Një ‘optimizëm paradoksal’ lind në Izrael dhe Gaza

Fluturimi kishte më shumë të përbashkëta me një ogur astronomik – një kometë mesjetare, le të themi, dhe të gjitha ndryshimet e humorit që mund të sjellë kjo në publik – sesa me një akt të thjeshtë aviacioni.

Izraelitët kishin qëndruar zgjuar për ditë të tëra me shpresën se pengjet do të liroheshin. Pamja e 747 nënkuptonte: Kjo po ndodh vërtet. Brenda pak orësh, kishte ndodhur. Hamasi ia dorëzoi Izraelit 20 pengjet e tij të fundit të gjallë dhe filloi procesin e kthimit të eshtrave të dhjetëra të tjerëve.

Izraeli, pasi tërhoqi forcat e tij nga pjesa më e madhe e Gazës të premten, liroi 1 mijë e 968 të burgosur palestinezë.

Një luftë që filloi me vrasjen e më shumë se 1 mijë izraelitëve nga Hamasi dhe vazhdoi të vriste më shumë banorë të Gazës sesa mund të numërohen saktësisht, duket se ka mbaruar. Pasdite, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu foli në Knesset dhe shpalli fitoren.

Donald Trump foli më pas dhe tha se sot dielli kishte lindur mbi “një Tokë të Shenjtë që më në fund është në paqe”, pasi Izraeli kishte arritur “gjithçka që mund të fitohet me forcën e armëve”. Çdo shpresë në rajon është kryesisht për shkak të faktit se Trump do të duket si një kokërr e vogël nëse marrëveshja dështon dhe se ai do të bëjë gjithçka për të shmangur statusin e kokërr e vogël dhe për të shkatërruar ata që do ta bënin atë një të tillë.

Kalova disa nga këto momente gëzimi në Jerusalemin Lindor, në shtëpinë e filozofit palestinez Sari Nusseibeh. Nusseibeh, 76 vjeç, ishte president i Universitetit Al-Quds nga viti 1995 deri në vitin 2014 dhe përfaqësues i Autoritetit Palestinez në Jerusalem nga viti 2001 deri në vitin 2002.

Gjatë asaj kohe, ai punoi për një zgjidhje me dy shtete – një vizion paqeje që gjatë dy viteve të fundit është dukur jo vetëm i pakapshëm, por edhe shumë i çuditshëm.

Ai ka qenë jashtë politikës për dekada të tëra dhe më tha se për pjesën më të madhe të dy viteve të fundit e kishte ruajtur mendjen e shëndoshë duke shmangur shumë lajme për Gazën dhe duke parë në vend të kësaj telenovela të Koresë së Jugut.

Izraeli kërkon që Hamasi të çarmatoset dhe të zhduket. Hamasi ende refuzon. I thashë Nusseibeh se kisha frikë se pauza nuk do të zgjaste, se Hamasi do të dilte nga rrënojat dhe do të hidhte në erë një automjet ushtarak izraelit dhe se lufta do të rifillonte.

Ai më qortoi për pesimizmin tim: Hamasi kishte pak për të fituar nga prishja e paqes në këtë pikë dhe izraelitët nuk do të ishin aq budallenj sa të ekspozoheshin ndaj sulmeve të këtij lloji.

(Një zyrtar amerikan në Izrael më tha se mbajtja e Izraelit larg reagimit ndaj një provokimi të tillë është një detyrë me përparësi të lartë e caktuar Sekretarit të Shtetit dhe Këshilltarit të Sigurisë Kombëtare Marco Rubio).

Plani i Trump kërkon një forcë, të përbërë nga partnerë “arabë dhe ndërkombëtarë”, për të ruajtur paqen nën udhëheqjen e ushtrisë së Shteteve të Bashkuara, dhe një “komitet palestinez teknokratik dhe apolitik” për të drejtuar Gazën.

Nusseibeh më tha se ndjeu një “optimizëm paradoksal” pas katastrofës së Gazës dhe mendonte se qeveria e re e përkohshme kishte “një shans të mirë” për të mos u rikthyer në luftë së shpejti.

“Ne kemi paguar një çmim të madh”, më tha ai. “Edhe izraelitët kanë paguar. Por kjo do të thotë që njerëzit do të jenë të gatshëm t’i shohin gjërat ndryshe”.

Tani ishte koha për ta qortuar lehtë veten e tij të mëparshme.

“Më parë, të gjithë – përfshirë mua – besonin se mund të kishim një zgjidhje me dy shtete brenda natës”, tha ai. Tani, tha ai, askush nuk mund ta mashtronte veten duke menduar se paqja mund të ruhej pa mundim, ose se shtetësia mund të vinte papritur. Korniza e sigurisë që tani po vihet në fokus, tha ai, mund të funksionojë.

Dhe nëse ndodh, mund të krijojë mundësi të reja, përfshirë edhe në Bregun Perëndimor. Ai pranoi çuditshmërinë se si kjo rrugë u bë e mundur, falë përpjekjeve të “këtij djali të çuditshëm në Shtëpinë e Bardhë” që erdhi nga askund, “si Supermeni”, duke imagjinuar disi se çfarë mund të jetë, i pangarkuar nga ajo që ka qenë. Presidentët e mëparshëm nuk kishin bërë shumë.

Nuk jam mësuar të më thonë palestinezët të gëzohem. Nusseibeh shprehu gjithashtu shqetësime, veçanërisht se Gaza, megjithëse e sapopaqësuar, mund të përfundojë e ndarë përgjithmonë nga Bregu Perëndimor. Por meditimi i tij për mundësitë e momentit aktual nuk ishte një ëndërr me sy hapur.

Vetë Trump ka deklaruar se “nuk do ta lejojë Izraelin të aneksojë Bregun Perëndimor”. Ky angazhim, i dhënë muajin e kaluar në Zyrën Ovale, ishte deri vonë i hapur për dyshime, veçanërisht pas emërimit të ish-Guvernatorit të Arkansasit, Mike Huckabee, një mbështetës ungjillor i Izraelit, si ambasador i tij në Jerusalem.

“Mendoj se Izraeli ka tapi pronësie për Judenë dhe Samarinë”, i tha ai CNN në 2017, duke preferuar qëllimisht emrin për Bregun Perëndimor të përdorur nga ekspansionistët izraelitë.

Që nga ajo kohë.

Ai mbërriti në Jerusalem në prill, Huckabee duket se ose e ka humbur ose e ka gjetur besimin në këtë çështje.

Në korrik, ai vizitoi fshatin Taybeh në Bregun Perëndimor, ku një kishë palestineze ishte djegur nga kolonët izraelitë, dhe deklaroi se zjarrvënia ishte “një akt terrori”. Dhuna e kolonëve u rrit menjëherë pas sulmeve të 7 tetorit, siç raportova në atë kohë. Vjelja e ullinjve, e cila në të kaluarën ka qenë një rast për sulme nga kolonët, sapo filloi, dhe gjërat janë më të qeta tani. Mund të ketë shpresë.

Imazhet e shkatërrimit në Gaza, dhe ndoshta edhe shoqëria e një filozofi, më kujtuan një filozof tjetër, Jonathan Lear, i cili vdiq muajin e kaluar. Në librin e tij të vitit 2006, “Shpresa Radical”, Lear shqyrtoi atë që mbetet për të mbijetuarit e një qytetërimi të rrënuar.

Pasi populli Crow i Rrafshnaltave të Mëdha të Amerikës u mbyll në rezervate, udhëheqësi i tyre i fundit i madh, Plenty Coups, deklaroi në mënyrë enigmatike se “pas kësaj, asgjë nuk ndodhi”. Rreshti ishte një epitaf për një mënyrë jetese. Lear propozoi që shpallja e Korbit të vdekur në një formë ishte një kusht për të liruar vend për “rilindjen” e Korbit në një tjetër.

Të shpresosh rrënjësisht do të thotë të njohësh zhdukjen e një mënyre jetese, pa qenë në gjendje të dish se çfarë mënyre jetese do të lindë në hapësirën e bërë të mundur nga zhdukja e asaj të mëparshmes.

Populli i Gazës nuk ka vuajtur një zhdukje qytetëruese si Korbi. (Sipas Ministrisë së Shëndetësisë të Hamasit, rreth 3 për qind e popullsisë së Gazës kanë vdekur në luftë. Shifra përfshin luftëtarët. Brenda pak vitesh, rreth një e treta e të gjithë Korbit vdiq vetëm nga lija).

Por mund të vijë një moment i ngjashëm, kur një epokë politike të ketë mbaruar dhe një tjetër, detajet e së cilës janë ende të panjohura, po përpiqet të lindë. Një mami e çuditshme portokalli po merr pjesë.