Recesioni i “kravatave të bardha”

The Economist

Më 2 dhjetor, Byroja Amerikane e Statistikave të Punës (bls) raportoi se numri i punëtorëve në listën e pagave që nuk përfshinte punonjësit e fermave u rrit me 263,000 në nëntor, më pak se 284,000 në tetor.

Tregu i punës në vend mbetet jashtëzakonisht i ngushtë, me 1.7 vende pune për çdo amerikan të papunë në tetor, sipas të dhënave të fundit të disponueshme. Shumë biznese po vuajnë nga mungesa e personelit në fabrika dhe restorante.

Ndërkohë, në një univers në dukje paralel, firmat amerikane të teknologjisë kanë pushuar nga puna 88,000 punëtorë këtë vit, sipas Crunchbase.

Më 30 nëntor DoorDash, një biznes për shpërndarjen e ushqimeve, iu bashkua furisë së largimeve nga puna, duke njoftuar se do të pushonte nga puna 1250 punëtorë, 6% e fuqisë së saj totale të punës

Bankat gjithashtu u kanë treguar stafit derën. Më 1 dhjetor, Wells Fargo, një huadhënës amerikan, thuhet se pushoi qindra punonjës në sektorin e hipotekave. Barclays, një britanike, pushoi nga puna rreth 200 punëtorë muajin e kaluar. Wall Street, duke përfshirë Goldman Sachs dhe Citigroup, gjithashtu pushuan nga puna një pjesë të stafit.

Titanët e shitjes me pakicë si Amazon dhe Walmart kanë shkurtuar gjithashtu numrin e punonjësve të korporatave, por jo vendet e punës në magazina dhe supermarkete.

E gjithë kjo ka nxitur shumë shqetësime rreth një “recesioni të kravatave të bardha”. Në një përmbysje të modelit të zakonshëm, sëpata tani po bie kryesisht në krye të rendit të korporatës; shefi i një firme të madhe konsulence thekson se ka mungesa në menaxhim.

Pra, sa të shqetësuar duhet të jenë “kravatat e bardha” të Amerikës?

Gjatë dekadave të fundit, ekonomia e Amerikës është përkeqësuar edhe më shumë. Profesionet menaxheriale dhe ato profesionale tani përbëjnë 44% të punësimit total, nga 34% në vitin 2000 sipas bls. Pjesërisht kjo reflekton rritje më të shpejtë në industri si teknologjia dhe financat.

Por edhe brenda industrive pjesa e vendeve të punës të kravatave të bardha është rritur: shitja me shumicë është rritur në 35% sot nga 29% në 2002; ndërsa me pakicë ka shkuar në 15%, nga 12% dy dekada më parë.

Automatizimi nënkuptom më pak teknikë dhe arkëtarë, por shumë më shumë analistë biznesi dhe arkitektë. Në mes të një valë të pushimeve nga puna,  disa nga ata punëtorë e kanë gjetur veten në pikëpyetje, raporton abcnews.al.

Megjithatë, ideja për recesionin e “kravatave të bardha” duket e tepruar. Listat e pagave në financa janë afërsisht në nivelet para pandemisë. Firmat teknologjike kanë punësuar 10% më shumë staf sot se në janar 2020, sipas Shoqatës së Industrisë së Teknologjisë Informatike (Comptia).

Edhe pasi Meta, një gjigant i mediave sociale, humbi 11,000 punëtorë muajin e kaluar, tani do të punësojë akoma gati 70% më shumë sesa para pandemisë. Teknikët e shkarkuar nuk duhet ta kenë të vështirë të gjejnë punë. Walmart, pavarësisht se ka pushuar nga puna shumë punonjës, po  nxiton të punësojë shkencëtarë.

Tashmë 59% e profesionistëve të teknologjisë punojnë në kompani që nuk janë pjesë e teknologjisë, sipas Comptia. Në përgjithësi, kërkesa për profesionistë me “kravata të bardha” me pagesë të lartë është rritur sa kurrë më parë.

Normat e papunësisë për profesionistët e biznesit dhe financiar, teknologët dhe menaxherët janë edhe më të ulëta se norma e përgjithshme e Amerikës prej 3.7%, dhe kanë rënë më tej gjatë 12 muajve të fundit.

Ndryshimet demografike do të nënkuptojnë që kompanitë e botës së pasur e kanë gjithnjë e më të vështirë të rekrutojnë punëtorë të të gjitha llojeve, pavarësisht nga zotësia e tyre, raporton abcnews.al.

Sipas vlerësimeve të Bankës Botërore, në Amerikë, pjesa e popullsisë së moshës 20 deri në 64 vjeç shënoi rënie nga 60% në 2010 në 59% në vitin 2020 dhe deri në vitin 2030 do të ulet në 56%.

Në Britani dhe në eurozonë pjesa pritet të shënojë një rënie nga 58% në 56%, dhe 59% në 56%, respektivisht, ndërmjet 2020 dhe 2030. Gjeneratat e reja tani kanë më shumë gjasa të studiojnë dhe të punojnë më pak gjatë fillimit të  viteve 20, duke shtuar presionin e ofertës së punës.

Rënia e emigracionit ka shtuar edhe më shumë problemin.

Në vitin 2019, migrimi neto në Amerikë, ndryshimi midis migrantëve dhe emigrantëve ishte 595,000, më i ulëti në më shumë se një dekadë, pjesërisht falë politikave dhe retorikës së administratës së Donald Trump.

Pandemia ndikoi edhe më shumë, pasi deri në qershor të 2021 ishte 247,000. Në Gjermani imigracioni u rrit në mesin e viteve 2010 ndërsa vendi hapi dyert për refugjatët sirianë dhe refugjatët e tjerë, por shënoi rënie në vitet pasuese.

Një rritje e përkohshme nga refugjatët ukrainas këtë vit nuk do të mjaftojë për të zgjidhur mungesat e vazhdueshme të fuqisë punëtore në shumë fusha. Ndërkohë, qeveria e Britanisë e ka deklaruar veten “plotësisht të përkushtuar” për të ulur emigracionin neto, raporton abcnews.al.

Duke përjashtuar ndryshimet e mëdha në moshat e imigrimit ose të daljes në pension, në vitet e ardhshme firmat do të duhet të zhvendosin fokusin e tyre për të bërë më shumë por me më pak fonde.