OPINION
Si komunistët, shpik një armik që të festosh fitoren mbi të
Nga Lorenc Vangjeli
Jorida Tabaku dhe Flamur Noka kanë shumë pak gjëra të përbashkëta mes tyre. Të numëruara me gishtat e një dore, deri dje ato fillonin me identitetin e njëjtë politik, për aq sa ai varet nga tesera e partisë, me vendin e njëjtë të punës, parlamenti shqiptar dhe ndoshta edhe me dëshirën për të ardhur apo administruar pushtet. Por spiralja e paparashikueshme e ngjarjeve që nga shtatori i vitit të kaluar, e ka bërë diferencën mes tyre edhe më domethënëse. Të rreshtuar mbas drejtuesve të dy fraksioneve realë në PD, ata janë simboli i këtyre fraksioneve dhe deri edhe prova e fortë sesi do të shkojë prova e forcës mes palëve në PD.
Të mërkurën në mesditë ata u ndeshën të dy me dyert e mbyllura të selisë së PD-së. Jorida duke pritur që ata të çelësit t’i hapnin derën, kurse ata të çelësit ishin me shpresë që dera nuk do të lejonte Flamurin të hynte brenda. Si përfundim, të dy deputetët patën fat të ndryshëm sepse Jorida u lejua të hyjë në seli, kurse Flamuri dha konferencë shtypi në shkallët e selisë. Qoftë dhe kjo tabloja e vetme njerëzore në “ditën e ultimatumit”, ajo shenjon ndarjen në dy klasa të njerëzve në partinë më të madhe të opozitës: në deputetë normalë dhe deputetë non grata në seli, njëra e babës së ri të demokratëve dhe tjetri bir i njerkut të përzënë nga partia. Një ndarje mes babës dhe njerkut që do të shkojë vertikalisht në të gjithë piramidën e përfaqësimit të PD-së.
Eshtë gjithmonë e më vonë për të ndryshuar dhe po bëhet gjithmonë e më e pamundur për të kuptuar, që nervat e nxehura nga ndeshja disa mujore dhe mbi të gjitha, nga mpirja në opozitën e tejzgjatur, të nisin të dallojnë disa të vërteta elementare për atë që po ndodh në PD. Shtëpia e demokratëve thjesht po mbahet peng i vullnetit të dy individëve të vetëm. I atyre dy individëve që edhe Jorida, edhe Flamuri po ju bëjnë tifozllik duke “urryer” njëri-tjetrin dhe gjithë ata që mendojnë ndryshe. Lulzim Basha që pretendon tek legaliteti i çelësit të zyrës, ka të drejtë deri në pikën që do të refuzonte zgjedhjet e parakohshme si institucion. I ka kërkuar ato rregullisht mbas çdo humbjeje me Edi Ramën, i ka kërkuar edhe të nesërmen e shpalljes së rezultatit të zgjedhjeve dhe askush nuk është skandalizuar me një gjë të tillë, të cilën e ka bërë edhe vetë Edi Rama kur humbte dikur përballë Sali Berishës, siç e ka bërë dhe Doktori kur e mundnin të majtët. E kanë bërë të gjithë së bashku sa herë kanë qenë humbës në zgjedhje, me të drejtë apo me zgjedhje të deformuara dhe kanë vazhduar ta përsërisin gjatë gjithë mandatit të kundërshtarit të tyre. Skandaloze ka qenë përgjigja që e mohonte këtë instrument në mënyrë absolute.
Zgjedhjet e parakohshme nuk janë as dramë dhe as traumë, por janë mënyra ideale për të shtrydhur tension, për të reduktuar kosto dhe për të shmangur pasoja të padëshirueshme. Nëse do të kishte ndodhur të përdorej ky instrument, disa herë gjatë tranzicionin shqiptar, në momente vërtet kyçe, sot me siguri Shqipëria do të ishte ndryshe. Padyshim më e mirë. Dhe kur zgjedhjet e parakohshme mund të aplikohen për qeverisjen e vendit, tek një parti politike as nuk duhet të vihen në dyshim, sa herë që ndryshojnë ekuilibret e brendshme, sa kohë që mandati ndërpritet me humbje ose rast pas rasti siç mund të gjykohet. Si i tillë, Basha do të fitonte më shumë nëse shpallte të hapura zgjedhje të parakohshme në parti dhe nuk mbyllte dyert. Do të ishte fitues edhe nëse do të humbiste.
Berisha po tenton dhe ja arriti të dalë nga hija së paku katër vjeçare ku e kishte futur Basha. Ndryshe nga gjithë perceptimi, ndryshe nga gjithë dukja që gënjen, Berisha shërbeu minimalisht këto katër vjet vetëm si gozhda në murin e shtëpisë ku Basha varte çdo qyrk gabimi, faturonte çdo mëkat opozitarizmi dhe e tregonte me gisht, si shkak të çdo humbjeje. Deri në masën që Rama tallej dhe e quante djalë i mirë, por me baba të lig. Berisha kërkon çelësin e selisë. Natyrisht që Non Grata është karburanti i tij dhe rikthimi është përgjigje për ndëshkimin amerikan, por selia i duhet për të rithemeluar jo partinë, por opozitën. Deri në mes të kësaj vere, kur ai do të shpallë bashkë me kreun e ardhshëm të LSI-së, Ilir Meta, forcën që do të dërmojë aleancën Rama-Basha, siç do të thotë vetë ai, por pa dashur të pranojë se ndonjëherë ndodh si në atë proverbin e vjetër kinez: “Mos lëviz kur ta fut armiku sepse thjesht i bën qejfin atij!” Eshtë kaq lehtësisht e parashikueshme që lëvizja e re e Berishës po i jep triumf në egon personale, por i siguron humbje në ndeshjen e madhe politike me të majtën.
Deri atëherë, pavarësisht ndryshimeve, me seli të çliruar nga pengu apo të pushtuar nga paligjshmëria, Jorida Tabaku dhe Flamur Noka do të jenë protagonistë të një beteje groteske që shpik kundërshtarë aty ku normalisht nuk mund të jenë me një qëllim të vetëm: Që të festojnë fitore mbi armikun imagjinar, fitore mbi njëri-tjetrin, pavarësisht se kush e qeveris dhe do të vazhdojë të qeverisë vendin.
OPINION
Fitorja shqiptare në Maqedoninë e Veriut
Nga Arber Cejku
OPINION
‘Kryeministri i shikon vartësit si minj’/ Reagim i fortë nga Endi Tafani
OPINION
Çfarë na kanë mësuar tragjeditë si ajo e Shkodrës
Çfarë na kanë mësuar tragjeditë si ajo e Shkodrës
1. Ajo që thuhet ditën e parë është e paplotë. Komunikatat, lajmet dhe deklaratat e ditës së parë janë shpesh kontradiktore dhe rrallë “qëllojnë në shenjë”.
2. Nuk ka vetëm një shkak. Tragjeditë rrallë kanë një arsye të vetme. Fokusi vetëm te një shkak çon në shpjegime të thjeshtëzuara dhe të mangëta.
3. Reagimi politik dhe institucional mbetet vetëm në nivel retorike. Përgjigja nga politikanët dhe institucionet shpesh mbetet te fjalët, me deklarata ku dënohet dhuna, apo me thirrjet për ndëshkim nga drejtësia.
4. Etika, është gjëja e fundit që i shkon në mendje medias. Në ngutin për të raportuar mbi një tragjedi, sensacionalizmi merr përparësi ndaj etikës. Fotot, videot, raportimi i detajuar apo edhe spekullativ ndikon jo vetëm te familjarë e përfshirë në tragjedi.
5. Rrënjët e krizës familjare, shoqërore, institucionale dhe politike mbeten të pa analizuara.
6. Reagimi opinionit, i shpejtë por sipërfaqësor. Pas një tragjedie, shpesh ka një valë empati dhe solidariteti, por kjo valë fillestare zbehet shpejt. Vëmendjen e opinionit e marrin “skandalet e radhës”
7. Ekspertët flasin, por nuk degjohen? Në ngjarjen e Shkodrës disa ekspertë (psikologë dhe sociologe) analizuan shkaqet dhe dhanë një tablo më të gjerë të rrënjëve të tragjedisë. Fatkeqësisht, nuk i dëgjon kush deri në tragjedinë e radhës.
8. Përgjegjësia mungon—Fillimisht, bëhen thirrje për përgjegjësi dhe drejtësi. Por me kalimin e tri ditëve prozhektorët e medias kalojnë në skandalin e radhës dhe zelli për të gjetur përgjegjësit tretet si vesa mëngjesit.
9. Fatalizmi i pa shmangshëm. Kur mbetesh te konstatimi dhe te veprimet “më ka çu nona me la gojën”, nuk ka asnjë shpresë për ndryshim.
10. Në pritje të tragjedisë së radhës. Në mungesë të reflektimit dhe veprimit tragjedia e radhës është çështje kohe.
OPINION
“Veliaj është gati t’i japë SPAK-ut edhe godinën e Bashkisë, veç mos e arrestojnë”
Jurisati Ylli Manjani ka ironizuar deklaratën e djeshme të kryebashkiakut të Tiranës Erion Veliaj në një prej televizioneve të tij, ku tha se ka bërë shumë për SPAK, duke e ndihmuar me dhënien e godinës së ish-Ujësjelljësit, në mënyrë që “kolegët e BKH-së, të punojnë në kushtet njerëzore”.
Në një reagim në rrjetet sociale, Manjani shkruan me ironi se Veliaj është i gatshëm t’i dhurojë edhe godinën e Bashkisë së Tiranës, SPAK-ut, vetëm që ata të mos e arrestojnë.
“Jo godinën e ujësjellësit por edhe godinën e bashkisë i jep SPAK-ut në këto momente AliBabVeliaj.
Mor po del në zyrë me qera në Vorë po qe nevoja, veç mos e arrestojnë…”, shkruan Manjani.
OPINION
Kush po e drejton botën?
Ditmir Bushati bisedoi në podcastin e tij Public Square me Ian Bremmer, një shkencëtar politik mjaft i spikatur, jo vetëm në SHBA, por edhe jashtë saj. Bremmer është president themelues i kompanisë “Eurasia group”, një kompani konsulence, e cila merret me analizimin e risqeve në mbarë botën. Ian, në të njëjtën kohë, është edhe themelues e drejtues i medias digjitale “GZERO”
Bushati dhe Bremmer diskutuan mbi cështje të rëndësishme të cilat janë kryefjalë e opinionit publik ndërkombëtar, duke nisur nga beteja presidenciale Biden-Trump në SHBA, e cila do të jetë përcaktuese për disa konflikte dhe për mjedisin e ri gjeopolitik, por edhe cështje që kanë lidhje me demokracrinë, me sundimin e së drejtës, me ekonominë, me inteligjencën artificiale dhe zhvillimet e vrullshme teknologjike, me rolin e organizatave ndërkombëtare, me rolin e kompanive ndërkombëtare, dhe ndikimin që ato kanë në sjelljen njerëzore, politike, ekonomike, shtetërore dhe jo vetëm.
Biden apo Trump? Cfarë duhet të presim prej tyre?
Bushati dhe Bremmer diskutojnë mbi procesin zgjedhor të muajit nëntor në SHBA të cilat kanë rezervuar një ripërballe Biden-Trump. Bashkëbiseduesit bien dakord që këto zgjedhje kanë një ndikim të madh, si në planin e brendshëm ashtu dhe në rrafsh ndërkombëtar. Në planin e brendshëm, kjo garë do të shoqërohet me një mjedis disinformimi dhe disinformimi të perceptuar, ku amerikanët nuk pranojnë shumicën e gjërave që dëgjojnë nga pala tjetër kundërshtare në politikë. Është një betejë shumë e ashpër, ku shumica e amerikanëve gjithnjë e më shumë nuk besojnë te vlerat dhe institucionet që përfaqëson vendi i tyre.
Bushati dhe Bremmer diskutojnë mbi atë cfarë do të ndodhë në Europë dhe më tej dhe në Azi, nëse fitues i këtyre zgjedhjeve rezulton ish-Presidenti i SHBA-ve. Sipas Bremmer, do të ketë shumë më tepër mungesë stabiliteti, paqëndrueshmëri, pasiguri nga shtetet më të fuqishme të botës.
Sipas tij, katër janë frontet kryesore të tensionit gjeopolitik që do të vijnë nga zgjedhja e Trumpi-it, mbi të cilat ai do të vendoste shumë më tepër presion ndaj secilit prej tyre. Në rastin e Lindjes së Mesme, ka më shumë mundësi që rezultatet të jenë në favor të SHBA-ve. Në rastin e Europës dhe Ukrainës, ka më shumë mundësi që rezultatet të jenë kundër SHBA-ve dhe NATO-s. Kina është tërësisht një mister. Gjithçka mund të ndodhë. Kina mund të përfundojë në një luftë shumë më të madhe me SHBA-në, ose me një ekonomi më të dobët. Dhe me një Azi në një mjedis gjeopolitik sfidues, ata mund të tërhiqen në përpjekje për të gjetur një mënyrë për ta pranuar situatën dhe për t’i mbajtur marrëdhëniet të stabilizuara.
NATO këtë vit shënon përvjetorin e 75-të të themelimit dhe Bushati e Bremmer bien dakord që viti i shkuar ka shënuar kulmin e kësaj aleancë në dekada. NATO po dobësohej përpara se Rusia të pushtonte Ukrainën në vitin 2022. Pavarësisht se lufta filloi në vitin 2014, europianët nuk po shpenzonin, dhe sigurisht nuk po angazhoheshin për ta bërë Ukrainën apo Gjeorgjinë pjesë të NATO-s në një të ardhme të afërt. Rusia e shfrytëzoi këtë gjë. Më pas, Rusia bëri atë gjë që nuk duhej ta kishte bërë kurrë. Sun Tzu ka thënë: “Mos e ndërprit kundërshtarin teksa është duke bërë gabime”. NATO po dobësohej, kishte më pak mbështetje, Franca po fliste për autonomi strategjike, Trump po thoshte se ndoshta nuk duhej të angazhohej më në aleancë, dhe më pas Putin pushton Ukrainën, gjë që e bashkoi NATO-n. Kjo bëri që Suedia dhe Finlanda të donin t’i bashkoheshin NATO-s. Kjo situatë bëri që të gjithë të shpenzonin më shumë, bëri që Gjermania të fliste për një Zeitenëende (pikë kthese). Por, vijon Bremmer, dy vite më vonë, Rusia ka më shumë vëmendje ndaj Ukrainës, janë më të duruar dhe të gatshëm të durojnë më gjatë, sesa më shumë – jo të gjithë – por më shumë aleatë të NATO-s. Fatkeqësisht, në vitin 2024 nuk po shikojmë atë pikën kulmore të NATO-s që pamë në vitin 2023.
Komunitet i mbrojtjes së BE-së?
Bremmer beson se Bashkimi Europian ekziston si një komunitet politik, është eksperimenti më i suksesshëm i qeverisjes mbikombëtare në botë, në ditët e sotme, por shpreh rezerva nëse do të jetë po kaq i suksesshëm me ngritjen e komitetit të mbrojtjes. Sipas tij, komuniteti është më i fortë pas reagimit ndaj krizave, si Brexit, pas reagimit ndaj pandemisë, përgjigjen ndaj pushtimit të Ukrainës nga ana e Rusisë apo politikave të përbashkëta të energjisë. Por, për sa i përket mbrojtjes, kjo është diçka e vonuar dhe e paktë. “E parë në përgjithësi, ky është një hap i mirëpritur për të përforcuar aftësitë në fushën e mbrojtjes të Europës. Unë jam skeptik se thirrjet për një komision për mbrojtjen do të jenë të mjaftueshme për të bërë një ndryshim të rëndësishëm, edhe pse ato do të bëjnë ndryshime të vogla, kur flasim për të ardhmen e Ukrainës, apo kur flasim për të ardhmen e NATO-s. Nuk mendoj se kjo do të jetë një nga sukseset përkrah sukseseve të tjera që përmenda”.
Siguria e ekonomia globale dhe rendi digjital
Bushati dhe Bremmer ndajnë mendimin se SHBA-të janë fuqia dominuese e sigurisë në nivel global, si i vetmi vend në botë që mund të projektojë pushtetin e tij ushtarak në të gjithë botën. Por rendi ekonomik është një rend me shumë pole, me një sërë polesh që ndryshojnë ndikimin e tyre relativ. SHBA-të, Kina, BE-ja, por edhe India po bëhet më e rëndësishme. Në vitin 2030, ajo do të jetë ekonomia e tretë më e madhe. Japonia, gjithashtu. Një rend me shumë pole, ku askush nuk mund të dominojë, me shumë aleanca që zhvendosen. Por, më pas kemi edhe një rend digjital që po dominohet gjithnjë e më shumë nga kompanitë teknologjike. Dhe teknologjia po lëviz shumë më shpejt sesa qeverisja dhe aftësia për ta drejtuar atë. Ne ende nuk po i mendojmë kompanitë teknologjike si aktorë gjeopolitikë, por ato janë të tilla. Ato po bëhen të tilla gjithnjë e më shumë. Dhe kjo është veçanërisht e vërtetë me revolucionin e inteligjencës artificiale. Rrjedhimisht, kjo është një periudhë veçanërisht entuziaste për gjeopolitikën, por me shumë gjasa një periudhë e rëndësishme për Perëndimin.
Teksa bien dakord që inteligjenca artificiale është një faktor dominues që mund të jetë një forcë pozitive, por mund të ketë edhe pasoja shumë të rënda, Bushati dhe Bremmer shprehen se SHBA-të dhe Kina janë dy fuqi dominuese në botë që kontrollojnë inteligjencën artificiale. Megjithatë nuk është e qartë nëse qeveritë do të kenë një rol të madh në vendimmarrje. Në SHBA kjo është e paqartë. Por, vendimarrja politike mund ta pengojë Kinën që të bëhet një aktor i nivelit botëror për inteligjencën artificiale, pasi Kina është e shqetësuar për atë që mund të bëjë inteligjenca artificiale me qytetarët e saj, duke prishur regjimin autoritar. Dhe nuk është e qartë nëse SHBA-të dhe Kina do të jenë dy fuqitë dominuese në inteligjencën artificiale. Ose nëse do të mendojnë për të më shumë në një mënyrë të fragmentarizuar, me një numër të madh aktorësh që nuk janë shtete, të cilët qeveritë nuk do të mund t’i kontrollojnë. Dhe nëse kjo gjë do të bëhet një realitet, rolet e qeverive në SHBA dhe Kinë do të jenë të kufizuara. Ato nuk do të mund të jenë vendimmarrëse.
-
Pinknews17 hours ago
‘Unë nuk dua t’ia di se çfarë….’/ Pas eliminimit nga “BBV3”, Erjola ka dy fjalë për publikun
-
Aktualitet13 hours ago
Pronari i hotelit në Dhërmi ndërron jetë në spital, e zuri korrenti bashkë me dy punonjësit
-
Aktualitet13 hours ago
Lihen në burg në Angli dy kriminelët shqiptarë! Kalonin ilegalisht emigrantë me kamion dhe avionë të vegjël
-
Kosova22 hours ago
Vuçiç dërgon ushtrinë në kufi me Kosovën, ja qëllimi sipas analistit ushtarak nga Beogradi
-
Kronike17 hours ago
Drejtori i Policisë së Lezhës, drejtonte trafikun e drogës, del FOTOJA
-
Pinknews12 hours ago
Afrona e pyet për tradhtinë, Blero e pranon publikisht: Më kanë tradhtuar
-
Kronike13 hours ago
Incidenti mes fisit Ndoka dhe Kryemadhit/ Hoxha: Si u bënë aleatë grupi i ish-deputetit me grupin e Martinajt?
-
Pinknews17 hours ago
“Të mbrojë të dashurën, jo shokun”/ Sherri Heidi-Meriton, banorët sulmojnë Romeon