Trump i afrohet Moskës, Macron luan pa top, Putin fshin të pasmet me ‘garancitë”

nga Giuseppe Sarcina/ Corriere della Sera

Putini dëshiron Donbasin. Zelensky do të jetë sot në Shtëpinë e Bardhë, ku janë ftuar edhe udhëheqësit evropianë. Shtetet e Bashkuara janë gati të angazhohen për një forcë për të garantuar Kievin (me miratimin e Carit).

Objektivi i parë nuk është arritur: asnjë armëpushim midis Rusisë dhe Ukrainës. Vladimir Putin e hodhi poshtë kërkesën, e vetmja de facto, e bërë nga Donald Trump gjatë samitit të gushtit në Alaskë. Kjo është një pengesë për presidentin e SHBA-së. Negociatat patën një fillim të dobët, por tani ai po shikon përpara: Trump e ka ftuar udhëheqësin ukrainas në Uashington sot. Pritet të marrin pjesë edhe disa udhëheqës evropianë. Ende nuk dihet se kush do të jenë ata dhe nëse do të udhëtojnë në kryeqytetin amerikan apo do të lidhen nga distanca. Objektivi i Shtëpisë së Bardhë duket më i qartë, të paktën sipas asaj që Keith Kellogg, i dërguari i SHBA-së për Ukrainën, i tha Corriere della Sera në telefon: “Ne do të përpiqemi të organizojmë një samit trepalësh (Trump-Putin-Zelensky) brenda javës.Tani për tani, pengesa më e madhe është arritja e një marrëveshjeje për shkëmbimin e territoreve, çfarëdo që të nënkuptojë kjo në praktikë. Në të njëjtën kohë, ne do të diskutojmë garancitë e sigurisë që do t’i ofrohen Ukrainës. Këto janë dy pikat më të rëndësishme në tryezë.”

Në të vërtetë, sipas CNN, Trump u tha partnerëve të tij evropianë se po shqyrton një samit trepalësh deri të premten.

Prandaj, negociatat po ecin me shpejtësi. Trump tani po ndjek “një marrëveshje gjithëpërfshirëse me Rusinë” dhe pretendon se “evropianët janë gjithashtu dakord”.

Në realitet, udhëheqësit evropianë u habitën nga lehtësia me të cilën presidenti amerikan braktisi pikën e parë të rënë dakord midis dy anëve të Atlantikut ditët e fundit: një armëpushim si një parakusht për fillimin e negociatave. Dje, udhëheqësit evropianë e rikalibruan qëndrimin e tyre, me një deklaratë të përbashkët të nënshkruar nga kancelari gjerman Friedrich Merz, presidenti francez Emmanuel Macron, kryeministri britanik Keir Starmer, Giorgia Meloni, presidenti finlandez Alexander Stubb, kryeministri polak Donald Tusk, presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen dhe presidenti i Këshillit Evropian Antonio Costa.

Gjurmët

Teksti thotë: “Ne i mirëpresim përpjekjet e Presidentit Trump për t’i dhënë fund luftës agresioniste të Rusisë”, por “nuk duhet të vendosen kufizime mbi forcat e armatosura të Ukrainës ose bashkëpunimin e saj me vendet e treta. Rusia nuk mund të ketë të drejtë vetoje mbi rrugën e Ukrainës drejt BE-së dhe NATO-s. Do t’i takojë Ukrainës të marrë vendime në tokën e saj”.

Nga t’ia fillojmë përsëri? Për momentin, nuk ka gjurmë zyrtare, por ka një mori thashethemesh të pakonfirmuara. Së pari, çështja territoriale. Thuhet se Putini i ka diktuar kushtet e tij. Ai dëshiron të gjithë rajonin e Donetskut, si dhe Luganskun. Kjo do të thoshte marrjen e tokave të pabanuara dhe për këtë arsye të gjithë rajonit të Donbasit, i pasur me lëndë të para, ndër të tjera. Për pjesën tjetër, udhëheqësi rus propozon ngrirjen e frontit përgjatë vijës midis Zaporizhzhisë dhe Khersonit. Thuhet se Trump e mbështet këtë plan dhe i tha Zelensky-t: “Po të donte, Putini mund të merrte të gjithë Donbasin”. Udhëheqësi ukrainas thuhet se u përgjigj se presidenti rus po gënjente dhe se, për sa i përket tij, ai nuk do të hiqte dorë nga pjesa e Donbasit që ishte ende e lirë. Çështja tjetër kyçe janë garancitë e sigurisë. Për herë të parë, Putin pranoi se “ekziston një problem sigurie edhe për Ukrainën”.

Por si mund të zgjidhet kjo? Sipas Wall Street Journal, Putin me sa duket ka hapur mundësinë e vendosjes së një force evropiane ndërhyrëse në tokën ukrainase, duke zgjuar interesin e Trump (Neni 5 i NATO-s po fiton terren: të gjithë aleatët duhet të vijnë në ndihmë të një partneri nëse sulmohen).

Megjithatë, mbetet për t’u parë nëse ka hapësirë për një marrëveshje me Moskën.

Gjatë takimit në Alaskë, Putin përsëriti se paqja do të jetë e mundur vetëm nëse “zgjidhen shkaqet rrënjësore të konfliktit”, që përfshin, ndër të tjera, çarmatimin e Ukrainës. Ky është një koncept që as Zelensky dhe as evropianët nuk mund ta pranojnë. Po Trump?

Iniciativa

Thuhet se presidenti amerikan ka përmendur propozimin italian për një mekanizëm të ngjashëm me Nenin 5 të NATO-s. Dhe kancelari gjerman Merz theksoi gatishmërinë e Shteteve të Bashkuara për të mbështetur një iniciativë evropiane për të siguruar mbrojtje ushtarake për Kievin. Detajet mbeten për t’u parë. Udhëheqësi amerikan ishte zotuar për këtë dhe, sipas Merz, po e konfirmon këtë premtim. Vetë Zelensky vëren se sinjale të rëndësishme po vijnë nga Shtetet e Bashkuara.

Thuhet gjithashtu se Trump i ka thënë udhëheqësit ukrainas dhe partnerëve të tjerë se Putin do të zotohet me shkrim të mos sulmojë më Ukrainën ose vendet e tjera. Me fjalë të tjera: jepini atij territoret që dëshiron dhe në këmbim ai do të shkruajë në një copë letër se nuk do t’ju sulmojë më kurrë. Por në Kontinentin e Vjetër, besimi tek Putin është në pikën më të ulët. Macron, në Platformën X, është ndër më të zëshmit: “Do të jetë thelbësore të nxirren mësimet e 30 viteve të fundit, veçanërisht nga prirja e konsoliduar e Rusisë për t’u mosbindur ndaj angazhimeve të saj”.

Kjo nuk mjafton. Starmer i Britanisë sugjeron mbajtjen e presionit të lartë mbi Rusinë duke forcuar më tej sanksionet. Ky ishte gjithashtu një nga objektivat e vendosura nga amerikanët dhe evropianët para samitit. Megjithatë, Trump po e shtyn gjithashtu këtë: tani nuk është koha për të vendosur sanksione të mëtejshme ndaj Rusisë ose vendeve, të tilla si Kina, që blejnë naftën e saj. “Do të mendoj për këtë pas dy ose tre javësh.”