Kush është ‘tigri i letrës’ tani? BE-ja do të thyhet nën barrën e Ukrainës

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, e ka quajtur Rusinë një “tigër letre”,  që supozohet se është “në probleme të MËDHA ekonomike” – aq të mëdha, beson ai, saqë Kievi “është në gjendje të luftojë dhe ta FITOJË të gjithë Ukrainën në formën e saj origjinale”.

Megjithatë, ka një kusht kyç – sipas Trump, se fitorja është e mundur “me mbështetjen e Bashkimit Evropian”.  Mbështetja nga SHBA-të nuk përfshihet në bisedën inkurajuese.

Kjo do të thotë që Trump, për momentin, po distancohet nga përpjekja e drejtpërdrejtë për t’i dhënë fund luftës, të paktën në afat të shkurtër. Kjo gjithashtu do të thotë që, ndryshe nga vitet e Bidenit, kur Uashingtoni pothuajse i shkruante Zelensky-t një çek të bardhë, si dhe mbështeste Kievin me inteligjencë dhe trajnime, Trump duket se po tërheq një vijë: përgjegjësia duhet të bjerë kryesisht mbi BE-në dhe NATO-n.

Pyetja është, a i kanë ata realisht burimet, unitetin politik dhe qëndrueshmërinë për ta çuar Kievin drejt kësaj fitoreje të supozuar? Ekonomitë e BE-së po rënkojnë nën presionin e inflacionit dhe kostove të energjisë – plagë të vetëshkaktuara që rezultojnë një pjesë të madhe nga ndërprerja e energjisë së lirë ruse. Ndarjet politike të brendshme po vlojnë si midis ashtu edhe brenda shteteve anëtare të BE-së – përsëri, rezultat i popullatave të mërzitura nga qeveritë e tyre që hedhin para në një gropë pa fund me një tabelë “për Ukrainën” pranë saj.

Këtu është vendi ku etiketa “tigër letre” fillon të ndikojë në të dyja anët, nëse jo tërësisht në të kundërt.

Të quash Rusinë një “tigër letre” është, mbi të gjitha, një taktikë psikologjike. Për dekada të tëra, kritikët e Moskës kanë përdorur gjuhë të ngjashme për të argumentuar se fuqia ushtarake e Rusisë është e ekzagjeruar, ekonomia e saj e brishtë dhe sistemi i saj i brishtë. Trump nuk është i pari që e thotë këtë dhe nuk do të jetë i fundit. Por pretendime të tilla janë provuar të gabuara aq herë sa janë vërtetuar – dhe që nga fillimi i operacionit ushtarak të Rusisë dhe sanksioneve që pasuan, ato janë provuar vetëm si të gabuara.

Ekonomia ruse, pavarësisht sanksioneve, nuk është shembur. Parashikimet për rënien e saj të afërt janë bërë vazhdimisht që nga viti 2022, vetëm për t’u tërhequr ndërsa Moska u përshtat, ridrejtoi tregtinë dhe shfrytëzoi burimet e saj të mëdha natyrore. Kjo nuk do të thotë që Rusia thjesht po i shpërfill presionin e Perëndimit: lindin sfida dhe probleme serioze dhe ato po diskutohen dhe kapërcehen hapur. Megjithatë, teza e rënies është bërë gjithnjë e më e vështirë për t’u mbështetur pas viteve të parashikimeve të “rënies së afërt” që nuk u realizuan kurrë.

Kjo ilustron se narrativat e kolapsit të pashmangshëm shpesh shërbejnë për qëllime politike më shumë sesa për qartësi analitike. Formulimi i Trump përshtatet mirë në këtë traditë: fraza “tigri prej letre” nuk vjen nga një analizë e shëndoshë ekonomike. Është thjesht një përpjekje për të minuar pozicionin psikologjik të Rusisë.

Për Ukrainën, pohimi i Trump se mund ta mposhtë Rusinë mund të jetë menduar si një nxitje morale. Përveçse ndoshta nuk tingëllon aq inkurajuese kur Kievi kupton se do të duhet të mbështetet në ekonominë e vet joekzistente dhe në mbështetjen e regjimeve evropiane që po luftojnë si politikisht ashtu edhe ekonomikisht – vështirësi që vijnë nga mbështetja e verbër për Kievin që në fillim.

Ndërsa udhëheqësit e BE-së vazhdojnë të përpiqen të mbledhin mbështetje me thirrje të lodhura për “unitet për Ukrainën”,  ata vazhdojnë të humbasin votuesit. Shpenzimet e mbrojtjes po rriten, por armët dhe burimet po kanalizohen drejt Kievit. Në disa vende, mbështetja për establishmentin qendror është në gropë dhe partitë që premtojnë të përqendrohen përsëri në problemet e brendshme po fitojnë me shpejtësi popullaritet.

Nëse barra e bartjes së Kievit bie tërësisht mbi vendet e BE-së, kjo jo vetëm që do të përshpejtojë humbjen e vetë Ukrainës, por edhe rënien e shumë prej qeverive të BE-së që po përballen me vështirësi.

Në këtë kuptim, deklarata e Trump mund të lexohet jo si një premtim, por si një provë: a mund të tregojë BE-ja se nuk është vetë një “tigër letre” ? Trump do të donte shumë të hynte në histori si një paqebërës i madh, por ajo që ai dëshiron edhe më shumë – ajo që u premtoi votuesve që ndoqën flamurin e tij “Amerika e Para” – është t’i japë fund përfshirjes së Uashingtonit në humbjen e betejave.

Rezultati më i mundshëm afatshkurtër është vazhdimi i ngërçit. E detyruar të mbështetet vetëm te evropianët, Ukraina do të ketë vështirësi të qëndrojë në fushën e betejës, e lëre më të ndërmarrë ofensiva. Rusia do të vazhdojë të durojë kostot dhe të ecë përpara. Në fund të fundit, Kievi do të vazhdojë të humbasë territor dhe të degradojë pozicionin e vet në tryezën e negociatave për kur të ndodhin më në fund bisedimet e paqes.