Connect with us

Lifestyle

Si ndikon lufta dhe pandemia tek të rinjtë

Ndryshimet klimatike, agresioni kundër Ukrainës dhe pandemia shkaktojnë stres të rëndësishëm psikologjik tek të rinjtë. Por ndjeshmëria ndaj krizave ofron gjithashtu mundësi.

Të rritesh në një botë digjitale nuk do të thotë thjesht të ndihmosh prindërit të përdorin teknologjinë. Kjo bën edhe që t’i përjetosh thuajse çdo sekondë në celularin tënd inteligjent fatkeqësitë e kësaj bote.

“Ne jetojmë në një vend të pasur me shumë mundësi. Shumë kriza nuk na prekin aq afër sa mendojmë ndonjëherë. Por gjithçka që ndodh, ne mund ta shohim në kohë reale. Është një përmbytje që bie mbi ne, me të cilën shumë janë të mbingarkuar “, thotë Konstantin Knorr. 17-vjeçari është i përfshirë në këshillin rinor të Fondacionit Brezat. Ai e ndalon me vetëdije vërshimin dërrmues të informacionit. Shumë të rinj kanë filluar të anashkalojnë gjithçka, mendon ai.

Shumë e përjetuan ndikimin e krizave në shëndetin e tyre mendor gjatë pandemisë. Sipas sondazhit “Jugend in Deutschland” (Rinia në Gjermani), ngarkesa mendore e të rinjve të moshës 14 deri në 29 vjeç është rritur vitet e fundit. “Veçanërisht gjatë pandemisë së koroës të rinjtë ndjenin se kishin pësuar një humbje të kontrollit,” shpjegon Klaus Hurrelmann, studiues i arsimit në Berlin.

Rritje e ngarkesës mendore

Pothuajse gjysma e të anketuarve në sondazhin e fundit në mars thanë se vuanin nga stresi. Një e treta u ankua për mungesë motivimi, rraskapitje, pafuqi dhe mungesë humori. Kjo ngarkesë e madhe është e pazakontë në këtë formë për brezin e ri, sipas Hurrelmann-it.

Te rinj ne Gjermani

Sipas një studimi të Universitetit të Lajpcigut, koha e pritjes për një vend në terapi për fëmijët dhe adoleshentët është rritur me tre deri në gjashtë muaj gjatë pandemisë. Në zonat rurale, koha e pritjes është edhe mbi një vit. Një sondazh i fondit të sigurimeve shëndetësore DAK tregon se në vitin 2021 – krahasuar me vitin 2020 – në klinika janë pranuar për çrregullime emocionale, përfshirë depresionin dhe çrregullimet e ankthit 42 për qind më shumë të rinj të moshës 12 deri në 18 vjeç.

Charlotte Schmiedel përshkruan me pak fjalë se si është të rritesh gjatë gjithë këtyre krizave: “zhgënjyese, dëshpëruese dhe e pafuqishme”. Kur angazhohen të rinjtë, kjo nuk është për hobi, por për nevojë të vërtetë, thotë 18-vjeçarja. Që në klasën e gjashtë, ajo u përfshi në politikën arsimore dhe tani përfaqëson interesat e nxënësve të qytetit hanseatik si presidente e “Dhomës së Nxënësve në Hamburg”.

Ajo kritikon se ka shumë pak mbështetje, shumë pak hapësirë ​​për të mësuar aftësi për të përballuar krizat dhe pasojat mendore. Në vend të kësaj, ka programe të reja arsimore me më shumë materiale për të mësuar.

Menaxhimi i stresit mund të mësohet

Ajo që të rinjtë duan shpesh është mbështetja sociale dhe psikologjike. Përveç kujdesit në spitale, mbi të gjitha nevojitet më shumë parandalim, si përmes qendrave rinore dhe psikologëve shkollorë, beson Christoph Correll, drejtor i Klinikës për Psikiatrinë e Fëmijëve dhe Adoleshentëve në spitalin Berlin Charité. Ai drejton një studim ndërkombëtar të faktorëve të rrezikut dhe atyre mbrojtës gjatë pandemisë së kovidit.

Ajo që del nga rezultatet e hershme është se adoleshentët, ashtu si edhe të rriturit i rendisin ushtrimet fizike, pra aktivitetin fizik, si një nga strategjitë kryesore të përballimit. Por sporti nuk është e vetmja gjë që mund të ndihmojë në situata stresuese.

Mënyra se si i trajton këto kriza një person është individuale. Rezilienca – pra rezistenca psikike – ndryshon shumë, por mund të trajnohet. “Fakti që fëmijët mësojnë që në moshë të re të përballen mirë me stresin dhe situatat e vështira mund të ketë një efekt parandalues”, thotë studiuesja e elasticitetit Isabella Helmreich nga Instituti Leibniz për Kërkimin e Reziliencës në Mainz. Kjo mund të bëhet nga çerdhe, shton ajo.

Deutschland | Jugendliche mit Rucksäcken in der Innenstadt von Staufen

“Destigmatizimi i problemeve mendore”

Çdo krizë ofron gjithashtu mundësinë për ta kapërcyer atë dhe për t’u ndjerë më të fortë më pas, shpjegon psikiatri Correll, i cili shton: “Ne të gjithë jemi të prekshëm dhe kemi të drejtë të flasim për faktin se nuk jemi mirë, se nuk ndihemi mirë në shkollë dhe se e kemi të vështirë të strukturojmë veten”.

Sipas Correllit, kërkimi i ndihmës profesionale në një krizë është pjesë e shëndetit mendor, ashtu si ecja në natyrë, meditimi ose dëgjimi i muzikës. “Pandemia ka në vete edhe mundësinë për të na lejuar të destigmatizojmë problemet mendore, sepse i përket paksa të gjithëve”, thotë ai.

Situata ekonomike është përcaktuese për ndjenjën e krizës

Stresi psikologjik tashmë është i dukshëm. Kufizimet – të tilla si mbyllja e shkollave, kufizimi i kontaktit ose heqja e ofertave të kohës së lirë – kanë prekur veçanërisht ata që tashmë ishin në disavantazh social para pandemisë. “Kemi një nënton të fortë të pabarazisë sociale,” sipas Hurrelmann-it.

Sipas vlerësimeve të ekspertit të arsimit, një e katërta e të rinjve të moshës 14 deri në 29 vjeç rrezikojnë të humbasin lidhjen me shoqërinë. Pjesë e tij janë kryesisht personat me nivel të ulët arsimor dhe prindër të pafavorizuar ekonomikisht, gjë që është e lidhur ngushtë.

Shanset për trajnim dhe punësim janë vendimtare për t’i kaluar mirë këto kriza. Ne duhet të investojmë në këtë fushë. Kriza më e keqe që mund të prekë të rinjtë është gjithmonë një krizë ekonomike, thotë Hurrelmann. Situata e mirë ekonomike – edhe për faktin se të rinjtë janë kaq të kërkuar në tregun e punës – bën të mundur zbutjen pjesërisht të konstelacionit aktual të krizave.

Ndjeshmëria mund të jetë forcë

Sipas sondazhit “Jugend in Deutschland”, gjendja bazë shpirtërore e të rinjve është pozitive pavarësisht nga presionet psikologjike. Dhe të qenit i ndjeshëm ndaj krizës nuk është domosdoshmërisht një gjë e keqe. Sigurisht, ndjenja e rraskapitjes, e pafuqisë dhe e ngarkesës psikike është më e fortë tek femrat e reja, por në të njëjtën kohë janë ato që janë më aktivet, shpjegon Hurrelmann.  Kjo doli në pah në përballjen me gjendjen klimatike. “Rrallëherë e kemi parë këtë aktivizëm – domethënë reagimin konstruktiv ndaj një krize duke ndërmarrë veprime vetë – që buron kaq fuqishëm nga femrat e reja.” Është historikisht e re në këtë formë.

Të rinjtë dëshirojnë para së gjithash të merren seriozisht në politikë me propozimet e tyre. “Një pikë shumë vendimtare është të mos veprosh në kurriz të brezave të ardhshëm,” thotë Konstantin Knorr, 17 vjeç, një anëtar i këshillit rinor të Fondacionit Brezat.

Charlotte Schmiedel gjithashtu dëshiron që politika të marrë më shumë përgjegjësi. Në fund të fundit, janë të rinjtë si ajo që duhet të jetojnë me pasojat e veprimeve të brezave të vjetër./DW/

Lifestyle

Shenjat që tregojnë se vuani nga depresioni edhe nëse nuk e kuptoni

Depresioni është një sëmundje mendore që prek mbi 300 milionë njerëz në mbarë botën, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë. Depresioni ka një efekt në të menduarit, emocionet, trupin dhe sjelljen e një personi. Hidhërimi klasifikohet si depresion bazuar në intensitetin, kohëzgjatjen dhe efektin e tij në funksionimin e një personi. Megjithatë, askush nuk mund të thotë qartë se cilat janë simptomat e tij, pasi ato shpesh keqinterpretohen ose shpërfillen.

Lexoni më poshtë për gjashtë shenjat që mund të vuani nga depresioni pa e kuptuar.

1-Ju përpiqeni ta fshihni trishtimin tuaj pas justifikimeve të ndryshme dhe përfundoni duke u trishtuar.
2-Ju keni sukses në shumë fusha, por nuk kënaqeni me fitoret tuaja. Kjo do të thotë, në vend që të ndjeni gëzim, ju ndiheni konfuz.
3-Ju refuzoni të largoheni nga zona e komoditetit dhe vazhdimisht kritikoni atë që bëni.
4-Ju shkëputeni nga gjërat që ju bëjnë të ndiheni të lumtur dhe ju kënaqin. Zakonisht, ju i thoni “po” asaj që ju imponojnë të tjerët.
5-Mundohuni të jeni gjithmonë social dhe aktiv, në mënyrë që të “harroni” atë që ju shqetëson.
6-Ju mendoni se nuk e meritoni pranimin dhe dashurinë e të tjerëve.

SHËNIM: I vetmi person kompetent për të diagnostikuar depresionin është specialisti i shëndetit mendor.

Continue Reading

Lifestyle

Edukata dhe dija janë “dy anë të monedhës”

Edukata në njërën anë, si dhe dija në anën tjetër, janë dy anë të monedhës, të cilat gjithherë duhet të jenë paralele, duke e plotësuar njëra-tjetrën e assesi të ndara.

Një monedhë e cila ka vetëm njërën anë si duhet, kurse anën tjetër jo si duhet, këtë monedhë nuk e çmon askush, as njeriu që e posedon, madje as “tregu në të cilin shitet”.

Është thënë bukur që moti se, edukata i paraprinë dijes, jo për faktin se është e para për nga gjeneza, por për faktin të rëndësisë dhe peshës që posedon.

Nuk mendohet një i ditur pa edukatë, ngase nëse dija që posedon nuk ndikon pozitivisht në edukatën e tij, atëherë themi: “Çfarë dije qenka kjo?”. Po njësoj, nuk mendohet as një i edukuar pa dije, ngase nëse edukata që ka nuk ndikon pozitivisht për nxënien e dijes, atëherë pyes: “Çfarë edukate na qenka kjo?”.

Pra, pas gjithë kësaj vëmë re se edukata dhe dija janë dy komponente esenciale për të formuar një personalitet “të përkryer” në rrafshin njerëzor. Njeriut të cilit i mungon cila nga këto dy komponente, ky njeri kurrë në jetën e tij nuk do jetë i suksessshëm, por do mbetet njeri i gjorë, nën blozën e paedukatës dhe injorancës.

Nuk ka petk më të bukur që mund t’i mvishet dijes, sesa edukata. Kjo e fundit përbën shpirtin dhe thelbin e dijes. Le të jetë përfund një mesazh të cilin e përçon vetë titulli i këtij punimi: “Edukata le t’i paraprijë dijes, nëse dëshirojmë që kjo dije të jetë e dobishme dhe kjo edukatë të reflektojë pozitivisht”.

Continue Reading

Lifestyle

Rreth 80% e të rinjve janë gati të largohen nga puna për shkak të atmosferës toksike në kompani

“Djegia”, një gjendje shëndetësore e lidhur me stresin kronik në punë, është gjithnjë e më e zakonshme tek punonjësit.

Në fakt, sipas një sondazhi të Institutit Shëndetësor McKinsey me 30,000 punëtorë në 30 vende, 22 për qind e punëtorëve në mbarë botën kanë simptoma të djegies.

Shkaqet kryesore të “djegies” janë konfliktet ndërpersonale, mungesa e qartësisë në lidhje me detyrat, përgjegjësitë dhe qëllimet, si dhe presioni në lidhje me kohën dhe ngarkesën e punës.

Këta faktorë mund të çojnë në konfuzion, stres dhe produktivitet të ulët.

Nga pikëpamja demografike, punonjësit në kompanitë më të vogla që nuk kanë pozita drejtuese dhe punëtorët më të rinj duket se janë më të rrezikuar nga “djegia”.

Rreth 50 për qind e punonjësve të Gen Z dhe Millennial ndjehen të stresuar në punë shumicën e kohës dhe rreth 80 për qind do të ishin të gatshëm të largoheshin për shkak të një kulture toksike të kompanisë, transmeton Alsat-M.

Një mjedis pozitiv i punës është treguar të jetë një faktor kyç në përmirësimin e mirëqenies së punonjësve. Ky mjedis i lejon ata të ndihen më mirë dhe të jenë më inovativë dhe efikasë në punë.

Një klimë pozitive në kompani shoqërohet me atraktivitet dhe kënaqësi më të madhe, si dhe me performancë të lartë.

Continue Reading

Lifestyle

Së shpejti ndryshon ora, kur do t’i kthejmë akrepët një orë përpara

Dy javë na ndajnë nga ndryshimi i orës verore, mes të shtunës 30 dhe të dielës së 31 marsit kthehet ora verore me akrepat e orës që lëvizin një orë përpara.

Prej dekadash, vendet e Bashkimit Europian aplikojnë dy orë, atë të dimrit, që nis të dielën e fundit të tetorit dhe orën verore që kthehet të dielën e fundit të marsit. Krahas shteteve që e kanë përkrahur nismën e ndërmarrë për kursimin e energjisë elektrike, ka vende si Turqia e Rusia që kanë një orë vjetore.

I pari që teorizoi përdorimin e kohës së verës ishte, Benjamin Franklin, i cili përshkroi udhëzimet në esenë e tij “Projekti ekonomik për të ulur koston e dritës”

Në vitet e Franklinit, ora nuk ishte e përhapur dhe hekurudhat ende nuk ishin ndërtuar, kështu që nevoja për të sinkronizuar procesverbalet nuk ishte aq prioritare, por kjo hyrje e përshpejtoi përparimin në shumë aspekte.

Sidoqoftë, ideja e Benjamin Franklin nuk u ndoq derisa William Willet propozoi përdorimin e orës verore në Dhomën e Komunave Britanike në 1907. Propozimi u pranua në vitin 1916 kur, në kohë lufte, ishte e nevojshme të kursehej energjia.

Sipas disa studiuesve, thuhet se koha verore sjell përfitime më të mëdha për shëndetin tonë, sepse është më në sinkron me orën tonë biologjike, e cila ka nevojë për errësirë gjatë orëve të mbrëmjes për të prodhuar melatonin dhe për të siguruar pushimin e duhur.

Megjithatë, për shkak të krizës energjetike të periudhës së fundit, shumë po kërkojnë braktisjen përfundimtare të orës diellore, duke adoptuar orën verore gjatë gjithë vitit.

Ndonëse prej tre vitesh diskutohet si i fundit për ndryshimin e orës, sërish duhet të presim nëse do të ketë vendimin zyrtar nga BE.

Më të prekur nga ndryshimi i orës janë padyshim qytetarët aktiv në marrëdhënie pune dhe arsimore, të cilët preferojnë një orë të pandryshuar.

Continue Reading

Lifestyle

Zbuloni se çfarë ndodh me trupin tuaj nëse agjëroni për së paku tre ditë!

Agjërimi gjatë muajit të Ramazanit mund të sjellë shumë përfitime në aspektin e shëndetit fizik dhe mendor.

Duke respektuar agjërimin gjatë ditës, trupi merr pushim nga tretja e vazhdueshme, gjë që mund të ndihmojë në përmirësimin e funksionit metabolik dhe promovimin e shëndetit dhe mirëqenies së përgjithshme. Një nga përfitimet e para shëndetësore të agjërimit në Ramazan është se ndihmon në humbjen e peshës dhe përmirësimin e metabolizmit.

Një studim amerikan thotë se ciklet e agjërimit të zgjatur jo vetëm që mbrojnë nga dëmtimi i sistemit imunitar një efekt anësor kryesor i kimioterapisë por gjithashtu nxisin rigjenerimin e sistemit imunitar, duke i zhvendosur qelizat burimore nga një gjendje e fjetur në një gjendje të vetë-rinovimit. Sipas testimeve klinike, periudhat e gjata të mos ngrënit ulën ndjeshëm numrin e qelizave të bardha të gjakut.

Studimi ka implikime të mëdha për plakjen më të shëndetshme, në të cilën rënia e sistemit imunitar kontribuon në rritjen e ndjeshmërisë ndaj sëmundjeve ndërsa plakemi. Ciklet e zgjatura të agjërimit, për dy deri në katër ditë gjatë një periudhe prej gjashtë muajve vrasin qelizat imune më të vjetra dhe të dëmtuara dhe gjenerojnë të reja. Hulumtimi ka gjithashtu implikime për tolerancën ndaj kimioterapisë dhe për ata me gamë të gjerë të mangësive të sistemit imunitar, duke përfshirë çrregullimet e autoimunitetit.

“Ne nuk mund të parashikonim që agjërimi i zgjatur do të kishte një efekt kaq të jashtëzakonshëm në promovimin e rigjenerimit të sistemit hematopoietik me bazë qelizat burimore. Kur jeni të uritur, sistemi përpiqet të kursejë energji dhe një nga gjërat që mund të bëjë për të kursyer energji është të riciklojë shumë qeliza imune që nuk nevojiten, veçanërisht ato që mund të dëmtohen. Ajo që filluam të vëmë re është se numri i qelizave të bardha të gjakut zvogëlohet me agjërimin e zgjatur. Agjërimi i zgjatur e detyron trupin të përdorë rezervat e glukozës, yndyrës dhe ketoneve, por gjithashtu zbërthen një pjesë të konsiderueshme të qelizave të bardha të gjakut”, tha autori  Valter Longo.

Gjatë çdo cikli të agjërimit, ky varfërim i qelizave të bardha të gjakut shkakton ndryshime që shkaktojnë rigjenerimin e qelizave të reja të sistemit imunitar me bazë qelizat burimore. Përveç kësaj, sipas studiuesve agjërimi i zgjatur mbron gjithashtu nga toksiciteti. “Duke qenë se kimioterapia shpëton jetë, ajo shkakton dëme të konsiderueshme anësore në sistemin imunitar. Rezultatet e këtij studimi sugjerojnë se agjërimi mund të zbusë disa nga efektet e dëmshme të kimioterapisë”, tha bashkautorja Tanya Dorff.

Continue Reading
Advertisement

TRENDING