Aktualitet

Temperaturat e larta/ Eksperti: Bëhen shkaku i më shumë krimeve

Vapa e vërtetë e verës sapo ka ardhur me hyrjen e anticiklonit afrikan i cili do të sjellë temperatura të larta.

Nxehtësia vepron si një faktor stresi përgjegjës për sjelljet agresive dhe impulsive, duke ngadalësuar aftësinë për të kontrolluar.

Valët e të nxehtit kanë një ndikim të madh në shëndetin tonë fizik dhe mendor. Gjatë motit të nxehtë, dhomat e urgjencës së spitalit mbushen shpejt me pacientë që vuajnë nga dehidratimi, periudhat e të fikëtit dhe deliriumi.

Ankthi dhe depresioni shtohen

Vapa ekstreme mund të ketë pasoja të rënda në shëndetin tonë dhe mund të përkeqësojë simptomat e shëndetit mendor. Valët e të nxehtit, si dhe ngjarje të tjera të motit si përmbytjet dhe zjarret, janë lidhur me një rritje të simptomave të depresionit tek njerëzit që tashmë vuajnë nga ky çrregullim dhe në simptomat e ankthit tek ata me çrregullim ankthi të përgjithësuar. Është vërejtur gjithashtu një lidhje midis temperaturës së lartë dhe tentativave për vetëvrasje. Vdekjet që lidhen me shëndetin mendor rriten me 2,2% dhe kulmet e lagështisë lidhen me një numër më të madh të vetëvrasjeve. Një përmbledhje e studimeve zbuloi një korrelacion midis temperaturave të larta dhe lagështisë së lartë me përkeqësimin e çrregullimit bipolar me një rritje të episodeve maniake.

Sulmet e panikut

Stresi termik ndikon edhe në ekuilibrin kritik dhe të sjelljes në mënyrë indirekte, nëpërmjet humbjes së gjumit dhe përmbysjes së ritmeve tona biologjike: nuk do të thotë vetëm të flemë pak, por edhe të pësojmë një ndryshim në cilësinë e gjumit, i cili jo gjithmonë është restaurues. Sulmet e panikut rriten me të nxehtin: ndjenja e rraskapitjes, lodhja në kryerjen e veprimeve edhe të thjeshta, marramendja, tek njerëzit që tashmë jetojnë në ankth, mendojnë se diçka negative po ndodh.

Efektiviteti i barnave

Nxehtësia gjithashtu mund të pengojë efektivitetin e disa ilaçeve që përdoren për trajtimin e sëmundjeve psikiatrike, duke reduktuar efektet e tyre dhe duke ndërhyrë në rregullimin e temperaturës së trupit, veçanërisht tek të moshuarit. “Shumë ilaçe rrisin rrezikun e vdekjes nga nxehtësia, shembull antipsikotikët, të cilët mund të shtypin etjen duke shkaktuar dehidrim te njerëzit” thotë Laurence Wainëright, profesor i Qëndrueshmërisë, Biznesit dhe Mjedisit në Universitetin e Oksfordit dhe Eileen Neumann, studiuese e Neuroshkencave në Universitetin e Cyrihut. Disa medikamente do të funksionojnë ndryshe në varësi të temperaturës së trupit dhe sa i dehidratuar është pacienti, siç është litiumi, një stabilizues shumë i fuqishëm që shpesh përshkruhet për njerëzit me çrregullim bipolar.

Aftësia njohëse bie

Megjithatë, nxehtësia (por edhe i ftohti ekstrem) mund të ndikojë në shëndetin mendor dhe aftësinë njohëse edhe të njerëzve që nuk vuajnë nga çrregullime të shëndetit mendor, sepse stresi i nxehtësisë mund të dëmtojë zonat e trurit që merren me zgjidhjen e detyrave komplekse njohëse. Një studim interesant që përfshiu studentët e Bostonit gjatë një vale të nxehtë në 2016 zbuloi se grupi që punonte në një klasë pa ajër të kondicionuar rezultoi 13% më keq në testet njohëse sesa bashkëmoshatarët e tyre që ishin në temperaturë të freskët.

Rrit agresionin (dhe krimin)

Kur njerëzit nuk janë në gjendje të mendojnë mirë për shkak të nxehtësisë, ata kanë gjasa të përjetojnë zhgënjim i cili nga ana tjetër mund të çojë në një rritje të impulsivitetit dhe rrjedhimisht në episode të agresionit dhe dhunës për shkak të niveleve të serotoninës në tru.

Ka shumë studime që e lidhin nxehtësinë ekstreme me rritjen e krimit. Një rritje prej vetëm 1-2 gradë në temperaturë do të çonte në një rritje prej 3-5% të sulmeve. Është vlerësuar se deri në vitin 2090, ndryshimi i klimës mund të jetë përgjegjës për një rritje deri në 5% të krimit në nivel global.

Related Topics:aktualitet krime temperatura VAPE

Aktualitet

Qeveria ndan buxhetin për bashkësitë fetare, më shumë përfiton Komuniteti Mysliman

Këshilli i Ministrave ka miratuar vendimin për financimin e bashkësive fetare në vend që kanë nënshkruar marrëveshje me Këshillin e Ministrave.

Në buxhetin e vitit 2024 janë përcaktuar 113 milionë lekë të reja për të mbështetur financiarisht bashkësitë fetare, prej të cilave Komuniteti Mysliman përfiton më shumë; 33 840 000 lekë, ndërsa Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë, Kisha Katolike dhe Kryegjyshata botërore përfitojnë në mënyrë të barabartë nga 26 400 000 lekë.

V E N D I M

PËR PËRCAKTIMIN E MASËS SË FINANCIMIT NË BUXHETIN E VITIT 2024 PËR BASHKËSITË FETARE, QË KANË NËNSHKRUAR MARRËVESHJE ME KËSHILLIN E MINISTRAVE

Në mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës, të neneve 2, 3, 4, 5 e 6, të ligjit nr.10140, datë 15.5.2009, “Për financimin, nga buxheti i shtetit, të bashkësive fetare, që kanë nënshkruar marrëveshje me Këshillin e Ministrave”, dhe të ligjit nr.97/2023, “Për buxhetin e vitit 2024”, të ndryshuar, me propozimin e Kryeministrit, Këshilli i Ministrave

V E N D O S I:

1. Masa e financimit, prej 113 000 000 (njëqind e trembëdhjetë milionë) lekësh, nga buxheti i vitit 2024, e miratuar për të mbështetur financiarisht bashkësitë fetare, përdoret, si më poshtë vijon:

a) Komuniteti Mysliman i Shqipërisë përfiton shumën 33 840 000 (tridhjetë e tre milionë e tetëqind e dyzet mijë) lekë, të ndarë në:

i. 17 040 000 (shtatëmbëdhjetë milionë e dyzet mijë) lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 71 (shtatëdhjetë e një) punonjës të administratës;

ii. 16 800 000 (gjashtëmbëdhjetë milionë e tetëqind mijë) lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 70 (shtatëdhjetë) punonjës të institucioneve të arsimit parashkollor, parauniversitar dhe universitar.

b) Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë përfiton shumën 26 400 000 (njëzet e gjashtë milionë e katërqind e mijë) lekë, të ndarë në:

i. 13 200 000 (trembëdhjetë milionë e dyqind mijë) lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 55 (pesëdhjetë e pesë) punonjës të administratës;

ii. 13 200 000 (trembëdhjetë milionë e dyqind mijë) lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 55 (pesëdhjetë e pesë) punonjës të institucioneve të arsimit parashkollor, parauniversitar dhe universitar.

c) Kisha Katolike në Shqipëri përfiton shumën 26 400 000 (njëzet e gjashtë milionë e katërqind mijë) lekë, të ndarë në:

i. 9 600 000 (nëntë milionë e gjashtëqind mijë) lekë për financimin me gjysmën e pagës minimale buxhetore për 40 (dyzet) punonjës të administratës;

ç) Kryegjyshata Botërore Bektashiane përfiton shumën 26 360 000 (njëzet e gjashtë milionë e treqind e gjashtëdhjetë mijë) lekë, të ndarë në:

i. 6 000 000 (gjashtë milionë) lekë për financimin, deri në gjysmën e pagës minimale buxhetore për 25 (njëzet e pesë) punonjës të administratës;

ii. 13 360 000 (trembëdhjetë milionë e treqind e gjashtëdhjetë mijë) lekë, si kontribut në ndërtimin e Teqesë së Shtufit, Gjirokastër;

iii. 7 000 000 (shtatë milionë) lekë, për shkak të pozitës së veçantë, si Kryegjyshatë Botërore, me qendër në Tiranë dhe të shtrirjes së veprimtarisë së saj jashtë vendit, që do të përdoret për të mbuluar plotësisht ose pjesërisht kërkesëpreventivat e paraqitura prej saj në kërkesën e vitit 2024, sipas dokumentacionit financiar të paraqitur.

2. Kalimi i fondit, përcaktuar në pikën 1, të këtij vendimi, bëhet njëherësh, brenda muajit maj, të vitit 2024.

3. Ngarkohen Ministria e Financave dhe Komiteti Shtetëror për Kultet për zbatimin e këtij vendimi.

Ky vendim hyn në fuqi menjëherë dhe botohet në “Fletoren zyrtare”.

Aktualitet

‘Nuk është gazetar, por prokuror’/ Bregu: Dumani të publikojë emrat e policëve të inkriminuar

Gazetari Sokol Bregu tha se kreu i SPAK Altin Dumani duhet të dalë me emra në lidhje me eksponentët e inkriminuar në Policinë e Shtetit. Sipas Bregut, vetingu në Policinë e Shtetit duhej bërë në një mënyrë ndryshe.

“Akuzën duhet ta vërtetojë me prova z.Dumani. Nëse z.Dumani njeh persona të inkriminuar në Policinë e Shtetit dhe i lë në detyrë, kjo do ishte e pafalshme për rendin dhe sigurinë publike. Nëse i referohet rasteve që mund t’i ketë në hetim, apo të disa personave të arrestuar që kanë qenë ‘uniforma blu’, ka pasur disa arreste në polici, por s’mund të kemi përgjithësim. Sepse unë njoh një numër të lartë oficerësh policie, që drejtojnë sektorin e tyre, që janë njerëz me reputacion më të madh, jo vetëm brenda Policisë së Shtetit, por edhe në shoqërinë shqiptare. Vetingu ishte një proces që s’shkoi deri në fund. Ishte i ndërtuar keq. Duhej bërë ndryshe, a ka ndonjë akuzë mbi këta dhe hetimet. Ç’është ky proces Vetingu që ke 2 apo 3 milionë lekë të pajustifikuara. Inkriminimi është shqetësues, a është rritur jashtëzakonisht. Z.Dumani duhet të jetë i hapur me publikimin e emrave, është prokuror, jo gazetar investigativ. Z. Dumani duhet të ishte më i qartë në deklaratat e tij.– tha Sokol Bregu.

Sakaq gazetari foli edhe mbi konfliktin e bashkëshortit të ministres Ibrahimaj, duke theksuar se konflikti është i zgjeruar, duke i tejkaluar përmasat e një konflikti brenda punës.

“Është fshehje apo ndikim, janë dy gjëra shumë të ndryshme. Mua s’më shqetëson fakti a i ishte apo jo në komunikatën e përditshme, por si u ndoq hetimi. Ka një problem, i godituri a ka bërë kallëzim, apo edhe ai do të tërhiqet. Në dijeninë time është raportuar si e tillë dhe të dyja palët duan të pajtohen. Ka diçka më tepër në atë situatë. I tejkalon përmasat e një konflikti brenda punës. Është një konflikt më i zgjeruar, dhe prandaj edhe i dëmtuari s’ka dashur të jetë vëmendje. Fakti që ka qenë burri i ministres mund të ketë pasur ndonjë mënyrë ndikuese për të mos ta bërë publike. Por çdo gjë lidhet me hetimin, a po bëhet hetim mbi çështjen. Dosja është në prokurori, a po heton Prokurori apo jo, kjo është… A mund ta mbyllë çështjen me një pajtim mes palëve, mund ta mbyllë. Fakti që njëri është larguar jashtë Shqipërisë, edhe ai ka një problematikë në mendjen e tij, se mos kthehet dhe ndalohet” – tha Sokol Bregu.

Aktualitet

Dërgimi i trupave në Ukrainë/ Shpërthen Macron: Nëse Rusia shkon më larg do detyrohemi…

Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, e përsëriti të enjten se nuk e përjashton mundësinë e dërgimit të trupave në Ukrainë, duke shtuar se kjo çështje do të bëhej “legjitime”, nëse Rusia depërton përtej vijave ukrainase të frontit dhe nëse Kievi e bën një kërkesë të tillë.

Ai i bëri këto deklarata në një intervistë për Economist, që u publikua më 2 maj.

Ekonomist tha se Macron e dha këtë intervistë, pasi e mbajti një fjalim javën e kaluar, kur deklaroi se Evropa është “e vdekshme” dhe “mund të vdesë”, pjesërisht për shkak të kërcënimit që paraqet agresioni rus, pasi Moska e nisi pushtimin e paprovokuar të Ukrainës në shkurt 2022.

“Nuk e hedh poshtë asnjë mundësi, sepse ne po përballemi me dikë i cili nuk e hedh poshtë asnjë mundësi”, tha Macron kur u pyet nëse ende u qëndron komenteve që i bëri në fillim të këtij viti, kur tha se nuk e përjashton mundësinë që Perëndimi të dërgojë trupa në Ukrainë.

Disa analistë besojnë se Rusia mund të jetë buzë fillimit të një ofensive të re shumë të madhe në Ukrainë.

Macroni tha se “nëse Rusia vendos të shkojë më larg, ne do të detyrohemi, në çdo rast, t’ia bëjmë vetes këtë pyetje” për dërgimin e trupave në Ukrainë. Ai e përshkroi një lëvizje të tillë si “paralajmërim strategjik për homologët e mi”.

Ai e përshkroi Rusinë si një “fuqi e destabilizimit rajonal” dhe si “kërcënim për sigurinë e evropianëve”.

“E kam një synim të qartë strategjik: Rusia nuk mund të fitojë në Ukrainë”, theksoi Macron.

“Nuk do të ketë siguri në Evropë, nëse Rusia fiton në Ukrainë. Kush mund të pretendojë se Rusia do të ndalet aty? Çfarë sigurie do të ketë për vendet e tjera fqinje, Moldavinë, Rumaninë, Poloninë, Lituaninë dhe të tjerët?” pyeti ai./ REL

Aktualitet

U përplas teksa po kalonte rrugën, 70-vjeçarja shqiptare në Itali ndërron jetë pas dy ditësh në spital

Një 70-vjeçare shqiptare e cila ishte përplasur nga makina para dy ditësh në qendër të Kremones ka ndërruar jetë në spital.

Gjendja e saj, e cila menjëherë pas aksidentit nuk dukej kritike për jetën, u përkeqësua për shkak të një hemorragjie në tru. Ndonëse iu nënshtrua një operacioni, ajo nuk mundi të mbijetonte.

Viktima po kalonte Corso Cavour rreth orës 10 të mëngjesit, kur ajo u godit nga makina. Sipas policisë e moshuara shqiptare u përplas në një vendkalim për këmbësorë.

Aktualitet

E rëndë/ Ra në gropën e ashensorit, humb jetën 57-vjecari në Tiranë

Ditën e sotme, një ngjarje e rëndë ka ndodhur në Tiranë, ku një 57-vjeçar ka rënë në gropën e ashensorit të një pallati dhe si pasojë ka humbur jetën.

Policia bën me dije se rreth orës 12:50 në rrugën “Aleksandër Moisiu” shtetasi I. I., 57-vjeç, dyshohet se, duke qenë në gjendje të dehur, ka rënë në gropën e ashensorit të një pallati.

Sakaq, grupi hetimor po punon për sqarimin e rrethanave të ngjarjes.

“Më datë 02.05.2024, rreth orës 12:50, në rrugën “Aleksandër Moisiu”, shtetasi I. I., 57-vjeç, dyshohet se, duke qenë në gjendje të dehur, ka rënë në gropën e ashensorit të një pallati dhe si pasojë e dëmtimeve të marra ka humbur jetën”.

Grupi hetimor po punon për sqarimin e rrethanave të ngjarjes.