Shifrat për çdo Qark, sa votues munguan në zgjedhjet parlamentare të 11 majit

Aspekti më domethënës i rezultatit të zgjedhjeve të 11 majit duket se nuk është aq shumë vetë rezultati, por mungesa e votuesve. Njerëzit që katër vite më parë hodhën votën për njërën apo tjetrën palë politike dhe që, me shumë gjasë, gjatë këtyre katër viteve janë larguar nga Shqipëria

Më 28 prill 2025, gjatë fushatës elektorale, kryeministri Edi Rama u ndal në një miting në fshatin Petrelë të Tiranës, ku deklaroi se suksesi i menaxhimit të ekonomisë prej qeverisë së tij po bënte që shumë emigrantë të kthehen në atdhe.

“…faktet tregojnë që ajo çka ka ndodhur me zhvillimin e Tiranës ka impaktuar në mënyrë shumë domethënëse të gjithë hapësirën rurale dhe faktikisht, sot ne jemi këtu në një investim të bërë nga një çift që janë kthyer nga emigracioni, janë kthyer nga emigracioni dhe kanë bërë një investim jo të vogël, me siguri të suksesshëm besoj unë, që përpara një dekade do ishte e pa konceptueshme të bëhej,” deklaroi ai sipas fjalimit të publikuar në faqen e internetit të Partisë Socialiste.

Faktet në fakt sugjerojnë se, fshati piktoresk i Petrelës, ku që herët një numër restorantesh kanë ndihmuar popullsinë të sigurojë një jetesë normale, është përfshirë nga rënia e popullsisë në masë të konsiderueshme dhe se çifti i kthyer nga emigracioni, për të cilin foli Rama, ka gjasa të jetë një përjashtim nga rregulli. Të dhënat e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të analizuara nga BIRN tregojnë se numri i votuesve në njësinë administrative Petrelë ka rënë me 6% mes viteve 2021 dhe 2025. Petrela ka në fakt një rënie relativisht të përmbajtur në krahasim me pjesën tjetër të vendit.

Nuk ka rëndësi nëse sheh zona të pasura apo sheh zona të varfra. Nuk ka rëndësi nëse i hedh sytë te zonat urbane në qendër të Tiranës apo te zonat informale në periferi dhe as nëse sheh zonat bregdetare, ku, supozohet, turizmi duhet të sjellë mirëqenia apo zonat malore, ku jetesa është e vështirë. Kudo që sheh në hartën e pjesëmarrjes në zgjedhjet e 11 majit në Shqipëri do të dallosh një gropë të konsiderueshme, numri i njerëzve që nuk votuan dhe që, me gjasa, nuk votuan për shkak se nuk janë më në Shqipëri

Votuesit që mungojnë, saktësisht 200,136 vetë ose 12% e të gjithë popullsisë votuese së pranishme në vitin 2021, sugjerojnë se vendi është përballur me një valë emigrimi të jashtëzakonshme përgjatë katër viteve të fundit, një valë që duket se ka ngrënë 3 për qind të popullsisë në vit dhe që, sipas gjasave, do të gërryejë aftësinë e vendit për të prodhuar mallra e shërbime dhe, në instancë finale, për të paguar pensionet e një brezi gjithnjë e më të madh të moshuarish.

Rënia e popullsisë duket se shpjegon edhe konsolidimin e rezultatit të Partisë Socialiste, e cila, në thelb ka marrë më pak vota brenda Shqipërisë dhe përqindje më të lartë të votave të vlefshme se sa më 2021, ndërsa politika e saj e abuzimit me burimet shtetërore, të tilla si vendet e punës në sektorin publik, ofrojnë vota relativisht të qëndrueshme përkundrejt popullsisë që pakësohet.

BIRN analizoi të dhënat e pjesëmarrjes në zgjedhjet e vitit 2021 dhe të pjesëmarrjes brenda vendit të zgjedhjeve të vitit 2025, në nivel qarku dhe në nivel bashkie si dhe shqyrtoi veçmas pjesëmarrjet në njësitë administrative të qytetit Tiranë, të Bashkisë Tiranë si dhe të disa qyteteve kryesore të vendit. Në nivel qarqesh, rënie regjistrohet në të gjithë territorin e vendit, ku rënia më e fortë vihet re në qarqet Elbasan, Berat dhe Korçë. Incidentalisht këto janë edhe qarqet ku fitorja e socialistëve në përqindje dhe mandate ishte më e theksuar.

Në Qarkun e Beratit, i cili shtrihet në Shqipërinë qendrore në një zonë të përzjerë fushash pjellore dhe kodrash e malesh, popullsia votuese në zgjedhjet e 11 majit ra në 67 mijë vetë nga 80 mijë që pati qenë në zgjedhjet e vitit 2021. Partia Socialiste humbi 5,500 votues në krahasim me katër vjet më parë por përqindja e votave të vlefshme të saj u përmirësua lehtë nga 56 në 57.6%. Në total, 17% e votuesve të qarkut që katër vjet më parë morrën pjesë në zgjedhje, munguan të dielën e 11 majit. Bashkitë Poliçan e Skrapar, të dyja në zona malore, humbën respektivisht 22 dhe 20% të popullsisë votuese por edhe tre bashkitë fushore të qarkut, Berat, Dimal e Kuçovë humbën mes 14 dhe 18% të popullsisë. Vetë qyteti i Beratit numëroi gjithsej 18 mijë votues, 16% më pak se sa më 2021.

Në Korçë, në nivel qarku, popullsia votuese ka rënë me 16% dhe socialistët kanë humbur rreth 3,300 vota në krahasim me katër vjet më parë, por fitorja e tyre është përmirësuar nga 49 në 54%, për shkak se partitë e tjera kanë humbur edhe më shumë votues.

Në Qarkun Elbasan, ku socialistët fituan të dielën e kaluar 60% të votave, numri i popullsisë votuese ka rënë me 17% dhe vetë votat e socialistëve janë tkurrur me 6 mijë.

Në Qarkun Fier, i cili është qarku i dytë më i madh në Shqipëri, popullsia votuese ra me 12% por këtu votat e Partisë Socialiste u shtuan me 5 mijë më shumë nga sa kishin qenë në vitin 2021.

Qarqet e tjera kanë rënie të popullsisë votuese në nivele të ngjashme ndërsa rënien më të ulët e ka shënuar Qarku Tiranë, ku mungojnë “vetëm” 7.2% e popullsisë votuese që ishte katër vjet më parë. Ky është qarku ku Partia Socialiste ka humbur 19 mijë vota dhe ku rezultati i përgjithshëm i saj ka rënë lehtë nga 48.7% që ishte katër vjet më parë, në 48%.

U larguan 50 mijë vetë në vit?

Popullsia e Shqipërisë ka pësuar rënie përgjatë tre dekadave të fundit, por përgjatë periudhës 1989-2011, vendi ka përjetuar dy lëvizje të mëdha migratore: njëra, nga Shqipëria për jashtë vendit dhe tjetra, nga zonat periferike apo zonat malore drejt Ultësirës Perëndimore dhe veçanërisht në qendrat e mëdha urbane të vendit, Tirana dhe Durrësi. Lëvizjet migratore nga zonat rurale drejt zonave urbane janë parë gjithashtu edhe në qytetet e tjera të mëdha të vendit si Shkodra, ku një njësi administrative e quajtur “Komuna Rrethina” mori tipar të përzjer urban dhe rural, apo zona e ish-Kënetës në Durrës.

Censi i vitit 2023 vuri në dukje se, ndryshe nga dekadat e mëparshme, lëvizja e brendshme e popullsisë praktikisht kishte mbaruar dhe se përgjatë dekadës pas Censusit të vitit 2011, kanali kryesor i lëvizjeve demografike ishte me drejtim emigrimin për në vendet e tjera.

Censi është një proces që kryhet një herë në dhjetë vjet dhe, ndërsa jep informacion mbi gjendjen e popullsisë në një pikë të caktuar, ofron pak informacion në lidhje me lëvizjet brenda dekadës. Kështu, ndërsa dihet se popullsia ra nga 2.82 milionë në vitin 2021 në 2.4 milionë më 2023, nuk është e mundur të dallohet nëse rënia ishte e njëtrajtshme nga viti në vit apo kishte vite në të cilat, vala migratore ka qenë më e lartë.

Ajo që të dhënat për pjesëmarrjen në zgjedhjet parlamentare të viteve 2021 dhe 2025 tregojnë është që në fakt, me gjasa, Shqipëria ka përjetuar një valë të stërmadhe emigracioni pas vitit 2021. Ndërsa Censi sugjeron rënie të popullsisë me 420 mijë vetë mes viteve 2011 dhe 2023, me një mesatare prej afërsisht 35 mijë në vit, rënia e votuesve përgjatë katër viteve të fundit sugjeron rënie popullsie prej mbi 50 mijë në vit. Afërsisht 1.66 milionë qytetarë morën pjesë në zgjedhjet e vitit 2021 dhe afërsisht 1.46 milionë në zgjedhjet e vitit 2025.

Gjasat janë që mungesa e 200 mijë qytetarëve në zgjedhje të lidhet me emigrimin e tyre dhe jo me ndonjë lloj rritjeje të shkallës së mospjesëmarrjes në votime. Dhe nëse është kështu, afërsisht 2% e popullsisë ose një në çdo pesëdhjetë qytetarë, janë larguar në emigrim gjatë katër viteve të fundit.

Rënie në zemër të Tiranës

Elementi i ri në emigrimin e popullsisë, përveç shtimit të ritmit të largimeve gjatë katër viteve të fundit, është fakti që votuesit në zgjedhjet e së dielës mungojnë gjithkund, përfshirë lagjet më të pasura të kryeqytetit, me përjashtime të rralla.

Të dhënat e detajuara të pjesëmarrjes tregojnë se edhe, fjala vjen, Njësia Administrative 5, e cila përfshin zonën e ish-Bllokut dhe lagjen Komuna e Parisit pati rënie në pjesëmarrjen në votime me 6%. Lagjja 2, e cila përfshin Qytetin Studenti dhe zonën e Pazarit të Ri ra me 7% dhe lagjja 3, e cila përfshin zonën e Xhamllikut, ra me 7% gjithashtu. Njësia 11, e cila pëfshin Laprakën dhe që gjerësisht konsiderohet si zonë e varfër e kryeqytetit, ra me 11 për qind ndërsa njësia 4, e cila përfshin Alliasin dhe ish-Kinostudion, ra me 12%. Njësia 6, e cila përfshin zonën tjetër të varfër të ish-Kombinatit ka pësuar rënie në numrin e votuesve me 17% ndërsa ish-komunat Kashar, Farkë e Dajt janë të vetmet që kanë shënuar rritje të numrit të votuesve.

Rënia ka përfshirë edhe të gjithë zonat rurale të kryeqytetit, si në zonat kodrinore në perëndim ashtu edhe në zonat malore në lindje, ku, supozohet, afërsia me metropolin duhet ta bëjë jetën më të lehtë.

Popullsia votuese në territorin e qytetit Tiranë, ku përfshihen 11 njësitë administrative pa ish-komunat, ka rënë me 27 mijë vetë ndërsa në territorin e Bashkisë Tiranë sipas ndarjes territoriale të pas vitit 2015 popullsia votuese ka rënë me afërsisht 26 mijë vetë.

Nëse të dhënat për qytetet kryesore analizohen veçmas, vërehet rënie e popullsisë në zonat urbane të vendit në masën 9% ndërsa në pjesën tjetër të vendit, ku përfshihen zonat rurale dhe qytezat e vogla, rënia ka qenë në masën 14%.

Rënia e popullsisë paralajmëron ecuri të keqe të ekonomisë gjatë viteve në vazhdim, shenjat e së cilës janë shfaqur sakaq. Ndërsa popullsia rurale emigron, prodhimi bujqësor e blegtoral i vendit pakësohet pasi, siç duket, popullsia e larguar nuk po zëvendësohet me mekanikë bujqësore. Të dhënat e INSTAT tregojnë se prodhimi i brendshëm bruto i sektorit të bujqësisë ka katër vjet me rënie. Po kështu, ka gjasa që një pjesë e rënies së manifakturës, kryesisht veshje e këpucë, sektor që reflektohet në rënien e konsiderueshme të eksporteve gjatë katër viteve të fundit të jetë gjithashtu rrjedhojë e emigrimit të popullsisë.

Ekonomia e Shqipërisë është rritur me ritëm domethënës përgjatë viteve të fundit, gjë që normalisht do të kishte sjellë, jo rënie të popullsisë, por rritje. Por fakti është që 12% e votuesve duket se munguan në zgjedhjet e 11 majit dhe kjo sugjeron gjithashtu se rritja ekonomike, e përqendruar te ndërtimi dhe turizmi, jo vetëm që nuk ka bindur shumë emigrantë që të kthehen, por ka bindur shumë banorë që të ndjekin popullsinë gjithnjë e më të madhe të diasporës.

/BIRN