Raportuesja për Kosovën në Parlamentin Europian, Viola von Cramon, nuk sheh më arsye që Bashkimi Europian të vazhdojë t’i mbajë në fuqi masat kufizuese ndaj Kosovës.

“Arsyeja për ti mbajtur në fuqi masat kufizuese nuk ekziston më. Kosova ka bërë pjesën e saj për të depërshkallëzuar situatën në veri që nga maji 2023. Dhe, për më tepër, masat në fuqi nuk janë proporcionale që nga shtatori i vitit të kaluar nga sulmi në Banjskë.

Parlamenti Europian ka kërkuar qartë dhe me shumicë dërrmuese heqjen e masave dhe unë personalisht e mbështes heqjen e masave menjëherë”- ka thënë Von Cramon.

“Për sa më përket mua, nuk ka asgjë tjetër për t’u bërë nga pala e Kosovës në këtë drejtim- topi tani është në fushën e BE-së”- është shprehur raportuesja për Kosovën në PE.

Von Cramon ka konsideruar gjithashtu se “referendumi” i 21 prillit ishte mundësi më e mirë për qytetarët serbë që të rimarrin kontrollin e qeverisjes lokale, mirëpo ata nuk e shfrytëzuan atë.

Ministri për Komunitete dhe Kthim, nëqeveeinë e Kosovës, Nenad Rashiç, nuk e ka anashkaluar mundësinë që Qeveria e Albin Kurtit të dërgojë draft-statusin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe për shqyrtim në Gjykatën Kushtetuese, kur në pikëpyetje është anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës.

“Besoj që po, edhe pse nuk kam informacione, si pjesmarrës të Këshillit të Evropës e kemi obligim fuqizimin e implementimit të ligjeve. Asociacioni është marrëveshje ndërkombëtare, e cila ka një peshë më të madhe sesa ligjet lokale”, ka thënë ai në një intervistë.

Asociacioni, sipas Rashiç, është obligim i Kosovës.

“Prandaj sa më shpejt që do të veprojmë në këtë drejtim aq më shpejt do të jemi pjesë e Këshillit të Evropës” -theksoi ministri Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, të martën, zhvilloi një bisedë telefonike me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, me ç’rast është diskutuar anëtarësimi potencial i Kosovës në Këshillin e Evropës, njoftoi Zyra e Presidentit të Francës përmes një komunikate për media.

Macron gjatë bisedës ndërsa përshëndeti Kurtin për zbatimin e vendimit të Gjykatës Kushtetuese për Manastirin e Deçanit, nënvizoi rëndësinë që Franca i kushton zbatimit të Asociacionit, sidomos në kontekstin e anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës.

Po të martën pas Francës edhe Gjermania kërkoi që Kosova të bëjë një hap të prekshëm në raport me Asociacionin. Ishte Ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rohde, i cili potencoi se hap i prekshëm në këtë rast është dërgimi i draft-statutit të Asociacionit në Gjykatë Kushtetuese për shqyrtim. Mos ndërmarrja e asnjë hapi në këtë drejtim, sipas vlerësimit të ambasadorit Rohde, nuk është opsion i mirë.

Pak ditë pasi Gjermania kërkoi që Kosova të bëjë një hap të prekshëm në raport me Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe – të paktën dërgimin e draft-statutit të Asociacionit në Gjykatë Kushtetuese për shqyrtim – teksa në pikëpyetje është anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në takim me disa deputetët gjermanë ka kërkuar mbështetjen e tyre edhe në hapin e fundit të Kosovës drejt kësaj organizate ndërkombëtare.

“Krahas mirënjohës për mbështetjen e deritanishme ndaj vendit tonë, kryeministri Kurti u bëri thirrje deputetëve gjermanë dhe qeverisë gjermane që të vazhdojnë ta përkrahin Kosovën edhe në hapin e fundit, mbi bazën e opinionit të raportueses Dora Bakoyannis, votës historike të Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës më 16 prill dhe regjistrit të kornizës ligjore, të drejtave të njeriut, sundimit të ligjit dhe demokracisë në Kosovë”, thuhet në komunikatën e lëshuar nga Zyra e Kryeministrit.

Ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rohde kërkoi që Kosova të bëjë një hap të prekshëm në raport me Asociacionin.

“Nuk do mend që çështja e Asociacionit duhet të trajtohet nga Qeveria e Kosovës, sa më shumë që ajo bënë përpara në votimin pozitiv për në Këshillin e Evropës aq më shumë do duhet t’i bindë qeveritë që mbase janë skeptike për të votuar në favor të Kosovës”, potencoi ambasadori duke shtuar se mos ndërmarrja e asnjë hapi në këtë drejtim, nuk është opsion i mirë.

“Ju duhet ta bëni atë dhe ajo që na duhet është një hap i prekshëm, jo zbatimi, por duhet ta dërgoni draft-statutin te Gjykata Kushtetuese për shqyrtim”, ka theksuar Rohde i cili ka potencuar se “sa më shumë që bëhet para takimit të Komitetit të Ministrave, aq më e madhe është mundësia për një votim të suksesshëm”.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka ritheksuar se fjalimi i saj në Organizatën e Kombeve të Bashkuara (OKB), është realiteti që ka ndodhur dhe se ky fakt s’mund të mohohet nga Serbia.

Osmani, në një deklaratë para gazetarëve, i ka quajtur “postraumatike”, deklaratat e presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç.

“Ai ka bërë një serë deklaratash postraumatike. Ajo çfarë kemi bërë ne është se e kemi thënë të vërtetën para syve të botës e cila s’mund të mohohet nga askush e as nga Serbia” – deklaroi presidentja.

Ndër të tjera, e para e shtetit ka shtuar se “të gjitha gjerat që kam thënë në seancë janë të konfirmuara nga raportet ndërkombëtare dhe vendimet e gjykatave ndërkombëtare”.

Në seancën e OKB-së më 22 prill, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, një pjesë të fjalimit të saj ua ka dedikuar grave që kanë mbijetuara nga masakrat e kryera nga forcat jugosllave në Kosovë dhe ka përsëritur nevojën për drejtësi për të gjitha viktimat e luftës në Kosovë.

Në anën tjetër, Vuçiç është ankuar pse gratë viktima të abuzimeve serbe kishin marrë pjesë në KS, duke thënë se ato nuk janë pjesë e stafit diplomatik, dhe pse është diskutuar për të kaluarën, sidomos për kohën e luftës, duke pretenduar se në kohën e luftës ka pasur edhe gra serbe të dhunuara seksualisht në Kosovë.

Një  ndër ngjarjet më historike të vendit tonë është anëtarësimi i saj në NATO, 15 vite më parë. Kjo aleancë aktualisht është ndoshta në një nga periudhat më sfiduese që ka hasur që nga themelimi i saj para 75 vitesh, për shkak të luftërave dhe konflikteve të acaruara mes shumë vendeve në mbarë botën.

“Konteksti gjeopolitik i tanishëm është shumë sfidues për aleancën sepse kanë ndodhur disa zhvillime të njekohësishme. Konflikti në Ukrainë që paramendohej nga Rusia që do të dobësonte pozitën e Perëndimit, për NATO-n prodhoi një efekt të kundërt. NATO e ndjen veten më të angazhuar dhe më të fortë,. Mos të harrojmë që dy vende tradicionalisht neutrale, siç ishin Finlanda dhe Suedia, u bënë anëtare të NATO-s, duke prodhuar efektin e kundërt, u shtua konflikti tokësor dhe detar që Rusia ndan me aleancën. Kjo nuk do të thotë që sfidat përfundojnë, përkundrazi, kur vjen puna te Ballkani Perëndimor ne duhet të jemi të qartë që Ballkani është i ndarë në gjysmë. Nga 6 shtete që jemi, 3 janë anëtare të NATO-s, Shqipëria, Maqedonia dhe Mali i Zi, dhe 3 të tjera nuk janë. Ndërkohë që në Bosnje dhe Kosovë kemi trupa paqeruajtëse, Serbia ka një pozicion krejtësisht të ndryshëm. Është një pozicion tipik i politikës së jashtme oportuniste, e cila gjithmonë i mban opsionet hapur sepse është e çuditshme të shikosh që formalisht ka një marrëdhënie midis NATO-s dhe Serbisë, siç ka dhe me shumë vende të tjera jo anëtare”,- është shprehur ajo.

“NATO e ka gjithmonë një sy mbi Ballkanin”,-theksoi Çela.

Ndër pasiguritë më të mëdha të vendeve anëtare të NATO-s aktualisht është se çfarë do t’i ndodhë aleancës nëse ish-presidenti amerikan, Donald Trump, rikthehet në pushtet. Në shpjegimin e saj në lidhje me këtë polemikë ekspertja la të nënkuptohet se nëse Trump do të vijë sërish në pushtet vendimet e tij në raport me NATO-n do të jenë më të matura, ndryshe nga retorike e tij elektorale në SHBA.

“Ka një angazhim mbarë europian për të eksploruar skenarët e mundshëm se çfarë mund të ndodhë pas zgjedhjeve presidenciale në Amerikë. Po edhe nëse do të zgjidhet ish-presidenti Trump nuk është e thënë të ketë vetëm një skenar. Do të varet nga vendimmarrja e tij dhe e administratës së tij se si do të veprohet me NATO-n dhe ka gjithmonë një ndryshim mes retorikës në fushatë dhe pastaj çfarë vendos një president, një administratë, kur është në tryezën e vendimmarrjes dhe kur shikon të gjithë infrastrukturën e institucioneve dhe të angazhimeve të marra. SHBA-të kanë pasur një shqetësim të drejtë, që të gjitha vendet anëtare të kontribuojnë financiarisht në mënyrë të drejtë dhe ashtu siç ato kanë marrë një angazhim, 2 përqind të GDP-së por edhe një koordinim të madh”,-tha ajo.

‘Mendoj që është e vështirë të kemi skenarin apokaliptik: të mos ketë më NATO, siç flitet ndonjëherë nga ekspertët”,-nënvizoi  më tej.

Kosova aspiron me të drejtë të bëhet pjesë e NATO-s, qëllim i shprehur hapur nga shtetarët e Prishtinë, sipas Çelës kjo është e vështirë për sa kohë pjesë e aleancës janë vende që nuk njohin pavarësinë e saj. Sipas ekspertes pranimi ose jo i Kosovës në KE do të jetë pikë referimi për rrugëtimin e saj në NATO.

“Pengesa e vetme mbetet qëndrimi i vendeve që nuk e njohin Kosovën, nga 5 vende anëtare të BE, 4 prej tyre në NATO, pengesa e tyre për ta pranuar Kosovën në NATO është fakti që nuk e njohin. Megjithatë është në interesante të shikohet precedenti që do të vendoset me Këshillin e Europës, ku kemi parë anëtarë që vijnë nga vende jo njohëse por që kanë votuar pro Kosovës dhe kjo do të krijojë një dinamikë komplet të re mbi pozicionin e këtyre vendeve që formalisht nuk kanë arritur deri te njohja por që mund të kenë një qasje më fleksibël për ta pranuar në organizma ndërkombëtar”,-tha Çela.