Shumë zhurmë për asgjë në Alaskë, tani topi në këmbët e Zelenskyt dhe europianëve

Shumë zhurmë për asgjë? Në shikim të parë, samiti “historik” i Anchorage prodhoi propagandë, krijim imazhi, komunikim, buzëqeshje miqësore dhe të kuptueshme, si dhe lajka. Por përveç legjitimitetit të Putinit, nuk pati asnjë marrëveshje të saktë dhe të detajuar. As fjala “armëpushim” nuk u shqiptua. Vetë Trump pranoi se ende nuk ishte arritur një marrëveshje, por ishte bërë “progres”.

Nëse ekziston një draft marrëveshjeje, një mirëkuptim i përkohshëm, përmbajtja e saj mbetet e panjohur pas konferencës shumë të shkurtër përfundimtare për shtyp – pa pyetje nga gazetarët.

Në këtë mungesë totale detajesh, nëse jemi optimistë, ekziston një aspekt pozitiv. Më lakonik nga të dy ishte Trump, zakonisht arrogant. Amerikani e justifikoi shkurtësinë dhe diskrecionin e tij (vërtet të pazakontë) duke thënë se duhej të bënte “thirrje ndërkombëtare”: te evropianët dhe te Zelensky. Nëse ky është vërtet rasti, duket si një gjest respekti, dhe një në përputhje me atë që ai vetë premtoi pas videokonferencës së së mërkurës me disa udhëheqës të BE-së dhe ukrainasin. A është topi në fushën e tyre?

Nëse është kështu, do të ishim dëshmitarë të lajmeve pozitive, pothuajse sensacionale: kthimi në një ritual diplomatik mjaft tradicional, dëshira për të mos anashkaluar aleatët dhe për të mos e paraqitur një vend që ka qenë viktimë e agresionit me një fakt të kryer.

Nëse është kështu, përshtypja e parë është se rreziku është shmangur. Një konferencë për shtyp me pyetje dhe përgjigje mund ta kishte tërhequr Trumpin në përleshjen e zakonshme me gazetarët: e dimë si fillon, nuk e dimë se ku mund të çojë. Një tepricë detajesh rreth asaj që kishin thënë të dy mund ta kishte lënë Ukrainën dhe Evropën me ndjesinë e pakëndshme të “pranimit ose lënies”.

Përndryshe, të gjithë pamë një Putin të mburrur (ai madje e mbylli takimin duke folur në anglisht: “Herën tjetër në Moskë”). Që ky udhëtim në tokën amerikane ishte një sukses për të, ishte e pamohueshme që nga fillimi. Ai e nënvizoi këtë duke kujtuar se e kishte qortuar Joe Bidenin për “gabimin e madh” të dëshirës për ta izoluar atë.

Putini filloi me një kujtim historik, një homazh të gjallë për aleancën SHBA-Sovjetike që fitoi Luftën e Dytë Botërore. Ai e paraqiti takimin në Alaska si fillimin e një faze të re bashkëpunimi midis dy superfuqive (biznesi, Arktiku, hapësira).

Lidhur me Ukrainën, Putini theksoi se “situata aktuale” rrjedh nga një kërcënim për sigurinë e Rusisë. Ai shpresonte që evropianët “nuk do ta rrëzonin zgjidhjen me manovra prapa skenave”, por ai vetë nuk u thellua kurrë në meritat e asaj që mund të ishte një marrëveshje. Ai as nuk njoftoi dhe as nuk la të kuptohej në mënyrë të paqartë për ndërprerjen e luftimeve. Ai theksoi se “shkaqet rrënjësore” – domethënë, kërcënimi i supozuar për sigurinë ruse – duhet të eliminohen në mënyrë që të arrihet një zgjidhje e qëndrueshme. Ai pranoi se Ukraina “natyrshëm” gjithashtu ka të drejtë për garanci në lidhje me sigurinë e saj, një shprehje mjaft e re për të. Por, përpara se të mbahemi pas këtyre fjalëve, është e nevojshme të dimë se çfarë lloj sigurie është i gatshëm të pranojë ai (një ushtri e fortë ukrainase e mbështetur nga furnizime të vazhdueshme me armë perëndimore? Prani trupash të huaja? Hyrje e Kievit në BE? Asnjë nga këto?)

Duke u kthyer te Trump, e vetmja gabim i vërtetë në fjalimin e tij të shkurtër ishte kur ai u kthye te larja e hesapeve me opozitën demokrate dhe median për Russiagate, skandalin që nxiti një përpjekje për shkarkim gjatë mandatit të tij të parë. Ai sigurisht që mund ta kishte shmangur atë; tani gjithçka është një gjë e së kaluarës (është e qartë se teoria e konspiracionit për manovrat ruse që favorizuan fitoren e Trump ndaj Hillary Clinton në 2016 nuk kishte substancë). Përdorimi i audiencave ndërkombëtare për përfitime politike të brendshme është një nga gabimet e tij të shpeshta në stil.

Lidhur me çështjen vërtet të rëndësishme të Ukrainës, ai e kufizoi veten duke thënë se “kanë mbetur disa çështje për t’u zgjidhur”. Ndoshta, për një herë, nëse e mban fjalën e tij, qeveritë evropiane dhe ukrainase do ta dinë se çfarë po ndodh para medias. Kjo do të ishte e drejtë, duhet të shpresojmë. Përveç nëse Moska fillon ndonjë lloj loje “rrjedhjeje informacioni”.

Pjesa tjetër e paraqitjes u shënua nga gjeste dhe rituale midis dy udhëheqësve, të cilat shumë i konsiderojnë tepër miqësore. Që ekziston një tërheqje midis të dyve nuk është asgjë e re. Gjëja e rëndësishme është që kjo të mos shndërrohet në një pakt të lig në dëm të të tjerëve. Është shumë herët për ta thënë.

Corriere della Sera