OPINION
Precedenti “Beleri” si letër lakmusi për demokracinë në Shqipëri
Nga Genc Pollo
Përkufizimi standard i të burgosurit politik është “Dikush që e burgosin për veprimtarinë e tij politike. Veprimtaria politike nuk është gjithmonë arsyeja zyrtare e burgosjes”. Me këtë përkufizim Shqipëria sot e ka një të tillë.
Fredi Belerin, i cili në maj të këtij viti kandidoi për kryebashkiak të Himarës i mbështetur nga opozita, i përshtatet shumë mirë këtij përkufizimi. Mediat janë plot me deklarata e replika të qeveritarëve grekë e shqiptarë që përmendin emrin e tij.
Megjithatë, paraqitja mediatike e rastit Beleri si një çështje dypalëshe shqiptaro-greke është keqorientuese: çështja Beleri është një problem serioz i të drejtave themelore të njeriut (habeas corpus), i shtetit të së drejtës dhe i demokracisë për Shqipërinë. Pavarësisht nëse për të interesohet ose nuk interesohet Greqia apo Bashkimi Evropian.
Beleri ishte si kandidati sfidues i kryebashkiakut socialist dhe kryesonte qaratazi në sondazhet e opinionit në Himarës. Kjo ishte mesa duket arsyeja pse Edi Rama e sulmoi atë personalisht dhe vrazhdë, si asnjë kandidat tjetër të opozitës. Megjithatë Beleri vazhdoi të kryesonte dhe përfundimisht e fitoi garën. Ai mësoi për fitoren e tij në një qeli burgu.
Beleri u arrestua me akuzën e blerjes së votës. Në dekadën e fundit, blerja e votave është kthyer në një gangrenë në zgjedhjet shqiptare dhe në një shqetësim të vazhdueshëm sipas raporteve ndërkombëtare të monitorimit ndërkombëtar të OSBE-së. E vërteta është se blerja e votave është një specialitet i partisë në pushtet për shkak të parave të publike të grumbulluara dhe të ardhurave nga kriminaliteti. Opozita është margjinalizuar, madje edhe e privuar nga instrumentat ligjore rutinë (financimi i fushatës dhe përfaqësimi në administrimin e votimit) përmes marifeteve administrative.
Megjithatë, asnjë kandidat i partisë në pushtet nuk është hetuar aq më pak të arrestuar apo paditur për akuza të tilla.
Arrestimi i Belerit ndodhi mbasi policia pajtoi një person me preçedentë penalë i cili i premtoi se do të gozhdonte Belerin për blerje votash (policia nuk e përdori një teknikë të tillë për kandidatë të tjerë, pavarësisht provave të shumta). Aktakuza e paraqitur nuk tregon asnjë ndërveprim mes Belerit dhe “personit të infiltruar”.
I gjithë procesi policor/prokuror/gjyqësor është shenjuar nga shkelje të Procedurës Penale. Beleri ndodhet ende në paraburgim, ndërsa bashkëpunëtori i tij, që pati një takim me të infiltruarin policor është lënë i lirë. Sipas ligjit, Beleri duhet të bëjë betimin për kryetar bashkie brenda tre muajve nga zgjedhjet. Ai nuk mund ta bëjë këtë ndërsa është në burg dhe gjykimi në themel i çështjes mund të zgjasë më shumë se një vit. Rama duket se synon anulimin dhe përsëritjen e zgjedhjeve në Himarë.
Duhet të ketë një arsye pse Rama u investua personalisht në një sjellje kaq të rrezikshme duke shkelur normat ligjore dhe demokratike që ai nuk i kishte shkelur ende (dmth. arrestimin e kandidatëve të opozitës gjatë fushatës). Shpjegimi i qartë është qasja e babëzitur ndaj zhvillimit të bregdetit të detit Jon me Himarën që administron pjesën më të lakmuar të tij.
Një grup oligarkësh rreth Ramës e kanë ndarë mendjen për të rrëmbyer tokën (plazhet dhe shpatet e kodrave) që i përket normalisht banorëve vendas për të zhvilluar resorte turistike. Ata përdorin agjencitë shtetërore për të detyruar pronarët të shesin trojet për një kafshatë goje. Ka pasur raste të rrëmbimit të tokës përmes zyrtarëve të kadastrës duke falsifikuar dokumentet e pronësisë.
Ministrja e Jashtme e Ramës është kapur në një skandal (korrupsion ose konflikt interesi) teksa ka përdorur burimet shtetërore për të favorizuar investimet e familjes në një hotel në Himarë. Ndërkohë që shumica parlamentare po bllokon hetimin e opozitës dhe po injoron vendimet e Gjykatës Kushtetuese për këtë çështje.
Beleri ishte zotuar vazhdimisht se do të përdorte pushtetin e kryebashkiakut për të penguar praktika të tilla grabitqare dhe korruptive. Duke pasur parasysh kompetencat bashkiake në planifikimin urban, ai do të kishte kompetenca dhe mjete për t’a mbajtur këtë premtim. Kryebashkiaku socialist përkundrazi i ka përmbushur përherë dëshirat e qeverisë Rama dhe oligarkëve të ndryshëm.
Duke qenë se Beleri është me shtetësi të dyfishtë, ka pasur protesta sistematike greke duke filluar me kryeministrin Mitsotakis që nga dita e arrestimit të tij. Kjo ka bërë të mundur që Rama të gjegjet me tirada “patriotike” kundër “ndërhyrjes greke”. Megjithatë, përpara fushatës lokale, Mitsotakis vizitoi bashkitë e minoritetit grek në Shqipërinë e Jugut i shoqëruar vetëm nga Rama dhe zyrtarë socialistë. Kjo përkrahje mori “shpërblimin e merituar” duke arrestuar Belerin.
Parlamenti Evropian më 11 korrik 2023, në rezolutën e miratuar me konsensus për Shqipërinë: “…shpreh shqetësimin e tij për arrestimin e kryetarit të ri të bashkisë Himarë, Fredi Beleri, në prag të zgjedhjeve bashkiake të majit; ky arrestim cënon prezumimin e pafajësisë dhe parandalon kryebashkiakun e zgjedhur që të marrë ofiqin pasi ai mbetet i burgosur edhe sot e kësaj dite; nënvizon se kjo çështje lidhet me respektimin e përgjithshëm të të drejtave themelore, çështjen e zvarritur të pronave … në zonën e bashkisë dhe me akuzat për interferenca nga shteti”.
Komisioni Evropian ka heshtur deri më tani për këtë çështje, përveçse ka thënë se po monitorojnë çështjen gjyqësore. Nënkryetari i tij Margaritis Schinas ka bërë deklarata të mprehta, por ato duket se janë në linjë me njoftimet për shtyp të zyrtarëve të tjerë grekë. Megjithatë, Komisioni ka shprehur shqetësim për raste të ngjashme në vende të largëta që nuk janë (nuk mund të jenë) kandidatë për në BE. Në qasjen e tyre formaliste, ata nuk duhet të flasin për një çështje gjyqësore në një shtet kandidat deri në një vendim përfundimtar. Që presupozon një gjyqësor që funksionon normalisht. Kjo përshtatet në narrativën e Komisionit për “progresin e vazhdueshëm” të Shqipërisë si vend kandidat, pavarësisht shkëputjes së kësaj narrative nga realiteti.
Çështja Beleri do të jetë një letër lakmusi. Jo thjesht për marrëdhëniet e Shqipërisë me Greqinë apo për avancimin e saj drejt Bashkimit Europian, por kjo çështje do të testojë shkallën e tolerimit të arbitraritetit nga një sundimtar autoritar që ka përqendruar dhe personalizuar pushtetin qeveritar.
Në të vërtetë, nëse Rama, pa hasur probleme, mund t’a arrestojë Belerin e t’a shkarkojë si kryetar bashkie, asgjë nuk do ta pengojë atë të përsërisë të njëjtin truk me kandidatin për kryeministër të opozitës në zgjedhjet parlamentaretë radhës nëse ky i fundit do të kryesojë në sondazhe.
Prandaj precedenti Beleri meriton më shumë vëmendje dhe angazhim se sa ka marrë deri sot. Dhe në protestën e himariotëve pro kryebashkiakut të tyre nuk lipsej të mungonin titullarët e opozitës politike.
OPINION
Fitorja shqiptare në Maqedoninë e Veriut
Nga Arber Cejku
OPINION
‘Kryeministri i shikon vartësit si minj’/ Reagim i fortë nga Endi Tafani
OPINION
Çfarë na kanë mësuar tragjeditë si ajo e Shkodrës
Çfarë na kanë mësuar tragjeditë si ajo e Shkodrës
1. Ajo që thuhet ditën e parë është e paplotë. Komunikatat, lajmet dhe deklaratat e ditës së parë janë shpesh kontradiktore dhe rrallë “qëllojnë në shenjë”.
2. Nuk ka vetëm një shkak. Tragjeditë rrallë kanë një arsye të vetme. Fokusi vetëm te një shkak çon në shpjegime të thjeshtëzuara dhe të mangëta.
3. Reagimi politik dhe institucional mbetet vetëm në nivel retorike. Përgjigja nga politikanët dhe institucionet shpesh mbetet te fjalët, me deklarata ku dënohet dhuna, apo me thirrjet për ndëshkim nga drejtësia.
4. Etika, është gjëja e fundit që i shkon në mendje medias. Në ngutin për të raportuar mbi një tragjedi, sensacionalizmi merr përparësi ndaj etikës. Fotot, videot, raportimi i detajuar apo edhe spekullativ ndikon jo vetëm te familjarë e përfshirë në tragjedi.
5. Rrënjët e krizës familjare, shoqërore, institucionale dhe politike mbeten të pa analizuara.
6. Reagimi opinionit, i shpejtë por sipërfaqësor. Pas një tragjedie, shpesh ka një valë empati dhe solidariteti, por kjo valë fillestare zbehet shpejt. Vëmendjen e opinionit e marrin “skandalet e radhës”
7. Ekspertët flasin, por nuk degjohen? Në ngjarjen e Shkodrës disa ekspertë (psikologë dhe sociologe) analizuan shkaqet dhe dhanë një tablo më të gjerë të rrënjëve të tragjedisë. Fatkeqësisht, nuk i dëgjon kush deri në tragjedinë e radhës.
8. Përgjegjësia mungon—Fillimisht, bëhen thirrje për përgjegjësi dhe drejtësi. Por me kalimin e tri ditëve prozhektorët e medias kalojnë në skandalin e radhës dhe zelli për të gjetur përgjegjësit tretet si vesa mëngjesit.
9. Fatalizmi i pa shmangshëm. Kur mbetesh te konstatimi dhe te veprimet “më ka çu nona me la gojën”, nuk ka asnjë shpresë për ndryshim.
10. Në pritje të tragjedisë së radhës. Në mungesë të reflektimit dhe veprimit tragjedia e radhës është çështje kohe.
OPINION
“Veliaj është gati t’i japë SPAK-ut edhe godinën e Bashkisë, veç mos e arrestojnë”
Jurisati Ylli Manjani ka ironizuar deklaratën e djeshme të kryebashkiakut të Tiranës Erion Veliaj në një prej televizioneve të tij, ku tha se ka bërë shumë për SPAK, duke e ndihmuar me dhënien e godinës së ish-Ujësjelljësit, në mënyrë që “kolegët e BKH-së, të punojnë në kushtet njerëzore”.
Në një reagim në rrjetet sociale, Manjani shkruan me ironi se Veliaj është i gatshëm t’i dhurojë edhe godinën e Bashkisë së Tiranës, SPAK-ut, vetëm që ata të mos e arrestojnë.
“Jo godinën e ujësjellësit por edhe godinën e bashkisë i jep SPAK-ut në këto momente AliBabVeliaj.
Mor po del në zyrë me qera në Vorë po qe nevoja, veç mos e arrestojnë…”, shkruan Manjani.
OPINION
Kush po e drejton botën?
Ditmir Bushati bisedoi në podcastin e tij Public Square me Ian Bremmer, një shkencëtar politik mjaft i spikatur, jo vetëm në SHBA, por edhe jashtë saj. Bremmer është president themelues i kompanisë “Eurasia group”, një kompani konsulence, e cila merret me analizimin e risqeve në mbarë botën. Ian, në të njëjtën kohë, është edhe themelues e drejtues i medias digjitale “GZERO”
Bushati dhe Bremmer diskutuan mbi cështje të rëndësishme të cilat janë kryefjalë e opinionit publik ndërkombëtar, duke nisur nga beteja presidenciale Biden-Trump në SHBA, e cila do të jetë përcaktuese për disa konflikte dhe për mjedisin e ri gjeopolitik, por edhe cështje që kanë lidhje me demokracrinë, me sundimin e së drejtës, me ekonominë, me inteligjencën artificiale dhe zhvillimet e vrullshme teknologjike, me rolin e organizatave ndërkombëtare, me rolin e kompanive ndërkombëtare, dhe ndikimin që ato kanë në sjelljen njerëzore, politike, ekonomike, shtetërore dhe jo vetëm.
Biden apo Trump? Cfarë duhet të presim prej tyre?
Bushati dhe Bremmer diskutojnë mbi procesin zgjedhor të muajit nëntor në SHBA të cilat kanë rezervuar një ripërballe Biden-Trump. Bashkëbiseduesit bien dakord që këto zgjedhje kanë një ndikim të madh, si në planin e brendshëm ashtu dhe në rrafsh ndërkombëtar. Në planin e brendshëm, kjo garë do të shoqërohet me një mjedis disinformimi dhe disinformimi të perceptuar, ku amerikanët nuk pranojnë shumicën e gjërave që dëgjojnë nga pala tjetër kundërshtare në politikë. Është një betejë shumë e ashpër, ku shumica e amerikanëve gjithnjë e më shumë nuk besojnë te vlerat dhe institucionet që përfaqëson vendi i tyre.
Bushati dhe Bremmer diskutojnë mbi atë cfarë do të ndodhë në Europë dhe më tej dhe në Azi, nëse fitues i këtyre zgjedhjeve rezulton ish-Presidenti i SHBA-ve. Sipas Bremmer, do të ketë shumë më tepër mungesë stabiliteti, paqëndrueshmëri, pasiguri nga shtetet më të fuqishme të botës.
Sipas tij, katër janë frontet kryesore të tensionit gjeopolitik që do të vijnë nga zgjedhja e Trumpi-it, mbi të cilat ai do të vendoste shumë më tepër presion ndaj secilit prej tyre. Në rastin e Lindjes së Mesme, ka më shumë mundësi që rezultatet të jenë në favor të SHBA-ve. Në rastin e Europës dhe Ukrainës, ka më shumë mundësi që rezultatet të jenë kundër SHBA-ve dhe NATO-s. Kina është tërësisht një mister. Gjithçka mund të ndodhë. Kina mund të përfundojë në një luftë shumë më të madhe me SHBA-në, ose me një ekonomi më të dobët. Dhe me një Azi në një mjedis gjeopolitik sfidues, ata mund të tërhiqen në përpjekje për të gjetur një mënyrë për ta pranuar situatën dhe për t’i mbajtur marrëdhëniet të stabilizuara.
NATO këtë vit shënon përvjetorin e 75-të të themelimit dhe Bushati e Bremmer bien dakord që viti i shkuar ka shënuar kulmin e kësaj aleancë në dekada. NATO po dobësohej përpara se Rusia të pushtonte Ukrainën në vitin 2022. Pavarësisht se lufta filloi në vitin 2014, europianët nuk po shpenzonin, dhe sigurisht nuk po angazhoheshin për ta bërë Ukrainën apo Gjeorgjinë pjesë të NATO-s në një të ardhme të afërt. Rusia e shfrytëzoi këtë gjë. Më pas, Rusia bëri atë gjë që nuk duhej ta kishte bërë kurrë. Sun Tzu ka thënë: “Mos e ndërprit kundërshtarin teksa është duke bërë gabime”. NATO po dobësohej, kishte më pak mbështetje, Franca po fliste për autonomi strategjike, Trump po thoshte se ndoshta nuk duhej të angazhohej më në aleancë, dhe më pas Putin pushton Ukrainën, gjë që e bashkoi NATO-n. Kjo bëri që Suedia dhe Finlanda të donin t’i bashkoheshin NATO-s. Kjo situatë bëri që të gjithë të shpenzonin më shumë, bëri që Gjermania të fliste për një Zeitenëende (pikë kthese). Por, vijon Bremmer, dy vite më vonë, Rusia ka më shumë vëmendje ndaj Ukrainës, janë më të duruar dhe të gatshëm të durojnë më gjatë, sesa më shumë – jo të gjithë – por më shumë aleatë të NATO-s. Fatkeqësisht, në vitin 2024 nuk po shikojmë atë pikën kulmore të NATO-s që pamë në vitin 2023.
Komunitet i mbrojtjes së BE-së?
Bremmer beson se Bashkimi Europian ekziston si një komunitet politik, është eksperimenti më i suksesshëm i qeverisjes mbikombëtare në botë, në ditët e sotme, por shpreh rezerva nëse do të jetë po kaq i suksesshëm me ngritjen e komitetit të mbrojtjes. Sipas tij, komuniteti është më i fortë pas reagimit ndaj krizave, si Brexit, pas reagimit ndaj pandemisë, përgjigjen ndaj pushtimit të Ukrainës nga ana e Rusisë apo politikave të përbashkëta të energjisë. Por, për sa i përket mbrojtjes, kjo është diçka e vonuar dhe e paktë. “E parë në përgjithësi, ky është një hap i mirëpritur për të përforcuar aftësitë në fushën e mbrojtjes të Europës. Unë jam skeptik se thirrjet për një komision për mbrojtjen do të jenë të mjaftueshme për të bërë një ndryshim të rëndësishëm, edhe pse ato do të bëjnë ndryshime të vogla, kur flasim për të ardhmen e Ukrainës, apo kur flasim për të ardhmen e NATO-s. Nuk mendoj se kjo do të jetë një nga sukseset përkrah sukseseve të tjera që përmenda”.
Siguria e ekonomia globale dhe rendi digjital
Bushati dhe Bremmer ndajnë mendimin se SHBA-të janë fuqia dominuese e sigurisë në nivel global, si i vetmi vend në botë që mund të projektojë pushtetin e tij ushtarak në të gjithë botën. Por rendi ekonomik është një rend me shumë pole, me një sërë polesh që ndryshojnë ndikimin e tyre relativ. SHBA-të, Kina, BE-ja, por edhe India po bëhet më e rëndësishme. Në vitin 2030, ajo do të jetë ekonomia e tretë më e madhe. Japonia, gjithashtu. Një rend me shumë pole, ku askush nuk mund të dominojë, me shumë aleanca që zhvendosen. Por, më pas kemi edhe një rend digjital që po dominohet gjithnjë e më shumë nga kompanitë teknologjike. Dhe teknologjia po lëviz shumë më shpejt sesa qeverisja dhe aftësia për ta drejtuar atë. Ne ende nuk po i mendojmë kompanitë teknologjike si aktorë gjeopolitikë, por ato janë të tilla. Ato po bëhen të tilla gjithnjë e më shumë. Dhe kjo është veçanërisht e vërtetë me revolucionin e inteligjencës artificiale. Rrjedhimisht, kjo është një periudhë veçanërisht entuziaste për gjeopolitikën, por me shumë gjasa një periudhë e rëndësishme për Perëndimin.
Teksa bien dakord që inteligjenca artificiale është një faktor dominues që mund të jetë një forcë pozitive, por mund të ketë edhe pasoja shumë të rënda, Bushati dhe Bremmer shprehen se SHBA-të dhe Kina janë dy fuqi dominuese në botë që kontrollojnë inteligjencën artificiale. Megjithatë nuk është e qartë nëse qeveritë do të kenë një rol të madh në vendimmarrje. Në SHBA kjo është e paqartë. Por, vendimarrja politike mund ta pengojë Kinën që të bëhet një aktor i nivelit botëror për inteligjencën artificiale, pasi Kina është e shqetësuar për atë që mund të bëjë inteligjenca artificiale me qytetarët e saj, duke prishur regjimin autoritar. Dhe nuk është e qartë nëse SHBA-të dhe Kina do të jenë dy fuqitë dominuese në inteligjencën artificiale. Ose nëse do të mendojnë për të më shumë në një mënyrë të fragmentarizuar, me një numër të madh aktorësh që nuk janë shtete, të cilët qeveritë nuk do të mund t’i kontrollojnë. Dhe nëse kjo gjë do të bëhet një realitet, rolet e qeverive në SHBA dhe Kinë do të jenë të kufizuara. Ato nuk do të mund të jenë vendimmarrëse.
-
Pinknews18 hours ago
Meritoni e goditi dhe i nxiu syrin? Fation Kuqari nxjerr VIDEON e së vërtetës
-
Pinknews14 hours ago
E quajnë analfabet, Donaldi mbron Romeon dhe zbulon nga çfarë vuan vëllai i tij
-
Pinknews18 hours ago
“Në sytë e mi është shumë e zgjuar”/ Juli flet për këtë banore: Si vajzë kam respekt, por…
-
Rajon18 hours ago
Tjetër tragjedi në Greqi/ Momenti kur makina përplas për vdekje 22-vjeçarin, koka i fluturon dhe…
-
Politike17 hours ago
Berisha nxjerr VIDEO-n: Si gënjeu sot Rama paturpësisht se medemek s’ka sulmuar asnjë gazetar
-
Kronike15 hours ago
Kush janë tre ish-zyrtarët e lartë të policisë që SPAK ka lëshuar urdhër-arrest, njëri prej tyre “personazh” i njohur
-
Aktualitet13 hours ago
Vetëvrasja e nënës me tre fëmijët në lumë/ Karamuço hedh dyshime të forta: Bashkëshorti…
-
Kronike14 hours ago
U kap me 113 mijë euro në Audi/ Kush është ish-efektivi i RENEA-s i shpallur në kërkim nga SPAK?