Trump numëron miliona, dhe për këtë përdor Serbinë, investimet në Beograd

Radar.rs

Financat e Donald Trump ishin shumë të paqëndrueshme vitin e kaluar. Pastaj ai filloi të shfrytëzonte rikthimin e tij në Shtëpinë e Bardhë. Ndër vendet e reja të punës, bien në sy edhe ato në Serbi, përfshirë projektin kontrovers të familjes Trump në qendër të Beogradit.

Vitin e kaluar, ndërsa rikthimi i mundshëm i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë ishte në qendër të vëmendjes së publikut, gjendja e tij financiare, kryesisht larg syrit të publikut, u përball me kërcënime serioze.

Ndërtesa e tij e zyrave në Lower Manhattan nuk po gjeneronte para të mjaftueshme për të mbuluar hipotekën, ndërsa pagesat e kredisë ishin në pritje. Shumë nga fushat e tij të golfit nuk kishin rregullisht lojtarë të mjaftueshëm për të mbuluar kostot operative. Fluksi prej miliona dollarësh në vit që ai fitonte dikur si yll televiziv është tharë pothuajse plotësisht.

Dhe një valë e papritur vendimesh gjyqësore kërcënoi të përpijë të gjitha asetet e tij likuide. Pastaj gjithçka ndryshoi kur Trump siguroi nominimin presidencial republikan.

Ripërcaktimi i modelit të biznesit

Në muajt që pasuan, Trump, së bashku me dy djemtë e tij më të mëdhenj, Eric dhe Donald Jr., e rifokusuan biznesin familjar dhe filluan një seri partneritetesh të reja, veçanërisht në sektorin e kriptomonedhave, me investitorë të gatshëm të vinin bast për fitoren e tij.

Pasi Trump u rizgjodh president në nëntor, kjo qasje u përshkallëzua plotësisht.

Firma familjare e Trump ka njoftuar një numër marrëveshjesh të reja që i sjellin atij përfitime të drejtpërdrejta financiare — edhe pse ai merr vendime politike që ndikojnë në ato industri ose vende në të cilat SHBA-të kanë interesa strategjike. Shembulli më i habitshëm është fakti që Trump tani është si partner në disa kripto-projekte ashtu edhe, si president, rregullatori kryesor i politikës së kripto-monedhave, duke lënë të kuptohet se ai dëshiron që administrata e tij të ndjekë një qasje të shkëputur ndaj monedhave dixhitale.

Sot, kritikët i shohin këto lëvizje si një shembull historik të abuzimit me detyrën për pasurim personal. Por një analizë e mijëra faqeve të dokumenteve të brendshme të Organizatës Trump, të shqyrtuara nga The New York Times si pjesë e një padie, tregon një motivim më të thellë për sjelljen e Trump: një nevojë, jo vetëm një dëshirë, për para të lehta për të mbajtur perandorinë e tij të bashkuar.

Miti i një perandorie të qëndrueshme

Në fund të vitit 2023, Trump dëshmoi në një nga seancat gjyqësore se kishte 300 deri në 400 milionë dollarë në para të gatshme, duke pretenduar se kjo tregonte “sa kompani të mirë kam ndërtuar” dhe duke shtuar se ishte “veçanërisht mbresëlënëse për një zhvillues”.

Për më tepër, versioni i modelit të biznesit të Trump që ai e projekton publikisht – një firmë zhvillimi të pasurive të paluajtshme e aftë të ekzekutojë projekte të mëdha dhe komplekse – nuk ka qenë realist për gati një dekadë, që kur dy projektet e fundit të mëdha të ndërtimit të familjes Trump përfunduan pa fitim.

Mbiemri dhe funksioni si markë

Aktualisht, pasuria e Trump bazohet në një model të ndryshëm: monetizimin e mbiemrit dhe, me vetëdije ose jo, të presidencës. Është një sipërmarrje biznesi që synon marrëveshje shumë milionë dollarëshe – qofshin projekte të vërteta sipërmarrëse, platforma kriptovalutash apo kompani rrjetesh sociale të drejtuara nga njerëz të tjerë. Paralelisht, biznesi përfshin edhe shitjen e suvenireve “Trump”: ora dore, telefona me ngjyrë ari dhe madje edhe Bibla.

Shumë nga këto kontrata hapin kanale të shumta për të kanalizuar paratë te presidenti i SHBA-së — shpesh në mënyra që janë të padukshme sipas ligjeve aktuale të raportimit financiar. Dhe duke qenë se “përdorimi i emrit të presidentit” po shitet, nuk ka kritere të qarta për të vlerësuar nëse Trump ka marrë në të vërtetë një vlerë tregu, një shpërblim për shkak të detyrës, apo në thelb një ryshfet të heshtur.

Zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Caroline Levitt, tha se Presidenti Trump i përmbahet të gjitha ligjeve për konfliktin e interesave dhe po vepron vetëm në interes të popullit amerikan.

Nga viti 2023 deri më sot, Organizata Trump ka lidhur nëntë marrëveshje ndërkombëtare: në Vietnam, Indi, Katar, Arabinë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Serbi. Këto marrëveshje lejojnë që paratë të devijohen në mënyrë diskrete te presidenti i SHBA-së, shpesh pa pasur nevojë të zbulohet vlera e plotë financiare.

Në qendër të vëmendjes ishte Serbia, ku Jared Kushner, dhëndri i Trump, nisi një projekt të madh të një hoteli luksoz dhe kompleksi banesor në vendin e ish-Shtabit të Përgjithshëm në Beograd – një simbol i bombardimeve të vitit 1999. Kompleksi u dëmtua rëndë gjatë ndërhyrjes së NATO-s dhe qëndroi për dekada si një dëshmitar i heshtur i së kaluarës së luftës.

Megjithatë, planet për të prishur ato ndërtesa kanë shkaktuar kritika të ashpra nga vendi dhe jashtë vendit. Më e zhurmshmja ishte organizata Europa Nostra, instanca më e lartë evropiane për ruajtjen e trashëgimisë kulturore, sekretarja e përgjithshme e së cilës Sneška Kvadvlig-Mihailović i tha Bloomberg News: “Nuk duhet të heqim monumentet vetëm sepse një investitor privat u shfaq me një oreks të madh për shkatërrimin e trashëgimisë për të ndërtuar një hotel dhe apartamente të papërshtatshme”.

Në vitin 2005, ndërtesat e Shtabit të Përgjithshëm morën statusin e një pasurie kulturore, por ky status u shfuqizua në vitin 2023 me qëllim lehtësimin e realizimit të projektit. Kompania e Jared Kushner, Affinity Partners, mori një kontratë qiraje 99-vjeçare toke në zemër të kryeqytetit serb, menjëherë pranë ndërtesës së Qeverisë. Projekti ka mbështetjen e fortë të Presidentit Aleksandar Vuçiç, por kundërshtohet fuqimisht nga opozita dhe një pjesë e publikut. Protestat kundër prishjes kanë vazhduar prej muajsh, së bashku me demonstratat masive kundër qeverisë së Vuçiç.

Në maj të vitit 2025, çështja mori një epilog gjyqësor: një ish-zyrtar përgjegjës për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore u arrestua me akuzën e falsifikimit të nënshkrimeve në dokumente që mundësuan heqjen e mbrojtjes nga ndërtesat. Megjithatë, Vuçiç i tha Bloomberg se projekti “vazhdon me shpejtësi të plotë”.

Europa Nostra kërkon ndalimin e prishjes, duke theksuar se “rindërtimi është e vetmja mundësi”. Ndërkohë, projekti është quajtur “Kulla Trump Belgrade” në mediat amerikane dhe është kompromentuar më tej për shkak të akuzave për korrupsion në lidhje me mosmarrëveshjen mbi statusin e ndërtesave të mbrojtura.

Pavarësisht protestave dhe polemikave të shumta në lidhje me falsifikimin , u krijua një faqe interneti për këtë projekt, përmes së cilës klientët potencialë mund të bëjnë pyetje.

Donald Trump Jr. vizitoi Beogradin disa herë pasi kompania Affinity Global njoftoi se hoteli Trump International do të ishte pjesë e projektit. Roli i Trump Jr. dhe biznesit familjar besohet të jetë i kufizuar vetëm në menaxhimin e hoteleve.

Janë ngritur pyetje nëse familja Trump po bën marrëveshje tregtare ndërsa Donald Trump është në Shtëpinë e Bardhë, por zëdhënësi i tij hodhi poshtë çdo akuzë se presidenti po përfiton personalisht nga mandati i tij.

Kthimi i parave të huaja

Pavarësisht polemikave, Beogradi nuk është një rast i izoluar. Brenda një viti, familja Trump nënshkroi marrëveshje të ngjashme në Dubai, Riad, Oman dhe Doha — të gjitha nën udhëheqjen e Ziyad El Shaar, CEO i firmës saudite DarGlobal, me lidhje të thella me regjimin saudit.
Në Indi, Kalpesh Mehta, një partner i hershëm i Organizatës Trump, nënshkroi dy kontrata të reja këtë vit, që është projekti i gjashtë në bashkëpunim me familjen Trump.

Dhe kthesa e Trump drejt kriptomonedhës ka dhënë rezultate të habitshme: mbi 236 milionë dollarë tokena nga një partneritet me World Liberty Financial dhe 320 milionë dollarë shtesë nga shitja e suvenireve dixhitale “mimcoin” – monedha virtuale që nuk kanë vlerë reale përveç marketingut. Kjo i bëri të ardhurat shumë herë më të larta se fushatat e mëparshme me Biblat, kitarat dhe orët e arta të Trump.

Në një konferencë për Bitcoin në Abu Dhabi në fund të vitit 2024, Eric Trump ishte folësi kryesor dhe deklaroi: “E di që të gjithë po mendoni: Eric, ti je nga pasuritë e paluajtshme… Por shikoni Çikagon! Unë e ndërtova atë në moshën 24 vjeç!”

Edhe pse shumë nga këto të ardhura nuk janë menjëherë të disponueshme për shpenzim, një pjesë e parave të gatshme është zotuar tashmë. Muajin e kaluar, familja Trump pagoi një kredi hipotekare prej 115 milionë dollarësh për një ndërtesë në Wall Street. Përpara kësaj, analistët parashikuan se banka do të refuzonte rifinancimin për shkak të të ardhurave të pamjaftueshme nga qiraja.
Linjat e reja të të ardhurave – të cilat përfshijnë projekte serbe dhe të Gjirit – përfaqësojnë, thonë ekspertët, një fond nga i cili familja Trump mund të mbulojë vendimet përfundimtare, hipotekat dhe humbjet operative për vite me radhë.