Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, ka deklaruar se politika aktuale e BE-së në lidhje me çështjen e ndalimit të dinarit në Kosovë është se as Beogradi dhe as Prishtina nuk janë të gatshëm për kompromise, edhe pse vendimi i Bankës Qendrore të Kosovës është marrë në mënyrë të njëanshme dhe ilegalisht, dhe Perëndimi po mendon pë heqjen e masave ndëshkuese ndaj Kosovës, gje e cila sipas tij, nuk është e drejtë.

“Në BE kanë filluar një mekanizëm për heqjen e sanksioneve ndaj Kosovës.  Eshtë po ai truku i neveritshëm që përdorin gjatë gjithë kohës…shqiptarët marrin një vendim të paligjshëm për të hequr dinarin dhe pastaj kur serbët nuk pajtohen me të, ata në BE thonë se nuk ka marrëveshje dhe vullnet për kompromis nga te dyja palët” –  ka theksuar presidenti i Serbisë duke shtuar se gjithçka që Perëndimi po i bën Serbisë është e pakuptimtë dhe e vrazhdë, por se ajo do të vazhdojë të luftojë.

“Ti Botë e fuqishme, çfarë do të bësh akoma? Por për 16 vjet një vend i vogël si Serbia lufton për tokën dhe territorin e saj dhe do të vazhdojë ta bëjë këtë” – deklaroi me nota tragjike Vuçiç

Ai gjithashtu i është referuar edhe seancës së Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ku është shqyrtuar raporti për punën e Umnikut në Kosovë, dhe ka theksuar se seanca është vonuar për shkak se dikush kishte plane të tjera, për të future në sale Vjosa Osmanin me disa gra të tjera.

“Dikush që ishte i ndërgjegjshëm nuk donte t’i linte të futeshin, por më pas pati një telefonatë. ‘Lërini të hyjnë’” – ka treguar presidenti serb, I cili gjithashtu ka theksuar se Vjosa Osmani ka gënjyer kur ka deklaruar se gratë që kanë ardhur me të në seancë kanë qenë anëtare të kabinetit të saj.

“Po ashtu, një nga gënjeshtrat e Prishtinës” – tha Vucic – ishte se askush nga Serbia nuk është dënuar për krime ndaj shqiptarëve.

Duke folur për Rezolutën për Gjenocidin në Srebrenicë qe pritet te diskutohet gjatë muajit maj në OKB, presidenti serb tha se  bisedat e shumta të delegacionit serb kanë kontribuar që shumë njerëz në botë janë bere të vetëdijshëm se, pavarësisht se si votojnë në Asamblenë e Përgjithshme për rezolutën për gjenocidin, rezoluta ka pak të bëjë me drejtësinë ndërkombëtare dhe ligjin.

I pyetur se si dhe nëse Serbia mund t’i “shpërthejë” shantazhet dhe presionet, Vuçic u përgjigj se është e vështirë, por se Serbia po lufton, sepse vetëm kaq mund të bëjë.

Sipas tij, Serbia shkaktoi “shumë nervozizëm” për shumë delegacione në OKB, aq sa thonë se Pallati I Qelqtë nuk ka qenë kurrë në një rrëmujë të tillë dhe se “nuk dihet saktësisht se çfarë do të ndodh më shumë para se të votohet rezoluta më 2 maj.

“Kemi arritur t’i komplikojmë pak gjërat, edhe pse jemi të vetëdijshëm se nuk mund të fitojmë”. Kur Amerika ngre një vetull, 70 prej delegacioneve në OKB,  shkojnë të votojnë…” –  ka theksuar Vuçiç, duke sqaruar se kete here për gjenocidin nuk janë amerikanët por gjermanët.

“Është një lojë e madhe, gjithçka po zien në OKB” – ka theksuar presidenti serb.

Ish-Përfaqësuesja e Lartë e BE-së, Baronesha Catherine Ashton, po qëndron për një vizitë në Beograd ku dhe është takuar me kreun e diplomacisë serbe, Ivica Daçiqç, me të cilin kanë biseduar për raportet bilaterale dhe në mënyrë të veçantë për dialogun Kosovë-Serbi.

Në njoftimin e MPJ serbe thuhet se Ashton dhe Daçic janë pajtuar se dialogu është e vetmja mënyrë që sjell rezultate.

“Gjatë bisedimeve vëmendje e veçantë iu kushtua çështjeve që kanë të bëjnë me dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Bashkëbiseduesit u pajtuan se vazhdimi i dialogut është e vetmja mënyrë që do të sjellë rezultate” –  thuhet në deklaratën e Ministrisë së Punëve të Jashtme të Serbisë.

Ndërsa Baronesha Ashton ka thënë se “Serbia ka një rol kyç në rajon” dhe  “ka shprehur besimin e saj se anëtarësimi i Serbisë në BE është synim që duhet ndjekur”.

Kujtojmë se pak ditë më pare ajo gjithashtu ka vlerësuar punën e emisarit të BE-së, Miroslav Lajçak për katër vjet në dialogun Kosovë-Serbi, duke thënë se përkushtimi i tij vitet e fundit kanë qenë “më i durueshmi” deri tani.

Ashton, në fjalimi ne saj në kuadër të konferencës “Ballkani Perëndimor në BE”, tha se për të ishte nder të punonte së bashku me Lajçakun.

“Kisha privilegjin të punoja me ju dhe të të thërrisja miku im i dashur për 15 vjet. Askush nuk është përpjekur të bëjë më shumë në këto vjet të fundit sesa ti, që të shtysh përpara këtë agjendë. Ju keni duruar shumë nga të dyja palët brenda BE-së dhe gjithashtu nga vendet e Ballkanit Perëndimor. Por, unë e di që përkushtimi juaj ka qenë absolut dhe keni qenë i palodhur”, deklaroi Ashton.

Forcat e Armatosura të Gjermanisë pasi njoftuan për zgjerimin e kapaciteteve operacionale në kuadër të Forcës së NATO-s (KFOR), konsideruan se ekziston potenciali i përshkallëzimit të konfliktit në pjesën veriore të territorit kosovar që banohet kryesisht nga serbë.

“Për Gjermaninë, siguria dhe stabiliteti në Ballkan janë një shtyllë e rëndësishme e stabilitetit në të gjithë Evropën. Kosova tashmë është zhvilluar pozitivisht në aspektin politik, por ka ende potencial për konflikt në veri të vendit” – thuhej njoftimin e ushtrisë gjermane.

Duke theksuar se mbi 200 ushtarë gjermanë janë dislokuar në Kosovë për të forcuar sigurinë dhe rendin publik pas thirrjes së NATO-s, në komunikatën e Bundeswehr nënvizohet ndër të tjera se Gjermania do të mbështesë edhe zhvillimin e mëtejshëm të Forcës së Sigurisë së Kosovës.

NATO shtoi numrin e ushtarëve për shkak të situatës së paqendrueshme. Rreth 1 mijë ushtarë të forcave aleate në kaudër të KFOR-it zbarkuan në vend për shkak të situatës së brishtë të sigurisë, posaçërisht pas zhvillimeve të fundit në pjesën veriore të Kosovës të banuar me shumicë serbe.

Tensionet në veri të Kosovës nisën më 26 maj 2023, kur kryetarët e rinj shqiptarë të katër komunave veriore – Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok – nën asistimin e Policisë së Kosovës, hynë në ndërtesat komunale mes kundërshtimit të serbëve lokalë që pastaj shpërtheu në dhunë duke lënduar rëndë mbi 100 pjesëtarë të misionit paqeruajtës të KFOR-it.

Vendimi i Këshillit të Ministrave i Bashkimit Evropian për ta kushtëzuar procesin integrues të Serbisë me normalizimin e raporteve me Kosovën, përkatësisht zbatimin e obligimeve që ka marrë nga Marrëveshja Bazë, nga njohësit e marrëdhënieve ndërkombëtare nuk po shihet si diçka që mund ta shtyjë Beogradin në zbatimin e detyrimeve, dhe po konsiderojnë se një gjë e tillë varet edhe nga faktorë të tjerë.

Të hënën, Këshilli i Ministrave i BE-së, në tekstin e ri të kornizës negociuese vendosi kusht për Serbinë zbatimin e Marrëveshjes Bazë.

“Serbia zbaton plotësisht obligimet që dalin nga marrëveshja në rrugën drejt normalizimit të raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, sipas aneksit të zbatimit të saj, siç ishin pajtuar më 18 mars të vitit 2023”, thuhet në vendim.

Një veprim i tillë nga BE-ja, sipas ish-Ministrit të Integrimeve Evropiane, Bekim Çollaku, vendimi i Këshillit të Ministrave i BE-së, për të ndryshuar kornizën negociuese për anëtarësim e Serbisë, duke e kushtëzuar pranimin e saj me normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën është vetëm vazhdimësi e praktikës së deritanishme të BE-së, derisa shton se obligime duhet që të zbatojë edhe Kosova, atë çka e ka pranuar.

“Ky ndryshim ka të bëjë me kapitullin 35 të kornizës negociuese, në të cilin zbatimi i Marrëveshjes Bazike dhe aneksit të Ohrit të pranuar nga Albin Kurtit dhe Aleksandër Vuçiç-it, bëhet kusht formal për Serbinë në procesin e negociatave të anëtarësimit në BE” – deklaroi Çollaku

Mirëpo, eksperti i marrëdhënieve ndërkombëtare nënvizon se e njëjta marrëveshje bëhet obliguese për t’u zbatuar edhe për Kosovën dhe do bëhet pjesë e obligimeve në kuadër të grupit “special për normalizim” për shkak se Kosova ende nuk e ka marrë as statusin e vendit kandidat për anëtarësim në BE dhe rrjedhimisht është shumë larg mundësisë  për të hapur negociatat për anëtarësim.

“Pra, ky vendim nuk është asgjë e re në qasjen e BE-së për zbatimin e të gjitha marrëveshjeve që arrihen ndërmjet dy palëve në kuadër të procesit të normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë të ndërmjetësuar nga BE-ja”.

Për më tepër, siç potencoi ai, duke e ditur se anëtarësimi eventual i Serbisë nuk është se mund të ndodhë brenda një periudhe relativisht të shpejtë, “atëherë nuk mund të pritet që kjo të ndikojë fare në përshpejtimin e dinamikës së zbatimit të obligimeve që dalin nga marrëveshja dhe aneksi”.

Ne lidhje me kete, Afrim Kasolli, studiues i filozofisë dhe analist politik, rikujtoi faktin që palët, në këtë rast Kosova dhe Serbia, ishin dakorduar për Marrëveshjen e Bazike të Brukselit dhe aneksin e zbatimit në Ohër, ato ishin pajtuar edhe që  Marrëveshja dhe zbatimi i saj përmes Aneksit të bëhen pjesë integrale e rrugëve të tyre përkatëse drejt BE-së, derisa përmend edhe mosnënshkrimin e marraëvshjes, ndonëse e kishin pranuar.

“Por kjo nuk e ka penguar BE-në as SHBA-në që ta konsideronte këtë marrëveshje si obligim ligjor ndërkombëtar për të dy vendet. Dhe në rasatin e Serbisë kjo ishte menduar pikërisht nëpërmjet ndryshimit të kornizës negociuese, përkatësisht kapitullit 35, në të cilin zbatimi i Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve me Kosovën do të bëhet edhe kusht formal për Serbinë në procesin e negociatave të anëtarësimit në Union” – theksoi Kasolli.

Duke pasur parasysh bojkotin e vazhdueshëm që Serbia i ka bërë zbatimit të Marrëveshjes Bazë, sipas Kasollit, në këtë drejtim është edhe vendimi i BE-së për ta kushtëzuar në procesin integrues.

Por, se sa do të arrijë blloku evropian që ta detyrojë Serbinë përmes këtij vendimi t’i normalizojë marrëdhëniet me Kosovën, varet edhe nga faktorë të tjerë, “në radhë të parë sa do të tregohet unike vet BE-ja”.

“Sepse pikërisht mungesa e konsensusit të brendshëm ndërmjet shteteve anëtare te Unionit ka qenë në vazhdimisht burim i dobësisë së politikës jashtme të Brukselit” – deklaroi analisti I njohur.

Nëse ndodh një ndryshim i tillë, atëherë Kasolli thekson se ka implikime edhe për Kosovën.

“Sepse edhe nëse Kosova nuk i zbaton obligimet e saj sikur se ai për themelimin e Asociacionit do të ketë pasoja. Dhe po ashtu ajo nuk mund të mbrohet tani e tutje se mungesa e nënshkrimeve nuk e obligon atë të veprojë në pajtim me detyrimet që i ka marrë”, vlerëson Kasolli, duke shtuar se me këtë vendim, BE transmeton mesazhin se Marrëveshja Bazike për të cilën janë pajtuar dy vendet “është obligim që e kanë karshi Brukselit dhe jo vetëm ndaj njëra-tjetrës”.

Presidentit të Serbisë ende nuk i ka dalë zemërimi për atë që e konsideron një kurth të fuqive të mëdha dhe Kosovës në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.

Aleksandër Vuçiç ka nisur që të fantazojë, siç duket, duke thurur skenarë të pakonfirmuar për mënyrën se si 4 heroinat, të cilat e vendosën në vështirësi, të jenë futur në sallë.

“Bënë një marrëveshje me anglezët dhe amerikanët dhe hynë. Dikush që ishte i ndërgjegjshëm nuk donte t’i lejonte të hynin dhe më pas erdhi një telefonatë. Mendoni se nga mund të vinte ajo telefonatë. Pastaj Vjosa gënjeu se ishin anëtare të kabinetit pasi nuk janë të tilla”, tha Vuçiç në Nju-Jork.

Prania e 4 grave të mbijetuara nga dhuna dhe torturat e forcave serbe në Kosovë bënë që presidenti serb shpesh të ulte kokën në ulësen e tij në shenjë turpi.