Pse Banka Qendrore po u kërkon qytetarëve të kenë para gjendje në shtëpi?

Nga Johana Lubonja

Në një kohë kur pagesat dixhitale po zëvendësojnë gjithnjë e më shumë paranë fizike, Banka Qendrore Evropiane (BQE) ka dhënë një mesazh që ka habitur jo pak qytetarë: “Mbani para të gatshme në shtëpi”.

Ky apel nuk është një thirrje nostalgjike për kthim te paraja e letrës, por një strategji serioze për përgatitjen ndaj krizave.

Në një dokument të fundit mbi “rolin e parasë fizike në kohë emergjence”, BQE nënvizon se sistemet moderne të pagesave, sado efikase, janë të ndjeshme ndaj ndërprerjeve — nga krizat kibernetike, tek fatkeqësitë natyrore, apo mungesat energjetike. Në të tilla raste, “paraja fizike mbetet mjeti më i besueshëm për blerje dhe mbijetesë”.

Për këtë arsye, Banka sugjeron që çdo familje të mbajë një “sasi të moderuar parash në shtëpi”, si një “masë sigurie personale”, për të garantuar aksesin në ushqime, ilaçe apo nevoja bazë, nëse bankomatet dhe kartat dështojnë përkohësisht.

Ky qëndrim lidhet gjithashtu me “ruajtjen e lirisë ekonomike”. Paraja e gatshme është e vetmja që “nuk mund të gjurmohet, censurohet apo kufizohet në kohë reale”, duke ruajtur një “hapësirë lirie në sistemin financiar”, që shumë qytetarë e konsiderojnë themelore.

BQE nënvizon se qëllimi nuk është braktisja e teknologjisë, por balancimi i saj me forma të sigurta, fizike, të parasë, për të shmangur një varësi të rrezikshme ndaj platformave elektronike.

Në një botë gjithnjë e më të pasigurt dhe të ndërlidhur, ky mesazh i Bankës Qendrore është më shumë se një këshillë praktike. Është një paralajmërim i matur për të mos harruar mjetet më të thjeshta, kur gjithçka tjetër dështon.