05:28

    Thank you so much!

  53. VnrvcSNODY

    15/01/2024 at 07:25

    pharmacy 365 cialis

  54. Pingback: how to order generic viagra online

  55. Pingback: viagra price in south africa

  56. Pingback: buy viagra uk paypal

  57. Pingback: can i buy sildenafil in canada

  58. Pingback: compare sildenafil prices

  59. Pingback: cialis on line sell

  60. Pingback: cialis only

  61. Pingback: where to buy cialis in singapore

  62. Pingback: how much tadalafil should i take

  63. Knrcvbutle

    21/01/2024 at 15:25

    viagra 25mg online

  65. Kntmvbutle

    22/01/2024 at 20:50

    cialis dosages

  66. Pingback: can sulfamethoxazole treat strep throat

  67. Pingback: neurontin accoutumance

  68. Pingback: flagyl shaking

  69. CtmbSNODY

    23/01/2024 at 08:13

    cialis side effects women

  70. Pingback: can lyrica cause weight loss

  71. Pingback: tamoxifen adhd

  73. Pingback: valacyclovir fda

  74. Pingback: furosemide cinetique

  75. Pingback: lisinopril originalpräparat

  77. Pingback: metformin+ hyperinsulinemia

  78. Pingback: ubat rybelsus

  79. Pingback: difference between rybelsus and ozempic

  80. Kymcbutle

    25/01/2024 at 01:22

    metronidazole coupons

  81. Pingback: is rybelsus as effective as ozempic

  83. Pingback: long term use of zoloft

  84. Pingback: metronidazole nasty

  85. Pingback: cymbalta online

  86. Pingback: keflex generation

  87. Pingback: how long does fluoxetine 20 mg stay in your system

  88. Pingback: does escitalopram help with pain

  89. Pingback: where to get viagra for women

  90. Pingback: nortriptyline and duloxetine

  91. Pingback: lexapro for ocd

  92. Pingback: gabapentin kaina

  93. Pingback: cephalexin 500 mg dogs

  94. Xthfgrigo

    23/02/2024 at 05:51

    lisinopril vs metoprolol

  95. Syhkicexy

    23/02/2024 at 06:09

    effects of zoloft

  96. CtnSNODY

    23/02/2024 at 17:17

    how does flagyl work

  99. Sheicexy

    25/02/2024 at 09:15

    glucophage doses

  102. Smgicexy

    27/02/2024 at 07:32

    amoxicillin calculator

  103. CnntSNODY

    28/02/2024 at 04:56

    buy escitalopram online

  104. Pingback: ciprofloxacin 500 mg en espanol

  105. Pingback: cephalexin 250 mg for dogs

  106. Pingback: bactrim dosage 400/80

  107. Snduicexy

    29/02/2024 at 03:16

    ciprofloxacin otic

  108. Pingback: bactrim hyperkalemia

  110. CrmmSNODY

    04/03/2024 at 01:58

    side effects of bactrim

  113. CrndSNODY

    07/03/2024 at 20:41

    escitalopram (lexapro)

  118. Srthvicexy

    16/03/2024 at 09:10

    cozaar patent date

  120. Kmevbutle

    17/03/2024 at 07:09

    gabapentin and citalopram

  121. Xthdgrigo

    19/03/2024 at 10:38

    diclofenac migraine

  122. Stehicexy

    19/03/2024 at 10:47

    augmentin es 600

  124. Kxebbutle

    20/03/2024 at 15:17

    ezetimibe max dose

  125. Xtmfgrigo

    21/03/2024 at 10:37

    flexeril patch

  126. CjmoSNODY

    22/03/2024 at 04:56

    contrave 50mg

  127. Pingback: boehringer flomax

  128. Pingback: how does effexor work

  131. Pingback: allopurinol renal dosing

  132. CtmvSNODY

    25/03/2024 at 00:19

    aspirin and acetaminophen

  134. Xssmngrigo

    26/03/2024 at 20:04

    baclofen 10mg

  135. Srmvicexy

    26/03/2024 at 20:26

    bupropion ingredients

  136. CsxxSNODY

    27/03/2024 at 10:27

    strep throat augmentin

  137. Pingback: celebrex high euphoria

  138. Pingback: what is ashwagandha used for

  139. Pingback: buspar generic

  140. Xncgrigo

    29/03/2024 at 05:16

    ashwagandha,

  141. Pingback: citalopram (celexa)

  142. CzzqSNODY

    29/03/2024 at 20:49

    celexa fatigue

  143. Kmhhbutle

    30/03/2024 at 08:06

    mylan celecoxib

  144. ucuz uc satın al

    03/04/2024 at 20:24

    It is very comforting to see that others are suffering from the same problem as you, wow!

  145. Xtvcgrigo

    05/04/2024 at 16:05

    semaglutide qyral

  147. CjuuSNODY

    06/04/2024 at 01:42

    acarbose torrinomedica

  148. Krccbutle

    06/04/2024 at 11:26

    actos cancerogeno

  149. Xmhgrigo

    09/04/2024 at 10:50

    robaxin for pain

  150. Sasficexy

    09/04/2024 at 11:09

    repaglinide in bangladesh

  152. Kxeebutle

    10/04/2024 at 09:27

    remeron contraindications

  155. Zefbbutle

    16/04/2024 at 08:47

    synthroid breakfast

  157. Ayybicexy

    18/04/2024 at 12:41

    voltaren tabletta

  160. Pingback: ivermectin coronavirus

  161. Bmoogrigo

    20/04/2024 at 15:05

    wellbutrin niacin

  162. Ammhicexy

    20/04/2024 at 15:20

    zetia pricing

  163. CndySNODY

    21/04/2024 at 05:16

    zofran en mexico

  164. Zoljbutle

    21/04/2024 at 15:39

    zyprexa kills

  165. CndySNODY

    23/04/2024 at 08:07

    what is generic of zofran

  166. Zoljbutle

    23/04/2024 at 16:33

    zyprexa suicide

  167. Bcedgrigo

    30/04/2024 at 08:13

    what is levitra used for

  168. Axericexy

    30/04/2024 at 08:31

    levitra over the counter

  170. ucuz uc satın al

    30/04/2024 at 23:38

    Thank you so much!

  171. casinolevant

    01/05/2024 at 01:28

    It is very comforting to see that others are suffering from the same problem as you, wow!

  172. Zccrbutle

    01/05/2024 at 06:09

    best time to take cialis

  173. Bcedgrigo

    05/05/2024 at 09:01

    levitra generic cheap

  175. CcxySNODY

    05/05/2024 at 23:36

    que es tadalafil

  177. cialis 600 mg

    07/05/2024 at 21:48

    It is very comforting to see that others are suffering from the same problem as you, wow!

  181. Zbuibutle

    09/05/2024 at 05:22

    sildenafil 20 mg tablet

  182. cialis sipariş

    10/05/2024 at 03:51

    Thanks for thr great article!

  183. cialis fiyatları

    11/05/2024 at 17:21

    It is very comforting to see that others are suffering from the same problem as you, wow!

  184. Wscdgrigo

    14/05/2024 at 06:07

    nearest pharmacy store

  185. CtkoSNODY

    14/05/2024 at 19:11

    sildenafil benefits

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Aktualitet

Miliona litra vaj gjembaçi indian hyjnë në Shqipëri, dyshime se shitet në supermarkete si vaj luledielli me çmim më të lirë

Emisioni investigativ Vetting në News24

Çdo vit në Shqipëri importohen miliona litra vaji vegjetal. Kërkesat e vazhdueshme që ka konsumatori shqiptar për vaj gatimi, e kanë kthyer këtë sektor në një ndër bizneset më fitimprurëse, duke sjellë edhe abuzime. Nga kërkimet e “Vetting” zbulohen afera me vajin që përdoret për gatim, ku në vitin 2020 janë importuar sasi të mëdha vaj gjembaçi me vlerë 37 milionë euro, për të cilat Autoriteti Kombëtar të Ushqimit mohon ekzistencën.
Por nëse në supermarketet shqiptare nuk ka asnjë lloj vaji që tregohet si vaj gjembaçi, atëherë pyetja që lind këtu është: Ku ka shkuar ajo sasi e importuar? A iu është ndryshuar etiketa dhe shitet si një vaj tjetër?

Sipas ekspertëve ushqimorë, është përgjegjësia e institucioneve që të monitorojnë këto situata.

“Ka shumë situata që institucionet përkatëse të kenë kontroll në survejim produktet në sasi të mëdha, vaji, sheqeri, pra këto që janë produktet bazë, këto duhet të kontrollohen sepse konsumi i tyre është i lartë dhe rreziku për t’u ekspozuar popullata është e lartë në krahasim me të tjera produkte të cilat janë konsum, por në sasi më të vogla”, tha për “Vetting”, Prof. Dritan Topi.

 

 

Nga kërkimet e “Vetting” evidentohet se në Shqipëri janë importuar rreth 34 milionë litra vaj me kod doganor 15121199. Sipas nomenklaturës së mallrave doganore për vitin 2020, ky vaj rezulton të jetë vaj gjembaçi indian, i njohur me emrin latinisht “Sunflower Carthamus tinctorius”.

Cilësia e vajit dhe ekzistenca e tij kanë vendosur përballë njëra-tjetrës Doganat dhe Autoritetin Kombëtar të Ushqimit. Ky i fundit është munduar të mbulojë ekzistencën e këtij vaji, i cili më së shumti zbulohet nga anomalia e çmimeve që zbulohen nga Doganat.

“Nga pikëpamja sasiore nuk mund ta zëvendësojë, nga pikëpamja nutricionale nuk bën sens që ky produkt me cilësi më të mira, me çmim më të ulët të mund të zëvendësojë produktin me cilësi nutricionale më të ulëta dhe të gjejë vlerë në treg”, u shpreh eksperti ushqimor Topi.

Por informacionet zyrtare nga Doganat konfirmohen nga Organizatat Jofitimprurëse dhe ekspertët ushqimorë.

“Në fakt është e njëjta histori me ata çfarë unë kam investiguar para dy vjetësh, me një informacion që kisha dhe sigurisht shifrat janë alarmante. Kjo që thoni ju, përfshirë atë që unë kisha në atë kohë, është alarmante krahasuar me shifrat e vajit të lulediellit që hyjnë në Shqipëri, i rafinuar apo i parafinuar që përpunohet e shpërndahet në tregun tonë”, tha Drejtori Ekzekutiv nga Qendra Alert, Granit Sokolaj.

Sipas Sokolajt, ka një tendencë ose mashtrim të konsumatorëve për shkak të kostos së tij më të lirë se vaji i lulediellit, sidomos që nga koha e pandemisë dhe konflikti në Ukrainë.

Continue Reading

Aktualitet

Sekuestrohen 2 ton drogë në Spanjë, u soll në Evropë nga karteli famëkeq i Meksikës

Policia spanjolle njoftoi këtë të enjte se ka sekuestruar mbi 1.8 ton metamfetaminë.

Mediat vendasë bëjnë me dije se sasinë e metamfetaminës ka tentuar ta kontrabandojë në Evropë një nga kartelet më të rrezikshme të Meksikës, karteli Sinaloa.

Në saj të këtij opercioni nga policia sapnjolle, autoritetet arrestuan pesë persona, përfshirë kreun meksikan të bandës, një grua rumune dhe tre shtetas spanjollë.

Droga u zbulua në rajonin Alicante të Spanjës lindore. Ky është “konfiskimi më i madh” i kësaj substance “në Spanjë dhe i dyti më i rëndësishëm në Europë”, njoftoi policia spanjolle.

Mes personave të arrestuar është një shtetas meksikan, për të cilin autoritetet meksikane thonë se është i lidhur me kartelin Sinaloa. Meksikani, emri i të cilit nuk bëhet i ditur, ishte përgjegjës për marrjen e drogës në Spanjë dhe më pas shpërndarjen e saj në Evropë.

Karteli Sinaloa është një nga organizatat kriminale më të vjetra, më të mëdha dhe më të dhunshme të Meksikës, ndikimi i së cilës mbetet i fortë pavarësisht nga arrestimi i themeluesit të tij Joaquin Guzman, “El Chapo” dhe të Ovido në janar të 2023.

Të dyja u ekstraduan dhe u burgosën në SHBA. Policia sekuestroi gjithashtu kartëmonedha, pesë makina, dokumente dhe një armë zjarri, ndërsa mësohet se droga e sekuestruar vinte nga Meksika dhe kishte si destinacion Evropën Qendrore.

Continue Reading

Aktualitet

Kina partnere, por jo strategjike: Si i preu Shqipëria “fijet” e Pekinit në sektorët e ndjeshëm

Kina ngel një partner kyç për Shqipërinë në termat ekonomikë, kryesisht për sasinë e mallrave të saj që shiten në tregun tonë. Megjithëkëtë, politika shqiptare është treguar e kujdesshme të mbajë larg kompanitë kineze nga investimet në sektorë strategjikë. Pasi u larguan nga aeroporti i Rinasit, kinezët janë ende të pranishëm në sektorë si hidrokarburet dhe mineralet. Tirana zyrtare ju ka mbyllur disa herë derën tentativave kineze për të depërtuar në sektorë të ndjeshëm, dhe në anën tjetër Shqipëria ka ulur përfaqësimin në iniciativa politike të udhëhequra nga Pekini.  

Nga Esiona Konomi 

Kina është një partner i rëndësishëm ekonomik për Shqipërinë, duke ruajtur ndër vitet vendin e dytë ose të tretë për shkëmbimet tregëtare.

Të fundit!

INSTAT dëshmon përmes shifrave, se pavarësisht kësaj rëndësie, flukset tregëtare bazohen mbi produktet kineze që vijnë e shiten në Shqipëri, me një diferencë 10 herë më të ulët të prodhimeve shqiptare që mund të shiten në Kinë.

Pra, ne importojmë 10 herë më shumë, se sa eskportojmë në Kinë, një raport ky që konfirmohet në shifrat zyrtare gjatë 5 viteve të fundit.

Shkëmbimet tregtare me Kinën zënë 8.5 % të të gjithë vëllimit të tregtisë së jashtme të Shqipërisë.

Importet dominohen nga pajisjet elektrike, hidrosanitarë, makineri. Për tu pasuar nga  artikujt të gizës dhe çelikut. Veshjet janë kategoria e 3-të më e rëndësishme e mallrave që vijnë nga Kina, për të vazhduar me plastikën dhe mobiljet kineze, si: krevatët, dyshekët, llampat dhe pajisjet e ndriçimit etj. Eksportet Shqiptare në Kinë dominohen nga kromi, por nuk përjashtohen edhe frutat dhe perimet.

Tabela: Shkëmbimet tregëtare me Kinën (milionë lekë)

Burimi: Instat

Viti 2019 2020 2021 2022 2023
Eksporte 6,211 5,003 9,058 9,813 10,074
Importe 59,727 54,038 65,202 77,476 93,750

 

Çfarë eksportojmë në Kinë?

Krom

Fruta-perime

Çfarë importojmë nga Kina?                                 

Pajisje elektrike, hidrosanitarë, makineri

Gizë dhe çelik

Veshje

Plastikë

Mobilje

INVESTIMET KINEZE

Pavarësisht se Kina ngel një partner strategjik për ekonominë dhe tregjet tona janë të mbushura me produkte të saj, qeveria shqiptare nuk e ka Pekinin një aleat të preferuar, aq më pak në sektorë strategjikë.

AEROPORTI

E orientuar nga balancat politike, Shqipëria është distancuar nga aleancat e diplomacisë ekonomike kineze, duke dhënë shenjën e parë në vitin 2020 kur largoi nga pika më strategjike, aeroporti i vetëm i vendit, investitorin kinez.

Në vitin 2016, REAL FORTRESS PRIVATE LIMITED një kompani kineze – bleu 100 për qind të aksioneve në Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës “Nënë Tereza”. Marrëveshja u prish në 2020 kur kinezët ja transferuan aksionet grupit shqiptar Kastrati që ende menaxhon Aeroportin e Rinasit. Aksionet kishin vlerë 71 milionë euro.

Problemet nisën pas grabitjes spektakolare të 10 milionë eurove në Rinas në prill 2019, gjë që për kryeministrit ishte provë se kinezët kishin dështuar me sigurinë.

“Kompania kineze që bleu aeroportin nga e mëparshmja, dështoi njësoj si në garantimin e sigurisë. Shteti shqiptar s’do pranojë asnjë justifikim nga kompania dhe do marrë kontrollin e perimetrit të jashtëm e të sigurisë së brendshme.Respekt për policinë që sulmohet veshëgjatësisht”,-tha Edi Rama, prill 2019.

Por a ishte vërtetë kjo arsye apo pretekst?

‘Vjedhja në Rinas ishte një ngjarje mjaftueshmërisht e fortë për të tu përdorur për një qëllim që nuk lidhej me atë që ndodhi në vetvete. Po ngjarja ishte e madhe dhe krijoi të gjitha premisat që qeveria ta largonte koncesionarin kinez. Por nuk ishte kjo arsyeja e vërtetë. E vërteta është se kinezët, duke pasur aeroportin, kishin në dorë një aset strategjik jo vetëm të Shqipërisë, por edhe të NATO-s. Pra vjedhja ka qenë justifikim. Partnerët patën një udhëzim, presion, që ky aerport i NATO-s tashmë, të menaxhohet nga një kompani lokale ose kompani e një vendi partner, por jo nga një kompani kineze’,-vlerëson Pano Soko, ekspert ekonomie.

RRJETI 5G

Në fund të vitit 2019, Shqipëria hoqi dorë edhe nga nënshkrimi i një marrëveshjeje me Kinën për rrjetin e internetit 5G. SHBA-të u shfaqën të shqetësuara mbi rrezikun e mbikqyrjes nga Kina në jetën digjitale të Ballkanit Perëndimor. Kjo marrëveshje, më pas, u firmos me Amerikën, moment kyç ky për të dëshmuar zgjedhjet e Shqipërisë.

“Zgjedhja politike e Shqipërisë ndaj Kinës, ka sjellë edhe kosto për shoqërinë shqiptare, dhe rrjeti 5G ka qenë një prej sakrificave. Sot ne nuk e marrim dot këtë teknologji, sepse e vetmja që e ofron është Kina. Tendenca jonë për të ruajtur devizën politike, ka qenë më e fortë se sa përfitimet që mund të merrnim. Këtu përfshihen edhe investimet potenciale kineze që mund të kishim pasur në hekurudha, rrugë, etj. Shqipëria ka qëndruar besnike e linjës për të mos qenë në varësi, sepse varësia ekonomike, sjell varësi politike. Ka një konsensus popullor për këtë zgjedhje dhe nuk shoh ndonjë reaksion të brendshëm, e as ndonjë tendencë nga vetë Kina së jashtmi për tu imponuar. Palët janë të qarta e nuk ka vend për avancim të mëtejshëm”,-argumenton Pano Soko.

BANKERS DHE BERALB

Megjithëkëtë, në Shqipëri vijojnë të jenë prezente dy investime të huaja kineze të përqëndruara në nxjerrjen e lëndëve të çmuara nga nëntoka.

Bankers Petroleum është investimi më i rëndësishëm kinez në Shqipëri. Kompania kineze Geo-Jade Petroleum bleu 100% të aksioneve të kompanisë Bankers në 2016. Dhe prej 7 vitesh shfrytëzon fushën naftëmbajtëse të Patos-Marinzës.

Zyrtarisht, Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore tregon se numri i punonjësve të Bankers gjatë 2023 ishte 463 vendas dhe 32 të huaj. Prodhimi i naftës dhe nënprodukteve të saj gjate vitit 2023 u llogarit përafërisht 527,000 tonë. Renta minerare për 2023 u vlerësua rreth 22 milion USD.

Marrëveshja e shfrytëzimit të nëntokës sonë në Patoz Marinzë nga kompania kineze përfundon në vitin 2029.

Në 2014, gjiganti kinez i bakrit “Jiangxi Koper” nisi operimin në të gjitha vendburimet e bakrit në Shqipëri, pasi bleu 50% aksionet nga kompania turke “Beralb”.  Deri në 2043, kinezët do operojnë bashkë me turqit koncensionin e bakrit në minierat e Munellës, Lakrosh, Karma si dhe Fush-Arrëz.

E pyetur për performancën e kësaj kompanie, Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore thotë se, sipas vetdeklarimeve të subjektit, numri i të punësuarve në lejet minerare që zotëron shoqëria është 196 persona.

Sasia e mineralit të bakrit e prodhuar për vitin 2023 është 275 190 ton.

Por pavarësisht kësaj, siç thuhet zyrtarisht nga AKBN, renta minerare që ajo paguan, është zero.

Por çfarë rëndësie specifike kanë këto dy kompani në sferën ekonomike të vendit?

“Sot që flasim, volumi ekonomik i gjeneruar nga kompanitë kineze është i rëndësishëm, 0.4-0.7 %  e PPB. Kryesori është Bankersi, i zotëruar nga një kompani shtetërore kineze. Edhe pse sektori i naftës është strategjik, risku ngel i ulët, pasi pjesa tjetër e zinxhirit kontrollohet nga shteti shqiptar dhe ligjet e tij. Kompanitë në fjalë kanë fare pak autonomi. Kjo autonomi e kushtëzuare na mbron nga sabotimet që mund të vijnë nga një partner jo partner politik. Varësia e ekonomisë shqiptare nga investimet kineze është shumë e ulët. Ndoshta jemi vendi me impaktin më të vogël në rajon. Ne si shtet jemi kujdesur që të kemi politikë konservatore. Nuk e shoh me risk edhe nuk shoh as interes nga Kina për tu zgjeruar në Shqipëri. E ka kuptuar devizën tonë politike. Cdo qeveri do të vijojë ta ruajë këtë qasje,”-sqaron eksperti Pano Soko.

ANALIZA GJEO-POLITIKE

Në përfundim, edhe pse Kina na intereson për produktet e saj, politika shqiptare ka zbehur shkëmbimet dhe ka ulur përfaqësimin në aleanca të inicuara nga Pekini, duke zgjedhur qartazi aksin amerikan, në duelin ekonomik botëror: Kine-SHBA.

“Nuk është se kemi pasur marrëdhënie të forta ekonomike. Dinamika ka qenë me antitudë të ulët. Sidomos nga koha kur ne instaluam marrëdhënien me NATO-n. Kemi pasur cikle të shkurtra, por pa ndonjë impakt domethënës. Nuk pres që kjo të ndryshojë në të ardhmen e afërt. Investimet kineze do të ishin të rrezikshme, nëse do të ishin aq shumë të mëdha sa për të krijuar presion për të ndikuar në politikën, sidomos të jashtme. Misioni i Kinës është të blejë politikën e jashtme të vendeve duke u krijuar varësi ekonomike. Në Shqipëri investimet kineze nuk janë aq të mëdha sa të na kushtëzojnë në politikën ndërkombëtare, apo në të brendshmen, pse jo”,-përfundon vlerësimin e tij eksperti Pano Soko.

 

Continue Reading

Aktualitet

Peshkaqenët e kredive – Nga Ola Xama

Nuk ka asnjë vlerë sqarimi se sa ishin kreditë me probleme në vitin 2014 dhe sa u ulën. Nuk ka asnjë vlerë të sqarohen masat që u morrën dhe nuk ka asnjë vlerë të shitet për sukses ulja e përqindjes të kredive me probleme.
Pyetja kryesore që shtrohet në këtë mes është se kush fitoi dhe kush humbi nga Plani Kombëtar për Reduktimin e Kredive me Probleme? Nga të dhënat e disponueshme deri në vitin 2020, dimë që bankat e nivelit të dytë i shitën Micro Credit Albania 85 milion euro detyrime, dhe për këtë shumë u paguan 5.2 milion euro. Pra bankat rikuperuan vetëm 6.1% të detyrimeve, shumë që krahasuar me nivelin e fitimeve të tyre ( e pjesëtuar me 16 që ishte numri i bankave në atë vit) është e papërfillshme.

Bankat gjithashtu mbajnë normë më të lartë interesi për kreditë pa kolateral, pikërisht për shkak të riskut që llogaritin te këto produkte. Efekti i humbjes nga kreditë që nuk kthehen, shpërndahet te ato që performojnë mirë dhe për sa kohë sistemi ka patur fiteme, niveli i kredive të këqija nuk ka qënë problem.
Kreditë mund të fshiheshin nga bilanci dhe pa licensuar kompanitë e mbledhjes së borxhit, sepse bankat në vetvete nuk rikuperuan shumë pak. Disa rritën kapitalin dhe s’ folën, pasi askush nuk dëshironte të hapte temën e korrupsionit të kredive.

Prandaj pyetja që duhet të ngrihet është se kush fitoi nga Plani i Masave? Pa dyshim që fituesit do dilnin kompanitë e mbledhjes së borxhit. Deri në vitin 2020, rezulton se vetëm subjekti MCA ka patur një fitim operativ 10.7 milion euro për portofole kredish të blera me çmimin 5.2 milion euro.

Pra rrezikun e ka marrë tjetër kush, humbjet i ka paguar banka dhe klientët e rregullt te amortizimi që i është bërë riskut te norma e interesit, dhe fitimet i merr një subjekt tjetër. A e shpjegon dot kush këtu logjikën financiare? Nëse jo, skema është ndërtuar për përfitime të një grupi njerzish, të cilët duke shfrytëzuar padijen dhe pafuqinë e qytetarëve kanë zhytur mijëra familje në varfëri!

Continue Reading

Aktualitet

Sa persona jetojnë në një kilometër katror? Shqipëria dhe Tirana, rekord në rajon

Në kryeqytetin shqiptar, në një kilometër katror jetojnë 562 persona. Në Tiranë, dendësia e popullsisë për kilometër është më se pesë herë më e lartë sesa mesatarja e vendit. Pas Tiranës, vjen Shkodra, me 251 banorë për kilometër katror. Më pak banorë ka Gjirokastra, me vetëm 21. Në krahasim me vendet e tjera të rajonit, kryeqyteti shqiptar ka dendësinë më të lartë të popullsisë, sipas të dhënave që bëhen publike nga Eurostat. Me diferencë të ngushtë është Beogradi i Serbisë (536), i ndjekur nga Shkupi i Maqedonisë së Veriut (536).

Edhe si shtet, Shqipëria dominon në rajon, me 99 banorë për një kilometër katror. E dyta vjen Serbia me 90.5, e ndjekur nga Maqedonia e Veriut me 73.7. Mali i Zi, i cili raportohet vetëm si shtet, ka një dendësi prej 45.6 banorësh për një kilometër katror, ndër më të ulëtat në Europë. Të dhënat për Kosovën dhe Bosnjë Hercegovinën mungojnë.

 

Ndonëse në rajon, Shqipëria dhe kryeqyteti kanë dendësinë më të madhe, sërish treguesi është shumë më i ulët se në vendet e tjera, sidomos kryeqytetet e mëdha. Rekordin e mban Parisi me 20.5 mijë banorë që jetojnë në një kilometër katror. Në qendër të Athinës, densiteti është 11.3 mijë, në Bruksel 7.7 mijë, në Vjenë gati 5 mijë. Në Romë ka 799 banorë për kilometër katror, në Madrid 855. Në Stamboll jetojnë rreth 3 mijë persona në një sipërfaqe prej një kilometër. Në rang vendi, Shqipëria renditet në vendin e 21, nga 37 shtete që raporton gjithsej Eurostat. Rekordin në Europë e mbajnë Malta (1693), Holanda (518), Belgjika (384), Mbretëria e Bashkuar (275) dhe në fund të listës është Islanda, ku gjen vetëm 3.8 banorë në një kilometër katror.

 

Në Tiranë rritet dendësia e popullsisë, në Shqipëri bie

Pas viteve ’90, kryeqyteti ka qenë një magnet për të tërhequr banorët që vinin nga rrethet. Tirana dhe Durrësi janë të vetmet që kanë shënuar emigracion të brendshëm, ndërsa qytetet e tjera kanë parë një rënie të vazhdueshme të popullsisë, për shkak të rënies së emigracionit dhe të lindjeve. Sipas Eurostat, në krahasim me vitin 2012, dendësia e Tiranës është rritur me 18%, ose me 84 banorë më shumë për një kilometër katror. Ndërkohë për gjithë vendin dendësia e popullsisë ka rënë me rreth 2% për të njëjtën periudhë.

Sipas Eurostat, dendësia e popullsisë në BE varion nga 18 në 1,693 njerëz për km². Dendësia e popullsisë, që do të thotë numri i njerëzve për kilometër katror (km²), ishte mesatarisht 109 persona për km² në BE në vitin 2022. Kjo vlerë ndryshonte ndjeshëm midis vendeve të BE-së. Dendësia më e lartë e popullsisë u vu re në Maltë (1 693 persona për km²), e ndjekur nga Holanda (518) dhe Belgjika (384). Nga ana tjetër Finlanda (18 persona për km²) dhe Suedia (26) kishin dendësinë më të ulët të popullsisë.

Krahasuar 2022 me 2002, ka pasur një rritje të densitetit të popullsisë në 18 nga vendet e BE-së, me rritjen më të madhe në Maltë (nga 1 255 në 1 693 persona për km²), Luksemburg (nga 173 në 253) dhe Belgjikë (341 në 384). Rumania (95 me 81) dhe Bullgaria (71 me 60) patën uljet më të mëdha. Mesatarisht në BE, dendësia e popullsisë u rrit nga 105 persona për km² në 109 gjatë kësaj periudhe./ Monitor

Continue Reading
Advertisement

TRENDING