Vera e poshtërimit të Evropës/ Përkulu dhe pagauj para Donald Trump!

Shkruar nga Marc De Vos

Evropa nuk mund të fshihet nga fakti se administrata Trump e ka detyruar të nënshtrohet. Blloku kryesor shumëpalësh i tregtisë së lirë në botë nuk ka arritur të mbrojë tregtinë. Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, madje u detyrua ta portretizonte Evropën si të keqen, duke përsëritur narrativën e rreme të Trump për tregtinë me shumë zero.

Evropa hyri në verë me perspektivën e një divorci transatlantik që po afrohej, ndërsa e ardhmja e Ukrainës, NATO-s dhe tregtisë mbeti në ajër. Me pushimet e tyre në plazh që po afrojnë, udhëheqësit evropianë tani mund të jenë duke marrë një psherëtimë lehtësimi. Presidenti amerikan, i cili e quajti NATO-n të vjetëruar, premtoi të përfundonte luftën në Ukrainë brenda 24 orësh dhe e shpalli BE-në armik, në vend të kësaj ka marrë anën e tyre për momentin.

Por për të qetësuar instinktet e Donald Trump, Evropa është detyruar të përkulet dhe të paguajë, jo më pak se tre herë. Së pari për NATO-n, duke u zotuar për qindra miliarda dollarë për shpenzime shtesë në mbrojtje dhe siguri. Pastaj për Ukrainën, duke u zotuar të paguajë SHBA-në për armët që i nevojiten Ukrainës.

Dhe këtë javë për tregtinë, duke i lejuar SHBA-së të shumëfishojë në mënyrë të njëanshme tarifat, ndërsa Evropa premton më shumë se 1.3 trilionë dollarë në blerjet e energjisë dhe armëve amerikane, dhe në investime në tokën amerikane. Negociatorët evropianë mund të theksojnë se tarifat amerikane për shumë vende të tjera janë edhe më të larta, se standardet evropiane të produkteve dhe sigurisë mbeten në fuqi, se energjia amerikane është një alternativë e dëshirueshme ndaj energjisë ruse, se blerjet e armëve janë tashmë të rezervuara sipas planeve të NATO-s, se investimet evropiane në ekonominë amerikane ndodhin gjithsesi dhe se shifrat kryesore të blerjeve të BE-së janë aspiruese.

Evropa mund të jetë duke paguar një çmim të pranueshëm për stabilitetin tregtar, me kusht që Trump të mos ndryshojë mendje dhe zonat e mbetura gri, duke përfshirë çelikun dhe farmaceutikën, të kursehen nga tarifat ndëshkuese.

Por Evropa nuk mund të fshihet nga fakti se administrata Trump e ka detyruar të nënshtrohet. Blloku kryesor shumëpalësh i tregtisë së lirë në botë nuk ka arritur të mbrojë tregtinë. Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, madje u detyrua ta portretizonte Evropën si të keqen, duke përsëritur narrativën e rreme të Trump për tregtinë me shumë zero.
Vendet evropiane së bashku nuk kanë forcën ekonomike, fuqinë ushtarake dhe pikëpamjen e përbashkët botërore për të mbrojtur së bashku vlerat dhe interesat e përbashkëta. Evropa nuk mund të zhvillojë një luftë tregtare me SHBA-në sepse është e ndarë. Nuk mund ta përballojë një të tillë sepse është e dobët. Nuk mund ta luajë artin e marrëveshjes tregtare të Trump, duke përzier gjeopolitikën, fuqinë e fortë dhe egon, në procesin teknokratik për të cilin është projektuar BE-ja. Amerika e dinte këtë. Pjesa tjetër e botës e di tani. Lehtësimi i Evropës lind në pafuqi dhe është bërë nga poshtërimi.

Psikologjikisht, a do ta shtyjë më në fund kjo qetësim i detyruar Evropën ta marrë veten seriozisht si një fuqi gjeopolitike, apo do të përforcojë përçarjen dhe varësinë evropiane? Shenjat nuk janë shumë premtuese. Vendet evropiane janë të përkushtuara të shpenzojnë më shumë për mbrojtje dhe siguri, por stimulimi i prokurimit të përbashkët kombëtar është maksimumi evropian që merr. Ndërkohë, tre vjet e gjysmë në një luftë pushtimi, Evropa është ende e paaftë të prodhojë armët kritike për Ukrainën.

Thellimi i tregut të brendshëm evropian si një forcë gravitacionale gjeopolitike në energji, mbrojtje, komunikim dhe financë është mbështetur fuqishëm në raporte me ndikim, por po fiton pak mbështetje politike. Adresimi i rënies industriale po rikthen gjithnjë e më shumë të kaluarën e mbështetjes shtetërore kombëtare, duke anashkaluar integrimin e tregut evropian. Mobilizimi i fondeve më të përbashkëta evropiane, ndoshta mënyra më e lehtë përpara, është ende një tabu, siç e kanë demonstruar edhe një herë diskutimet e fundit mbi buxhetin e ardhshëm të BE-së.

Zhvillimi më i madh evropian i vitit është rishfaqja e Gjermanisë si një aktor ushtarak, me një plan pesëvjeçar për të shpenzuar më shumë se 600 miliardë euro për mbrojtje dhe siguri.

Por, në mënyrë domethënëse, qeveria Merz përqafon një filozofi “Bërë për Gjermaninë”, duke hequr dorë nga mundësia për të vendosur një Gjermani të re në zemër të një koalicioni që mund të formojë themelin e një bashkimi të ardhshëm evropian të mbrojtjes.

Në të njëjtën mënyrë, Marrëveshja e fundit e Lancaster House midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Francës është një “marrëveshje industriale” dypalëshe e vjetër, që u mundëson të dy vendeve të zënë një pozicion force kombëtare në një Evropë sigurie dhe mbrojtjeje, por jo një gur themeli për një projekt më të madh proto-evropian.

Jean Monnet tha se “Evropa do të farkëtohet në kriza dhe do të jetë shuma e zgjidhjeve të miratuara për ato kriza”. Babai i tij themelues i BE-së, Paul-Henri Spaak, nga ana tjetër, vërejti se “ka vetëm dy lloje shtetesh në Evropë: shtete të vogla dhe shtete të vogla që ende nuk e kanë kuptuar se janë të vogla”. Nëse poshtërimi i Evropës do të marrë fund, kombet e saj kryesore duhet të kujtojnë Spaakun dhe të rimësojnë Monnetin./ Financial Times

*Marc De Vos është bashkë-drejtor ekzekutiv i Institutit Itinera me seli në Bruksel dhe autor i librit “Superfuqia Evropa: Revolucioni i heshtur i Bashkimit Evropian”