OPINION
“Pse SPAK nuk e arreston Berishën?”
Nga Andi Bushati
Sali Berisha është gjendur sërisht këtë të hënë në ballë të grupit që ndez flakadanë në parlament, ndërkohë që ai duhej të zbatonte urdhër paraqitjen, sipas vendimit të Gjykatës së Posaçme. Po bëhet një muaj e gjysëm që kur SPAK dhe më pas gjykata morën vendimin për sekuestrimin e pasaportës dhe kufizimin e lëvizjes së liderit të opozitës, si të akuzuar për korrupsion pasiv në rasin e privatizimit të ish klubit Partizani, që ish kryeministri po i sfidon në mënyrë të hapur ata.
Berisha e ka deklaruar publikisht, në mënyrë provokuese, se nuk e njeh dhe nuk e respekton këtë vendim të paligjshëm dhe në shkelje të kushtetutës sipas tij. Por ama, organet e drejtësisë së re, janë të bindura sekanë zbatuar me përpikmëri ligjin dhe se ato nuk duhej të merrnin miratimin nga parlamenti për këto restriksione të buta që duan të aplikojnë ndaj një deputeti të zgjedhur.
Pra, këtu jemi në një pikë ku secila palë mbron logjikën e vet. Por, ndërsa Berisha i shkon deri në skaj arsyetimit të tij, duke i shpërfillur vendimet e drejtësisë, kjo e fundit ngjan si e kapur në kurth. Normalisht, SPAK dhe Gjykata, nëse do të qenë vërtet të bindur se kanë të drejtë, do të duhej të kërkonin një masë më të rëndë kundër Berishës. Kjo është praktika e zakonshme ndaj një qytetari që i sfidon vendimet.
Aq më të zellshëm duhet të qenë SPAK dhe Gjykata e Posatshme, kur dihet se ato u ngritën për të mos lejuar injorimin e të paprekshmëve ndaj drejtësisë. Kur ekzistenca e tyre lidhet pikërisht me fundin e kultit të pandëshkueshmërisë. Për t’u kthyer tek rasti konkret, nëse ato ndiheshin të mospërfillura nga Berisha, ato duhej të kërkonin automatikisht një masë arresti për të, qoftë edhe për të vënë në vend të drejtën, qoftë edhe për ta bërë shembull se me këtë drejtësinë euroatlantike, personazhet e së shkuarës nuk mund të sillen më njësoj si me atë paraardhësen. Prandaj pyetja që me logjikë do të bënte çdo kush është: pse nuk marrin një masë më të rëndë, pse nuk e arrestojnë Saliun?
Për t’i dhënë përgjigje kësaj dileme të pakuptimtë, fillimisht duhet të dihet një fakt, se për ta bërë këtë, SPAK duhet t’i drejtohet zyrtarisht me kërkesë Kuvendit, që të votojë për zhveshjen nga imuniteti të deputetit. Pra kjo do ta detyronte prokurorinë e Posaçme të kthehej në pikën e atij rrethi vicioz që krijoi vetë, në mes të tetorit, kur tentoi ta shmangë parlamentin nga shqyrtimi i kësaj çështjeje.
Pavarësisht se debati vazhdon mes jurisëve, nëse duhet votur apo jo nga deputetët kufizimi minimal që i është bërë lëvizjes së kolegut të tyre Sali Berisha, zgjidhja që bëri SPAK, ngjalli që atëhere dyshime. Të shumtë qenë ata që e interpretuan shmangien e parlamentit si një urdhër të ardhur nga maja e piramidës së pushtetit, për të mos e politizuar këtë dosje. Sipas kësaj teorie, SPAK po shkelte kushtetutën i urdhëruar nga Rama, se duhej shmangur debati në komisionin e mandateve, mes prokurorëve dhe liderit të opozitës dhe se shumica qeverisëse nuk kishte pse ngrinte kartonat jeshilë për një çështje që i takonte drejtësisë.
Në ditët e para, ata që e artikuluan këtë tezë dukeshin ose si militantë të pozicionuar fort, ose si paranojakë deri në absurd. Në opinion mbizotëronte bestydnia e thjeshtëzuar se Berisha duhej të vepronte si gjithë qytetarët dhe duke u paraqitur përpara ograneve. Por, provokues dhe kryqëtar betejash të pamundura, Doktori zgjodhi rrugën e kundërt. Dhe tani në vend të pyetjes së parë, në opionion po zë vend një tjetër: “Po atëherë kur nuk bindet, pse nuk e arrestojnë”?
Pikërisht lënia pezull e kësaj enigme, ngulfatja e prokurorëve, qëndrimi si buf i SPAK-ut ndaj saj, i jep gjithnjë e më tepër të drejtë atyre që hodhën versionin e një makinacioni të dirigjuar politikisht. Nëse do t’i shkonin logjikës të ligjit, prokurorët duhet të kishin kërkuar me kohë një masë më të rëndë ndaj Berishës që po i sfidon. Për sa kohë që nuk e bëjnë, ata tregojnë se dikush iu luan fijet nga sipër si marioneta. Ky dikush nuk është i interesuar që në dosjen Berisha të jetë e impikuar edhe shumica parlamentare.
Pra në thelb, pa vetëdije, të fortët e SPAK-ut po bëjnë lojën që i intereson më shumë liderit të opozitës, i cili e ka konsideruar që në fillim procesin e tij si politik. Paradoksalisht, duke mos kërkuar arrest për të, ata po e përforcojnë përditë e më shumë këtë hipotezë. Nëse deri më tani njërëzit pyesnin se përse Berisha nuk i bindet SPAK, tani kjo dilemë ka ndërruar krah, çfarë urdhëri presin prokurorët, për ta ndërprerë sfidën e tij?
/Lapsi
OPINION
Fitorja shqiptare në Maqedoninë e Veriut
Nga Arber Cejku
OPINION
‘Kryeministri i shikon vartësit si minj’/ Reagim i fortë nga Endi Tafani
OPINION
Çfarë na kanë mësuar tragjeditë si ajo e Shkodrës
Çfarë na kanë mësuar tragjeditë si ajo e Shkodrës
1. Ajo që thuhet ditën e parë është e paplotë. Komunikatat, lajmet dhe deklaratat e ditës së parë janë shpesh kontradiktore dhe rrallë “qëllojnë në shenjë”.
2. Nuk ka vetëm një shkak. Tragjeditë rrallë kanë një arsye të vetme. Fokusi vetëm te një shkak çon në shpjegime të thjeshtëzuara dhe të mangëta.
3. Reagimi politik dhe institucional mbetet vetëm në nivel retorike. Përgjigja nga politikanët dhe institucionet shpesh mbetet te fjalët, me deklarata ku dënohet dhuna, apo me thirrjet për ndëshkim nga drejtësia.
4. Etika, është gjëja e fundit që i shkon në mendje medias. Në ngutin për të raportuar mbi një tragjedi, sensacionalizmi merr përparësi ndaj etikës. Fotot, videot, raportimi i detajuar apo edhe spekullativ ndikon jo vetëm te familjarë e përfshirë në tragjedi.
5. Rrënjët e krizës familjare, shoqërore, institucionale dhe politike mbeten të pa analizuara.
6. Reagimi opinionit, i shpejtë por sipërfaqësor. Pas një tragjedie, shpesh ka një valë empati dhe solidariteti, por kjo valë fillestare zbehet shpejt. Vëmendjen e opinionit e marrin “skandalet e radhës”
7. Ekspertët flasin, por nuk degjohen? Në ngjarjen e Shkodrës disa ekspertë (psikologë dhe sociologe) analizuan shkaqet dhe dhanë një tablo më të gjerë të rrënjëve të tragjedisë. Fatkeqësisht, nuk i dëgjon kush deri në tragjedinë e radhës.
8. Përgjegjësia mungon—Fillimisht, bëhen thirrje për përgjegjësi dhe drejtësi. Por me kalimin e tri ditëve prozhektorët e medias kalojnë në skandalin e radhës dhe zelli për të gjetur përgjegjësit tretet si vesa mëngjesit.
9. Fatalizmi i pa shmangshëm. Kur mbetesh te konstatimi dhe te veprimet “më ka çu nona me la gojën”, nuk ka asnjë shpresë për ndryshim.
10. Në pritje të tragjedisë së radhës. Në mungesë të reflektimit dhe veprimit tragjedia e radhës është çështje kohe.
OPINION
“Veliaj është gati t’i japë SPAK-ut edhe godinën e Bashkisë, veç mos e arrestojnë”
Jurisati Ylli Manjani ka ironizuar deklaratën e djeshme të kryebashkiakut të Tiranës Erion Veliaj në një prej televizioneve të tij, ku tha se ka bërë shumë për SPAK, duke e ndihmuar me dhënien e godinës së ish-Ujësjelljësit, në mënyrë që “kolegët e BKH-së, të punojnë në kushtet njerëzore”.
Në një reagim në rrjetet sociale, Manjani shkruan me ironi se Veliaj është i gatshëm t’i dhurojë edhe godinën e Bashkisë së Tiranës, SPAK-ut, vetëm që ata të mos e arrestojnë.
“Jo godinën e ujësjellësit por edhe godinën e bashkisë i jep SPAK-ut në këto momente AliBabVeliaj.
Mor po del në zyrë me qera në Vorë po qe nevoja, veç mos e arrestojnë…”, shkruan Manjani.
OPINION
Kush po e drejton botën?
Ditmir Bushati bisedoi në podcastin e tij Public Square me Ian Bremmer, një shkencëtar politik mjaft i spikatur, jo vetëm në SHBA, por edhe jashtë saj. Bremmer është president themelues i kompanisë “Eurasia group”, një kompani konsulence, e cila merret me analizimin e risqeve në mbarë botën. Ian, në të njëjtën kohë, është edhe themelues e drejtues i medias digjitale “GZERO”
Bushati dhe Bremmer diskutuan mbi cështje të rëndësishme të cilat janë kryefjalë e opinionit publik ndërkombëtar, duke nisur nga beteja presidenciale Biden-Trump në SHBA, e cila do të jetë përcaktuese për disa konflikte dhe për mjedisin e ri gjeopolitik, por edhe cështje që kanë lidhje me demokracrinë, me sundimin e së drejtës, me ekonominë, me inteligjencën artificiale dhe zhvillimet e vrullshme teknologjike, me rolin e organizatave ndërkombëtare, me rolin e kompanive ndërkombëtare, dhe ndikimin që ato kanë në sjelljen njerëzore, politike, ekonomike, shtetërore dhe jo vetëm.
Biden apo Trump? Cfarë duhet të presim prej tyre?
Bushati dhe Bremmer diskutojnë mbi procesin zgjedhor të muajit nëntor në SHBA të cilat kanë rezervuar një ripërballe Biden-Trump. Bashkëbiseduesit bien dakord që këto zgjedhje kanë një ndikim të madh, si në planin e brendshëm ashtu dhe në rrafsh ndërkombëtar. Në planin e brendshëm, kjo garë do të shoqërohet me një mjedis disinformimi dhe disinformimi të perceptuar, ku amerikanët nuk pranojnë shumicën e gjërave që dëgjojnë nga pala tjetër kundërshtare në politikë. Është një betejë shumë e ashpër, ku shumica e amerikanëve gjithnjë e më shumë nuk besojnë te vlerat dhe institucionet që përfaqëson vendi i tyre.
Bushati dhe Bremmer diskutojnë mbi atë cfarë do të ndodhë në Europë dhe më tej dhe në Azi, nëse fitues i këtyre zgjedhjeve rezulton ish-Presidenti i SHBA-ve. Sipas Bremmer, do të ketë shumë më tepër mungesë stabiliteti, paqëndrueshmëri, pasiguri nga shtetet më të fuqishme të botës.
Sipas tij, katër janë frontet kryesore të tensionit gjeopolitik që do të vijnë nga zgjedhja e Trumpi-it, mbi të cilat ai do të vendoste shumë më tepër presion ndaj secilit prej tyre. Në rastin e Lindjes së Mesme, ka më shumë mundësi që rezultatet të jenë në favor të SHBA-ve. Në rastin e Europës dhe Ukrainës, ka më shumë mundësi që rezultatet të jenë kundër SHBA-ve dhe NATO-s. Kina është tërësisht një mister. Gjithçka mund të ndodhë. Kina mund të përfundojë në një luftë shumë më të madhe me SHBA-në, ose me një ekonomi më të dobët. Dhe me një Azi në një mjedis gjeopolitik sfidues, ata mund të tërhiqen në përpjekje për të gjetur një mënyrë për ta pranuar situatën dhe për t’i mbajtur marrëdhëniet të stabilizuara.
NATO këtë vit shënon përvjetorin e 75-të të themelimit dhe Bushati e Bremmer bien dakord që viti i shkuar ka shënuar kulmin e kësaj aleancë në dekada. NATO po dobësohej përpara se Rusia të pushtonte Ukrainën në vitin 2022. Pavarësisht se lufta filloi në vitin 2014, europianët nuk po shpenzonin, dhe sigurisht nuk po angazhoheshin për ta bërë Ukrainën apo Gjeorgjinë pjesë të NATO-s në një të ardhme të afërt. Rusia e shfrytëzoi këtë gjë. Më pas, Rusia bëri atë gjë që nuk duhej ta kishte bërë kurrë. Sun Tzu ka thënë: “Mos e ndërprit kundërshtarin teksa është duke bërë gabime”. NATO po dobësohej, kishte më pak mbështetje, Franca po fliste për autonomi strategjike, Trump po thoshte se ndoshta nuk duhej të angazhohej më në aleancë, dhe më pas Putin pushton Ukrainën, gjë që e bashkoi NATO-n. Kjo bëri që Suedia dhe Finlanda të donin t’i bashkoheshin NATO-s. Kjo situatë bëri që të gjithë të shpenzonin më shumë, bëri që Gjermania të fliste për një Zeitenëende (pikë kthese). Por, vijon Bremmer, dy vite më vonë, Rusia ka më shumë vëmendje ndaj Ukrainës, janë më të duruar dhe të gatshëm të durojnë më gjatë, sesa më shumë – jo të gjithë – por më shumë aleatë të NATO-s. Fatkeqësisht, në vitin 2024 nuk po shikojmë atë pikën kulmore të NATO-s që pamë në vitin 2023.
Komunitet i mbrojtjes së BE-së?
Bremmer beson se Bashkimi Europian ekziston si një komunitet politik, është eksperimenti më i suksesshëm i qeverisjes mbikombëtare në botë, në ditët e sotme, por shpreh rezerva nëse do të jetë po kaq i suksesshëm me ngritjen e komitetit të mbrojtjes. Sipas tij, komuniteti është më i fortë pas reagimit ndaj krizave, si Brexit, pas reagimit ndaj pandemisë, përgjigjen ndaj pushtimit të Ukrainës nga ana e Rusisë apo politikave të përbashkëta të energjisë. Por, për sa i përket mbrojtjes, kjo është diçka e vonuar dhe e paktë. “E parë në përgjithësi, ky është një hap i mirëpritur për të përforcuar aftësitë në fushën e mbrojtjes të Europës. Unë jam skeptik se thirrjet për një komision për mbrojtjen do të jenë të mjaftueshme për të bërë një ndryshim të rëndësishëm, edhe pse ato do të bëjnë ndryshime të vogla, kur flasim për të ardhmen e Ukrainës, apo kur flasim për të ardhmen e NATO-s. Nuk mendoj se kjo do të jetë një nga sukseset përkrah sukseseve të tjera që përmenda”.
Siguria e ekonomia globale dhe rendi digjital
Bushati dhe Bremmer ndajnë mendimin se SHBA-të janë fuqia dominuese e sigurisë në nivel global, si i vetmi vend në botë që mund të projektojë pushtetin e tij ushtarak në të gjithë botën. Por rendi ekonomik është një rend me shumë pole, me një sërë polesh që ndryshojnë ndikimin e tyre relativ. SHBA-të, Kina, BE-ja, por edhe India po bëhet më e rëndësishme. Në vitin 2030, ajo do të jetë ekonomia e tretë më e madhe. Japonia, gjithashtu. Një rend me shumë pole, ku askush nuk mund të dominojë, me shumë aleanca që zhvendosen. Por, më pas kemi edhe një rend digjital që po dominohet gjithnjë e më shumë nga kompanitë teknologjike. Dhe teknologjia po lëviz shumë më shpejt sesa qeverisja dhe aftësia për ta drejtuar atë. Ne ende nuk po i mendojmë kompanitë teknologjike si aktorë gjeopolitikë, por ato janë të tilla. Ato po bëhen të tilla gjithnjë e më shumë. Dhe kjo është veçanërisht e vërtetë me revolucionin e inteligjencës artificiale. Rrjedhimisht, kjo është një periudhë veçanërisht entuziaste për gjeopolitikën, por me shumë gjasa një periudhë e rëndësishme për Perëndimin.
Teksa bien dakord që inteligjenca artificiale është një faktor dominues që mund të jetë një forcë pozitive, por mund të ketë edhe pasoja shumë të rënda, Bushati dhe Bremmer shprehen se SHBA-të dhe Kina janë dy fuqi dominuese në botë që kontrollojnë inteligjencën artificiale. Megjithatë nuk është e qartë nëse qeveritë do të kenë një rol të madh në vendimmarrje. Në SHBA kjo është e paqartë. Por, vendimarrja politike mund ta pengojë Kinën që të bëhet një aktor i nivelit botëror për inteligjencën artificiale, pasi Kina është e shqetësuar për atë që mund të bëjë inteligjenca artificiale me qytetarët e saj, duke prishur regjimin autoritar. Dhe nuk është e qartë nëse SHBA-të dhe Kina do të jenë dy fuqitë dominuese në inteligjencën artificiale. Ose nëse do të mendojnë për të më shumë në një mënyrë të fragmentarizuar, me një numër të madh aktorësh që nuk janë shtete, të cilët qeveritë nuk do të mund t’i kontrollojnë. Dhe nëse kjo gjë do të bëhet një realitet, rolet e qeverive në SHBA dhe Kinë do të jenë të kufizuara. Ato nuk do të mund të jenë vendimmarrëse.
-
Pinknews13 hours ago
‘Mori vendimin drastik dhe u hodh me fëmijë’/ Egla Ceno nxjerr bllof produksionin e ‘BBV’
-
Kosova13 hours ago
Amerika “ultimatum” Vuçiçit/ Zyrtarja e lartë: Kujdes me Kosovën
-
Pinknews13 hours ago
‘Është analfabet…’/ Ish-fituesi BBVA: Traumë e madhe e shoqërisë nëse fiton Romeo
-
Kosova17 hours ago
Sisteme të avancuara të mbrojtjes ajrore për FSK-në në Kosovë
-
Kosova18 hours ago
Kjo është shqiptarja që u vra në Athinë nga ish- burri, zbulohet e shkuara dhe konfliktet e vazhdueshme në familje
-
Pinknews14 hours ago
“S’më plas të sjell Donaldin”/ Romeo i kthehet keq Eglës: Shpërlaje pak gojën
-
Kronike18 hours ago
A janë parë persona të tjerë pranë vendit ku Alma Arrazi u vetëflijua me tre fëmijët e saj
-
Politike13 hours ago
“Italia ha bukë veç”/ Rama zbulon nëse do të ketë marrëveshje me një shtet tjetër për emigrantët