Connect with us

Shkrime

Na nevojitet jo një, por 7 revolucione!

Avokati Edmond Petraj – Studio Ligjore ” Petraj & Partners “
Shpesh flitet për revolucion, bëhet thirrje për revolucion, caktohet afati për të nisur revolucion, kalitet shpresa për frytet e revolucionit dhe ai nuk ndodh.
Të gjithë revolucionet më të rëndësishme të epokës sonë (revolucioni anglez, francez, amerikan, kinez) janë bërë pa paralajmërim. Revolucioni nuk është ftesë për dasmë, dhe Yuval Harari në librin e tij mjaft popullor “Sapiens” e shpjegon mjaft thjesht se pse nuk ka kalendar për revolucionin. Ata që janë në pushtet, nuk janë aq budallenj dhe duke bërë publike datën, natyrshëm marrin të gjitha masat që revolucioni/ndryshimi të mos ndodhë.
Revolucion nënkupton një transformim rrënjësor, jo thjesht ndërrim të qeverisë me dhunë, por një organizim tjetër politik, institucional dhe ideologjik.
Gjendja ku ndodhet sot vendi nuk kërkon një revolucion të tipit të rrëzojmë Hasanin që të vijë Hyseni, por kërkon disa “revolucione”. Thënë më saktë nevojiten ndryshime revolucionare pa bërë revolucion.
1. Revolucion në mendësi: Janë taksat e tua
Pa ndërruar mendësi dhe pa qytetari aktive, përpjekjet për revolucion i ngjajnë njeriut që merr shatin dhe prashit në det vazhdimisht e vazhdimisht. Sot, sidomos, në rrjetet sociale, del më shumë se kurrë në pah analfabetizimi ekstrem për qeverinë, për taksat, për shtetin për institucionet, pra për kontratën që kemi me ata që zgjedhim. Po marr një shembull banal të kthyer në rutinë: publikimi i punëve publike. Reagimet në rrjet (pa llogaritur ushtrinë e paguar dhe telekomanduar të komentuesve) janë fyese dhe revoltuese. Qartazi këta njerëz realisht mendojnë se rrugët po i bën kryeministri dhe ministri apo drejtori me paratë e veta, duke djersitur dhe duke ndenjur pa gjumë nga puna me tre turne në kantiere. Më shumë se qesharake është e dhimbshme.
Pa e mësuar të gjithë se buxheti i shtetit (ai buxhet që përdoret për rroga, pensione dhe investime) janë të ardhurat nga taksat dhe tatimet e gjithë shqiptarëve, (shto edhe borxhet që merr qeveria, por që prapë i paguajnë shqiptarët), zor se mund të kemi dhe të kërkojmë funksionarë të përgjegjshëm. Pa kuptuar se kur votojmë nuk zgjedhim veç për njërin kah politik, por votojmë dikë që do të administrojë paratë tona, korrupsioni dhe abuzimi me fondet publike do të vijojnë të jenë edhe më të mëdha dhe më spektakolare se telenovela e incineratorëve. Ai që paguan taksa nuk ta shet votën, nuk e duron arrogancën dhe nuk e bën dot për leshko. Kur paraqet një punë publike qeveria- duhet të shkruhet me germa të mëdha, pse jo edhe të arta “RRUGË E NDËRTUAR ME PARATË E TAKSAPAGUESVE SHQIPTARË.” Pa lidhur taksimin me qeverisjen nuk do të ketë përgjegjshmëri. Sa më shpejt të kuptohet kjo aq më vështirë do ta ketë kryeministri dhe ministrat të paraqesin “punë publike” pa treguar afatet, faturat, kostot dhe krahasimin me punët publike të bëra nga parardhësi apo me standardet në vendet e BE-së. Nga pagesa e taksave pa përfaqësim lindi revolucioni amerikan. Nëse kuptohet se “e gjithë bota rrotullohet rreth taksave”, atëherë debati në zgjedhje nuk do të bëhet më për mustaqet e Çelos, por për taksat dhe mirëadministrimin e tyre, nuk do të bëhet për të majtën apo të djathtën, për komunistët apo antikomunistët, por për prioritete dhe politika zhvillimi.
Taksapaguesi, është punëdhënësi i Presidentit, Kryeministrit, Kryetares Kuvendit, administratës, pushtetit lokal, policisë e ushtrisë. Çdo punë publike paguhet nga taksat. Punëdhënësi e ka për detyrë të kërkojë llogari ndaj punëmarrësit. Nuk është parë e dëgjuar në asnjë vend normal që punëdhënësi t’i ngrejë këngë punëmarrësit. (?) Është për të ardhur keq që edhe pas 32 vitesh ne ende nuk i kemi harruar “veprat e partisë”, por përkundrazi, kemi rritur cilësisht edhe këngët për udhëheqjen lavdiplotë.
Si mundet që prokurorimet të cilat duhet të përfundonin në dyert e drejtësisë, vazhdojnë përfundojnë në rapsodi për liderin?
2.Revolucion në qeverisje
Një qeveri e mirë “nga populli, e popullit dhe për popullin”, do të thotë që “shërbëtorët e popullit”, përpiqen dhe bëjnë më të mirën me burimet financiare (dhe ato natyrore) për të plotësuar nevojat bazë të popullit. Pra shërbëtorët publikë kujdesen e përkujdesen për një demokraci egalitare.
“I gjithë pushteti vjen prej popullit. Po ku shkon?” – pyeste me të drejtë Bertold Brecht.
-Si ndodh që shërbëtorët arrijnë deri aty sa keqtrajtojnë pronarët e tyre, punëdhënësit e tyre?!
-Si ndodh që qeverisja në vend të jetë shërbëtore dhe rregullatore e shoqërisë, transformohet në një formë moderne sundimi?!
Një qeverisje e përgjegjshme në krye të së gjithave kërkon TRANSPARENCË.
Po, transparencë, llogaridhënie, efikasitet dhe efiçencë. Në epokën e digjitalizimit ku nuk kushton asgjë përpos dëshirës, që çdo institucion publik në Shqipëri, në nivel qendror dhe lokal të ketë një website ku të publikohen në kohë reale shpenzimet që nga letra e lapsi e deri te tenderat e mëdhenj. Bëhet fjalë për lekët e mbledhur nga taksapaguesit. Nëse dikush po mendon se nuk paguan taksa e ka tërësisht gabim. 34% e të ardhurave në buxhet janë nga TVSH (Tatimi mbi Vlerën e Shtuar), ku çdo mall që blihet në vend e ka 20% këtë taksë. Nëse nuk arrijmë të taksojmë si duhet pasurinë, konsumin e taksojmë që çke me të.
Nëse një zyrtar nuk të jep informacion/dokumente bazuar mbi të drejtën që të jep Kushtetuta dhe ligji për informimin e publikut me dokumente zyrtare, nuk duhet shumë filozofi për të thënë hapur se ai ka diçka për të fshehur. Madje, çimentohet dyshimi për të thënë se ai/ajo po vjedh/abuzon.
Një qeverisje e mirë do të thotë luftë pa kompromis ndaj abuzimit dhe korrupsionit. Një angazhim për transparencë dhe zbatim të ligjit njëlloj për këdo dhe kudoqoftë, përbën kusht të panegociueshëm. Dhe për korrupsionin në nivelin ku ka arritur nuk duhen më strategji kombëtare dhe ndërsektoriale, as matrica dhe plane masash, por vullnet për të zbatuar ligjet dhe masat drakoniane.
Nuk duhet të jesh Nostradamos për të kuptuar se lufta (e vërtetë) ndaj korrupsionit dhe meritokracia reale do ta kthenin Shqipërinë brenda pak vitesh në një magnet për investime të huaja cilësore.
Mungesa e meritokracisë në administratë i kthen “shërbëtorët publikë” në rastin më të mirë në “idiotë publik” dhe në rastin më të keq në “gangster publik”. (Si ndodhi që nga premtimi për meritokraci kemi përfunduar në klientelizëm?)
Një qeverisje e mirë do të thotë caktimi i prioriteteve dhe shpenzimi i parave ashtu sikundër shpenzon paratë për familjen tënde. A duhet nisur nga investimi në arsim? Ka vende tejet të suksesshme (pa asnjë burim natyror) që kanë investuar deri në 30% të buxhetit për arsim.
Një qeveri e mirë është ajo që kur harton ligje ka parasysh të mirën e “numrit më të madh” dhe jo interesin e një grushti njerëzish që gabimisht ne i quajmë oligarkë.
Një qeverisje e mirë është ajo ku vendin e qeveris ligji, rregulli dhe institucioni dhe jo “lideri” që thotë: “unë edhe iki se nuk e kam problem, po kujt do ja lë në dorë vendin”…
Në një vend ku sundon ligji dhe ku institucionet janë të forta, të pastra, eficente, qeverisja është shumë e lehtë.
“Shqiptarët- ah këta njerëz të mirë dhe punëtorë, por si nuk patën njëherë fat të kenë një qeverisje të mirë”, -konstatonte me dhimbje Edith Durhan në fillim të shekullit të kaluar.
Ishte korrupsioni galopant, mungesa e efiçensës së administratës, pakënaqësia në rritje e fshatarëve, punëtorë dhe ushtarëve- shkaku i revolucionit rus që përmbysi perandorinë dhe solli në pushtet bolshevikët.
3.Revolucion në shoqëri
Shqipëria është një vend me popullsi homogjene me një gjuhë, një kulturë, një histori dhe thuajse të gjithë dakord për një të ardhme të përbashkët. Ky vend pa asnjë problem të madh (etnik, fetar, me fqinjët), ka plot 1001 probleme të vogla të cilat vijojnë të udhëtojnë dhe gangrenizohen nëpër kohë.
Mund të hartosh kushtetutën më të mirë, mund të ndërtosh institucione të përkryera, por mënyra se si sillemi dhe ndërveprojmë me njëri-tjetrin janë edhe më të rëndësishme se vetë institucionet.
Një nga rreziqet më të mëdha me të cilën ndeshemi sot është modeli i gabuar i “njeriut të suksesshëm”. Nuk është i suksesshëm njeriu që lexon, mëson, punon, djersitet, por është modeli “i të fortit, që ka bërë lekë brenda a jashtë dhe kthehet fillimisht biznesmen, pastaj drejtor, më pas deputet dhe njeri i rëndësishëm në politikë e media. Nuk besoj se ka vend tjetër në këtë kontinent që të ketë kaq shumë lajme për vrasje “biznesmenësh” të kësaj natyre që çuditërisht u del edhe ndonjë skaf rrugësh apo ndonjë vazo lulesh ilegale. Kultura e punës nuk ekziston, ndërkohë që puna duhet kthyer në kult. Puna duhet mësuar në kopësht e në shkollë. (kemi edhe fjalë të urta ku stigmatizojmë punën: (Kush i ka parë hajrin punës, apo t’ishte puna e mirë, punonte edhe mbreti). Jemi vendi që kemi më shumë drejtorë e shefa se punëtorë. Se çfarë lidhje/raporti kanë të ardhurat me punën mjafton të analizosh listë-pagesat që u bënë publike në film të këtij viti.
Nuk kërkohet shumë mund dhe as filozofi për të mbajtur një ambient të pastër. Mjafton të mos e ndotim vetë. Një revolucion në shoqëri nis nga ndryshimet e vogla, në shtëpi, në kopshte e shkolla, pra revolucioni në komunikim. Të dëgjojmë me respekt për të kuptuar dhe jo për të kthyer përgjigje, jo vetëm t’i dëgjojmë, por edhe të respektojmë njerëzit e ndryshëm me të cilët mbase nuk jemi fare dakord. Një luftë ndaj zhurmës në ambiente private dhe publike nuk do të bënte thjesht ambienti më të qetë, por edhe më të bukur. Është rast për t’u studiuar se si ndodh që rrëmbehemi për një “parkim” apo për një “pse më pe” dhe nuk ngremë as zërin ndaj padrejtësisë ekstreme apo abuzimit të dukshëm…
4.Revolucion në media
Në media në fakt revolucioni ka ndodhur dhe është koha për “kundër revolucion”. Para se të ndodhë, mbase kemi nevojë t’i japim një përgjigje të sinqertë disa pyetjeve që nuk e kanë përgjigjen e lehtë.
-Si ndodhi që nga ëndrra për një media të lirë sot jetojmë makthin e “lirisë” së “medias”?!
-Si ndodhi që nga ëndrra për media të pavarur përfunduam te media partizane?!
-Si ndodhi që nga licenca për të mirën publike sot kemi licence për gjueti?!
-Si ndodhi që nga misioni për të luftuar dhe demaskuar gjobëvënësit, media të kthehet në “gjobëvënëse”?
-Si ndodhi që dje konsideronim faktet të shenjta dhe opinionet të lira, ndërsa sot opinionet janë të shenjta dhe faktet “alternative’, ku njerëzit dyllosin veshët ndaj fakteve dhe hapin zemrën ndaj opinioneve?!
-Si ndodhi që faktet i ngjajnë pjatës me fasule që të duhet të konsumosh 100 lugë opinion para se të kapësh ndonjë kokërr fasule -fakt?!
-Si ndodh që fjala etikë të ngatërrohet me etiketë?!
-Si ndodhi që nga deviza informacioni është pushtet sot jemi në devizen keqinformimi/propaganda është pushtet?!
-Si ndodhi që vendin e debatit publik mbi tema me interes për publikun e ka zënë kacafytja publike ku ka më shumë zhurmë në studiot televizive në Tiranë se nga bombardimet ruse në Ukrainë?!
-Si ndodhi që nga një media që kontrollon liderët dhe pushtetet, sot kemi liderë dhe pushtete që bëhen vetë media dhe transmetojnë çfarë duan, kur duan, ku duan dhe mbi të gjitha si e duan?!
-Si ndodhi që nga një media që kontrollon liderët, sot jemi në një situate ku demagogët digjital të pasuar nga komentues të paguar- synojnë trushplarjen në masë të turmave digjitale?!
-Si ndodhi që rrena mbërrin në tezgat e vjegzat digjitale më shpejt se e vërteta?!
-Si erdhi dita që nuk është e lehtë të dallosh:
a. Sharlatanin nga parimori?
b. Gënjeshtarin nga i sinqerti?
c. Ekspertin nga manipuluesi?
d. Paqtuesin nga demagogu?
-Si ndodh që më shumë plehra ka në ambientin digjital se në jetën reale?!
-Pse gjuha urrejtjes, ekstremizmi, lajmet e rreme, teoritë konspirative kanë zënë vendin ballor në konakun digjital?!
-Pse anonimët kanë lirinë të damkosin njerëzit publik duke zbrazur mllefin, zilinë, urrejtjen dhe duke dhunuar dinjitetin njerëzor?!
-Kush e kishte menduar se do të vinte dita që të bëhej fakt-cheking nëse toka është e rrumbullakët apo jo?!
-Kush e kishte menduar që sfera publike digjitale do të jetë kaq toksike sa detoksifikimi i saj duket më i vështirë se zhdukja e qeseve plastike në planet?!
Revolucioni i ri në media kërkon që të mos ketë më neutralitet mes së mirës dhe së keqes, që terroristët digjital duhen trajtuar si terroristë dhe debati publik duhet bërë për interesa publike.
Distanca e medias me realitetin dhe audiencë është e frikshme, andaj duket se detyra e parë e medias është te misioni bazë: informimi i saktë dhe mbikëqyrja e abuzimit të pushteteve të tjera. E lehtë për ta thënë dhe duket e pamundur për ta bërë!
5.Revolucion në drejtësi
Prej 6 vitesh ka nisur një reformë e madhe e quajtur Reforma në Drejtësi. Pastrimi dhe heqja nga sistemi e disa personave që nuk hiqeshin dot ndryshe, është realizuar. Por kjo nuk është as gjysma dhe as çereku i punës. Do të duhet kohë të kemi një figurë popullore nga fronti i Drejtësisë: Një hetues/prokuror, gjyqtar, oficer policie që të gëzojë simpatinë dhe mbështetjen e publikut. (Por kemi këngë për “komisar Katanin”, personazhi i famshëm nga seriali televiziv Oktapodi i viteve ‘90, këngë që vetë italianët nuk e kanë ende.)
Pas 6 vitesh ndryshime të thella kushtetuse për një drejtësi të re, është koha për një bilanc dhe për të thënë çfarë shkoi mirë dhe çfarë duhet ndrequr. Kjo s’bëhet me tribuna partiake dhe as me statuse në rrjetesh sociale por me bashkëpunim konkret të një sërë aktorësh majtas e djathtas, partnerësh ndërkombëtar, shoqëri civile, media të vërtetë, të cilët duhet të udhëhiqen nga Kuvendi i Shqipërisë, institucioni që duhet të ketë seriozitetin dhe balancën që i takon. Edhe për nopranët në drejtësi sot është e qartë se disa llogari nuk u bënë mirë. P.sh, në kuptimin e burimeve njerëzore i hynë detit me këmbë. P.sh, kriteret e vendosura për postet në institucionet e reja të drejtësisë i ngjanë kritereve të tenderave që paracaktojnë fituesit. P.sh, arnimet e vazhdueshme pa kryer analizë specifike dhe reflektim pas saj, të sinjalizojnë për hije dyshimi.
-Si është e mundur që është mbyllur dera dhe dritarja për të pasur në sistemin e ri të drejtësie dhjetëra e qindra juristë të diplomuar (madje me rezultate shumë të mira) në universitetet më të mira të BE-së dhe SHBA-së?
Sot ende flasim për vende vakante në Gjykatë Kushtetuese, në Gjykatë të Lartë dhe për përgjysmim të numrit të prokurorëve dhe gjyqtarëve në gjykatat e Apelit dhe ato të faktit. Juristë të mirë kemi (si ato të shkolluar në Shqipëri ashtu edhe jashtë) dhe nuk i duam brenda sistemi! Para të ndërtohej sistemi më shumë u mendua për gardhin e madh që do të linte jashtë të padëshiruarit dhe derën e vogël për të futur brenda të paracaktuarit(?) A është konflikt i pastër/flagrant interesi që ata që hartuan kriteret të jenë të vetmit që i plotësojnë kushtet?
Sot kemi një pritshmëri të tepruar nga 17 prokurorë të SPAKU-t dhe mbase zhvillimet na detyrojnë që me keqardhje të heqim dorë nga pritshmëria e tepruar. Ky institucion u ngrit për të ndëshkuar korrupsionin në nivele të larta dhe logjika e kërkon që kryqëzata anti-korrupsion nuk nis nga 10 vjeçari i parë apo edhe i dyti i tranzicionit tonë, por nis nga 10 vjeçari i fundit ku duket se ideja që nuk ka më as gjykata as prokurori, ka bërë që korrupsioni dhe abuzimi i dy dekadave të para të tranzicionit të duket “fëmijëror”?!
SPAK ka treguar që ka kurajë të godasë “ish-ët” dhe një revolucion në kutinë e votimit bën që zyrtarët/qeveritarët përgjegjës për aferat e sotme, që mbajnë më shumë erë se plehrat, të ndëshkohen në mënyrë shembullore. Por ama ndëshkimi nis nga votuesi dhe përfundon te gjyqtari. Koha për të hequr dorë nga iluzionet dhe pritshmëritë e larta pasi sado e kulluar të jetë drejtësia, nuk i zgjidh të gjitha problemet. Nuk ekziston në historinë e njerëzimit një “Republikë Gjyqësore”. Ndryshimi duhet nisur në mënyrë frontale dhe duke qenë të ndërgjegjshëm për situatën në të cilën ndodhemi. Vettingu në polici u ndërpre menjëherë. Testi i drogës në polici u ndërpre menjëherë. Mjaftojnë këto dy fakte për të kuptuar gjendjen në të cilën ndodhemi. Kemi më shumë shqiptarë në burgje jashtë (12 000) sesa në vend (5500)
Pa drejtësi asgjë nuk është e mundur. Vendet që kanë përparuar më shumë gjatë 250 viteve të fundit, nuk kanë qenë domosdoshmërisht vendet me pasuri natyrore, por janë vendet ku ka spikatur më shumë sundimi i drejtë i ligjit dhe pjesëmarrja aktive e qytetarëve në politikë.
6.Revolucion në politikë
Zgjedhjet e lira dhe të ndershme janë mekanizmi që garanton stabilitet politik, institucional dhe ekonomik në një vend demokratik. Vetë Shqipëria e ka provuar se çfarë do të thotë të kesh zgjedhje të lira dhe të pranuara (1992, 2005, 2013) dhe çfarë do të thotë të kesh zgjedhje me probleme dhe të kontestuara (1996, 2001, 2009, 2017, 2021). Fakti që pas tri dekadash kemi ende probleme me zgjedhjet, me ndikimin dhe zgjedhjen e personave të inkriminuar, me shpërdorimin e fondeve dhe burimeve shtetërore, me përdorimin e policisë, me shitblerjen e votës, tregon se jemi më keq se ç’kemi qenë 100 vjet më parë.
Kontestimi konstant i zgjedhjeve ka shërbyer edhe si alibi për të penguar rotacionin e elitave brenda partive politike. “Pas humbjes, do të kisha dhënë dorëheqjej, po të ishin zgjedhje të rregullta”. Këtë refren e kemi dëgjuar nga liderët si të të djathtës ashtu edhe të të majtës.
Partitë politike nuk bëjnë zgjedhje, lideri është i pakontestueshëm, nuk diskutohet për program, ide dhe politika/alternativa zhvillimi. Partitë këto “kështjella të demokracisë” janë praktikisht pasqyra e pushtetit dhe opozitës së radhës. Partitë më shumë sundohen se drejtohen.
Pa zgjedhje të lira dhe të ndershme demokracia kthehet në slogan.
Pas “fitores” së zgjedhjeve, kur nuk bën gjërat që thua dhe bën gjërat që nuk thua- pushteti që ke marrë me vota- nuk është më pushtet i deleguar, por pushtet i tjetërsuar, me fare pak dallim nga pushteti uzurpuar.
Me ndryshimet kushtetuese (2008) ku është fuqizuar roli i kryetarëve të partisë është mbyllur dera për alternativa të reja. Më lehtë hyn deveja në vrimë të gjilpërës se partitë/lëvizjet e reja në sistem. Kryetari i gjithëpushtetshëm dhe i gjithëdijshëm vrau jetën e brendshme politike dhe çdo gjë u kthye në emërim. Emërimi në parti kthehet në emërim në qeverisje. Emërimi në qeverisje kthehet në emërim në ekonomi, biznes, shkencë madje edhe në art, kulturë e sport. Kushtetuta 2008 vrau garën e përfaqësimin dhe rrjedhimisht solli sistemin e kryetarokracisë që zëvendësoi profesorët me halabakët. Në Kushtetutën e vjetër garonin profesorët dhe jo “silenciatorët” .
Demokracia është sundim i shumicës dhe kjo përcaktohet me votë, por me atë të lirën aman. Pa votë të lirë dhe rregulla të qarta loje, jeta politike dhe shoqërore manipulohet dhe deformohet. Praktikisht sot nuk votojmë për deputetët, nuk votojmë as për gjyqtarin, as për prokurorin, as për drejtorin e policisë, as për drejtorin e shkollës, as për administratorin e lagjes. Sot njerëzit kanë mundësi të zgjedhin vetëm “kryetarin e bashkisë”. Dhe ke të drejtë të votosh për kryetarin e bashkisë pasi ky të jetë i zgjedhur më parë nga lideri i partisë. Futja e primareve në zgjedhjet brenda partiake është vetëm hapi i parë, dhe i vonuar për t’i dhënë kuptim votës.
7.Revolucion në ekonomi
Nëse me fjalë pretendojmë se jetojmë në një ekonomi të lirë të tregut, praktikisht nuk kemi as ekonomi as liri, as treg. Të ashtuquajturit biznese të suksesshme apo “oligarkë”, marrin frymë vetëm nga fondet e buxhetit të shtetit. Pasuria e tyre jo vetëm nuk është rrjedhojë e talentit apo shpikjeve që ndryshojnë dhe përmirësojnë jetën e shqiptarëve, por përveç fondeve publike, në dispozicion të tyre po vihen ligje të favorshme. Ligje të posaçme për 10 persona, madje ndonjëherë ligj veç për një njeri të vetëm. Dhe qershia mbi tortë: Pasi marrin milionat e buxhetit të shtetit, paguajnë më pak taksa se çdo kioskë në Shqipëri dhe madje guxojnë dhe dalin edhe me humbje!
Konkurrenca, motori i ekonomisë së tregut minohet nga rregullat e pabarabarta nga ndryshimi i beftë i rregullave gjatë lojës dhe pjesën e luanit e kanë paratë informale në ekonomi. Ekonomia informale 50% do të thotë që beteja mes ligjshmërisë dhe paligjshmërisë ka shumë gjasa të fitohet nga kjo e fundit. Borxhet vijnë duke u rritur dhe pesha e tyre rëndohet nga koncesionet dhe PPP-të. Nëse qeveria në Gjermani do të rriste borxhin publik në nivele të papranueshme me siguri gjermanët do të ishin në rrugë. Borxhet janë për t’u paguar. Nuk do të mund t’i paguajmë ne, por do t’i paguajnë edhe fëmijët dhe nipërit e mbesat. Borxhet e rritura do të thotë pengmarrje e së ardhmes.
Kultura e punës është e vrarë nga modelet e “milionerëve të çastit” dhe sot më shumë se gjysma e GDP-së realizohet vetëm nga tregtia.
-Si ndodhi që e nisëm me thirrjen për “investitorë të huaj” dhe përfunduam te “investitorët strategjikë” një strategji e kulluar klienteliste?!
40 firma bujqësore hollandeze ka sot në Serbi! Fabrika belge më e madhe e autobuzave është hapur në Shkup. Benzi do të hapë fabrikë në Tetovë.
Investimet e huaja nuk vijnë për shkak të fjalëve të bukura dhe sloganeve. Thamë: “Shqipëria 1 euro”, por investimet e huaja me pikatore. U futëm në NATO dhe thamë se do të vërshojnë investimet e huaja por veç Iluzion, dhe dy investime që sot e kanë mbyllur ciklin; trumbetuam “Reforma në Drejtësi”, prapë hiç investimet e huaja! Investime të huaja nuk kemi jo se nuk ka se për çfarë të investohet, jo se nuk ka kapital të lirë të huaj për të investuar, por duket se edhe kapitalizimin duam ta ndërtojmë me forcat tona. Me “oligarkët” tanë.
Burimet natyrore vendi i ka të shumta, por nga shfrytëzimi tyre përfitojnë vetëm një grusht njerëzish që nuk kanë vetëm shumë para, por kanë edhe shumë oreks për më shumë akoma, që mendjen nuk e kanë te inovacioni dhe Zot na ruaj te rrisku, por si të kafshojnë sa të mundin fondet dhe pasurinë publike.
Një pasuri në dorë të një 0.1% të njerëzve duhet shpërndarë, se si këtë duhet ta mendojë qeveria apo të paktën të ketë vullnet të pyesë për të mësuar nga modelet e suksesit. Kemi pensione dhe pagë mesatare më të ulët se Kosova edhe pse premtimet më të mëdha. Imagjino për një moment pensionin sot të një pensionisti. Fakti që janë gjallë, padyshim e kthen edhe ateistin në besimtar të devotshëm, sepse as me aritmetikë, as me kimi nuk duhet të ishin gjallë. Është Zoti i që mban gjallë!
Ishte despotizmi i mbretit, ndarjet e thella në shoqëri, rritja e çmimeve, angazhimi filozofëve, roli i shtresës së mesme që bëri të mundur- revolucionin francez 233 vjet më parë.
Ndryshime revolucionare
“Në demokraci, revolucionet përgjithësisht shkaktohen nga zullumet e demagogëve”, thoshte Aristoteli i ndritur, te Politika dhe Demagogët Platoni i quante “tiranë në pritje”.
Sot, njerëzit janë dukshëm të shqetësuar dhe të zemëruar për situatën në të cilën ndodhen, por zemërimin nuk e kthejnë në rebelim. Një pjesë e mirë, në vend të “ndryshimit të qeverisë”, po bëjnë një ndryshim tjetër, atë të vendbanimit duke parë për një të ardhme më të mirë jashtë Shqipërisë. Jashtë me shumë gjasë krenohen kur dëgjojnë këngën: “o sa mirë me qenë shqiptar…”, teksti i së cilës fatkeqësisht lipset të editohet në: : “o sa mirë me qenë shqiptar, jashtë…”
Me statistika, çdo ditë largohen nga vendi banorët e një kulle dhe çdo ditë jepet leja për një “kullë”. As Naçertanija e Ilija Graçanin në 1844, as Memorandumi i Vaso Çubrilloviq më 1937, nuk kanë guxuar të shkojnë deri në këtë pikë. Sot nuk ka eksod, por hemorragji kombëtare. Për të ndalur këtë hemorragji: Duhen reforma të mëdha, por ngaqë kjo fjalë është nga më të shpërdoruara, gjatë tri dekadave duket më e udhës “fjala revolucion”. Duhen reforma revolucionare, por jo në Facebook e as në Instagram. Revolucion, por jo revolucion me “trurin e Maos”. Jo “Nga gryka e pushkës dhe përmbysje me dhunë”, por transformim rrënjësor.
Nuk na e ka fajin sistemi, por modeli i gabuar që zgjedhim me zell. Komunizëm ka qenë edhe ⅕ e globit, por jo aq brutal dhe ç’njerëzor sa në Shqipëri. Na kanë kritikuar për ekstremizëm Tito, Stalini, Hrushovi, madje edhe vetë shoku Mao! Në fjalët e një vëzhguesi francez: “ndërtuat komunizmin më të keq, dhe tani po ndërtoni variantin më të keq të kapitalizmit”.
Ndryshimi nuk bëhet dot me “urdhër të peshkut”, ai kërkon kohë, por jo kohë të pafundme sepse s’mund të jetojmë përherë në një laborator.
Revolucioni i shoqërisë duhet të jetë mbi të gjitha kulturor për të kaluar nga mendësia dhe praktika totalitare te gara e lirë. Emërimi i gjithçkaje po e çon shoqërinë drejt një kolapsi aftgjatë.
Janë të gjitha mundësit për një ndryshim cilësor në 10 vitet e ardhshme ku me udhëheqjen e duhur dhe me vullnetin e duhur, vërtet mund të arrihen shumë.
Mjaft të kujtojmë ku ishte Shqipëria më 1997 dhe ku mbërriti më 2007. Nga prag – gremina në vend anëtar i NATO-s dhe me një rritje ekonomike konstante për më shumë se 7%.
Nëse është shumë e vështirë realizimi i “revolucioneve” mjafton dëshira dhe vullneti për të mbyllur kapitujt e bisedimeve me BE-në dhe në fund të 10 viteve pavarësisht kush është në pushtet, e kush në opozitë vendi është i transformuar në mënyrë revolucionare. Nuk mund të ndryshojmë dot botën, as rajonin, as fqinjin, por vetveten. Revolucioni nuk është më përmbysje në rrugë, por përmbysje në mendësi. Ai vjen nga dëshpërimi, por ushqehet nga shpresa. Ai nuk bëhet me thirrje, por me bindje dhe besim. Andaj, kot nuk thonë: Revolucionin e bëjnë REVOLUCIONARËT!

Shkrime

Ballkani ndërton mbi gjak të ardhmen

Nga Tobias Zick

“Tensionet po intensifikohen rreth rezolutës së Kombeve të Bashkuara për Srebrenicën” – Keshtu shkruan gazeta gjermane Zidojce Zeitung duke theksuar se ato po nxiten kryesisht nga politikanët serbë”.

Sipas autorit të shkrimit, Tobias Zick në një tekst të botuar nga Zidojce Zeitung, “Në fillim, ministri i Punëve të Jashtme i Serbisë, Ivica Daçiç, citohet të ketë thënë në mes të prillit se “ai nuk ka asgjë kundër dënimit të krimeve të luftës në Bosnje dhe gjetkë”, por theksoi se është “kundër përshkrimit në rezolutën e cila së shpejti duhet të miratohet nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara, se populli serb eshte gjenocidal”

Autori, megjithatë, thekson se “projekt-rezoluta nuk përmend asnjë popull ‘gjenocid’, as serbët si grup etnik, as Serbinë si shtet dhe as Republikën Srpska”.

“Por kjo “nuk i pengon politikanët në Serbi dhe Republika Srpska të ngjallin emocione dhe të përhapin skenarë tmerri” – shkruan gazetari gjerman dhe përmend performancën e Dodik në Banja Luka në një protestë kundër rezolutës së planifikuar të OKB-së, i cili më pas deklaroi se “operacioni i ushtrisë në Srebrenicë në korrik te vitit 1995 ishte një ‘gabim’ që rezultoi në një ‘krim të madh’, por jo gjenocid. Dodik gjithashtu  u ka shprehur ngushëllimet familjeve të viktimave, e më pas ka kërcënuar se do të shkëputet: “Nuk do të jetojmë me ju që thoni se populli serb është gjenocidal” – pati deklaruar ai.

“Deklarata të tilla janë ‘kripë në plagët e viktimave’,”  – raporton Zidojce Zeitung deklaratën e Munira Subashiç nga Majki Srebrenica, e cila thekson se rezoluta e planifikuar e OKB-së është “e rëndësishme” në mënyrë që “fëmijët serbë, boshnjakë dhe kroatë të mësojnë të vërtetën dhe që ata fëmijë të dine ndërtojnë të nesërmen mbi të vërtetën”…………………..

A do të duhet të ndërhyjë sa më shpejt bashkësia ndërkombëtare?

Gazeta nga Mynihu raporton se Ćamil Duraković, nënkryetar i Republika Srpska, i cili vetë i mbijetoi gjenocidit në Srebrenicë, tha se ai është “me të vërtetë i shqetësuar” për klimën aktuale dhe sheh paralele me vitet 1990 të luftës, kur gjendja shpirtërore në grupet përkatëse të popullsisë fillimisht ishte mjaft e qetë”. Por më pas Slobodan Milloshevici, politikani dominues serb në Jugosllavinë e shkatërruar, ‘krijoi një klimë lufte”. Nëse retorika politike vazhdon siç ishte atëherë, tha Durakoviç, ‘atëherë bashkësia ndërkombëtare së shpejti do të duhet të ndërhyjë’.

Zidojce Zeitung vëren se nënat e Srebrenicës e shohin situatën në mënyrë të ngjashme. “NATO duhet të vendosë trupa në kufirin me Serbinë”, kërkojnë ata në një letër drejtuar qeverive perëndimore. “Ndërkohë, presidenti serb Aleksander Vuçic bëri thirrje për një tubim ‘pan-serb’ për Pashkët Ortodokse këtë fundjavë. Qëllimi është riafirmimi i ‘unitetit’ të Serbisë, Republika Srpska dhe Kishës Ortodokse Serbe”-  vlerësoi gazetari gjerman.

Në fund të shkrimit thuhet gjithashtu se “Kombet e Bashkuara kanë shtyrë për një javë votimin për rezolutën për gjenocidin në Nju Jork, sepse ka ende nevojë për diskutim mes shteteve anëtare.”

Continue Reading

Shkrime

A mund ta ndalojë Athina vizitën e Edi Ramës më 12 maj?

Nga Ylli Pata

Shkrimi i sotëm i një prej gazetave më të rëndësishme në Greqi, Kathimerini, ka treguar se situata me vizitën e Edi Ramës më 12 maj në Athinë, është një triller i vërtetë politik, ku deri tani opinioni këtu dhe në Greqi dinë pak gjëra.

Siç bëhet e ditur nga gazeta e njohur greke, shoqatat e emigrantëve shqiptarë të Greqisë, paskan marrë një leje në bashkinë e Athinës për të mbajtur takimi e 12 majit në Pallatin Olimpik të Sportit, Galatsi, një arenë totalisht e mbyllur, që vende të ulura ka 6200.

Çdo gjë po shkonte normalisht, derisa më pas bashkia e Athinës, ka anuluar lejen për Pallatin Galatsi, me preteksin se do të ketë aktivitete sportive. Kryetar i bashkisë së Athinës, është Haris Dukas, një politikan i PASOK dhe kundërshtar i qeverisë së Qirjako Micotaqisit.

Ndërkaq, emigrantë shqiptar në Greqi, bëjnë të ditur për TemA, se anulimin e lejes nuk e ka bërë bashkia e madhe e Athinës, por bashkia e Galatsit, që është një njësi vendore e veçantë në rrethinat e kryeqytetit.

Siç bëjnë të ditur, kryetar atje është një zyrtar i Nea Demokratia, Giorgos Markopoulos, i cili ka edhe origjinë shqiptare.

Po këta shqiptarë, theksojnë se kryebashkiaku i Athinës, Haris Dukas, nuk ka gjasa të hynte në lojra të tilla.

Por siç bën të ditur Kathimerini, deri më sot, bashkia e Athinës nuk ka dhënë një alternativë se ku mund të zhvillohet aktiviteti. Madje gjërat kanë shkuar aq thellë, sa ka ndërhyrë qeveria greke, duke i kërkuar qeverisë shqiptare që takimin Rama, ta mbajë pas 9 qershorit, kur zhvillohen zgjedhjet për Parlamentin Europian.

Por siç thotë Kathimerini, Rama ka vendosur që takimin ta mbajë me patjetër. E shkon edhe më tej, kur kujton se 12 maji është një provokim i pastër politik, pasi pikërisht atë ditë mbush një vit që është arrestuar Fredi Beleri.

E ketu nis trilleri të marrë ngjyra edhe më të ndezura në përplasjen politike, pasi sipas gazetës greke, Rama do të hyjë në fushatë, duke përdorur këtë simbolikë.

Madje siç shton Kathimerini, vizita e Ramës mund të ngjallë qarqet nacionaliste të veriut të Greqisë kundër Shqipërisë dhe kryeministrit shqiptar. Duket këtë pretekst kanë përdorur zyrtarët grekë për të kërkuar shtyrjen e vizitës.

Mirëpo sot, në ditën kur artikulli i Kathimerinit ka dalë në shtyp, Edi Rama ka publikuar një postim në faqen e tij në Facebook, ku konfirmon se më 12 maj do të jetë në Athinë.

Deri tani kemi një duel të fortë politik, që pritet që të sjellë seri tjetër të telenovelës. Kathimerini shkon më tej, kur tregon se ka llogaritur ditët e dënimit të Fredi Belerit, e sipas kësaj matematike, ai del nga burgu në muajin gusht, por i dënuar, çka do të thotë se nuk mund të bëjë betimin apo të kandidojë për kryetar bashkie nëse bëhen zgjedhje të reja.

E gazeta greke vijon kur zbulon, pa ndonjë referencë se Vangjel Tavo, ka zhvendosur vendbanimin e tij në Himarë, e sipas të gjitha gjasave do të jetë kandidat i mazhorancës për kryetar bashkie i Himarës në zgjedhjet e reja, që do të kenë një kohë jo të shkurtër për të zhvilluar.

Kathimerini, ndërkaq, duke sjellë në kujtesë konfliktin e vitit 1994 me pesë minoritarët e dënuar në kohën e Sali Berishës së parë, shkruan se u desh ndërhyrja e zyrtarëve amerikanë ku përmend të ndjerin Richard Hoolbroke.

Po a mund të ndalojë Athina zyrtare takimin e Edi Ramës me emigrantët shqiptarë? Natyrisht ka të gjitha instrumentet politikë dhe diplomatike për ta bërë. Por nëse e bën në mënyrë të mënyrë të njëanshme, ajo mund të kthehet në një boomerang. Nuk harrohet rasti kur zyrtarë greke vijnë në Shqipëri sa herë të duan jo vetëm për të takuar minoritetin, por edhe për të sulmuar qeverinë shqiptare.

Rasti më i freskët është eskursioni politik i ish-kreut të bashkisë së Athinës, Kostas Bakoyannis(nipit të kryeministrit Micotaqis) dhe Konstantinos Zervas, kryebashkiakut të Selanikut, në kulmin e fushatës për zgjedhjet lokale te tetorit të vitit të shkuar.

Ngjarje që u solli një ters të frikshëm partisë së Micotaqisit, pasi humbi dy qytetet më të mëdha greke në zgjedhje: Athinën e Selanikun, e nxori nga politike pikërisht “vizitorët” e Himarës.

Nëse Athina i thërret “arsyes së forcës”, gjasat janë që të krijojë vetëm një reaksion të paleverdisshëm, pasi Edi Rama nuk se është ai model politikani që tërhiqet. Aq më shumë që mundësitë teknologjike janë për të zhvilluar një takim, edhe pa qenë prezent fizikisht.

Ku fuqia dhe rëndësia mund të rritet edhe më shumë, e në këtë rast Micotaqis të bëjë autogol. Një takim virtual online i Edi Ramës qoftë edhe me një auditor të thjeshtë që janë mbledhur në një lokal publik të Athinës, do të bënte më bujë, sesa fjalimi në Pallatin Galatis. i cili do të ishte nën monitorimin e protokollit qeveritar, e ku siç ndodh në raste të tilla ka një marrëveshje për rregullat.

Megjithatë gjasat janë që Athina të mos lejojë takimin fizik të Ramës në Athinë, e ka shumë mundësi të kemi atë virtual, ku tensioni dhe përplasja do të mbetet si temë kryesore mes dy qeverive.

Dhe i jep një armë më të madhe jo Edi Ramës në këtë rast, i cili nuk është në fushatë, por Qirjako Micotaqisit, i cili kulmin e fushatës e kthen në një paradë nacionaliste kundër Tiranës.

Siç ndodhi edhe në prag të zgjedhjeve parlamentare e atë lokale, ku Edi Rama i dha një dorë mikut të tij të Athinës që të bëhej skifter për të marrë votat ekstreme. Por siç u dukën bathët, në Athinë e Selanik, baruti qëlloi i lagur.

Continue Reading

OPINION

Reagimet e ndërkombëtare thirrje e fundit politik të Albin Kurtit

Nga Hisen Berisha

Raportet ndërkombëtare po thonë me elegancë, se fundi i qeverisë Kurti, i mashtrimeve dhe rrezikut që po i shkaktoni vendit, veç po afron.

Për fitën e “luftës” për mbrojtjen e të drejtave të punëtorëve, (përkundër vlerësimit personal që kam për lëvizjet internacionaliste) u mundova të gjej forcën për tu solidarizuar me kategoritë e diskriminuara të shoqërisë, në të dy sektorët dhe në të gjitha nivelet e administratës shtetërore, gjegjësisht shërbimin civil në vend.

Edhe pse kjo mbështetje ka ndodhur çdo ditë të politkbërjes personale, grupore e partiake, dua të bëj një ndërfutje, duke përkujtuar se nga Rambujeja e me Marrëveshjen e Kumanovës – u detyrua RFJ-Serbia të largoj nga Kosova Ushtrinë dhe formacionet paramilitare, Policinë dhe ADMINISTRATËN.

Pse e theksova këtë? Për të treguar peshën e administratës civil-shtetërore. E cila, sipas Marrëveshjes së kapitullimit të Serbisë, konsiderohet si fuqia e tretë institucionale dhe shtetërore.

Edhe kur u vendos protektorati ndërkombëtar në Kosovë, pas luftës, KFOR u caktua nga KS/KB për të garantuar sigurinë e Kosovës, ndërsa UNMIK për të qeverisur dhe ndërtuar administratën shtetërore.

Pra, krijimi i institucioneve të Kosovës, kishte fokus kryesor ndërtimin e administratës shtetërore / shërbimit civil.

Sigurisht, ka pasur raste korruptimi procedurash, nepotizëm, etj. Por, gjatë 25 viteve të lirisë, është investuar shumë në ngritjen e një administrate shtetërore dhe shërbimi civil profesional të trajnuar për t’u shërbyer qytetarëve kosovarë.

Kjo u realizua në kuadër të partneritetit me PNU&C, që ka mbështetur Kosovën në avancimin e demokracisë institucionale dhe ligjore.

Ketë vrapim nëpër procesin e ndërtimit të vlerave të lirisë, e bëra për të vu theksin te veprimet që po ndodhin sot, që jo vetëm në raportet ndërkombëtare për Kosovën por edhe nga vet pjesëtarët e shërbimit civil, spektrit politik e shoqëria civile, i kanë lexuar veprimet e qeverisë që po qojnë në shkatërrimin e administratës së ndërtuar me kujdes, duke tentuar ta zëvendësojnë me një administratë të pranueshme partiakisht.

Kjo po ndodh në emër të një “reformatimi të spektrit të gjerë”, që filloi me dialogun, marrëveshjet, sistemin juridik, politik, mbrojtjen dhe sigurinë, zhvillimin ekonomik, arsimor, shëndetësor, skemat sociale, dhe statusin e shtetit si subjekt në raportet ndërkombëtare.

Me ardhjen në pushtet të LVV, institucionet dhe administrata shtetërore janë mbushur me militantë partiakë në rolin e komisarëve politikë, detyra e të cilëve është të bëjnë presion dhe shantazhojnë për përshtatshmëri politike, partiake ose vetë/largimin nga puna.

U bë “sh-kapja” që pretendonte përmes propagandës zgjedhore, për të kapur çdo segment shtetëror më pastaj, me nepotizëm, komprometim, korrupsion, krim të organizuar, shantazh, etjnw cdo agjensin shtetror, siç venerojnw edhe raportet ndërkombëtare. Këtë operacion e kanë filluar “revolucionarët me shamia të kuqe”, duke filluar së pari me diplomacinë. Pastaj, ky fenomen ka përfshirë Bordet drejtuese dhe strukturat drejtuese e punëtoret e çdo ndërmarrje publike, dhe jo vetëm. Shumë biznese duke i filtruar në “byronë partiake”, duke i ndalur projektet dhe investimet kapitale, dhe duke i detyruar operatorët ekonomikë dhe punëkryesit ti nënshtrohen partisë-shtet.

Në ditët e fundit, me dokumente/fakte është dëshmuar se punësimet bëhen me “rekomandim nga partia”, si dhe vendime që cenojnë statusin e të punësuarve në shërbimin civil të administratës shtetërore.

Institucionet profesionale, si mbrojtja e shëndetësia, ende po i rezistojnë kësaj agjende kundër funksionalitetit institucional të shtetit. Por këto ditë, përmes “reformatimit” po provohet centralizimi i procesit të menaxhimit e udhëheqjes edhe me këto institucione të ndjeshme.

Derisa në Forcë, kjo është e ndjeshme, ngase do të përballet me rolin e PUN dhe efaktin se profesioni i ushtarakut është art dhe shkencë njëkohësisht, në Drejtësi po e realizojnë agjendën antishtet, përmes ndwrhyrjeve dhe kualifikimit të vendimeve të Gjykataës iterpretuese të Kushtetutës, bllokimit të procesit të emërimit të Kryeprokurorit dhe destruktivizmit të Këshillit gjyqësor e atij prokurorial.

Ndërsa, në SHSUK përkatësisht shëndetësi në nivelin sekondar, me vendimin e Bordit dhe menaxhmentit, po centralizohet çdo gjë në emër të kontrollit partiak. Të parët që pritet të pësojnë janë afër njëmijë punëtor të administratës në nivel qendror dhe atë rajonal.

Pra, në emër të centralizimit me qëllim kontrolli dhe përshtatshmërie politike e partiake, (veti tipike të regjimeve totalitare dhe komuniste), po shkatërrohet administrata shëndetësore.

Në agjencitë tjera të shtetit ku bëhen hetime exofficio të krimeve të karakterit institucional, sic është rasti me Njësinë e Veçantë Hetimore brenda Policisë së Kosovës që trajton rastet e korrupsionit, qeveria gjegjësisht ministria përkatëse, ndërhyri duke i ndalur hetimet dhe larguar nga procesi dhe detyra funksionale të udhëheqësit të kësaj njësie majorit Shemsi Haziri.

Përse u bë kjo? Sepse, Haziri po hetonte disa prej aferave më të njohura të korrupsionit ku ishin të përfshirë Martin Berishaj dhe afera kurruptive me energjinë përmes GEN, e cili aktivitetin po e vazhdon duke hapur një ndërmarrje analoge ne Norvegji, Nagip Krasniqi dhe aferat korruptive në KEK, Ministria e Tregtisë dhe aferat e vjedhjes në rezervat e shtetit, e zyrtarë të tjerë të lartë të pushtetit.

Me largimin e Major Hazirit dhe hetuesve tjerë, që po i trajtojnë këto afera të korrupsionit e krimit te organizuar, synohet bllokimi i hetimit të rasteve ku janë të përfshirë akterët e pushtetit.

Pasojat e propagandës kundër shtetit, që këta qeveritar e vazhduan edhe pas ardhjes në pushtet në çdo forum ndërkombëtarë si metodë e agjendës së tyre politike anti-shtet, tani po sjellin efekte domino.

Kur udhëheqin njerëzit e kqinjë, marrin vendime të gabuara, atëherë populli e paguan çmimin e pasojave.

Kjo po i ndodhë popullit të Kosovës aktualisht. Ata menduan se duke etiketuar dhe denigruar shtetin dhe çdo arritje politike, ekonomike, sociale, të sigurisë dhe integrimeve, do të fitonin një pozicion të favorshëm dhe të besueshëm në arenën ndërkombëtare.

Tani po përballen me mekanizma ideologjik të “revolucionit me shamia të kuq”, mekanizma të cilët vetë i kanë krijuar me propagandë dhe kauza të rrejshme.

Tani ata duhet të shërbehen edhe metej me gjuhë elektorale për të mbijetuar vetë-viktimizimin! Prandaj gjithçka që po bëni e thoni po ngjanë si një reprizë e premtimeve të parealizuara.

Shikoni se si po bëhen investimet në infrastrukturë rrugore, arsim, shëndetësi, çështje sociale dhe për mundësi të barabarta punësimi (me rekomandime partiake), dhe në fushën e sigurisë në veçanti.

Abuzim i pa parë me paranë publike dhe taksat e qytetarëve, i cili duhet hetuar nga organet përkatëse dhe Zyra Kombëtare e Auditimit.

Një qeveri e përgjegjshme, përgatitet gjithmonë për luftë, e ngrit dhe siguron sigurinë e saj, por nuk flasin hapur për luftë.

Propaganda si mjet linçues, paranojat, dhe frikësimi i qytetarëve janë mekanizma për të mbajtur nën kontroll emocionet e qytetarëve, bashkë me varfërimin ekonomik si doktrinë dhe varësina sociale si mekanizëm i regjimeve të majta dhe totalitare, për të udhëhequr/sunduar më lehtë me qytetarët duke i mbajtur të varur nga pushteti.

Qeveria duhet të flasë për zhvillimin ekonomik dhe rritjen e kapaciteteve ushtarake për mbrojtjen dhe sigurinë, si dhe për gatishmërinë luftarake nëse ka sinjale, dhe jo të flasë hapur për luftë.

Kërcënim nga Serbia është i vjetër, sa ekzistenca e dy kombeve tona, dhe asnjë tregues ushtarak ose gjeopolitik nuk është ndryshuar, përveç përparësive të sojit neokomunist që po përhapen dhe po bëhen kërcënim për shfarosjen e qytetarëve, me pretekstin, nëse nuk i rivotojnë ata.

Sa i përket natyrës së qeverisjes sonë, raportet ndërkombëtare për Kosovën, si ai i Freedom House dhe veçanërisht ai i Departamentit të Shtetit të SHBA, flasin me tone tejet shqetësuese.

A nuk e vëren kjo qeveri se veprimet e tyre po e bëjnë Kosovën një pikë të zezë në hartën e Evropës?!

Urdhëroni, tani është rasti të flasim me gjuhen opozitare, për inflacionin, koston e papërballueshme te jetesës ne Kosovë, rritjen e çmimit te energjisë, mungesën e projekteve zhvillimore, korrupsionin serioz në nivelet me të larta të qeverisjes ( gjithmonë sipas të dhënave të institucioneve me kredibilitet ndërkombëtarë si raporti i Departamentit te Shtetit ), ndërhyrjen e qeverise në sistemin e drejtësisë, ngufatjen e lirisë se mediave ( raporti i Freedom House ), asociacionin me kompetenca ekzekutive apo autonomi territoriale politike brenda territorit të shtetit, sanksionet e BE, dobësimi i përgjithshëm i sundimit të ligjit, duke ua përshtatur atë “maliqëve” të qeverisë dhe kuvendit nga soji juaj politik, ku edhe rastet kriminale, të korrupsionit, etj i nënshtrohen apelimeve të përsëritura dhe sistemi i kapur tashme gjyqësor, shkakton parashkrimin.

Prandaj edhe ndër raportimet më të rëndësishme në lidhje me të drejtat e njeriut ishin problemet serioze me pavarësinë e gjyqësorit; kufizimet serioze ndaj lirisë së shprehjes dhe lirisë së mediave, përfshirë edhe nëpërmjet dhunës apo kërcënimeve ndaj gazetarëve; korrupsioni serioz i qeverisë; dhuna në familje; si dhe krimet e dhunshme.

Nëse nuk respektohet drejtësia, çfarë janë qeveritë përveçse banda hajdutesh? Ju po përpiqeni vazhdimisht të bëni biseda inteligjente, e ne jemi përpjekur t’iu durojmë në emër të kostruktivitetit parlamentar e politik, duke provuar të hedhim fjalën, në vend që të hedhim gurë.

Por ju jeni kthyer në një qeverisje për të cilën ndjehet mirë vetëm hasmi, siç thoshte Gjergj Fishta.

Ky raport e shumë të tjera gjatë viteve, vërejtjet tona të vzhdushme e konstruktive, është konsekuenca e politkave të kqija, veprmeve dhe vendimeve të gabuara, për këto vite qevrisje, si dhe propagandës denigruese që keni bërë për gjithë këto 25 vite të qenies suaj në Kosovë.

E që raportet ndërkombëtare po ua thonë me më elegancë, ngase edhe ata e dinë se fundi juaj dhe i mashtrimeve e rrezikut që po i shkaktoni vendit veç po afron.
Prandaj, ju sugjeroj, që të nos e “refuzoni as pjesërisht as plotësisht” raportin. Por, provoni të reflektoni, analizojeni e nxjerrni detyrat e shtëpisë, sepse e ka bërë “Vëllai i madh”.

Continue Reading

Shkrime

8 orët e ankthit të Erion Veliajt në SPAK

Nga Klodiana Lala

Sytë e shqiptarëve mëngjesin e 30 prillit ishin drejtuar nga SPAK.

Pardje ishte radha e Erion Veliajt, kryebashkiakut të Tiranës, të futej në godinën e xhamtë – në dyert e së cilës po hyjnë e dalin profile të larta të politikës, të dyshuar për përfshirje në akte korruptive e lidhje me krimin e organizuar.

Në ditën e shpalljes së datës së parashikuar për paraqitjen në frontin e drejtësisë, Erjon Veliaj, nuk mundi ta fshehë pasigurinë që i kishte kapluar zemrën.

Profili i tij, njëherazi kryetari i qytetit dhe personi i dyshuar për vepra të dyshimta, ishte një bashkëveprim i çuditshëm që e përshkallëzonte ankthin e tij.

Me zell, qytetari i parë i Tiranës, i cili kishte propaganduar se do të paraqitej vullnetarisht në Prokurorinë e Posaçme, mbërriti një orë përpara orarit të caktuar në urdhrin e firmosur nga Dritan Prençi.

Si për të dëshmuar, se ishte aty për shkak të vullnetit të tij, e jo një urdhri të detyrueshëm, që e paralajmëronte që nëse se zbatonte do ta shoqëronin me oficerë të Policisë Gjyqësore.

Orët në vijim, rrëzuan propagandën e kryebashkiakut të 1 milionë pemëve të mbjella në Tiranë, në një kohë që vetëm pemë që nuk shihen.

Teksa kapërcente rrethimin e jashtëm të SPAK, në shoqërinë e drejtorit Juridik të Bashkisë, Alban Dokushi dhe një përfaqësuesi të medias, Veliaj pati përplasjen e parë me disa qytetarë e deputetë të Rithemelimit.

“S’kemi as ujë, as asgjë” – dëgjohet të thotë një qytetar.

“Kërkoja Fariut me 100 mijë euro makinë”, u përgjigj Veliaj.

“Hajdut, kriminel, e ke vendin në burg”, vijuan mbështetësit e Rithemelimit.

Surpriza jo e këndshëm për Veliajn erdhi shpejt.

“Kolegët” siç i quante ai prokurorët e Posaçëm, u informuan nga punonjësit e Gardës, se kryebashkiaku kishte mbërritur.

“Të presë – u përgjigjën ata – ka ardhur para orarit”.

Veliaj mbeti peng i propagandës së vet.

I pafuqishëm për të dalë prej andej nga breshëria e pyetjeve të gazetarëve, zgjodhi të qëndronte në hollin prej 2 metrash të SPAK.

I ulur aty, në një platformë, as karrige as tavolinë, ku gardistët mbajnë regjistrin e hyrjeve daljeve.

Pranë tij, qëndronin dy prej pjesëtarëve të stafit.

Plot 45 minuta, Veliaj qëndroi në heshtje. Kuptohej që nuk kishte zgjidhje tjetër.

Koha në pritje ishte si një burg i padukshëm, ku çdo sekondë dukej e pafund.

Në atë godinë të ftohtë dhe të papërshtatshme për një politikan, ai ndihej si një i burgosur në kërkim të lirisë së humbur.

Ora shënonte 09:47 minuta, kur u lejua të ngjitej në godinë, pasi kaloi procedurat e kontrollit.

Çastet në vijim, ishin orë ankthi për Veliajn, teksa i përgjigjej oficerit të BKH-së.

Në momentin e parë të kryqëzimit të syve me prokurorët e ashpër, qëndrimi i tij ishte i palëvizshëm, sikur të kishte përfunduar në një sallë gjykimi të pamëshirshme.

Pyetjet e tyre, të cilat binin si shpatulla e një ushtari të vështirë, e lënë atë të ndihej i vetmuar në një det akuzash dhe dyshimesh.

Për ndershmëri profesionale, shumë detaje të mësuara, nga shtatë orët e qëndrimit të tij në SPAK, po kursehem të mos i bëj publike, për të mos i dhënë shkas z.Veliaj të nisë sulme në adresën time me emër, siç rëndom dhe në mënyrë të paprecedentë po bën në drejtim të shumë kolegëve të tjerë.

Burime konfirmojnë se pyetjet ishin të shumta, për të sqaruar rolin e tij në aferën e djegësit të Tiranës.

Që nga studimi i IFC-së, që në thelb sipas SPAK, i hapi rrugë partneritetit publik privat për trajtimin e mbetjeve, te dyshimet e marrjes së kompetencave të këshillit të qarkut, marrëveshjes së dherave, e deri te pyetje që lidhen me njohjen e tij me bosët e inceneratorëve, Mërtiri e Zoto, tashmë në arrati.

Bashkudhëtar të Erion Veliajt në këtë vuajtje të tij, ishim dhe “trimat” e IKMT-së, që dalloheshin lehtësisht nga tatuazhet, veshja e tyre, apo edhe mënyra sesi përçmonin gazetarët.

Fshehtas fotografoheshin gazetarët që raportonin, e kjo u shndërrua në temë debati mes vartësve të Veliajt dhe disa prej kolegëve. Njëra prej tyre dhe unë.

Dalja e tij nga SPAK, na dëshmoi se Erion Veliaj ka frikë nga mediat.

Ai ndjehet komod vetëm kur e filmojnë vartësit. Kur është e ndezur vetëm regjia e tij e propagandës.

Pasi la godinën, priti mbase 2 apo 3 minuta, dhe u shfaq përballë kamerave. Nuk mori asnjë pyetje.

Në këtë stërvitje të vështirë, ai ndiente presionin që vinte nga të gjitha anët, duke u përballur jo vetëm me akuzat, por edhe me sytë e shqetësuar të gazetarëve të cilët prisnin të godisnin sa më thellë në historinë e tij të errët.

Sërish këmbënguli se shkoi me vullnet në SPAK.

I cilësoi hetuesit e BKH-së si kolegë profesionistë. Ndërsa tha se ishte aty si bashkëpunëtor i tyre (uroj të ketë statusin e të penduarit).

Herë pas here, ai ndjente se po bëhej një pjesë e një dramë më të madhe se vetvetja. Në çdo heshtje, në çdo fjalë që lëvizte nga buzët e tij, ai kishte përballë veten me një rrugë të mbyllur dhe një të ardhme të paqartë.

Pastaj me vrap e në makinë.

Fluturoi drejt mbledhjes së Këshillit Bashkiak.

Prej andej, me një mllef të jashtëzakonshëm dhe për faktin se askush se kundërshtonte dot, hodhi vrer ndaj gjithkujt që mundi. Përfshirë dhe medias!

Përpjekjet e tij për të mbajtur pamjen e një lideri të palëkundur, ndërsa shkrihej brenda, ishin si përpjekja e një artisti për të ruajtur vlerën e një vepre të rrallë ndërsa ajo po digjej përpara syve të tij.

Në fund të ditës, ai e kuptoi se lufta ishte e humbur dhe se përballja e vështirë ishte vetëm fillimi i një ngjarjeje më të madhe, e cila do të vazhdonte të përshkallëzohej nëpër faqe të tjera të historisë së tij.

Continue Reading

Shkrime

Unë si dëshmitar i përplasjes së Batonit me Lalin

Nga Andi Bushati

Përplasja e fundit mes Baton Haxhiut dhe Erion Veliajt më ndriçoi në mënyrë të papritur një nga enigmat që më mundonte prej kaq kohësh, atë se pse në bashkinë e Tiranës kanë vjedhur kaq trashë. Unë isha, në një farë mënyre, dëshmitar i “sherrit”. Ose, më mirë të thuash, rastësisht prezent, në vendin ku ai nisi. Gjendeshim në studion e Çim Pekës. Tema e diskutimit ishte thirrja në SPAK e Veliajt dhe skandali i “5D”, drejtorëve të bashkisë që akuzohen se ngritën një kompani private, për të grabitur paratë publike që tenderonin me firmën e tyre.

Ashtu sikurse ndodh rëndom në debatet tona, mbështetësit e qeverisë ishin përballë nesh, kritikëve të saj. Pyetja që u shtrua ishte: Qoftë dhe moralisht, pas skandaleve të zbuluara, a duhet të jepte Veliaj dorëheqjen. Me shumë vështirësi, duke dredhuar disa hërë, kolegu Lorenc Vangjeli, tha më në fund, me gjysëm zëri, se ai duhet të respektonte mandatin e atyre që e kanë votuar majin e shkuar.

Edhe Baton Haxhiu tentoi të mos përgjigjej, provoi të rëshkasë dhe më në fund, si pa shumë dëshirë, gjeti një formë elegante për të mos u bërë njësh me hajdutët: “Në kushte të tilla unë do të jepja dorëheqjen”, guxoi të thotë. As nuk e akuzoi Erionin si vjedhës, as tha e meriton burgun, as pretendoi se ka prova kundër tij. Madje, madje, as i kërkoi që të ikte. Këtë e la thjeshtë në moralin e tij. Dhe ky qe krimi i madh që bëri.

Të nesërmen e emisionit, të njëjtën ditë kur Veliaj duhet të shkonte në SPAK, portretin e Batonit e pashë në një fotomontazh të shpërndarë nga propogandistët e bashkisë, ku bashkë me mua dhe të tjerë, renditeshin armiqtë e Lalit. Kur doli nga Prokuroria e Posaçme, Veliaj e futi edhe Haxhiun në listën e “llumit”, “interesaxhijve”, “maskarenjve”, të cilën e kishte përpiluar vetë. Dhe pse? Pasi siç shpjegoi, kishte parë një natë më parë debatet politike. Pikërisht atë ku Batoni nuk e konsideroi dorëheqjen si një sakrilegj.

Pyetja që më lindi teksa ndiqja këtë dalldi ishte: a i interesonte ish kreut të 99-shave, ky reagim kaq asimetrik, në këtë moment? A i voliste të hapte një konflikt me një gazetar që njihet si mbështetës i forcës së tij politike dhe i kryeministrit Rama? A nuk përçonte kjo mesazhin se ai po braktiset edhe nga krahu i tij? A nuk i rikujtonte kjo njerëzve faktin se, që kur i kanë rënë në burg drejtorët, askush nga ish përkrahësit publikë, nuk përbetohet më me zë të lartë për ndershmërinë, profesionalizmin, apo zotësinë e Lalit?

Pra, qoftë edhe taktikisht, nëse do të kishte konsultuar një specialist të vërtetë mardhëniesh publike, ai do ti’a kishte shkëshilluar Veliajt konfiktin me Batonin. Jo thjeshtë sepse ky nuk bëri ndonjë herezi, por sepse atij vetë nuk i interesonte. Po ashtu, ai me siguri nuk do ti kishte rekomanduar ndërprerjen e quravitjes qesharake kundër emisioneve politike, ndërkohë që ai kontrollon mbi 90% të audiencës televizive. Mbi të gjitha do ta porosiste që të mos krijonte armiq të rinj, tani që është me një këmbë në varr.

Por, Veliaj ndoqi rrugën e kundërt. Ai prodhoi një zinxhir gafash që iu kthyen në boomerang, fiks ashtu siç bëri kur u përpoq të manipulonte me fletëthirrjen nga SPAK. Tha se do të shkonte vetë, por i botuan dokumentin e kërkesës së prokurorëve. Nxitoi të paraqitej dy orë përpara kohës së paracaktuar, për të mos u kapur nga kamerat e reporterëve, por ato e fiksuan duke pritur i shpërfillur te vendi i dezhurnit të prokurorisë. I trajtoi miqësisht si kolegë ata që do e pyesinin, por të njëjtët nuk e lëshuan për plot tetë orë.

Po çfarë i bën bashkë dy gjëra që duken kaq të largëta: incidentin me Batonin dhe përpjekjen për të manipuluar me fletëthirrjen e SPAK-ut? Ajo është një e vetme: lëhtësia e padurueshme për tu sjellë si një fëmijë i parritur. Përpjekja për të gënjyer duke përdorur marifete të një nxënësi filloreje. Veprime të pakuptimta që kthehen në boomerang.

Kjo është në fakt një karakteristikë e mbarë bandës së bashkisë.

Vetëm kur e sheh se sa të lehtë, naivë, çiliminj janë në komunikimin publik, në mënyrën si prodhojnë konfliktet dhe reken të manipulojnë debatin, e ke më të kollajshme për të kuptuar se me po të njëjtën mënyrë idiote dhe debile kanë tentuar të na vjedhin. E bënë pa u lodhur fare, duke ngritur një firmë të tyre, për ti kaluar direkt paratë e buxhetit të bashkisë.

Këtu qëndron, në të vërtetë, veçantia e Lalit dhe enturazhit të tij, ajo e njerëzve bazikë, me 200 fjalë fjalor, që tregëtojnë gënjeshtra të trasha dhe që grabisin pa qenë në gjendje të fshehin as gjurmët. Ata i vërsulen Batonit, me të njëjtën shpërfillje mendjelehtë si arkës së shtetit. Ata nuk janë në gjendje të kuptojnë se, qoftë dhe për të qenë manipulator apo hajdut, duhet një lloj talenti. Për fatkeqësinë e tyre ata kanë qenë të bindur se e kishin me bollëk atë. Pushteti i madh që i’u ra në krye si dhuratë, çantat e zeza që u dërgonin pronarëve të TV-ve, i yshtën ti besonin projektimit fallco të vetes, në kronikat e gatshme që dërgonin në ekrane. Ata imponuan fabulën e një qyteti më të gjelbëruar duke ngritur kulla, e një Tirane më të pastër duke vjedhur me inceneratorin, e një ajri më të përmirësuar duke zhdukur matjen e tij. Ata i ngjanin atyre grave të dëshpëruara, që pasi janë rindërtuar nga kirurgu plastik, fillojnë e imagjinojnë se ashtu i ka pjellë nëna. Ky vetëbesim i bëri edhe më arrogantë edhe më mendjelehtë, aq sa arritën deri këtu.

Pikërisht në këtë rrugë po vijojnë edhe tani, duke tërhequr përmes sherreve të kota vëmendjen tek vetja dhe duke harruar instiktin e gjithë mëkatarëve, që presin në heshtje të qetësohet fortuna, me shpresën se me kalimin e saj edhe mund të harrohen. Jo. Veliaj dhe banda e tij vazhdojnë naivisht të shpikin armiq, duke mbetur në qendër të vëmendjes dhe duke ia hequr edhe një SPAK-u që reket ti amnistojë, mundësinë për të mos u marrë me ta.

I tillë qe dhe sherri në fillimin e të cilit qëllova prezent dhe unë. Lali krijoi një përplasje pa shkak dhe të panevojshme, pa u merakosur që kështu mund të forconte, më kot, perceptimin se po sulmohet edhe nga krahu i Ramës. As këtë herë ai nuk e humbi rastin për t’u treguar halldup në komunikim, njësoj si në grabitje.

Continue Reading
Advertisement

TRENDING