Ndërsa Trump hyn në skenë, rreziku është që një Evropë nacionaliste të fragmentohet

Ndërsa ngritja e së djathtës populiste në Evropë i parapriu rizgjedhjes së Donald Trump-it, partitë, liderët dhe qeveritë e së djathtës ekstreme në Evropë po forcohen nga rikthimi i tij i afërt në pushtet dhe nga ylli politik në rritje, Elon Musk-ut.

Ka shpresë se presidenca e Trump-it mund të ketë një efekt unifikues mbi Evropën – dhe për çështje si politika e mbrojtjes, besoj se mund të ndodhë.

Mospërfillja e dukshme e Trump-it për të drejtën ndërkombëtare, kufijtë sovranë dhe aleatët e NATO-s të SHBA-ve, me kërcënimin e tij absurd, madje përpara fillimit të mandatit të dytë, për të aneksuar Greonlandën me forcë, nxiti një reagim të shpejtë dhe të bashkuar nga Franca, Gjermania dhe Spanja.

Liderët e këtyre vendeve e bënë të qartë se janë, siç pritej, të tronditur dhe në krah të Danimarkës.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, tha se komentet e Trump-it shkaktuan “pakuptueshmëri” mes liderëve evropianë.

Por në fusha si tregtia, teknologjia dhe hapësira, ka shumë më tepër gjasa që një Evropë më nacionaliste, e përballur me një SHBA përçarëse dhe shfrytëzuese, të fragmentohet sesa të qëndrojë e bashkuar.

Dhe kjo është pikërisht ajo që kërkon aleanca Trump-Musk.

Valë e dytë e nacionalizmit populist në Evropë ka qenë në zhvillim të plotë për më shumë se dy vjet, pas një qetësie të përkohshme gjatë pandemisë dhe vitit të parë të luftës në Ukrainë.

Që nga fundi i vitit 2022, partitë e së djathtës ekstreme ose kanë hyrë në qeveri ose kanë ofruar mbështetje të jashtme për të: në Suedi, Finlandë dhe Kroaci.

Në Itali, Giorgia Meloni e së djathtës ekstreme drejton një qeveri koalicioni të djathtë, ndërsa në Holandë, edhe pse një kryeministër teknokrat kryeson ekzekutivin, Partia për Liri e Geert Wilders-it është aleatja kryesore i tij.

Në Austri, lideri i Partisë së Lirisë, Herbert Kickl, tashmë është ngarkuar me formimin e qeverisë.

Edhe nëse bisedimet mes FPÖ-së dhe konservatorëve dështojnë, zgjedhjet e reja ka gjasa të sjellin një forcim të mëtejshëm të së djathtës ekstreme.

Në Rumani, zgjedhjet presidenciale të vitit të kaluar u anuluan dramatikisht nga gjykatat, pas dëshmive për ndërhyrje masive përmes mediave sociale në mbështetje të kandidatit të së djathtës ekstreme, Călin Georgescu.

Megjithatë, përsëritja e tyre më vonë këtë vit mund të sjellë sërish një rritje të mbështetjes për Georgescu-n.

Në Republikën Çeke, zgjedhjet ndoshta do të sjellin përsëri në pushtet partinë populiste “Aksioni për Qytetarë të Pakënaqur” (Ano) të Andrej Babiš-it.

Partitë e së djathtës ekstreme në Evropë janë të ndryshme në forma dhe përmbajtje dhe janë ende larg përfaqësimit të një pakice bllokuese në BE.

Por ato po rriten në numër dhe forcë, kanë bërë përparime në koordinimin me njëra-tjetrën në institucionet e BE-së dhe janë gjithnjë e më efektive në ndikimin ndaj së djathtës qendrore, duke zhdukur dhe zbutur kufirin që i mbante jashtë pushtetit për dekada.

Në këtë sfond, Trump 2.0 dhe Musk futen në lojë, duke mos fshehur preferencat e tyre politike në Evropë.

Me zgjedhjet gjermane në horizont, Musk ka lavdëruar hapur Alternativa për Gjermaninë (AfD), duke organizuar një bisedë të drejtpërdrejtë me lideren e saj, Alice Weidel, në X për ta promovuar.

Musk duket se e konsideron sport të bërit komente nënçmuese për liderët e qendrës së majtë si Keir Starmer dhe Olaf Scholz.

Por jo të gjithë liderët evropianë janë kritikë si ata gjermanë, francezë dhe spanjollë.

Orbán dhe Meloni janë përmbajtur nga kritikat ndaj Trump-it ose Musk-ut dhe kanë marrë vetëm lavde në këmbim.

Meloni ishte në Mar-a-Lago për darkë më 4 janar, ku u lavdërua nga Trump si një “udhëheqëse fantastike” që “ka pushtuar Evropën”.

Evropa është thellësisht e shqetësuar për rikthimin e Trump, duke pasur frikë nga një tërheqje e SHBA-ve nga siguria evropiane, duke filluar me Ukrainën, një luftë tregtare transatlantike dhe dobësimin e multilateralizmit.

Ndërsa evropianët shqetësohen për Trump, ata përpiqen të përcaktojnë kush mund të jetë ndërmjetësi dhe ura lidhëse përtej Atlantikut.

E vërteta është se nuk ka një të tillë, ose të paktën jo dikë që mund të pëshpëritë në veshin e Trump për të siguruar mbrojtjen e interesave të BE-së.

Disa kandidatë janë tashmë të diskualifikuar në njërën anë ose tjetrën të Atlantikut.

Orbán e sheh veten si një “pëshpëritës” i Trump dhe abuzoi rëndë me presidencën gjashtëmujore të Hungarisë në BE, që përfundoi në dhjetor, për t’u pozicionuar si ndërmjetës mbi Rusinë dhe Ukrainën.

Por, megjithëse Orbán mund të ketë flasë në veshin e Trump, ai është margjinalizuar në BE dhe ka pak gjasa të rikuperojë reputacionin e tij.

Liderë të tjerë evropianë mund të përpiqen, mes tyre Macron dhe Donald Tusk i Polonisë.

Por Macron, megjithëse krenohet me një marrëdhënie relativisht të mirë me Trump, është jashtëzakonisht i dobët brenda vendit.

Tusk është shumë më i fortë në vendin e tij dhe do të jetë në presidencën e BE-së gjatë gjashtë muajve të parë të mandatit të Trump.

Ai gjithashtu mund të mburret me shpenzime mbrojtjeje deri në 4.7 % të PBB-së.

Por kimia personale midis të dyve kur Tusk ishte president i Këshillit Evropian ishte larg të qenit e shkëlqyer.

Kjo është arsyeja pse shumë i drejtohen Melonit, e cila krenohet me marrëdhëniet e saj me Trump dhe Musk dhe nuk është margjinalizuar në Evropë si Orbán.

Por Meloni është një nacionaliste, dhe liderët nacionalistë gjithmonë do ta përdorin kapitalin e tyre politik me Trump për të avancuar interesat e tyre kombëtare.

Në rastin e Melonit, ajo ka gjasa të përpiqet të zbusë goditjet nga Washingtoni lidhur me suficitin tregtar të konsiderueshëm të Italisë me SHBA-të dhe shpenzimet e saj janë të pamjaftueshme për mbrojtje.

Ajo nuk do të prioritizojë interesat e përbashkëta evropiane, sigurisht jo mbi ato kombëtare.

Dhe duke qenë se kimia personale ka pak gjasa të qetësojë Trump-in, Meloni mund të detyrohet të bëjë lëshime të konsiderueshme në këmbim të ndonjë përfitimi.

Këto lëshime nuk janë domosdoshmërish të këqija për Evropën.

Rritja e shpenzimeve për mbrojtjen apo edhe blerja e më shumë gazi natyror të lëngshëm nga SHBA-të, për shembull, do të kishte kuptim si për Italinë ashtu edhe për Evropën.

Por lëvizje të tjera mund të jenë më problematike, duke filluar me marrëveshjen e mundshme prej 1.6 miliardë eurosh, midis Italisë dhe SpaceX të Musk për të ofruar shërbime komunikimi për institucionet italiane, duke përfshirë mbrojtjen, përmes teknologjisë Starlink.

Megjithëse Starlink është i sigurt, varësia nga një kompani e huaj në pronësi të njeriut më të pasur në botë hap rreziqe të mëdha sigurie, duke pasur parasysh sa e manipulueshme mund të bëhet një varësi e tillë.

Është paradoksale që një marrëveshje e tillë mund të finalizohej nga një lider sovranist.

Nëse do të ndodhte, mund të dëmtonte gjithashtu indirekt Iris2, një konstelacion multi-orbital prej 10 miliardë eurosh me 290 satelitë të udhëhequr nga një konsorcium evropian (përfshirë kompani italiane).

Ankthi po gjeneron një kërkim të ethshëm për një “pëshpëritës” të Trump në Evropë.

Por figura të tilla mund të rezultojnë të paefektshme në rastin më të mirë, ose “kali i Trojës” në rastin më të keq.

Ata që janë “pëshpëritës” ka më shumë gjasa të shtyjnë interesat e Trump-it në Evropë, sesa interesat evropiane në SHBA.

Në vend që të shqetësohet për Trump, Evropa do të bënte më mirë të qëndronte e bashkuar dhe të shqetësohej më shumë për veten.