Nga fillimi në dhjetor 2019, sëmundja Covid-19 u paraqit si shumë ngjitëse. “Çdo person i infektuar do të infektojë të paktën 3 persona në mungesë të masave mbrojtëse”, thame.
Kapaciteti transmetues i koronavirusit Sars-CoV-2 vlerësohet çdo ditë nga autoritetet shëndetësore përmes matjes së “R0” për të ndjekur evolucionin e epidemisë. Kjo “R” korrespondon me shkallën e riprodhimit të virusit dhe tregon numrin e njerëzve të infektuar nga një rast pozitiv për Covid-19.
Sa më i lartë të jetë, aq më shumë transmetohet sëmundja.
Sa ditë jemi ngjitës kur jemi pozitivë për Covid-19? A jemi ngjitës nëse nuk kemi simptoma? Po gjatë periudhës së inkubacionit?
Cili është përkufizimi i ngjitjes?
Fjala “ngjitje” vjen nga latinishtja “cum” që do të thotë “me” dhe “tangere” për “të prekur”. Në gjuhën mjekësore, ngjitja përcaktohet nga transmetimi i një agjenti infektiv dhe, kur është e përshtatshme, sëmundja përkatëse, nga një subjekt i kontaminuar tek një individ i shëndetshëm, me kontakt të drejtpërdrejtë (lëkurë, mukozë) ose indirekt (transmetim ajror (pështymë) , sperkla …ose sistemi tretës …).
Si transmetohet koronavirusi nga personi në person?
Virusi Sars-CoV-2 përhapet kryesisht nga kontakti i ngushtë me një person të infektuar, nga grimca të vogla të lëngshme që nxirren përmes gojës ose përmes hundës nëse personi i infektuar kollitet, teshtin, flet ose merr frymë thellë. “Ju gjithashtu mund të kontraktoni Covid-19 kur virusi hyn në gojë, hundë ose sy, një situatë më e mundshme kur njerëzit janë në kontakt të drejtpërdrejtë ose të ngushtë (më pak se një metër larg) me një person të infektuar” sipas OBSH .
Ju gjithashtu mund të infektoheni nëse prekni sytë, hundën ose gojën para se të lani duart, pasi të keni prekur një sipërfaqe të ndotur. Transmetimi i virusit rritet në hapësira të brendshme, të mbushura me njerëz dhe në ajrosje të pamjaftueshme.
Kohëzgjatja: për sa ditë jemi ngjitës?
Faza ngjitëse e një pacienti pozitiv Covid-19 është 8 ditë mesatarisht dhe fillon rreth 2 ditë para fillimit të simptomave.
A jemi ngjitës gjatë inkubacionit?
Inkubacioni mbulon periudhën midis ndotjes nga virusi dhe shfaqjes së simptomave të para. Periudha mesatare e inkubacionit për Covid-19 është 5 ditë (maksimumi 14 ditë). Gjatë kësaj periudhe, personi mund të jetë ngjitës!
Ngarkesa virale arrin kulmin gjatë javës së parë të sëmundjes.
Kur jeni ngjitës nëse keni simptoma të Covid-19?
“Sipas të dhënave laboratorike, është veçanërisht pak para se njerëzit e infektuar të zhvillojnë simptoma (dmth. Dy ditë para shfaqjes së simptomave) dhe në fillimin e sëmundjes që ata janë më ngjitës” shpjegon Organizata Botërore e Shëndetësisë.
Një meta-analizë britanike e 79 studimeve mbi Sars-CoV-2 (5,340 persona) botuar më 19 nëntor në revistën shkencore The Lancet tregoi se ngarkesa virale e koronavirusit Sars-CoV-2 në traktin e sipërm respirator arriti kulmin gjatë javes së parë të sëmundjes. OBSH gjithashtu informon se “njerëzit që zhvillojnë një formë të rëndë të sëmundjes mund të jenë ngjitës për një kohë më të gjatë.
Sa kohë pas shfaqjes së simptomave?
Pas ditës së 5-të, ngarkesa virale zvogëlohet
Sipas autorëve anglezë të studimit Lancet të botuar në nëntor 2020, kulmi i ngjitjes së një personi pozitiv për Covid-19 shkon deri në ditën e 5-të pas fillimit të simptomave. Më pas, ngarkesa virale zvogëlohet. Asnjë studim nuk ka zbuluar ndonjë virus që jeton përtej ditës së 9-të të sëmundjes, pavarësisht ngarkesave të larta virale vazhdimisht, vunë në dukje studiuesit. Prandaj ngjitja është veçanërisht e fortë ditët e para pas shfaqjes së simptomave.
A jemi ngjitës kur jemi asimptomatikë?
Një person i infektuar me virusin Sars-CoV-2 por që ende nuk ka përjetuar simptoma është ngjitës dhe mund të infektojë të tjerët. Po kështu, dikush që nuk zhvillon kurrë simptoma mund të transmetojë virusin edhe nëse “nuk është ende e qartë në çfarë mase ndodh kjo” thotë OBSH. Vini re se ndërsa rastet asimptomatike janë ngjitëse, “transmetimi i Covid-19 ndodh kryesisht nga njerëzit me simptoma” .
A do të jetë një person i vaksinuar ngjitës?
Ndërsa vaksina Covid-19 nuk është ende në treg, lind pyetja nëse, përveç mbrojtjes së personit nga sëmundja Covid-19, ajo do të jetë në gjendje të parandalojë personin nga transmetimi i virusit, te një person i shëndetshëm. Pasi të vaksinohet, kur trupi ndeshet me virusin, ai e njeh atë dhe di se si të mbrohet kundër tij për të bllokuar zhvillimin e sëmundjes. Në këtë fazë, ekziston një “mungesë perspektive për vaksinat e ardhshme, si dhe për aftësinë e tyre për të kufizuar ngjitjen e virusit”.
